1.Definicja zdrowia i czynniki warunkujące zdrowie.

ZDROWIE Nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności, lecz stan dobrego samopoczucia fizycznego psychicznego społecznego, Zdrowie to nie stan statyczny- proces podlegający ciągłym zmianą. Zdrowie jest to stopień przystosowania się biologicznego psychicznego i społecznego jaki jest dostępny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach. Zdrowie społeczeństwa ludzkiego jest to nie tylko brak chorób oraz dobry stan zdrowia psychicznego i społecznego fizycznego jednostek składających się na dane społeczeństwo ale również harmonijny rozwój naturalny ludności oraz takie warunki otoczenia które sprzyjają zdrowiu ludności.

2. Aspekty zdrowie

1. zdrowie fizyczne czyli prawidłowe funkcjonowanie organizmu

2. zdrowie psychiczne to zdrowie psychiczne składa się ze zdrowia emocjonalnego zdolność do wyrażania uczuć rozpoznawania uczuć

3. zdrowie społeczne zdolność podtrzymywania relacji z innymi ludźmi

4. zdrowie duchowe związane z zasadami człowieka które wynikają z jego sumienia

Zdrowie jest wartością dzięki której można realizować swoje aspiracje, można zmienić środowisko w którym żyjemy. Zdrowie jest bogactwem dla społeczeństwa, gwarantuje jego rozwój które może tworzyć dobra materialne i kulturalne. Zdrowie jest środkiem do codziennego życia, trzeba chronić, profilaktyka, trzeba doskonalić mieć kontrole nad własnym organizmem, zdrowie można przywracać.

Czynniki:

- styl życia (60% wpływ na nasze zdrowie) czynniki środowiska normy społeczne warunki życia filozofia życia

- czynniki genetyczne 20%

• działanie służby zdrowia 20%

Zachowania zdrowotne

• aktywność fizyczna dostosowana do możliwości człowieka

• racjonalne żywienie

• higiena osobista i otoczenia

• zapewnienie bezpieczeństwa

• właściwe relacje z otoczeniem

• umiejętność radzenia sobie ze stresem

Zachowania anty-zdrowotne

-palenie tytoniu

-nadużywanie alkoholu i innych środków uzależniających

-zachowania ryzykanckie

-nie dostatek zachowań prozdrowotnych

2.Mierniki zdrowia.

Pozytywne:

>stopień rozwoju fizycznego jednostki lub populacji

- proces rozrostu (masa wysokość)

- procesy różnicowania (doskonalenie struktury komórek tkanek narządów)

- dojrzewanie (morfologiczne płciowe psychiczne)

> poziom sprawności fizycznej jednostki lub populacji

- zdolność organizmu do wykonywania pewnych ćwiczeń

- ocenie rozwoju cech motorycznych w oparci o określone testy

> wydolność wysiłkowa

- zdolność adaptacji poszczególnych układów do dozowanego wysiłku

- zdolność do takiego wysiłku aby był jak najbardziej efektywny

Negatywne:

>dostarczające danych o chorobach lub ich niekorzystnych następstwach (inwalidztwo zgon)

- chorobowość- liczba osób chorych w danym okresie podzielona przez ogólna liczbę ludności, współczynnik chorobowości

- zachorowalność- liczba nowych przypadków zachorowań zaistniałych w analizowanym w danym czasie podzielona przez ogólną liczbę ludności, powstaje współczynnik zachorowalności

- umieralność- liczba zgonów zaistniałych w danej populacji w danym czasie

- śmiertelność- procent zgonów na ściśle określona chorobę z pośród ogólnej liczby chorych na ta chorobę

Narażeniowe:

- czynniki jednostkowe(osobnicze) obejmujące cechy genetyczne psychiczne i oddziaływanie środowiska

- czynnik zbiorowy(populacyjne) zanieczyszczenie wody hałas zanieczyszczenie powietrza

3.Korzyści zdrowotne aktywności fizycznej.

