CHOROBY ZAKAŹNE

05.03.2012

Medycyna podróży

MALARIA

„złe powietrze”

• Plasmodium vivax (zarodziec ruchliwy)

• Plasmodium ovale (z. owalny)

• Plasmodium malariae (z. pasmowaty)

• Plasmodium falciparum (z. sierpowaty)

• Plasmodium knowlesi (z. małpi)

Wektor - komar z rodzaju Anopheles (Widliszka)

Inne drogi przenoszenia

• Przetoczenie zakażonej krwi

• Skaleczenie zabrudzonymi igłami

• Wniknięcie przez uszkodzoną skórę

• Zakażenie wertykalne

• Na odległych terenach endemicznych (airport malaria)

Naturalna oporność

• Hemoglobinopatie - lżejszy przebieg

• Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa

• Talasemia

• Niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej

Sporozoit ze śliną komara > ukąszenie > z prądem krwi > do wątroby > schizochonia wątrobowa > schizonty > merozoity > do krwi > zakażenie komórek układu krwiotwórczego > schizogonia krwinkowa > gametocyty > z krwią do żołądka komara > rozmnażanie płciowe > oocyty > sporozoity > …i od nowa…

• Niedotlenienie tkanek (!!)

• Hemoliza, RBC rozpadają się

• Hipersplenizm

• Hipoglikemia

• Supresja szpiku, hamowanie produkcji RBC pod wpływem TNF α

• Uszkodzenie ściany naczyń włosowatych > wynaczynienia, ogniska zakrzepicy

Mechanizm hipoglikemii

• Spadek łaknienia - upośledzone przyjmowanie glukozy

• Zubożenie wątroby w glikogen

Objawy:

• Okres wylęgania (8-15 dni)

• P. falciparum - 12 dni;

• P. vivax - 13 dni;

• P. ovale - 17 dni;

• P. malariae - 28 dni

• Niepokój

• Ogólne rozbicie

• Bóle mięśni i stawów

• Bóle głowy

• Nudności, czasem wymioty…

• Drżenie

• Gorączka (!!)

• Zlewne poty

• U osób z odpornością śródzakaźną, przewlekle zakażonych - stany podgorączkowe, wzmożona potliwość, osłabienie

• Powiększenie śledziony i wątroby

• Żółtaczka lub stan przedżółtaczkowy

• Ściemnienie moczy

• Małopłytkowość

• Leukopenia

• Niedokrwistość (objaw późny)

• Wzrost stężenia AlAT, AspAT, LDH, bilirubiny

• Hipo/hiperglikemia

Plasmodium falciparum

• = zimnica tropikalna

• = trzeciaczka złośliwa

• Najcięższy przebieg kliniczny

• Stan zagrożenia życia gdy zakażone jest 5% krwinek

• Postacie

• brzuszna

• wstrząsowa

• mocznicowa

• hemolityczna (?)

• mózgowa

- ostra (śmiertelność 20-40%, a przy drgawkach nawet do 80%)

- rozlana encefalopatia (ból głowy, światłowstręt, zawroty głowy, napady drgawkowe, majaczenie, śpiączka, zniesione odruchy brzuszne, nosidłowe, podeszwowe, oczopląs; NIE podawać GKS )

• płucna

Różnicowanie

• Infekcje wirusowe

• Zakażenie dróg moczowych

• Zakażenie przewodu pokarmowego

• Denga

• …

Leczenie:

• P. falciparum

• siarczan chininy 650 mg co 8 h 3-7dni

+

• Doxycyklina 100 mg 2x dziennie przez 7 dni

Lub +

• Pirymetamina - sulfadoksyna (Fansidar) - 3 tabl jednorazowo w ostatnim dniu przyjmowania chininy

Lub +

• Klindamycyna

Lub

• Atowakwon

• Meflochina (I dawka 750mg, II po 12h 500mg)

• Halofantryna (500mg co 6h 3 dawki)

• Artesunat

• P. malariae, P. vivax, P. ovale

• Chlorochina (Arechin) (I dawka 600 mg, po 6 godz II dawka 300 mg, kolejna po 24 godz i 48 godz 300mg)

• Glukonian chinidyny

Zapobieganie nawrotom

• Prymachina (15 mg / dobę przez 7 dni)

Chemioprofilaktyka

• Atowakwon / proguanil (Malarone) (1x1 1-2 dni przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 7 dni po powrocie)

• Meflochina (Lariam) (1 tabl w tygodniu w tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)

• Chlorochina (Arechin) (2 tabl w tygodniu w tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)

• Doxycyklina (100mg/dzień tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)

DENGA

Czynnik etiologiczny - arbowirusy z rodziny Flaviviridae

Wektor - komary

Okres wylęgania - 4-7 dni

Postacie:

• Klasyczna

• Krwotoczna (DHS)

• Wstrząsowa (DSS)

Postać klasyczna

• Gorączka

• Ból głowy

• Ból za gałkami ocznymi

• Bóle mięśni i stawów

• Nudności, wymioty

• Wysypka plamisto-grudkowa

• Limfadenopatia

• Hepatomegalia

• Wyzdrowienie po ok. 4-7 dniach

Postać krwotoczna

• U 90% poniżej 15 r.ż. lub osoby, które wcześniej przechorowały postać klasyczną (2-6 lat wstecz)

• Przebieg dwufazowy

• Po spadku gorączki pogorszenie stanu

• Zaburzenia świadomości

• Wybroczyny, wysypka krwotoczna

• Krwotoki z nosa

• Krwiste wymioty

• Biegunka z krwią

Laboratoryjnie

• trombocytopenia

• leukopenia

• hipowolemia

• hipoalbuminemia

Rozpoznanie

• 4x wzrost p/ciał w klasie IgM i IgG

• Antygeny wirusa

Leczenie

• Jedynie objawowe

1