22.02.2011

Wykład 2

Temat: Otoczenie przedsiębiorstwa.

1. Ogniwa systemu finansowego:

• Przedsiębiorstwo

• Państwo

• Banki

• Ubezpieczycieli

• Gospodarstwa domowe

Charakterystyka strumieni pieniężnych:

• Strumienie ekwiwalentne (rynkowe):

• Są regulowane przez mechanizmy rynkowe

• Ceny są wyznaczane zgodnie z relacjami popytu i podaży

• Wydatek pieniężny jednej ze stron jest powiązany z wzajemnym świadczeniem drugiej ze stron, która otrzymuje przychód

• Strumienie redystrybucyjne (transferowe):

• Nie są regulowane przez mechanizmy rynkowe, lecz przez akty normatywne

• Wydatek pieniężny jednej ze stron nie wiąże się bezpośrednio z wzajemnym świadczeniem drugiej ze stron

• Strumienie kredytowe:

• Przychody i wydatki kredytowe (III grupa strumieni wyodrębnionych w oparciu o kryterium przedmiotowe obejmuje przychody i wydatki, które są związane z operacjami kredytowymi banków. Wszystkie pozostałe operacje pożyczkowe Np. prywatne pożyczki pieniężne udzielane przez osoby fizyczne traktowane są jako transfery).

• Przychody kredytowe - przychody pieniężne osiągane przez niebankowe jednostki gospodarujące, które zadłużają się w bankach.

• Wydatki kredytowe - to wydatki tych jednostek, które są związane z zapłatą poprzednio wykorzystanych kredytów bankowych.

• Otoczenie:

• Otoczenie podmiotu gospodarczego może być definiowane w różny sposób i klasyfikowane według różnych kryteriów

• Otoczenie przedsiębiorstwa - to zespół czynników wpływających na jego działanie. W literaturze przedmiotu najogólniejszy podział otoczenia jednostki gospodarczej to podział na makrootoczenie i mikrootoczenie.

• Makrootoczenie:

• Otoczenie ekonomiczne

• Polityczne i prawne

• Demograficzne

• Technologiczne

• Oraz społeczno-kulturowe

• Otoczenie ekonomiczne - definiuje się je jako:

• Czynniki, które wynikają z określonego rozwoju ogólnogospodarczego, zarówno międzynarodowego jak i krajowego

• Oraz czynniki wynikające z sektora, w którym działa firma

• Rozwój ogólnogospodarczy:

• Stan koniunktury gospodarczej

• Kształtowanie się stóp procentowych na rynku

• Poziom inflacji

• Wydatki na rozwój sektora publicznego

• Wskaźniki wzrostu ekonomicznego danego sektora jak i całej gospodarki

• Siłę nabywczą ludności itd.

• Otoczenie polityczno-prawne:

• Podmiotem tworzącym ramy tego otoczenia jest:

• Państwo

• Oraz jego organy ustawodawcze

• Ustawodawstwo ponadnarodowe (Unia Europejska)

• Otoczenie demograficzne - cechy charakterystyczne to struktura ludności ze względu na:

• Płeć

• Wiek

• Wykształcenie itd.

• Otoczenie technologiczne:

• Podmiot gospodarczy, aby osiągał cel musi bacznie śledzić zmiany technologiczne i dostosowywać się do nowych warunków, wprowadzając nowoczesne technologie tzn.

• Przekształcić asortyment, kształtować go: wychodząc naprzeciw nowym potrzebom

• Bardzo często takie działania niosą za sobą wysokie koszty inwestycji, ale w przyszłości przyniosą obniżenie kosztów bieżącej działalności

• Nowe produkty, nowe technologie wypierają stare

• Otoczenie społeczno-kulturowe - cechami charakterystycznymi tego otoczenia są:

• Wzorce konsumpcyjne

• Normy kulturowe

• Stosunek do pracy

• Zachowania polityczne itd.