Wysiłek fizyczny w wieku średnim i starszym zmniejsza o polowe ryzyko przedwczesnej śmierci i wystąpienia poważnej choroby

Korzyści:

- zimniejsza ryzyko otyłości

- zmniejsza ryzyko chorób serca

- cukrzycy

- zdrowia mięśni i kości

- wpływ na zdrowie psychiczne

4.Przyczyny występowania otyłości i schorzenia z nią związane.

patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne. Za otyłość uważa się (med. stwierdza) jeżeli tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn i 25% u kobiet. Nie tylko ilość, ale również rozmieszczenie nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej ma znaczenie. Zgromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej nazywa się otyłością brzuszną (otyłość androidalna) ma większe znaczenie patologiczne niż równomierne rozłożenie lub podskórne zgromadzenie tkanki tłuszczowej. Stwierdzono, że otyłość zwiększa ryzyko zapadania na niektóre z chorób i zwiększa śmiertelność. Wyjątkowo duża otyłość prowadzi do niepełnosprawności. BMI (ang. Body Mass Index). BMI oblicza się jako stosunek masy ciała (w kilogramach) do kwadratu wzrostu (w metrach), Jeśli BMI plasuje się poniżej 18,5 oznacza to niedowagę, w przedziale od 18,5 - 25 oznacza masę prawidłową, od 25 do 30 nadwagę, powyżej 30mamy do czynienia z otyłością. Rozróżnia się dwa typy otyłości: otyłość pierwotną i wtórną. Otyłość wtórna może być spowodowana: wadami chromosomalnymi, zaburzeniami układu nerwowego, czy też stosowaniem leków. Otyłość pierwotna może być uwarunkowana genetycznie. Inną przyczyną otyłości pierwotnej jest prowadzenie nieodpowiedniego stylu życia. Szybkie spożywanie pokarmów, niewłaściwa kultura jedzenia, brak aktywności fizycznej prowadzą do zaburzenia bilansu energetycznego organizmu, a przez to do odkładania się tkanki tłuszczowej. Spożywanie dużych ilości pokarmów wysokokalorycznych doprowadza do tego, że nawet aktywności fizyczna nie jest w stanie tych kalorii wykorzystać, są one odkładane w organizmie w postaci tłuszczu. O prawidłową masę ciała należy dbać całe życie, poprzez odpowiednie nawyki żywieniowe, stosowanie wysiłku fizycznego, stosowanie odpowiedniej diety. Należy nie dopuszczać do tego aby wskaźnik BMI przekroczył granicę 25 punktów.

5.Cukrzyca jako choroba cywilizacyjna.

Cukrzyca jest przewlekłym stanem chorobowym, którego zespół objawów jest następstwem zaburzeń przede wszystkim gospodarki węglowodanowej w organizmie, ale również wtórnych konsekwencji tego faktu. Zaburzeniom metabolizmu węglowodanów towarzyszą zawsze zaburzenia w przemianie materii wielu innych składników ustrojowych., jak np. białek i tłuszczów. Istotną rolę w powstawaniu cukrzycy przypisuje się czynnikom genetycznym, czyli predyspozycji rodzinnej oraz czynnikom środowiskowym. Cukrzyca uwarunkowana jest niedoborem insuliny w organizmie. Niedobór insuliny upośledza cały łańcuch przemian glukozy w organizmie. Przede wszystkim niedostateczne jest przenikanie glukozy przez błony komórkowe do wnętrza komórek

Nie leczona cukrzyca może być przyczyną m.in.: utraty wzroku, niewydolności nerek, uszkodzenia włókien nerwowych, sprzyjających miażdżycy zmian w naczyniach krwionośnych. Aby do tego nie dopuścić należy bacznie obserwować swój organizm i konsultować z lekarzem wszelkie podejrzane zmiany. Na cukrzycę można zachorować w każdym wieku, można się nawet z nią urodzić. Do grupy podwyższonego ryzyka należą osoby, które: mają w rodzinie chorego na cukrzycę, miały tzw. cukrzycę ciężarnych, urodziły dziecko o wadze ponad 4.5 kg, prowadzą siedzący tryb życia, skończyły 45 lat, mają niski poziom dobrego cholesterolu, chorują na nadciśnienie tętnicze. Rozróżnia się dwa jej rodzaje: typ I, charakteryzujący się całkowitym ustaniem wytwarzania insuliny, oraz typ II, w którym organizm bądź wytwarza niewystarczające ilości tego hormonu, bądź nie w pełni go zużytkowuje. Typ I nazywa się również cukrzycą insulinozależną lub młodzieńczą. Zwykle ujawnia się on w pierwszych 20 latach życia i polega na zniszczeniu komórek tzw. Wysp trzustkowych, wskutek czego zanika możliwość wytwarzania insuliny. Jego objawami są: częste oddawanie moczu, utrata masy ciała, nadmierne pragnienie, osłabienie, senność i zwiększone uczucie głodu. Typ II, zwany także insulinoniezależnym lub cukrzycą dorosłych, ujawnia się głównie u osób otyłych i starszych, chociaż zdarza się również u ludzi szczupłych. Rozwija się znacznie wolniej; u wielu chorych bywa rozpoznany dopiero po upływie lat.

