Rany, Konie, Konie chirurgia


Rany (vulnera)

Rana(vulnus)-jest przerwaniem anatomicznej ciągłości tkanek

Naruszenie ciągłości :

-może dot. powłoki ciała-skóry lub błon śluzowych(rana prosta) lub narządów wewnętrznych, rozciągania się w głąb tkanek(rana głęboka) penetrować do jam ciała (rana przenikająca).

-może być widoczna -rana otwarta (vulnus apertum) lub ukryte -rana wewnętrzna(vulnus occultum)(groźna)

Budowa rany:

-brzegi- stanowi skóra lub błona śluzowa. Mogą tworzyć linię prostą, wyginać się łukowato lub załamywać się pod różnym katem

-ściany-mogą tworzyć mięśnie, powięzie, tkanka łączna

-dno-stanowią różne tkanki w zależności od lokalizacji rany

-jama-przestrzeń ograniczona przez ściany i dno

Wymieniona budowę posiadają rany głębokie, sięgające poza tkankę podskórną.

W ranach powierzchniowych, które dotyczą tylko skóry i tkanki podskórnej występują tylko brzegi i dno, nie wyróżnia się jamy

Czynniki powodujące do powstania rany:

  1. Zewnętrzne

-mechaniczne

-chemiczne

-termiczne

-elektryczne

-promieniowanie X

-energia jądrowa

2. Wewnętrzne:

-ostre odłamy kostne uszkadzające tkanki miękkie

Rana z ubytkiem -obrażenie w którym dochodzi do całkowitego oddzielenia pewnej części tkanek od ciała

Zadrapanie(vulnusculum)- wąskie podłużne uszkodzenie skóry zadane przez ostre wąskie przedmioty lub pazury

Otarcia(excoriatio)-uszkodzenie powierzchownych warstw skóry(naskórek) powstałe przez kontakt z szorstka powierzchnią

Objawy (cechy) rany:

  1. Przerwanie ciągłości anatomicznej tkanki

-następuje w wyniku działania siły, która przekracza granicę elastyczności tkanki

-powoduje upośledzenie czynności danych tkanek lub narządów, w zależności od miejsca zranienia, rodzaju uszkodzonej tkanki i głębokości rany

Np. przecięcie nerwu powoduje-brak czucia danej okolicy(nerw czuciowy) lub porażenie(nerw ruchowy), uszkodzenie przewodu wyprowadzającego jest powodem powstania przetoki (fistula)

-siła urazu i przerwanie dopływu krwi jest przyczyną powstania we wnętrzu rany obszaru komórek martwych. Granica między tkanką żywą a martwą ustala się po około 24 godzinach

  1. Rozziew(dehiscentio)

-jest to rozchylenie brzegów rany

-bierny-zależny od przebiegu włókien sprężystych w tkance łącznej tzw. linie Langera

-czynny-wynikający ze ściągnięcia mięśni kurczących się powierzchni rany

-małe rozziewy sprzyjają gojeniu się ran, większe-opóźniają i SA przyczyna powikłań

3. Ból(dolor)

-powstają przez drażnienie zakończeń nerwów czuciowych przez czynniki powodujące zranienie, a w późniejszym okresie przez produkty rozpadu tkanek w ranie

-intensywność bólu zależy od:

*siły działania czynnika uszkadzającego

*czasu trwania urazu( im szybciej następuje uraz tym mniejsza bolesność)

*stopień unerwienia (najbardziej wrażliwe są okolice nosa, warg, błona śluzowa jamy ustnej, skóra zewnętrzna narządów płciowych i odbytu, tworzywo kopytowe, pazurowe, opuszki palcowe, okostna, opłucna, otrzewna)

*rodzaju bodźców działających w obrębie rany na zakończenia nerwów czuciowych(bodźce termiczne np. wysuszenie , mechaniczne np. drapanie, lizanie, chemiczne np. leki środki drażniące, odkażające)

4. Krwotok(haemorrahagia):

-powstaje przez uszkodzenie naczyń krwionośnych

-nasilenie zależy od: stopnia ukrwienia danej okolicy, rodzaju przeciętego naczynia krwionośnego, sposobu zadania rany

-krwotok miąższowy-przy uszkodzeniu narządów miąższowych, prowadzi do zagrożenia życia, znaczny ubytek krwi

-krwotok kapilarny - z naczyń włosowatych

-krwotok tętniczy- krew jasna wypływająca rytmicznie pulsującym strumieniem

-krwotok żylny-krew ciemna wypływ równomierny bez pulsowania. Następuje po przecięciu naczynia żylnego, ale i przez uszkodzenie splotów żylnych (jama nosowa, ciała jamiste prącia)

Sposoby gojenia się ran:

  1. Przez rychłozrost

  2. Ziarninowanie

  3. Gojenie pod strupem

Podział ran:

  1. Wg. Sposobu ich zadania:

-operacyjne

-przypadkowe

2. W zależności od umiejscowienia:

-warg

-policzka

-szyi

-kończyn itd.

