12.05.2011
Wykład 11
Deklaracja ryzyka ubezpieczeniowego - systemy:
Wyjaśnienie - przy zawieraniu umowy ubezpieczenia ubezpieczający musi podać do zakładu ubezpieczeń zgodnie z prawdą - wszelkie okoliczności mające wpływ na ocenę ryzyka (niebezpieczeństwa)
System anglosaski - obowiązki deklaracji spontanicznych, ubezpieczający - nawet bez uprzednich zapytań ze strony ubezpieczyciela - powinien informować o wszelkich okolicznościach, które są lub powinny mu być znane
System kontynentalny - system „odpowiedzi na pytanie” obowiązek deklaracji dotyczy tylko znanych ubezpieczającemu okoliczności, o które pytał ubezpieczyciel (w formularzu) wniosku, oferty, albo w innych pismach
System mieszany - ubezpieczający odpowiada zgodnie z prawdą na pytania ubezpieczyciela, ale ponadto ma obowiązek zwrócić uwagę ubezpieczyciela na te, o które się nie pyta.
Sankcja za naruszenie - ubezpieczyciel:
Jest wolny od odpowiedzialności
Może odstąpić od umowy
Może zwiększyć składkę
Art. 834 - jeśli do wypadku doszło po upływie 3 lat po zawarciu umowy ubezpieczenia na życie, ubezpieczyciel nie może wysuwać żadnych zarzutów w stosunku do ubezpieczającego.
Obowiązek notyfikacji ryzyka - występuje już po zawarciu umowy (art. 815, par 2 KC) konieczność zawiadamiania ubezpieczyciela o istotnych zmianach dotyczących ubezpieczonego ryzyka, taki obowiązek występuje, jeśli zastrzeżono go u umowie ubezpieczenia. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie.
Obowiązki obciążające ubezpieczającego, gdy nastąpi wypadek ubezpieczeniowy:
Użycie wszelkich dostępnych środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia
Użycie wszelkich dostępnych środków, aby zapobiec szkodzie, lub zmniejszyć jej rozmiary
Umowa może przewidywać, że:
Ubezpieczający ma obowiązek zabezpieczenia możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od sprawcy szkody
Ubezpieczyciel jest zobowiązany w granicach sumy ubezpieczenia zwrócić koszty poniesione w okresie ratowania, - jeśli użycie środków było celowe, nawet, jeśli okazało się bezskuteczne
Ubezpieczyciel może odmówić całkowicie lub ograniczyć odszkodowanie, gdy są przesłanki, żeby stwierdzić, że ubezpieczający nie podjął akcji ratunkowej
Obowiązki zakładu ubezpieczeń:
Podstawowe:
Wypłata świadczenia - terminowo i w całości
Dodatkowe:
Obowiązek wydania dowodu ubezpieczenia Np. polisy
Udostępnienie owu ubezpieczającemu, żeby mógł się z nimi zapoznać, przed zawarciem umowy, Np. broszura, droga elektroniczna
Sporządzenie protokołu rozbieżności
Zawieranie umowy w trybie ofertowym złożonym - w odpowiedzi na ofertę ubezpieczającego zakład przedstawia kontrofertę zwrócenie uwagi ubezpieczającego w formie pisemnej na różnice, wyznaczenie, co najmniej 7 dniowego terminu sprzeciwu
Określenie terminu, czasu ubezpieczenia;
Krótkoterminowe - trwają krócej niż rok
Roczne
Długoterminowe - trwające dłużej niż rok, ich czas trwania jest dzielony na okresy ubezpieczenia, czyli okresy, w których uiszczana jest składka ubezpieczeniowa
Bezterminowe - ubezpieczenia, których czas trwania nie jest z góry ustalony, Np. ubezpieczenie na życie
Rozpoczęcie okresu ubezpieczenia:
Data zawarcia umowy ubezpieczenia nie zawsze pokrywa się z datą rozpoczęcia odpowiedzialności, ponieważ odpowiedzialność może być w jakiś sposób uwarunkowana, Np. zapłaceniem składki
Niektóre owu wymagają, aby upłynął pewien czas od zawarcia umowy do rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń - okres wyczekiwania / karencji
W zawieraniu ubezpieczenia, gdy grozi już bezpośrednio wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego albo też, gdy ubezpieczający przewiduje, że taki wypadek nastąpi w krótkim czasie.
Okres karencyjny stosuje się najczęściej w ubezpieczeniach na życie, gdy są zawierane bez konieczności badań lekarskich.
Okres ubezpieczenia:
Formalny - okres obowiązywania umowy
Materialny - okres odpowiedzialności
Techniczny - okres składkowy
Te 3 okresy nie musza się ze sobą pokrywać
Zakończenie okresu ubezpieczenia:
Umowa ubezpieczenia i odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń - wygasają, gdy upłynie termin, na który umowa została zawarta
Ogólne warunki niektórych ubezpieczeń przewidują, że ubezpieczenie zawarte, co najmniej na okres 12 miesięcy ulega automatycznemu odnowieniu na kolejny 12 miesięczny okres, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześniej wypowiedziane - klauzula prolongacyjna
Przyczyny, które mogą spowodować wygaśnięcie stosunku ubezpieczeniowego:
Wyjaśnienie: źródłem postanowienia prawnego stosunku ubezpieczenia jest zawarcie umowy. Z kolei rozwiązanie umowy powoduje wygaśnięcie tego stosunku. Jednakże może to nastąpić także z innych przyczyn.