6.POCHP jako choroba cywilizacyjna.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - choroba charakteryzująca się zwykle postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to związane jest z nieprawidłową odpowiedzią zapalną ze strony układu oddechowego na szkodliwe pyły i gazy z jakimi chory ma do czynienia w ciągu swojego życia. Najczęstszą przyczyną POChP jest narażenie na dym tytoniowy. POChP jest jednym z najważniejszych problemów i wyzwań dla współczesnej medycyny. Główną przyczyną POChP (zarówno przewlekłego zapalenia oskrzeli jak i rozedmy płuc), w około 90% przypadków, jest palenie papierosów. Nie wszyscy palący tytoń chorują na POChP, co sugeruje możliwość modyfikacji indywidualnego ryzyka zachorowania przez czynniki genetyczne. Jedynym udowodnionym genetycznym czynnikiem ryzyka choroby jest dziedziczny niedobór a1-antytrypsyny. U ludzi z tym niedoborem, którzy palą tytoń, POChP może ujawnić się w młodym wieku. Zanieczyszczenia w miejscu pracy, które powodują długotrwałe narażenie na wdychanie pyłów, związków chemicznych, oparów itp., mogą wywołać POChP, Bierne narażenie na dym tytoniowy również przyczynia się do objawów ze strony układu oddychania POChP nie można wyleczyć. Celem terapii jest spowolnienie procesów prowadzących do zwężania się oskrzeli i złagodzenie objawów choroby . Leki rozszerzające oskrzela (łagodzące objawy) są zasadniczym elementem leczenia duszności wywołanej przez POChP.  Mimo ograniczonego działania rozszerzającego oskrzela powodują istotne złagodzenie objawów. W ciężkiej postaci POChP dochodzi do istotnego obniżenia prężności tlenu we krwi, co wymaga zastosowania tlenoterapii wpływającej korzystnie na przebieg choroby.

7.Choroby układu krążenia jako choroby cywilizacyjne.

Choroby układu krążenia - schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego. leczeniem zajmuję się kardiolog, natomiast operacyjnym (inwazyjnym ich leczeniem zajmują się chirurgia naczyniowa, kardiologia inwazyjna, kardiochirurgia. Leczeniem chorób naczyniowych zajmuje się też neurologia czy reumatologia. Do chorób układu krążenia zalicza się: miażdżyca, choroba niedokrwienia serca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu, wady serca, choroby wsierdzia i osierdzia, choroby mięśnia sercowego, nowotwory serca, niewydolność serca, nadciśnienie płucne, choroby aorty i naczyń obwodowych, choroby żył obwodowych, choroby mikrokrążenia, choroby naczyń chłonnych itp. Nadciśnienie tętnicze stało się najczęstszą chorobą dorosłej populacji - cierpi na nie 30% dorosłych Polaków. Najnowsze badania naukowe wskazują natomiast, że ponad 50% zgonów z powodu chorób układu krążenia można by uniknąć poprzez stosowanie działań profilaktycznych obejmujących: regularne pomiary ciśnienia krwi (co najmniej raz w roku, bez względu na wiek), regularne badania stężenia cholesterolu we krwi (mężczyźni powyżej 35 roku życia, kobiety powyżej 45 roku życia), stosowanie odpowiedniej diety - przeciwdziałającej otyłości, zwiększenie aktywności fizycznej, zaprzestanie palenia papierosów, ograniczenie picia alkoholu oraz spożycia soli, prowadzące m.in. do podniesienia ciśnienia tętniczego krwi, unikanie stresu - długotrwały stres osłabia układ odpornościowy, przyspiesza rozwój choroby niedokrwiennej serca. Profilaktyka:
Nie do przecenienia jest zdrowy tryb życia, czyli aktywność fizyczna i zbilansowana dieta pozwalająca utrzymać masę ciała na odpowiednim poziomie. Warto też regularnie kontrolować ciśnienie, gdyż wczesne zdiagnozowanie choroby i podjęcie leczenia pozwoli uniknąć wielu powikłań.

8.Nowotwory jako choroby cywilizacyjne.

grupa chorób w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany przez organizm, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami jest związana z mutacjami genów kodujących białka uczestniczące w cyklu komórkowym: protoonkogenami i antyonkogenami. Mutacje te powodują, że komórka wcale lub niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu. Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji, stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju choroby. U osób z rodzinną skłonnością do nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona.

