Wysoka Tama Asuańska

   

Po raz pierwszy w historii Egiptu tama pozwoliła całkowicie zapanować nad wylewami Nilu.

 

    Asuan leży na wschodnim brzegu Nilu, ok. 970 km na południe od Kairu. Samoloty i pociągi dochodzą z Kairu. Wycieczki po Nilu zawijają do Asuanu. Wysoka Tama znajduje się ok.13 km w górę rzeki (na południe) od Asuanu. Tama oprócz spodziewanych korzyści przyniosła także duże problemy, w tym zmianę klimatu w południowym Egipcie. Opady deszczu znacznie się tam wzmogły.

 EGIPSKI prezydent Anwar Sadat, dokonał 15 stycznia 1971 roku otwarcia nowej tamy na Nilu. Prace nad nią zaczęto 11 lat wcześniej, w czasach prezydenta Gamala Abdela Nasera. Tama ma 111 m. wysokości i 3,6 km szerokości u szczytu. Przy podstawie jej grubość wynosi 975 m, u góry zaś 40 m. Jest w niej tyle kamieni, gliny, piasku i cementu, że starczyłoby na siedemnaście Wielkich Piramid.

    Wzdłuż tamy biegnie czteropasmowa szosa. U zachodniego krańca tamy znajduje się łuk triumfalny i pomnik złożony z czterech wysokich, zaostrzonych, białych bloków skalnych połączonych w stylizowany kwiat lotosu. Woda po wschodniej stronie tamy napędza turbiny elektrowni. Zapora utworzyła również duży sztuczny zbiornik - Jezioro Nasera. Jest to jedno z największych sztucznych jezior świata: jego powierzchnia wynosi 5244 km2, a długość 510 km; sięga ono przez Nubię aż do Sudanu.

    Wysoka Tama Asuańska (po arabsku Sadd el-Ali) po raz pierwszy w historii pozwoliła całkowicie zapanować nad Nilem i po niezliczonych stuleciach klęsk regulować jego coroczne kapryśne wylewy, od których od niepamiętnych czasów zależało życie i dobrobyt Egiptu. Jednym z rezultatów powstania tamy jest znaczne zwiększenie powierzchni ziemi uprawnej w Egipcie. Pojawiły się jednak również problemy związane z poziomem wód gruntowych i pogodą. Tamę zaprojektowano w Niemczech, ale przy jej budowie pomagał Związek Radziecki. Jej ukończenie kosztowało życie aż 451 osób.

    Około 6 km w dół rzeki znajduje się stara tama, ukończona w 1902 roku. W swoim czasie była ona największą zaporą świata, a po arabsku nazywa się po prostu el-Sadd ("Tama"). Budowa Wysokiej Tamy zniszczyła w Nubii i Sudanie domostwa 60 tysięcy ludzi, których trzeba było przenieść. Pod wodą zniknęły liczne starożytne zabytki, chociaż kilka najważniejszych udało się ocalić dzięki bezprecedensowej międzynarodowej akcji ratunkowej pod auspicjami UNESCO. Na zawsze zniknęła na przykład piękna wyspa File. Położoną na niej świątynię pocięto na wiele części i ponownie złożono, niczym olbrzymią układankę, na

pobliskiej, wyżs
zej wyspie. Główna świątynia jest poświęcona Izydzie i pochodzi z ostatnich wieków p.n.e. i pierwszych wieków n.e.

Są tam również liczne budowle z okresu rzymskiego. Trzy inne świątynie przeniesiono do Nowej Kalabszy w pobliżu zachodniego krańca Wysokiej Tamy. Najbardziej efektowną częścią całej operacji było ocalenie słynnych skalnych świątyń Abu Simbel,282 km na południe od Asuanu.

    Samo miasto Asuan jest zimową miejscowością wypoczynkową. Rosnące tam drzewa palmowe dają podobno najsmaczniejsze daktyle w Egipcie. Wśród miejsc godnych uwagi należy wymienić mauzoleum trzeciego Agi Khana, który zmarł w 1957 roku,0raz ruiny klasztoru koptyjskiego, grobowce skalne i stary cmentarz muzułmański, starożytne ruiny na wyspie Elephantine na Nilu oraz kamieniołomy, z których przed wiekami czerpano granit na świątynie i pałace faraonów.

  

Bogowie wewnątrz góry - ABU SIMBEL

    POŁOŻONE w pobliżu granicy egipsko-sudańskiej skalne świątynie Abu Simbel zniknęłyby pod wodami Jeziora Nasera, gdyby nie akcja ratunkowa zorganizowana przez UNESCO. Dwie świątynie zbudowane dla Ramzesa II około roku 1260 p.n.e. wycięto w skale. Fasady większej z nich strzegły cztery potężne posągi samego faraona. Miały one 20 m wysokości i wykuto je w skale czoła góry. Pierwotny plan przewidywał zbudowanie wokół całego zabytku wielkiej szklanej osłony, która chroniłaby go przed wodami zapory, a turyści byliby opuszczani w dół w specjalnych szklanych klatkach. Ostatecznie jednak świątynie i posągi zostały wykrojone ze skały, pocięte na możliwe do udźwignięcia bloki i potem złożone ponownie w innym miejscu. Większa świątynia była poświęcona całej grupie bogów, w tym Amonowi-Re z Teb i samemu faraonowi. Była ona tak ustawiona, że dwa dni w roku promienie wschodzącego słońca docierały w głąb świątyni i oświetlały posągi bogów wewnątrz góry. Fasada ma 33 m wysokości. Umieszczone przed nią ogromne posągi są realistycznymi portretami faraona, chociaż jednemu z nich brak głowy, którą zniszczyło trzęsienie ziemi. Mniejsze postaci przedstawiają niektóre z dzieci faraona i jego siostrę, a zarazem żonę, Nefertari. 

 

---