Sad najwyższy - Jest organem władzy sądowniczej, powołanym do:
1) sprawowania wymiaru sprawiedliwości
2) rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego;
3) opiniowania projektów ustaw i innych aktów normatywnych na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy, a także innych ustaw w zakresie, w którym uzna to za celowe;
4) wykonywania innych czynności określonych w ustawach.
Sąd najwyższy dzielimy na ; 1) Cywilną2) Karną3) Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 4) Wojskową.
Organy sądu najwyższego;
1) Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego2) Prezes Sądu Najwyższego (dla każdej
\\ z izb)3) Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego4) Zgromadzenie Sędziów Izby Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)5) Kolegium Sądu Najwyższego.
Sądy powszechne -
Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem tych które zostały zastrzeżone dla innych sądów.
Sądy powszechne rozstrzygają sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego. Sędziów sądów powszechnych powołuje minister sprawiedliwości.
Sądowe postępowanie jest oparte na zasadzie instancyjności.
Najniższą instancję (I instancja) stanowią sądy rejonowe.
Sądy rejonowe podzielone są na następujące wydziały:
•Wydział cywilny
•Wydział karny
•Wydział rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny)
•Wydział pracy (sąd pracy).
Sądami II instancji sądów powszechnych są sądy okręgowe.
W skład sądu okręgowe wchodzą następujące wydziały:
•Wydział cywilny •Wydział karny• Wydział penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych •Wydział pracy• Wydział ubezpieczeń społecznych• Wydział pracy.
Sądami III instancji, są sądy apelacyjne. W skład sądu apelacyjnego wchodzą następujące wydziały: •Wydział cywilny• Wydział karny• Wydział pracy i ubezpieczeń społecznych.
Sądy administracyjne Do kompetencji sądów administracyjnych należy kontrola wydawanych przez publiczną administrację decyzji.
Orzekają więc o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego, a także aktów normatywnych wydawanych przez administrację rządową.
Rozstrzygają także spory o charakterze kompetencyjnym między organami samorządu terytorialnego i rządowej administracji.
Podejmują uchwały, których celem jest wyjaśnienie zagadnień prawnych budzących wątpliwości w konkretnej sprawie.
Do zadań sądów administracyjnych należy również rozstrzyganie spraw spornych pomiędzy obywatelem a organem administracji.
Na czele Naczelnego Sądu Administracyjnego stoi Prezes NSA, który jest powoływany przez prezydenta na 6-letnią kadencję.
Wojewódzkie sądy administracyjne pełnią rolę sądów I instancji dla spraw, które leżą w gestii sądownictwa zasięgiem jedno lub kilka województw. Sądem kasacyjnym od wydanych przez nie wyroków jest Naczelny Sąd Administracyjny.