Ćwiczenie VII |
Iloczyn rozpuszczalności, wytrącanie i rozpuszczanie osadów, efekt wspólnego jonu. |
Materiał teoretyczny: iloczyn rozpuszczalności, rozpuszczalność, roztwór nasycony. Zastosowanie reguły przekory do procesu rozpuszczania i wytrącania osadów. Zastosowanie iloczynu rozpuszczalności w analizie jakościowej, pojęcie odczynnika grupowego.
1. Wpływ wspólnego jonu na rozpuszczalność chlorku sodu.
Do 5 cm3 nasyconego roztworu NaCl dodać pod wyciągiem kilka cm3 stężonego HCl. Zaobserwować zachodzące zmiany.
W oparciu o prawo działania mas wyjaśnić zaobserwowany efekt.
2. Porównanie rozpuszczalności AgCl i Ag2CrO4.
a) Przygotować dwie niewielkie objętości roztworu AgNO3, jedną zadać niewielką ilością NaCl a drugą K2CrO4. Zaobserwować wygląd wytrąconych osadów, zapisać równania reakcji.
|
|
Osad |
Barwa osadu |
AgNO3 |
+ NaCl |
|
|
AgNO3
|
+ K2CrO4 |
|
|
b) Zmieszać 1 cm3 0.1 M NaCl i 1cm3 0.1 M K2CrO4. Do mieszaniny powoli wkraplać 0.1 M roztwór AgNO3. Uzasadnić kolejność wytrącania osadów.
|
Wzór na iloczyn rozpuszczalności |
Wartość iloczynu rozpuszczalności |
Stężenie [Ag+] |
AgCl |
|
|
|
Ag2CrO4 |
|
|
|
3. Czułość reakcji wykrywania Pb2+.
Do ok. 2 cm3 0.1 M roztworu Pb(NO3)2 dodać ok. 2 cm3 0.1 M HCl. Odsączyć wytrącony osad. Do przesączu dodać ok. 2 cm3 roztworu KI. Osad odsączyć i do przesączu dodać (NH4)2S. Przy każdym sączeniu uważać, aby osad nie przechodził do przesączu, w razie potrzeby przesączyć przez podwójny sączek. Zapisać równania reakcji, obliczyć i porównać rozpuszczalności osadów. Uporządkować reakcje według wzrastającej czułości wykrywania Pb2+.
Rozpuszczanie osadów
4. Rozpuszczalność chlorków: AgCl, PbCl2, Hg2Cl2 w roztworze NH3aq.
Do trzech probówek wprowadzić niewielkie ilości roztworów zawierających jony: Ag+, Pb2+, Hg22+, następnie zadać roztworem HCl. Pozostawić niewielkie ilości osadów i zadać roztworem NH3aq. Roztwory mocno wstrząsnąć. Do probówki, w której nastąpiło roztworzenie osadu dodać HNO3. Zapisać równia reakcji strącania i rozpuszczania osadów.
5. Rozpuszczanie osadu w nadmiarze odczynnika.
Przeprowadzić reakcje zgodnie z poniższą tabelą, zapisać odpowiednie równania reakcji. Podać wygląd osadów i roztworów. Rozpuszczać niewielkie ilości osadu.
|
Odczynnik (mała ilość) |
Osad
|
Odczynnik (nadmiar) |
Roztwór, wzór jonu kompleksowego |
Pb2+ (gr. I) |
NaOH |
|
NaOH |
|
Cu2+ |
NH3aq |
|
NH3aq |
|
Hg2+ |
KI |
|
KI |
|
6. Rozpuszczanie BaCO3 w kwasie solnym.
Roztwór Ba2+ zadać węglanem sodu. Wytrącony osad zadać kwasem solnym. Zapisać równania reakcji i wyjaśnić, dlaczego osad uległ roztworzeniu.
7. Rozpuszczanie szczawianu wapnia w kwasie mineralnym.
Roztwór Ca2+ zadać szczawianem amonu, wytrącony osad rozpuścić zadając kwasem mineralnym. Zapisać równania reakcji wyjaśnić, dlaczego osad uległ roztworzeniu.
8. Rozpuszczanie BaCrO4 w kwasie mineralnym.
Wytrącić osad BaCrO4, niewielką ilość osadu roztworzyć zadając kwasem solnym. Podać równania reakcji wytrącania i roztwarzania osadu.
9. Sprawozdanie: zapisać równania reakcji odnoszące się do pkt. 1-8, napisać krótkie wyjaśnienia oraz uzupełnić tabele.
Przedstawić poznane sposoby rozpuszczania osadów, do każdego podać przykładowe równanie reakcji.
2