Rany
Rana - uszkodzenie ciągłości skóry i tkanek leżących pod nią, powstające na skutek urazu mechanicznego,
substancji chemicznych, wysokiej lub niskiej temperatury
Charakterystycznymi cechami rany są: ból, krwawienie i zianie
Rany możemy podzielić na:
otarcia (excoriatio)
•cięte (v. incisum, v. sectum, v. scissum)
•tłuczone (v. contusum)
•kłute (v. ictum, v. punctum)
•rąbane (v. caesum, v.scissum)
• miażdżone (v. conquassatum)
•szarpane (v. laceratum)
• kąsane (v. morsum)
• postrzałowe (v. profundum)
• oparzenie (combustio)
Otarcia
:
Powstaje na skutek siły działającej stycznie do powierzchni skóry
Uszkodzenie dotyczy tylko naskórka
Odsłonięte zostają brodawki skóry właściwej
Miejsca otarcia pokrywają się drobnymi kropelkami krwi
Rany cięte
:
Przecięcie tkanek ostrym przedmiotem (nóż, szkło)
Brzegi rany są równe z obfitym krwawieniem
Uraz ogranicza się do rozdzielenia tkanki - nie niszczy żywotności tkanek tworzących brzegi rany.
Rany tłuczone
:
Powstają wskutek pęknięcia skóry i głębiej leżących tkanek pod działaniem tępego przedmiotu(kamień, młotek).
Brzegi rany są nierówne i obrzęknięte w jej otoczeniu stwierdza się krwawe podbiegnięcia .
Naczynia krwionośne są przerwane i zgniecione w promieniu kilku centymetrów. Krwawienie jest znacznie mniejsze niż w ranach ciętych.
Rany kłute
:
Powstaje w wyniku zranienia ostrym, długim, wąskim narzędziem. Otwór zewnętrzny jest mały, natomiast kanał drążący może być głęboki. Dochodzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych np. płuc, serca, wielkich naczyń krwionośnych i może dojść do krwawienia wewnętrznego i natychmiastowego zgonu. Rany jamy brzusznej z uwagi na możliwość uszkodzenia jelit grożą zapaleniem otrzewnej i śmiercią, jeśli chory nie zostanie we właściwym czasie poddany leczeniu operacyjnemu
Rany rąbane, miażdżone, szarpane
:
Ww. rany są kombinacjami elementów rany ciętej i tłuczonej.
Określenia te podkreślają rozległość uszkodzeń
Rany kąsane
:
Rany zadane zębami zwierzęcia
Mały otwór otoczony szeroką warstwą zgniecionych tkanek.
Ślina zwierząt ma działanie trawiące
Goją się źle, łatwo ulegają zakażeniu.
Możliwość zakażenia wścieklizną
Rany postrzałowe
:
Rozległe uszkodzenia tkanek otaczających
Kanał rany może mieć bardzo skomplikowany i nieoczekiwany tor przebiegu
Mają wlot nie zawsze wylot
Gojenie się ran
:
1.Okresy gojenia rany
•Oczyszczanie rany
- krótki czas trwania-rany czyste o zdrowych brzegach (cięte)
gojenie przez rychłozrost lub doraźne
- długi czas trwania- rany miażdżone,
duże powierzchnie oparzenia, powikłane zakażeniem.
2.Odbudowa ubytku
Gdy istnieje ubytek tkanek, tkanki martwe - oczyszczanie rany, a następnie wypełnianie ziarniną
Ziarnina
:
Młoda, żywoczerwona i łatwo krwawiąca tkanka o powierzchni ziarnistej. Jednocześnie stwierdza się zmniejszenie powierzchni rany dzięki kurczeniu się głębszych warstw ziarniny.
Ziarnina ulega zwłóknieniu twardnieje, kurczy się wielokrotnie i ulega przemianie w bliznę.
Czas gojenia rany:
Obecność tkanki martwiczej
Czynniki miejscowe - najważniejszy zakażenie rany
Niedostateczne ukrwienie
Umiejscowienie rany
Czynniki ogólnoustrojowe
Leczenie ran urazowych:
•Chorzy z ranami pourazowymi są częstymi pacjentami ambulatorium chirurgicznego i oddziału ratunkowego.
Wywiad: mechanizm, czas i miejsce urazu, objawy, dotychczasowy sposób leczenia, stan zabezpieczenia przeciwtężcowi, obecność lub nie alergii, wygląd blizn po uprzednich zranieniach
Cel leczenia ran: odzyskanie pełnej sprawności fizycznej i czynnościowej uszkodzonych tkanek bez zakażenia
Zaopatrywanie ran: pierwotne zamknięcie rany
wtórne zamknięcie rany
opóźnione pierwotne zamknięcie rany
• Ocena zagrożenia zakażeniem i niedopuszczenie do jego rozwoju
• Niewielka ilość bakterii na skórze tułowia, kończyn górnych i dolnych
• Duże zasiedlenie bakterii na skórze głowy, twarzy, rąk i stop
• Dezynfekcja wokół rany
• Oczyszczenie samej rany(octanisept,woda utleniona, NaCl, wodny
roztwór chlorheksydyny)
• Kontrolne badanie dna rany
• Szczelne zeszycie rany - tylko w ranach czystych nie później
niż 6h od jej powstania. Dla bezpieczeństwa dren lub sączek.
• Anatoksyna
W ranach zabrudzonych możliwość założenia szwów pierwotnych odroczonych
Opracowanie rany kilka dni od jej powstania szwy wtórne odroczony.
Rany znacznie zabrudzone ze stłuczeniem brzegów:
- pozostawienie rany na ziarninowanie
-w ycięcie martwych brzegów rany, a następnie zeszyć z pozostawieniem sączka.
Zakażenie Tężcem:
Zakażenie - Clostridium tetani
Nie wystarczy zakażenie laseczkami tężca konieczne są sprzyjające warunki rozwoju tego zakażenia i dodatkowe zakażenia.
Szczególnie podatne rany tłuczone i z utrudnieniem odpływu wydzieliny.
•Anatoksyna
•Antytoksyna