ISTOTA, FUNKCJE I RODZAJE RYNKU
ISTOTA RYNKU
RYNEK - to wszelkie relacje zachodzące między sprzedającymi a kupującymi
nazywanymi uczestnikami, podmiotami lub stronami rynku.
Rynek powstał w wyniku społecznego podziału pracy oraz w rezultacie produkcji dóbr i realizacji usług ponad potrzeby własne producentów.
TOWAR jest to dobro (usługa), które jest oferowane do sprzedaży.
Dobro wytworzone, ale nie przeznaczone do sprzedaży, nie jest towarem.
GOSPODARKA TOWAROWA to typ gospodarki, w której produkuje się głównie z myślą o tym by wytworzone dobra wymienić na inne .
Wymiana może mieć postać towar za towar (wymiana barterowa).
GOSPODARKA TOWAROWO PIENIĘŻNA to typ gospodarki, w której produkuje się na sprzedaż, a przy wymianie ludzie posługują się pieniądzem.
GOSPODARKA NATURALNA to typ gospodarki, w której produkuje się
na własne potrzeby.
FUNKCJE RYNKU
• informacyjna - dostarcza producentom i klientom informacji o podstawowych parametrach: popycie, sprzedaży, cenie.
• równowagi - rynek jest mechanizmem dostosowującym wielkość produkcji, jej asortyment, jakość wyrobów do oczekiwań klientów. Oznacza to, że producenci podejmują decyzje na podstawie informacji otrzymanej z rynku.
• alokacyjna - na podstawie informacji o preferencjach potencjalnych klientów podejmowane są decyzje inwestycyjne, umożliwiające zwiększenie produkcji towarów, które cieszą się największym powodzeniem.
•selekcyjna - z jednej strony są akceptowane określone produkty i producenci, z drugiej wycofywane te wytwory, które nie znalazły klientów oraz są eliminowani producenci nie konkurencyjni.
RODZAJE RYNKU
Rynek można klasyfikować według różnych kryteriów.
Ze względu na przestrzeń lub zasięg oddziaływania:
♦ rynek lokalny - znajdujący się w bezpośrednim otoczeniu klienta
♦ rynek regionalny - powiat, województwo
♦ krajowy - funkcjonujący w obrębie jednego państwa
♦ międzynarodowy - transakcje między dwoma lub kilkoma państwami
♦ światowy - dotyczy wymiany dóbr i usług na obszarze całego świata.
Ze względu na liczbę produktów i uczestników w transakcji kupna i sprzedaży:
♦ rynek detaliczny - sieć sklepów oraz innych placówek handlowych, których klientami są indywidualni odbiorcy
♦ rynek hurtowy - uczestnikami są jednostki, które zakupione towary przeznaczają do dalszej sprzedaży (detalicznej), przetwórstwa lub produkcji. Na rynku tym sprzedaż dotyczy zazwyczaj większych partii towarów
Ze względu na charakter transakcji handlowej:
♦ rynek dóbr i usług - kupuje i sprzedaje się maszyny, surowce, materiały wykorzystywane później do produkcji innych dóbr i usług
♦ rynek kapitałowy - to rynek kapitału występującego w różnych formach, np. środków pieniężnych, papierów wartościowych
♦ rynek pracy - na którym kupuje się i sprzedaje pracę (nie mylić z targiem niewolników)
♦ rynek ziemi - na którym kupuje się i sprzedaje grunty (nie ziemię do kwiatków)
Ze względu na stopień zaspokojenia potrzeb:
♦ rynek producenta - na tym rynku warunki dyktują producenci dóbr i usług. Producenci nie muszą się liczyć z potrzebami klientów, nie muszą dbać o jakość, dóbr jest za mało , a klienci muszą rywalizować w zdobywaniu towaru. Konsekwencją może być reglamentacja sprzedaży, talony na towary, dystrybucja za pomocą systemu kartkowego. Sprzedawcy nie zabiegają o klienta.
♦ rynek konsumenta - występuje wówczas, gdy ilość produktów przeznaczonych do sprzedaży przewyższa zapotrzebowanie i możliwości nabywcze klientów, wynikające z wielkości ich środków finansowych i priorytetów w zaspokajaniu potrzeb. Przedsiębiorcy produkują to co zyskuje aprobatę nabywców i właściwie zaspokaja ich potrzeby.