3.W zależności od uszkodzenia tkanki:

-skórne

-mięśniowe

-stawowe

-języka

-gardła

4. W zależności od liczby uszkodzonej tkanki

-proste- dot. jednej tkanki

-złożone- obejmują kilka tkanek

5. W zależności od naruszenia jam ciała

-przenikające(v. transfingens; rana drążąca-v. perforans/penetrant)

- nie przenikające

6. W zależności od sposobu gojenia:

-krwawiące

-ziarninujące

-ropiejące

7. W zależności od czasu trwania:

-świeże

-zakażone

W zależności od sposobu powstania i działającej siły:

- rana cięta(v. incisum s. sectum)

-rana kłuta(v. ictum)

-rana miażdżona(v. conquassatum)

-rana darta(v. laceratum)

-rana rąbana (v.caesum s. scissum)

-rana tłuczona(v.contusum)

-rana postrzałowa(v. sclopetorium)

-rana kąsana (v. morsum)

-rana zatruta(v. venenatum)

Rana cięta:

Zadana ostrym narzędziem np. nóż, kosa

Objawy:

-równe brzegi

-gładkie brzegi

-może być silne krwawienie

-ból niewielki

Leczenie:

-zatamowanie krwawienia

-jeśli rana świeża-zszyć co stanowi warunki do gojenia przez rychłozrost

-jeśli rana stara -opatrunek z antybiotykiem(polzomycyna) i gojenie przez ziarninowanie, ewentualnie można po wygojeniu wyciąć powstałą bliznę i zespolić brzegi rany

Rana kłuta:

-zadana ostro zakończonym, długim narzędziem wbitym w tkanki najczęściej prostopadle do ich powierzchni(gwóźdź, widły, igła)

Objawy;

-mały otwór

-długi kanał (kształt zależy od kształtu przedmiotu)

-brzegi rany mogą być poszarpane

-większość jest zakażona

-często z pozostałością ciała obcego

-może przenikać do jam ciała uszkadzając narządy wewnętrzne

-mogą przechodzić przez jakąś część ciała na wylot(rana przeszywająca)

Leczenie:

-nie zakażone wypełniają się skrzepem i goją się przez ziarninowanie

-zakażone należy rozciągnąć (dostęp tlenu)i leczyć sposobem otwartym- zakażenie beztlenowcami

Rana tłuczona:

-spowodowana tępym urazem(uderzenie młotkiem, prętem) lub upadkiem z wysokości na twarde podłoże

Objawy:

-brzegi nierówne, postrzępione

-tkanki tworzące ściany i dno Są zgniecione i zanieczyszczone

-ból stosunkowo niewielki(tępy uraz znosi lub upośledza przewodnictwo nerwów -szok miejscowy/wstrząśnienie nerwów)

-krwotok nie wielki dochodzi zwykle do rozległych wynaczynień i powstania krwiaków i podbiegnięć krwawych

Leczenie:

-sposobem otwartym z uwagi na duża ilość zgniecionych tkanek i dogodne warunki do rozwoju zakażenia

Rana miażdżona:

-powstaje na skutek bardzo dużej siły działającej płasko i tępo np. kopnięcie kopytem, uderzeniem przez samochód, przygniecenie dużym ciężarem

Objawy:

-brzegi nierówne, zasinione, postrzępione

-duże ubytki tkankowe, otarcia skóry

-tkanki obrębie rany porozrywane, martwe

-obrzęk (związany ze zgnieceniem naczyń)

-duże przestrzenie wypełnionych skrzepami masa obumarłych tkanek

- krwotok zwykle niewielki

- ból niewielki(miejscowy szok)

W wyniku zmiażdżenia mięśni dochodzi do rozwoju stanu klinicznego określonego jako Zespół zmiażdżenia(Crush syndrome). Inne nazwy to traumatic rhabdomyolisis lub Zespół Bywatersa-Bywaters' Syndrome

-Uszkodzenie tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej powodują uwolnienie do krwi wolnej mioglobiny, której metabolity są neurotoksyczne i doprowadzają do rozwoju ostrej niewydolności nerek

