Gimnazjum
Wstęp
Podstawa programowa wychowania fizycznego dla III etapu edukacji określa cele i treści dwóch z czterech obowiązkowych godzin wychowania fizycznego w tygodniu. Trzecia i czwarta godzina (realizowana zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 grudnia 2003 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji czwartej godziny obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego) umożliwiają poszerzenie celów i treści kształcenia. Wszystkie zajęcia łącznie powinny rozwijać zdolność do samodzielnego uczestnictwa w kulturze fizycznej, a w szczególności do działań na rzecz sprawności, zdrowia i aktywnego wypoczynku. Przewidziane w podstawie Wymagania należy traktować jako wskaźniki rozwoju dyspozycji uczniów pozwalających im pełnić nie tylko rolę uczestnika różnorodnie motywowanej aktywności fizycznej (ze szczególnie akcentowaną motywacją zdrowotną i rekreacyjną), ale również inicjatora, współorganizatora ćwiczeń i gier. Przygotowując lub wybierając program wychowania fizycznego należy uwzględnić stopniowe usamodzielnianie uczniów, a planując organizację zajęć należy stworzyć uczniom okazję do faktycznego (dostosowanego do ich potrzeb, warunków szkoły i lokalnych tradycji) wyboru form aktywności. W czasie zajęć tanecznych wskazana jest koedukacja.
Cele kształcenia
1. Aktywność zdrowotna
1.1. Potrzeba aktywności fizycznej o każdej porze roku i w różnych warunkach atmosferycznych.
1.2. Zdolność wysiłkowa organizmu, w szczególności wydolność, wytrzymałość i siła mięśniowa
oraz gibkość, a także odporność na bodźce środowiskowe (temperaturę, wilgotność, wiatr)
dzięki zahartowaniu organizmu.
1.3. Znajomość własnego organizmu: znaczenia układów krążenia i oddychania oraz aparatu ruchu
w kontekście zdrowia i sprawności.
1.4. Wiedza na temat możliwości wpływu na sprawność fizyczną i postawę ciała poprzez ćwiczenia
fizyczne.
1.5. Znajomość sposobów kontroli aktywności i sprawności fizycznej.
1.6. Umiejętności i wiadomości związane z prostymi technikami relaksacji.
1.7. Umiejętność postępowania w sytuacjach groźnych dla zdrowia i życia oraz udzielania pomocy
przedmedycznej.
2. Aktywność rekreacyjna
2.1. Umiejętności i wiadomości pozwalające na organizowanie i udział w dostępnych formach
aktywnego wypoczynku, opartego na grach rekreacyjnych oraz sportowych.
2.2. Zdolność współdecydowania o podejmowanych formach aktywnego wypoczynku.
3. Aktywność estetyczno-taneczna
3.1. Umiejętności i wiadomości pozwalające na udział w balach, zabawach tanecznych, dyskotekach,
w tym umiejętność wykonania prostych układów tanecznych.
3.2. Udolność wyrażania uczuć i emocji za pomocą postawy, mimiki, gestu i ruchu ciała.
4. Aktywność sportowa
4.1. Umiejętności i wiadomości przygotowujące do pełnienia różnych ról w sportowych formach
aktywności: zawodnika, sędziego, kibica, organizatora.
4.2. Zrozumienie zasady czystej gry jako powinności etycznej sportowca i kibica wobec innych
uczestników działalności sportowej.
4.3. Wiadomości o osiągnięciach sportowych Polaków, w tym wybitnych olimpijczyków.
Treść kształcenia
1. Aktywność zdrowotna
1.1. Wpływ wysiłku na organizm, metody kształtowania wytrzymałości, siły mięśniowej oraz
gibkości:
1.1.1. wpływ aktywności fizycznej na zdrowie człowieka,
1.1.2. sposoby kształtowania wydolności,
1.1.3. sposoby kształtowania siły i wytrzymałości mięśni,
1.1.4. sposoby kształtowania gibkości, w tym gibkości kręgosłupa,
1.1.5. znaczenie i sposoby przygotowania organizmu do intensywnego wysiłku fizycznego,
1.1.6. prawo treningu (superkompensacja) oraz jego znaczenie dla rozwoju organizmu,
1.1.7. związek natężenia wysiłku z funkcją układu krążenia oraz układu oddechowego,
1.1.8. ocena intensywności wysiłku na podstawie częstotliwości skurczów serca (tj. tętna),
1.1.9. wysiłki wytrzymałościowe jako trening układu krążenia i oddechowego oraz profilaktyka
niektórych chorób cywilizacyjnych: miażdżycy, otyłości, nerwic,
1.1.10. planowanie treningu wytrzymałości,
1.1.11. siła mięśni grzbietu i brzucha oraz gibkość jako profilaktyka bólów kręgosłupa,
1.1.12. planowanie treningu siły mięśni posturalnych oraz gibkości.