• Podsumowanie makrootoczenie:

• Wszystkie typy otoczenia makroekonomicznego mają silny wpływ na działalność przedsiębiorstwa, ale określenie tego wpływu nie jest łatwe, ponieważ otoczenia te nie są oddzielne, zazębiają się, jedne zmiany wywołują inne, a te z kolei wpływają mniej lub bardziej na decyzje podejmowane przez zarządzających firmą.

• Makrootoczenie ma wpływ na działalność podmiotu, a działalność podmiotu nie ma wpływu na makrootoczenie.

• Mikrootoczenie:

• Tworzą podmioty w najbliższym otoczeniu danego przedsiębiorstwa, więc

• Otoczenie zewnętrzne i wewnętrzne:

• Otoczenie zewnętrzne to: makro i mikrootoczenie przedsiębiorstwa.

• Otoczenia wewnętrzne zarząd i pracownicy przedsiębiorstwa.




• Na schemacie nie ma otoczenia międzynarodowego

• Ryzyko - immanentna cecha (zawarta w) każdej działalności gospodarczej

• operacyjne - związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa na rynku. Przedsiębiorca nigdy się go nie pozbędzie w całości, można je tylko i wyłącznie zdywersyfikować (zróżnicować) (Np. firmy transportowe)

• finansowe - nie jest samoistne, występuje tylko kiedy podmiot gospodarczy decyduje się na zasilanie z kapitałów obcych.




• Przesłanką tego ryzyka jest dywersyfikacja ryzyka operacyjnego.

• Czynniki mające dodatni wpływ:

• Rozwój systemu ulg inwestycyjnych

• Wzrost wielkości dochodu narodowego

• Wzrost poziomu eksportu

• Wzrost produkcji przemysłowej

• Wzrost popytu na ofertę przedsiębiorstw produkcyjnych

• Spadek cen nośników energii

• Spadek poziomu inflacji

• Obniżenie podatków

• Czynniki mające ujemny wpływ:

• Spadek dochodu narodowego

• Spadek eksportu

• Spadek produkcji przemysłowej

• Rosnący ujemny bilans handlu zagranicznego

• Wzrost wydatków państwa na cele socjalne i związane z tym systemy udogodnień socjalnych

• Niestabilna sytuacja gospodarcza (strajki, niepokoje społeczne)

• Niestabilna, słaba waluta

• Wzrost poziomu inflacji

• Wzrost bezrobocia

• Zwiększenie obciążeń podatkowych

• Likwidowanie lub brak ulg inwestycyjnych

• Brak dobrych uregulowań prawnych

• Oraz częste zmiany przepisów prawnych

Temat: Cel przedsiębiorstwa

1. Kiedyś podstawowym celem przedsiębiorstwa była maksymalizacja zysku, obecnie celem głównym przedsiębiorstwa jest maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa

2. Cel: maksymalizacja bogactwa właścicieli:

• Dwa zasadnicze elementy w konstrukcji tego celu:

• Przyrost bogactwa właściciela na skutek wzrostu rynkowej wartości przedsiębiorstwa

• Suma dochodów, jakie otrzymał właściciel z tytułu kapitałowego zaangażowania w działalność przedsiębiorstwa

• Przyrost bogactwa właścicieli na skutek wzrostu rynkowej wartości przedsiębiorstwa:

• Rynkowa wartość przedsiębiorstwa rośnie, gdy cena, jaką może uzyskać właściciel sprzedając swoje udziały w przedsiębiorstwie będzie wyższa niż cena, jaką zapłacił nabywający je

• Można wartość tę wyznaczyć jako różnicę pomiędzy wielkością środków (cenę, jaką zapłacił) a bieżącą wartością przedsiębiorstwa na rynku (ceną, jaką uzyskałby wycofując swoje środki)

• Suma dochodów, jakie otrzymał właściciel z tytułu kapitałowego zaangażowania w działalność przedsiębiorstwa:

• Całkowite dochody, jakie realizuje właściciel uznać należy za opłatę za udostępniony kapitał.

