Osoba starsza nie ma chęci do wprowadzania zmian w swoje życie. Społeczeństwa kultury zachodniej starzeją się bardzo szybko. Nauka zależy od naszego nastawienia, procesów motywacyjnych.
Żyjąc codziennie uczestniczymy w procesach zdobywania nowych doświadczeń.
Przebieg procesów uczenia się - krzywe uczenia się. Krzywa esowata - procent od udzielania poprawnych odpowiedzi, jednostka czasowa. 3 fazy:
Wolny przyrost. Zaznajamianie się z materiałem, instrukcją.
Bardzo szybki przyrost.
Doskonalenie wyuczonej funkcji.
O uczeniu można mówić w odniesieniu do doskonalenia swoich zdolności.
Istnieją również krzywe spadkowe lub nieilustrujące przyrostu zdolności. Jakie są tego przyczyny?
Zdarzenia, sytuacje, z którymi jednostka sobie nie potrafi poradzić. Brak kontroli nad czynnikiem zakłócającym.
Zmęczenie.
Poczucie kresu własnych możliwości, które zazwyczaj nie oznacza realnego zastopowania możliwości zdobywania wiedzy.
Brak motywacji, spadek chęci wykonywania danej czynności.
Od rozpoznania tych czynników będzie zależał sposób pomocy, interwencji jednostce.
Koncepcje uczenia się:
Uczenie oparte na doświadczeniu własnym.
Uczenie się na obserwacji, oglądaniu.
Korzystanie z wiedzy zgromadzonej przez innych.
Uczenie oparte na zasadzie skojarzeń.
Warunkowanie klasyczne: nauka bodźców, które wcześniej nie miały żadnego znaczenia.
Generalizacja bodźca - podobne bodźce kumulują się i przekładają na inne obiekty.
Wygasanie bodźca.
Warunkowanie instrumentalne: nauka reakcji; wzmocnienie - osiągnięcie celu, nauczenie się odpowiedniego reagowania w wyniku występowania określonych okoliczności. Pozytywne wzmocnienie - informacje dobre. Negatywne wzmocnienie - informacje przykre, złe.
Uczenie się obserwacyjne - powszechna wiara, że np. gry źle wpływają na młodego człowieka, naśladowanie: człowiek chce być taki sam, jak obiekt, który chce naśladować. W wieku nastoletnim zaczyna się proces zaznaczania swojej odrębności.
Modelowanie - przejmowanie sensu i znaczenia zachowania, reakcji.
Przyswajanie wiedzy - forma abstrakcyjna, znaki, pojęcia.
3 czynniki:
Sytuacja uczenia się - warunki, strategie, organizacja.
Właściwości osoby uczącej się - właśnie ta osoba wywiera wpływ na własne osiągnięcia; stworzenie komfortowych warunków do nauki; czynniki osobowościowe, zainteresowania, poziom aspiracji, cechy gatunkowe, rozwojowe i indywidualne: wiek - wydarzenia niepunktualne i punktualne, dostosowane do poziomu dojrzałości; styl pracy; nastawienie, motywacja.
Właściwości osoby nauczającej - wzór nauczyciela: dopasowanie do profilu ucznia.
Transfer pozytywny - podbudowywanie, wcześniejsze umiejętności wspomagają naukę.
Transfer negatywny - czasami wcześniejsze umiejętności przeszkadzają w nauce nowych rzeczy.
Motywy wpływające na proces nauki:
Poznawcze - chęć posiadania umiejętności.
Społeczno - ideowe - praca dla kraju, społeczeństwa.
Ambicjonalne - chęć nauki dla osiągnięcia uznania otoczenia.
Praktyczno-zawodowe - chęć dostania się na studia, zdobycie dobrego zawodu.
Lękowe - uczenie się ze strachu przed karą, wyrzuceniem z pracy, studiów.
Motywy - wewnętrzne czynniki powodujące, że człowiek chce nabywać doświadczeń i czyni to. Zbyt silna lub zbyt słaba motywacja nie rokuje zbyt dobrze jeżeli chodzi o proces uczenia się.
Kary:
Brak nagrody.
Rola nagród i kar w uczeniu się: zarzuty wobec kar:
Skutki karania bywają wieloznaczne, kara informuje tylko o tym, czego robić nie należy, nie daje informacji o pożądanych formach zachowania.
Efekty karania bywają nietrwałe, działają szybko, ale na krótko, tylko w sytuacji zagrożenie czynnikiem karzącym.
Kara w pewnych okolicznościach utrwala zachowania ukarane.
Karanie zwłaszcza silne i częste daje szereg skutków ubocznych - poziom lęku, agresji, niechęć do osób karzących i sytuacji, w których karanie występowało.
Jak karać skutecznie?
Jeżeli karzesz, to karz sporadycznie.
Niezbyt silnie.
Odczuwane przez karanego jako sprawiedliwe.
Ukierunkowane na eliminację lub korektę zachowania. Nie może być całościową krytyką osoby.
Związane z pozytywnym stosunkiem ukaranego do osoby karzącej. Utrzymanie sympatii do osoby karzącej.