Cel ćwiczenia pomiar strat tarcia występujących w łożysku ślizgowym obciążonym siłą poprzeczną (określenie momentu oporu tarcia M). Ocena wpływu materiału panewki na straty tarcia. Podział łożysk ślizgowych ze względu na: a) prędkość obrotową v: - poza chwilami rozruchu i zatrzymania maszyny v=const, zatrzymanie maszyny rzadkie; - v zmienne co do wartości i ewentualnie co do kierunku; - wartość i kierunek v periodycznie zmienne, ruch obrotowy oscylacyjny. B) obciążenie: - obciążenie łożyska stałe P=const co do wartości i co do kierunku; - wartość P=const a kierunek zmienny, wartość P zmienna a kierunek stały, wartość i kierunek P zmienne. c) rodzaj tarcia na pow. ślizgowych: - z tarciem suchym lub mieszanym; - z tarciem płynnym. d) kierunek obciążenia w stosunku do osi wału: - poprzeczne, - wzdłużne, -poprzeczno-wzdłużne. Własności użytkowe łożysk: obciążalność, odporność na zużycie, odporność na zatarcie, zdolność do dotarcia, zdolność do współpracy z zanieczyszczonym olejem, wytrzymałość zmęczeniowa, odporność na korozję, odkształcalność, zdolność do chwilowej pracy bez smarowania, odporność na kawitację. Badania łożysk ślizgowych: strat energetycznych, trwałości, pomiar procesów temperaturowych i cieplnych, kontrola wymiarów i stanu powierzchni, nieniszczące, niszczące. Współczynnik tarcia ślizgowego wartość będzie mniejsza w przypadku gdy trące się powierzchnie będą całkowicie rozdzielone warstewką smaru. W chwili rozruchu współczynnik jest duży, ze wzrostem prędkości obrotowej przy stałym obciążeniu maleje. Smarowanie hydrostatyczne (smar podawany jest pod ciśnieniem) i hydrodynamiczne (wytworzenie warunków w których wewnątrz warstewki oleju powstaje ciśnienie). Łożysko toczne przy niewielkiej prędkości obrotowej i dużym obciążeniu wykazuje znacznie mniejszy współczynnik tarcia niż łożysko ślizgowe. Zalety: tłumienie drgań ruchu, cichobieżność. Tarcie: suche, płynne, mieszane. Materiały na panwie łożysk: stopy cynowe, ołowiowe, aluminium, mosiądze Pomiar strat energetycznych: przy zachowaniu stałej prędkości i zmiennych obciążeniach, przy zachowaniu stałego obciążenia i zmiennej prędkości obrotowej. Klin smarny: odpowiedni luz średnicowy, dostatecznie duża prędkość obrotowa wału, obfity dopływ smaru o odpowiedniej lepkości i chropowatości. Kryterium podobieństwa hydrodynamicznego: liczba sommerfelda, stosunek L/D, kąt opasania czopa β. Temperatura łożyska nie zależy od obciążenia w zakresie obciążeń mniejszych niż 9,81kN (obszar szybkich obrotów)