1.2. Samokontrola aktywności i sprawności fizycznej oraz postawy ciała:
1.2.1. pojęcia związane z wysiłkiem fizycznym: wysiłek aerobowy, dług tlenowy, objętość i
intensywność wysiłku fizycznego, zdolność motoryczna, wydolność i sprawność fizyczna,
1.2.2. norma aktywności fizycznej dzieci, młodzieży i dorosłych,
1.2.3. samoocena objętości i intensywności aktywności fizycznej,
1.2.4. samokontrola rozwoju fizycznego poprzez pomiar wysokości i masy ciała,
1.2.5. samokontrola sprawności fizycznej powiązanej ze zdrowiem: wydolności, siły i wytrzymałości
mięśni posturalnych oraz gibkości,
1.2.6. samokontrola innych przejawów sprawności: skoczności, zwinności, szybkości,
1.2.7. najczęstsze wady postawy ciała,
1.2.8. współtworzenie programów aktywności fizycznej dostosowanych do indywidualnych
potrzeb.
1.3. Higiena osobista w okresie dojrzewania:
1.3.1. higieniczne konsekwencje zmian zachodzących w organizmie w okresie dojrzewania.
1.4. Pierwsza pomoc w różnych sytuacjach życiowych:
1.4.1. zachowanie się oraz wzywanie pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia,
telefony alarmowe: pogotowia, straży pożarnej i policji,
1.4.2. zakres pomocy przedmedycznej, której może udzielać osoba niepełnoletnia: badanie
funkcji życiowych (tętna, oddechu), ochrona poszkodowanych lub zagrożonych,
1.4.3. pomoc w przypadku skręcenia, zwichnięcia, złamania, utraty przytomności.
1.5. Relaksacja i ćwiczenia oddechowe:
1.5.1. wpływ stresu na człowieka oraz sposoby kontroli napięcia psychicznego: aktywność
fizyczna, relaksacja,
1.5.2. proste techniki relaksacyjne,
1.5.3. ćwiczenia oddechowe.
1.6. Rytm dobowy i sen:
1.6.1. przemienność pracy i wypoczynku w cyklu dobowym,
1.6.2. niezbędna dawka snu człowieka w różnym wieku,
1.6.3. aktywność ruchowa w planie dnia i tygodnia człowieka w różnym wieku i w różnych
porach roku.
2. Aktywność rekreacyjna
2.1. Gry rekreacyjne:
2.1.1. prawo aktywnego wypoczynku (zasada przemienności pracy i wypoczynku),
2.1.2. wykorzystanie w praktyce wiedzy i umiejętności niezbędnych do podejmowania indywidualnej
lub zespołowej aktywności fizycznej w wolnym czasie (przygotowanie i
wybór miejsca do gry, systemy rozgrywek, sędziowanie),
2.1.3. gry terenowe i biegi na orientację,
2.1.4. ćwiczenia, zabawy i gry doskonalące umiejętność gry w badmintona: serw, uderzenia
(forhendowe i bekhendowe), zasady gry deblowej,
2.1.5. ćwiczenia, zabawy i gry doskonalące umiejętność gry w tenisa stołowego: serw, uderzenia
(forhendowe i bekhendowe), zasady gry deblowej,
2.1.6. ćwiczenia, zabawy i gry doskonalące umiejętność gry w ringo. Systemy rozgrywek,
punktowanie, sędziowanie,
2.1.7. wprowadzenie piłki do gry wybiciem kijem w grze w „kwadrant”.
2.2. Gry sportowe:
2.2.1. współpraca i podporządkowanie się regułom działania w zespole podczas zespołowych
gier sportowych,
2.2.2. podstawowe przepisy gier sportowych,
2.2.3. pełnienie przez ucznia roli organizatora i sędziego w rozgrywkach międzyklasowych
lub szkolnych w zespołowych grach sportowych,
2.2.4. koszykówka; ćwiczenia i gry kształtujące umiejętności techniczne i taktyczne: zatrzymania,
obrotu, zwodu, obrony „każdy swego”, gry właściwej,
2.2.5. piłka ręczna; ćwiczenia i gry kształtujące umiejętności techniczne i taktyczne: zwodów,
krycia „każdy swego”, gry właściwej,
2.2.6. piłka siatkowa; ćwiczenia i gry rozwijające umiejętności techniczne i taktyczne: odbicia
oburącz górnego i dolnego, zagrywki sposobem górnym, rozegrania „na trzy”,
wystawienia, zbicia i odbioru piłki, ustawienia zawodników na boisku w ataku i
obronie, gry właściwej,
2.2.7. piłka nożna; ćwiczenia i gry kształtujące umiejętności techniczne i taktyczne: żonglerki,
zwodów, krycia „każdy swego”, gry właściwej (chłopcy).
3. Aktywność estetyczno-taneczna
3.1. Taniec:
3.1.1. proste układy tańców narodowych w parach, w tym polonez, według inwencji ucznia i
nauczyciela,
3.1.2. proste układy tańców towarzyskich w parach, w tym walc angielski lub wiedeński,
cha-cha i rock and roll, według inwencji ucznia i nauczyciela,
3.1.3. proste układy tańca współczesnego (hip-hop, dance, breakdance), według inwencji
ucznia i nauczyciela,
3.1.4. obowiązki organizatora i uczestnika balu, zabawy tanecznej oraz dyskoteki.