Inne przyczyny wygaśnięcia:
Upływ okresu, na który zawarto umowę
Śmierć, lub utrata pełnej zdolności do czynności prawnych ubezpieczającego oraz likwidacja czy upadłość zakładu ubezpieczeń
Abandon - jest przyczyną wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia w ubezpieczeniach morskich, polega o na zrzeczeniu się przez ubezpieczającego na rzecz zakładu ubezpieczeń wszystkich praw do podmiotu ubezpieczenia Np. do zaginionego statku w zamian za wypłatę odszkodowania równego sumie ubezpieczeniowej.
„Odpadnięcie” interesu ubezpieczeniowego (Np. zniszczenie, zużycie lub utrata przedmiotu ochrony)
Wyczerpanie sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjnej
Wykup polisy w ubezpieczeniu na życie
Niezapłacenie składki w terminie (z wyjątkiem ubezpieczeń obowiązkowych) lub raty składki ( tylko wtedy, gdy umowa bądź OWU składek tak zastrzegły) a ubezpieczyciel po upływie terminu wezwał ubezpieczającego do zapłaty zaległej raty składki z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela. - Art. 814 par 3 KC
W ubezpieczeniach osobowych - W przypadku uszczerbku na zdrowiu wypłacana jest część wartości ubezpieczenia w formie świadczenia.
Na wysokość odszkodowania w ubezpieczeniach majątkowych wpływają:
System odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
Proporcjonalnej - obowiązuje przy obliczaniu odszkodowania proporcja
Q/Z=U/W
Q - wysokość odszkodowania
Z - szkoda
U - suma ubezpieczenia
W - wartość ubezpieczenia
Za I ryzyko
System ubezpieczeń
System ubezpieczenia na sumy stałe - ubezpieczany jest majątek trwały znacznie częściej niż obrotowy, suma ubezpieczenia jest ustalona na stałym stabilnym poziomie. Podstawą jest wartość przedmiotu ubezpieczenia, którą można określać w różny sposób.
Wartość nowa, zwana też odtworzeniową, - jeśli limit zużycia składników majątku nie przekracza, (najczęściej) 40% wartości nowej. Wartość nowa powinna uwzględniać wszystkie koszty, jakie będą musiały być poniesione, aby odtworzyć przedmiot ubezpieczenia tego samego rodzaju, z zastosowaniem tej samej konstrukcji oraz materiałów albo też, żeby kupić nowy, gotowy przedmiot ubezpieczenia o parametrach podobnych do przedmiotu, który uległ wypadkowi ubezpieczeniowemu.
Przy ubezpieczaniu budynków w gospodarstwie rolniczym stopień zużycia majątku nie może być wyższy niż 10%.
Wartość techniczna - zwana też rzeczywistą - odpowiada wartości nowej, pomniejszonej o faktyczne zużycie techniczne.
Wartość upłynnienia - jest stosowana, jeśli stopień zużycia przedmiotu ubezpieczenia jest na tyle duży, że nie pozwala na wykorzystanie przedmiotu ubezpieczenia zgodnie z jego przeznaczeniem. Suma ubezpieczenia jest równa cenie sprzedaży przedmiotu ubezpieczenia.
Wartość księgowa (brutto, netto):
Brutto - księgowa wartość początkowa mienia z uwzględnieniem kolejnych jego przeszacowań.
Wartość kosztorysowa - sumę ubezpieczenia ustala się na podstawie przewidywanego ogólnego kosztu rozbudowy, przebudowy, lub remontu.
Wartość otaksowana - w przypadku, gdy przedmiot ubezpieczenia posiada walory kolekcjonerskie, artystyczne, wartość jest wyceniana przez rzeczoznawców
Można też ubezpieczyć majątek obrotowy - sumy ubezpieczenia ustala się na podstawie najwyższej przewidywanej w okresie ubezpieczenia wartości tego majątku.
System ubezpieczenia na sumy zmienne - istotą jest możliwość skorygowania zapłaconej składki po upływie okresu ubezpieczenia odpowiednio do faktycznego ukształtowania się wartości majątku w okresie ubezpieczenia.
Na początku okresu ubezpieczenia uiszcza się składkę zaliczkową zwana też depozytową ustaloną na podstawie maksymalnej (najwyższej) wartości majątku w okresie ubezpieczenia, albo, gdy powadzona jest księgowość
Na podstawie wartości ewidencyjnej majątku na początek okresu ubezpieczenia
Składka depozytowa nie podlega zwrotowi
Systemy solidarne - system ubezpieczenia solidarnie na sumy stałe
System ubezpieczenia solidarnie na sumy zmienne
System ubezpieczenia na wartość częściową
Rok akademicki 2010/2011
Semestr IV, dr H. Ogrodnik
Przedmiot: Ubezpieczenia (wykłady)
2