• Właściciele często formułują swoje oczekiwania, co do wysokości i charakteru tej opłaty,

• Przedsiębiorstwo realizuje, zatem główny cel swojego działania a więc pomnaża bogactwo właścicieli, jeżeli efekty jego działalności będą wystarczające dla generowania opłaty za udostępniony przez właścicieli kapitał oraz, gdy doprowadza do wzrostu ceny przedsiębiorstwa na rynku kapitałowym

• W tym aspekcie maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa jest podstawą realizacji wartości dla właściciela

• Tak rozumiany cel to rynkowa wartość dodana - MVA market value added:

• Rynkowa wartość dodana pozwala, bowiem obliczyć nadwyżkę wartości rynkowej kapitału zainwestowanego w działalność przedsiębiorstwa ponad wartość dotychczas zainwestowanego kapitału całkowitego.

• MVA = MV - IC

• MVA (market value added) - rynkowa wartość dodana przedsiębiorstwa

• MV (market value) - rynkowa wartość kapitału całkowitego zainwestowanego w przedsiębiorstwo

• IC (invested capital) - całkowity kapitał zainwestowany w operacje przedsiębiorstwa

• Rynkowa wartość dodaną można również wyznaczyć jako sumę zdyskontowanych EVA (ecconomic value added), które oznaczają ekonomiczną wartość dodaną przedsiębiorstwa:




• MVA - rynkowa wartość dodana

• EVAt - ekonomiczna wartość dodana na koniec okresu t

• WACCt - średni ważony koszt kapitału przedsiębiorstwa odpowiadający warunkom w okresie t

7. Ekonomiczną wartość dodaną przedsiębiorstwa obliczyć można przy pomocy dwóch równoważnych formuł:

EVA_t = (ROIC_t - WACC_t) × IC_t-1

EVA_t = NOPAT_t - WACC_t × IC_t-1

• EVAt - ekonomiczna wartość dodana na koniec okresu t

• ROICt - stopa zwrotu z kapitału zainwestowanego w operacje przedsiębiorstwa na koniec okresu t.

• WACCt - średni ważony koszt kapitału odpowiadający warunkom w okresie t.

• ICt-I - kapitał zainwestowany w operacje przedsiębiorstwa na początek okresu t.

• NOPATt - zysk operacyjny netto po opodatkowaniu na koniec okresu t

• Formuła pierwsza:

• Ukazuje, że ekonomiczna wartość dodana ukazuje kwotowo wyrażony stopień pomnożenia kapitału ponad koszt jego pozyskania.

• Stopień pomnożenia wartości kapitału zainwestowanego reprezentuje stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału (ROIC), od której odejmuje się przeciętny koszt źródeł finansowania działalności przedsiębiorstwa (WACC).

• Jeśli ekonomiczna wartość dodana będzie większa od zera, nastąpi kreacja wartości na koniec danego okresu.

• W takiej sytuacji działalność przedsiębiorstwa zapewnia zwrot zaangażowanego kapitału na poziomie wyższym niż koszt jego pozyskania.

• Formuła druga:

• Ukazuje, że ekonomiczna wartość dodana jest kategorią o charakterze wynikowym.

• Odzwierciedla ona sumę przychodów operacyjnych pomniejszoną zarówno o koszty związane z działalnością operacyjną, (co reprezentuje wielkość NOPAT), jak i o koszty związane z finansowaniem działalności przedsiębiorstwa, wyrażone iloczynem średniego ważonego kosztu kapitału (WACC) i wielkości zainwestowanego kapitału (IC).

• Wniosek:

• Ustalanie rynkowej wartości dodanej przedsiębiorstwa przy wykorzystaniu ekonomicznej wartości dodanej prowadzi do wniosku, że pomnażanie bogactwa właścicieli jest możliwe wówczas, gdy w poszczególnych okresach swojej działalności przedsiębiorstwo będzie dążyło do generowania dodatnich EVA.

Rok akademicki 2010/2011

Semestr IV, dr M. Gorczyńska

Przedmiot: Finanse przedsiębiorstwa (wykłady)

5