Rodzaje nowotworów: nowotwór łagodny, nowotwór złośliwy (nowotwór anaplastyczny, mięsak, rak, potworniak), nowotwór miejscowo-złośliwy.

W Leczeniu stosuje się: chemioterapię, radioterapię, leczenie chirurgiczne, hipertermię miejscową.

9. Depresja
Wśród czynników sprzyjających rozwojowi depresji wymienia się:
- Trudne wydarzenia życiowe
- Przykre doświadczenia w dzieciństwie
- Predyspozycje genetyczne
- Osobowość charakteryzującą się nadwrażliwością, nieumiejętnością funkcjonowania w grupie, nadmierną potrzebą akceptacji ze strony otoczenia.
Objawy:
- Długotrwałe przygnębienie
- Apatia
- Wycofanie się z kontaktów towarzyskich
- Spowolnienie ruchowe
- Zaburzenia łaknienia
- Problemy ze snem
- Uczucie niepokoju
- Drażliwość

Leczenie depresji: Leki przeciwdepresyjne, Psychoterapia, Elektrowstrząsy (elektropleksja, sejsmoterapia) elektrowstrząsy są bezpieczne i bezbolesne. Pacjentowi podaje się przed zabiegiem środek znieczulający oraz lek rozluźniający mięśnie, co ogranicza konwulsje. Zabieg przeprowadzany jest w krótkotrwałej narkozie, sam napad drgawkowy trwa około 30 sekund. Leczenie snem. Zaburzenia rytmu snu należą do typowych objawów depresji. Leczenie snem może być leczeniem wspomagającym. Higiena psychiczna rozumiana jako harmonijne współżycie z otoczeniem, unikanie stresujących sytuacji, umiejętność odnajdywania się w nowych sytuacjach, nie poddawanie się chwilowym trudnościom z pewnością pomaga w zachowaniu równowagi emocjonalnej, jednak nie gwarantuje uniknięcia chorób.

10. Choroba zwyrodnienia stawów.

Główne przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów to:
• Przeciążenia stawów wynikające m. in. z wad postawy, bądź wrodzonych wad budowy;
• Podeszły wiek;
• Urazy wypadkowe;
• Otyłość;
• Mikrourazy postępujące z czasem;
• Zaburzenia neurologiczne;
• Zbyt intensywne treningi;

Działania zapobiegawcze należy podjąć już wówczas, gdy mamy kłopoty z rozruszaniem się po pozostawaniu w jednej pozycji przez jakiś czas, czujemy napięcie mięśni, sztywność i „strzelanie” w stawach. W trakcie rozwoju choroby występują zesztywnienia i coraz silniejszy ból, szczególnie w początkowej fazie ruchu. Przy zmianach zwyrodnieniowych w kręgosłupie ból krzyża, który może promieniować do kończyn.
Zwyrodnienie stawów biodrowych i stawów rąk to choroba dotykająca głównie ludzi w podeszłym wieku, objawami są tu silna bolesność wspomnianych miejsc, występują głębokie zniekształcenia połączeń kostnych śródstopia i palców. Leczenie obejmuje szereg przedsięwzięć, przede wszystkim należy odciążyć miejsca dotknięte chorobą, lekarz może polecić wkładki ortopedyczne i inne urządzenia odciążające oraz stabilizujące stawy. Znaczne efekty, tj. przywrócenie odpowiedniego zakresu ruchu, można uzyskać poprzez regularne ćwiczenie mięśni brzucha, pośladków i okolic przykręgosłupowych. Adekwatnie dobrane ćwiczenia rozluźniają mięśnie, odciążają nadwyrężone z powodu ucisku chrząstki stawowe.
Na rynku dostępne są ponadto liczne leki uśmierzające dolegliwości związane ze zwyrodnieniem stawów. Ból może być łagodzony przez okłady z parafiny oraz nagrzewanie polem elektromagnetycznym i naświetlanie promieniami lasera biostymulacyjnego. Obecnie możliwe jest wszczepienie stawu biodrowego, kolanowego, łokciowego i barkowego. Aby uniknąć artrozy i cieszyć się mobilnością również w wieku starszym, należy dbać o prawidłową postawę. Skrzywienie kręgosłupa i przeciążenie stawów przyczyniają się do wzrostu zachorowań w późniejszym czasie. Warto również zwalczyć nadwagę. Wskazana jest zbilansowana dieta, ryzyko wystąpienia choroby obniża regularne spożywanie warzyw i owoców będących bogatym źródłem witaminy C.

---