Ćwiczenie VII

Iloczyn rozpuszczalności, wytrącanie i rozpuszczanie osadów, efekt wspólnego jonu.

Materiał teoretyczny: iloczyn rozpuszczalności, rozpuszczalność, roztwór nasycony. Zastosowanie reguły przekory do procesu rozpuszczania i wytrącania osadów. Zastosowanie iloczynu rozpuszczalności w analizie jakościowej, pojęcie odczynnika grupowego.

1. Wpływ wspólnego jonu na rozpuszczalność chlorku sodu.

Do 5 cm³ nasyconego roztworu NaCl dodać pod wyciągiem kilka cm³ stężonego HCl. Zaobserwować zachodzące zmiany.

W oparciu o prawo działania mas wyjaśnić zaobserwowany efekt.

2. Porównanie rozpuszczalności AgCl i Ag₂CrO₄.

a) Przygotować dwie niewielkie objętości roztworu AgNO₃, jedną zadać niewielką ilością NaCl a drugą K₂CrO₄. Zaobserwować wygląd wytrąconych osadów, zapisać równania reakcji.

		Osad	Barwa osadu
AgNO3	+ NaCl
AgNO3	+ K2CrO4

b) Zmieszać 1 cm³ 0.1 M NaCl i 1cm³ 0.1 M K₂CrO₄. Do mieszaniny powoli wkraplać 0.1 M roztwór AgNO₃. Uzasadnić kolejność wytrącania osadów.

	Wzór na iloczyn rozpuszczalności	Wartość iloczynu rozpuszczalności	Stężenie [Ag^+]
AgCl
Ag2CrO4

3. Czułość reakcji wykrywania Pb²⁺_.

Do ok. 2 cm³ 0.1 M roztworu Pb(NO₃)₂ dodać ok. 2 cm³ 0.1 M HCl. Odsączyć wytrącony osad. Do przesączu dodać ok. 2 cm³ roztworu KI. Osad odsączyć i do przesączu dodać (NH₄)₂S. Przy każdym sączeniu uważać, aby osad nie przechodził do przesączu, w razie potrzeby przesączyć przez podwójny sączek. Zapisać równania reakcji, obliczyć i porównać rozpuszczalności osadów. Uporządkować reakcje według wzrastającej czułości wykrywania Pb²⁺.

Rozpuszczanie osadów

4. Rozpuszczalność chlorków: AgCl, PbCl₂, Hg₂Cl₂ w roztworze NH₃aq.

Do trzech probówek wprowadzić niewielkie ilości roztworów zawierających jony: Ag⁺, Pb²⁺, Hg₂²⁺, następnie zadać roztworem HCl. Pozostawić niewielkie ilości osadów i zadać roztworem NH₃aq. Roztwory mocno wstrząsnąć. Do probówki, w której nastąpiło roztworzenie osadu dodać HNO₃. Zapisać równia reakcji strącania i rozpuszczania osadów.

5. Rozpuszczanie osadu w nadmiarze odczynnika.

Przeprowadzić reakcje zgodnie z poniższą tabelą, zapisać odpowiednie równania reakcji. Podać wygląd osadów i roztworów. Rozpuszczać niewielkie ilości osadu.

	Odczynnik (mała ilość)	Osad	Odczynnik (nadmiar)	Roztwór, wzór jonu kompleksowego
Pb^2+ (gr. I)	NaOH		NaOH
Cu^2+	NH3aq		NH3aq
Hg^2+	KI		KI

6. Rozpuszczanie BaCO₃ w kwasie solnym.

Roztwór Ba²⁺ zadać węglanem sodu. Wytrącony osad zadać kwasem solnym. Zapisać równania reakcji i wyjaśnić, dlaczego osad uległ roztworzeniu.

7. Rozpuszczanie szczawianu wapnia w kwasie mineralnym.

Roztwór Ca²⁺ zadać szczawianem amonu, wytrącony osad rozpuścić zadając kwasem mineralnym. Zapisać równania reakcji wyjaśnić, dlaczego osad uległ roztworzeniu.

8. Rozpuszczanie BaCrO₄ w kwasie mineralnym.

Wytrącić osad BaCrO₄, niewielką ilość osadu roztworzyć zadając kwasem solnym. Podać równania reakcji wytrącania i roztwarzania osadu.

9. Sprawozdanie: zapisać równania reakcji odnoszące się do pkt. 1-8, napisać krótkie wyjaśnienia oraz uzupełnić tabele.

Przedstawić poznane sposoby rozpuszczania osadów, do każdego podać przykładowe równanie reakcji.

2