*w początkowym okresie po urazie dochodzi do miejscowych zaburzeń w krążeniu (ischemia) i następnie do rozwoju martwicy i zgrzeli

*wypływ osocza z łożyska naczyniowego do tkanek prowadzi do zmniejszenia objętości krwi krążącej spadku ciśnienia(wstrząs hipowolemiczny)

*po reperfuzji krew przepływająca przez zmiażdżone mięśnie zabiera ze sobą produkty ich rozpadu-głównie mioglobinę, fosforany, kreatynę,potas)

*produkty są częściowo filtrowane wydalane przez nerki, co daje czerwonawe zabarwienie moczu

*z czasem dochodzi do odkładania się tych substancji w kanalikach nerkowych, czemu sprzyja skurcz naczyń nerkowych

*następuje upośledzenie filtracji w kłębuszkach nerkowych co powoduje zmniejszenie wydalania moczu Az do całkowitego zatrzymania(anuria traumatica)

*w 2/3 przypadków następuje śmierć z zatrucia organizmu pod koniec I tygodnia

Syndrom ten został po raz pierwszy opisany przez brytyjskiego lekarza Erica Bywatersa u żołnierzy rannych w II Wojnie światowej

Leczenie:

-wyrównanie krwi krążącej i zwiększenie diurezy!!!

-dostarczenie dużej ilości płynów(najlepiej alkalicznych) np. dwuwęglan sodu lub mannitol

-odciążenie ustroju od trującego wpływu produktów rozpadu tkanek przez rozlegle nacięcia wszystkich przegród łącznotkankowych otaczających obrzękłe mięśnie ,drenaż rany, by umożliwić ewakuację wysięku

Rana darta:

-wywołane przez urazy powodujące rozciąganie tkanek ponad ich fizjologiczne granice elastyczności

Objawy;

-brzegi są poszarpane, z krwawymi podbiegnięciami

-wygląd ścian i dna jest zróżnicowany, stąd krwawienie może mieć różne nasilenie

Leczenie :

-świeże rany darte, po odpowiednim opracowaniu chirurgicznym można zszyć

-rany powikłane z rozległym uszkodzeniem otaczających tkanek i zakażeniem, leczy się sposobem otwartym

Rana rąbana:

-powstaje na skutek działania przedmiotów, które jednocześnie powodują cięcie i zgniatanie tkanek np. siekiera, topór

Objawy:

-Podobne są do ran ciętych , lecz liczba uszkadzanych tkanek jest większa

-rozziew rany jest duży

-krwawienie jest zwykle małe ze względu na zgniecenie tkanek i naczyń

Leczenie:

-świeże rany można szyć

Rana kąsana:

Jest wynikiem pogryzienia. Psy i koty zadają rany kłuto -miażdżone, konie -miażdżone. Są to rany zakażone! Mogą prowadzić do ropowicy(phlegmona), ropni(abscessus), odmy podskórnej

Objawy:

-rozmiary kształt i charakter brzegów i ścian rany jest różny

-zwykle towarzyszy im oderwanie skory od ciała na dużej powierzchni

Leczenie:

-odnaleźć wszystkie rany!!!

-zbadać zgłębnikiem głębokości rany i ewentualnie wykonać przeciwotwór

-drenaż

-nie dopuścić do zamknięcia rany-płukanie sączki

-antybiotyki ogólne i miejscowe

-świeże rany- czasem wystarczy sam antybiotyk

Rana postrzałowa:

-jest zadana pociskiem z broni palnej, odłamkiem granatu, bomby itd. Tkanki ulegają tu zmiażdżeniu, zakażeniu i oparzeniu.

Postrzał-pocisk pozostaje w tkankach. Wyróżnia się wlot i kanał, na końcu którego znajduje się pocisk

Przestrzał-pocisk przebiła ciało na wylot. Jest wlot, kanał i wylot

Objawy:

-zwykle rany wlotowe są małe czasem trudne do odszukania

-krwawienie zwykle silne, w zależności przez jakie tkanki lub narządy przechodzi kanał pocisku

-rana wlotowa jest zawsze mniejsza niż wylotowa i często sierść dookoła ulega spaleniu

Leczenie:

-podobnie jak rany kłute

Rana zatruta:

-jest to rana kąsana zadana przez zwierzęta jadowite np. żmije, skorpiony, pszczoły, szerszenie itd.