3.2. Gimnastyka artystyczna, aerobik i fitness:
3.2.1. elementy gimnastyki artystycznej bez przyborów (dziewczęta),
3.2.2. elementy gimnastyki artystycznej z przyborami: piłką, skakanką, obręczą (dziewczęta),
3.2.3. aerobik, fitness wraz z odmianami jako systemy treningu kondycyjnego i poprawiającego
harmonię ruchów.
3.3. Uroda: budowa ciała i ruch:
3.3.1. ćwiczenia redukujące nadmiar tkanki tłuszczowej,
3.3.2. mowa ciała - wyrażanie uczuć i emocji mimiką, gestem, postawą i ruchem ciała.
4. Aktywność sportowa
4.1. Idea olimpijska:
4.1.1. nowożytna historia ruchu olimpijskiego,
4.1.2. symbolika olimpijska: flaga olimpijska, znicz olimpijski, ślubowanie olimpijskie, idea
pokoju,
4.1.3. wydarzenia ostatnich letnich i zimowych igrzysk olimpijskich,
4.1.4. polscy wybitni olimpijczycy.
4.2. Czysta gra jako powinność moralna:
4.2.1. treść kodeksu czystej gry: niewykorzystywanie przewagi losowej, minimalizacja cierpienia
rywala,
4.2.2. polscy sportowcy wyróżnieni nagrodami za stosowanie reguł czystej gry.
Wymagania
1. Aktywność zdrowotna
1.1. Znać prawo treningu (superkompensacji).
1.2. Zademonstrować trzy ćwiczenia kształtujące wybrane zdolności motoryczne, w tym wzmacniające
siłę (przede wszystkim mięśni brzucha i grzbietu oraz kończyn górnych i dolnych),
rozwijające gibkość, zwiększające wytrzymałość (wydolność) oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy.
1.3. Wyjaśnić, w jaki sposób aktywność ruchowa wpływa na funkcjonowanie układu ruchu, krążenia
i oddechowego.
1.4. Zastosować proste techniki relaksacji.
1.5. Zastosować wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły i gibkości.
1.6. Wskazać niebezpieczeństwa mogące pojawić się w czasie uprawiania niektórych sportów.
1.7. Udzielić pomocy przedmedycznej osobie, która doznała skręcenia, zwichnięcia, złamania,
utraty przytomności.
1.8. Znać najczęstsze wady postawy.
2. Aktywność rekreacyjna
2.1. Znać prawo aktywnego wypoczynku (zasadę przemienności pracy i wypoczynku).
2.2. Wykazać wartość aktywności fizycznej na świeżym powietrzu.
2.3. Zaplanować szkolne rozgrywki sportowe wg systemu pucharowego i „każdy z każdym”.
2.4. Pełnić rolę organizatora, zawodnika, sędziego lub kibica w ramach szkolnych zawodów
sportowych.
2.5. Zastosować przepisy gier rekreacyjnych i sportowych niezbędne do zorganizowania i przeprowadzenia
gry.
2.6. Zastosować w trakcie gry elementy techniki i taktyki gier zespołowych: piłki siatkowej (odbicie
oburącz górne i dolne, zagrywka sposobem górnym, ustawienie zawodników na boisku
w ataku i obronie), koszykówki (zatrzymania, obroty, obrona „każdy swego”), piłki ręcznej
(krycie „każdy swego”), piłki nożnej (krycie „każdy swego” - chłopcy).
2.7. Zastosować w trakcie gry elementy techniki i taktyki gier: badmintona (uderzenie lotki forhendem
i bekhendem, serwis, gra podwójna), tenisa stołowego (uderzenie forhendem i bekhendem,
serwis, gra podwójna), ringo (zagrywka, gra podwójna), kwadrant (wprowadzenie piłki palantowej do gry wybiciem).
3. Aktywność estetyczno-taneczna
3.1. Zatańczyć w parze prosty układ tańca narodowego lub towarzyskiego.
3.2. Zademonstrować prosty układ ćwiczeń kształtujących przy muzyce.
3.3. Wykonać ćwiczenia redukujące nadmiar tkanki tłuszczowej.
3.4. Wyrazić emocje i uczucia za pomocą mimiki, gestu, postawy i ruchu ciała.
4. Aktywność sportowa
4.1. Wyjaśnić, jakie powinności wobec innych sportowców nakłada na zawodnika kodeks czystej
gry.
4.2. Wiedzieć, gdzie odbyły się ostatnie letnie i zimowe Igrzyska Olimpijskie.
4.3. Wyjaśnić, co symbolizuje flaga i znicz olimpijski.
4.4. Opisać osiągnięcia wybitnych polskich olimpijczyków.
4.5. Wyjaśnić, dlaczego w trakcie kibicowania należy zachować życzliwość wobec wszystkich
zawodników.