Objawy:

-ze względu na zawartość w jadzie różnych białek i enzymów(np. cytolizyny- rozpad tkanek, kardiotoksyny- zaburzające pracę serca, hemolizyny-rozpad erytrocytów, hemoraginy- uszkodzenie ścian naczyn krwionośnych, białka zwiększające krzepliwość krwi, neurotoksyna-działająca na ośrodek oddechowy) występują objawy ogólne takie jak:

*obniżenie wrażliwości ośrodka oddechowego

*duszność

*zaburzenie świadomości

*niepokój

*świąd

*wzrost temperatury

*tachykardia

*ślinienie się

*tachypnoe

-objawy miejscowe:

*bolesny obrzęk

*zasinienie skóry

*martwica skóry w późniejszym okresie

*obrzęk głowy

*krwawe wylewy podskórne

*czerwone smugi

*ślady zębów żmij trudne do odnalezienia

-objawy narządowe(pojawiają się kilkanaście dni po ukaszeniu):

*obrzęk mózgu

*niedokrwistość

*leukocytoza

*trombocytopenia

*uszkodzenia serca

*uszkodzenia wątroby

Najwrażliwsze na jad żmij są:

-owce-giną zwykle w ciągu 2-8 godzin po ukąszeniu

-konie i psy -mogą zginąć w ciągu 12 godzin lub po kilku dniach

-świnie i bydło-mało wrażliwe

Leczenie:

-surowica p/jadowi żmij podawać i.m. lub i.v. np. Biowet W-wa , Antivenin, Ipser Europe

-opaska uciskowa na kończynę powyżej miejsca ukąszenia, na ok. 2 godziny. Zapobiega wchłonięciu i rozprzestrzenianiu jadu koncentruje go na małym obszarze

-zimny okład(15 stopni)

-możliwie szybkie usunięcie trucizny-wypalenie rozżarzonym zgłębnikiem, wyssanie, wycięcie rany

-przydużym obrzęku-wykonać nacięcie

-przy obrzęku górnych dróg oddechowych-tracheotomia

-wlewy dożylne płynów(glukoza, płyny wieloelektrolitowe)

-leki sterydowe

-leki nasercowe(aminy katecholowe, kardiamid)

-leki moczopędne

-leki antyhistaminowe

Jad owadów:

-wywołuje przejściowy, piekący obrzęk skóry i tkanki podskórnej

-bardzo wrażliwe są konie-przy ataku roju pszczół na skutek silnego podniecenia nerwowego, upośledzenia krążenia(zapaść), zaburzeń oddychania, śmierć może nastąpić w ciągu kilku godzinach

-przy mniejszej liczbie ukąszeń występują:

*zaburzenia ruchowe

*objawy morzyskowe

*podwyższenie ciepłoty do 40 stopni

*arytmia

*miejscowe, ciastowate, gorące i bolesne obrzęki w sąsiedztwie rany, które po kilku dniach zanikają i pozostają po nich w skórze twarde, guzki wielkości ziarna grochu lub orzecha laskowego które też po kilku dniach zanikają

*u koni i psów w miejscu ukąszenia spotyka się czasem martwicę tkanek, którą leczy się jak rany zakażone

Leczenie:

-Usunięcie żądła

-oziębnięcie miejsca ukąszenia

-przy objawach ogólnych-leczenie objawowe

-leki p/histaminowe, leki sterydowe podskórnie adrenalina



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Desmurgia, weterynaria 4 rok WROC, semestr 8, Konie, Chirurgia
ŚRODKI ANTYSEPTYCZNE (1), weterynaria 4 rok WROC, semestr 8, Konie, Chirurgia, 1 koło
Schorzenia więzadeł pierścieniowych, Konie, Konie chirurgia
Chirurgia - Rany 16.X.04, Chirurgia(1)
Wymagania Chirurgia Konji, wet, konie
Anestezjologia WYKŁADY, Studia, IV ROK, Konie, IV KONIE, dla Wojtka, Chirurgia Eq, wykłady i rozpisk
konie wyklady
pytanka połoza, Studia, IV ROK, Konie, IV KONIE, dla Wojtka, ZOONOZY
Koń arabski czystej krwi, konie
qnie, Studia, IV ROK, Konie, IV KONIE, Eq ogólnie
tabelki konie"
Interna konie krew
Konie dla bystrzakow
Praktyczny konie, weterynaria, Interna choroby koni
KETOZA (1), Weterynaria, bydła + konie + trzoda chlerwna
Konie 3, Konie, Choroby zakaźne

więcej podobnych podstron