Strukturalizm Levi-Strauss

To co widziane jest wierzchołkiem tego co niewidziane. Prowadzi to do badań w głąb struktury.

Opozycje NATURA - KULTURA

Wyznaczają je następujące zjawiska:

• UNIWERSALNOŚĆ - natura, twór całościowy, prawa stałe i powszechne.

• PARTYKULARNOŚĆ - częściowo każda kultura tworzy prawa sama dla siebie.

• SPONTANICZNOŚĆ - natura podlega prawom nie normom (norma - nadana przez człowieka)

• BEZWZGLĘDNOŚĆ - natura

• WZGLĘDNOŚĆ - kultura

Zakaz kazirodztwa - koliduje z tym dychotomicznym podziałem; jest uniwersalny i jest normą. Dotyczy wszystkich kultur - posiada cechy normy kulturowej - w każdej jest inaczej realizowany, np. starożytny Egipt: związki brata z siostrą - możliwe.

Zakaz ten uruchamia wymianę matrymonialną - nawiązanie stosunków powinowactwa (przekształcenie związków pokrewieństwa w powinowactwa - łączenie grup krewniaczych)

WARUNKI:

1. Wymóg normy jako normy - człowiek potrzebuje pewnego porządku; kultura - narzucenie porządku na naturę - muszą być prawa, które to uregulują.

2. Zasada wzajemności - nawiązanie kontaktu KULA - dar ma charakter wzajemności. Syntetyzujący charakter daru - łączy dwie grupy - mężczyźni wymieniają się kobietami. Kobieta - znak nawiązania nowej więzi miedzy grupami.

Grupy spowinowane mają wobec siebie praw i obowiązki.

Relacje dwojakiego rodzaju - mężczyźni a kobiety

• Symetryczne - gdy dotyczy relacji między dwoma grupami mężczyzn

• Asymetryczne - relacje mężczyzna - kobieta

Wymiana matrymonialna jest znakiem komunikowania się - u podstaw leży zdolność do myślenia symbolicznego - w parol (konkretna mowa - czerpanie z langue) - umiejętność przełożenia z jednego systemu na drugi.

Zakaz kazirodztwa jest wynikiem myśli symbolicznej; świadczy o kulturze.

L. S. - przejście od natury do kultury to przejście przez myślenie symboliczne.

Kultura - komunikowanie

Rzeczy - znaki

Wymiana kobiety - wymiana symboliczna - sposób komunikowania się

WYMIANA:

Np. Kula - strukturalnie

Naszyjniki Naramienniki Wymiana handlowa (uświadomiona)	Struktura powierzchowna (uświadomiona)
Transakcje handlowe Wymiana kulturowa i religijno - obrzędowa	Struktura głęboka

POTLACZ - obrzędowe rozdawanie, niszczenie (u Indian); zjawisko religijne, szamanistyczne. W dzisiejszych czasach - podarunki na gwiazdkę, wesela.

MAŁŻEŃSTWO - pierwszy element wymiany (z reguły) - od tego momentu zespół praw i obowiązków między grupami.

Charakter sakralny, prawny, ekonomiczny, obyczajowy.

Wymiana o charakterze całościowym - zawiera w sobie różne rodzaje wymiany.

Wszystko w obrębie kultury związane z organizacją dualistyczną (dwudzielną)

Zakaz kazirodztwa - jest normą, czyli należy do kultury; jest naturalny - obowiązuje we wszystkich kulturach.

Dlaczego zakaz ? - różne teorie:

1. Zgubne skutki (Morgan) - genetyka, ale człowiek nieświadomie ulepszał rasy zwierząt

2. Niezgodne z naturą ludzką - wielu gatunkom to nie przeszkadza; w obrębie rodziny więzy są najsilniejsze - gdyby to było naturalne, nie byłoby zakazu

3. Pokazanie zakazu w różnych kulturach

L. S. - zakaz kazirodztwa - niezbywalny składnik kultury - ona istnieje dzięki temu. Dawanie i przyjmowanie - w naturze na poziomie genetyki

Natura: podtrzymywanie gatunku.

Pustka: braw praw regulujących; pustą przestrzeń natury wypełnia norma.

Kultura musi sprawować władzę w kwestii regulowania spraw wymiany płciowej, gdyż chce kontrolować wszystko. Zakaz kazirodztwa - reglamentacja stosunków seksualnych - sposób na zachowanie kontroli.

Kultura przekreśla przypadek dla każdego człowieka - grupa ludzi dozwolonych i niedozwolonych.

Naturalna równowaga płci zakłócona na początku zakłócona przez skłonność do poligamii (rzadko poliandria)

Monogamia - dolna bariera poligamii, gorzej już być nie może.

EGZOGAMIA - nakaz zawierania małżeństw poza grupą

ENDOGAMIA - w grupie

BORORO

Endogamia dotyczy całej wioski; egzogamia w obrębie połówek

Małe kultury proste - endogamia siłą rzeczy

Endogamia nie jest sprzeczna z egzogamią.

Wymiana jest możliwa:

• Zasada dualistyczna

• Norma jako norma

• Zasada wzajemności

• Syntetyzm

Kuzyni równolegli - chcieli dwóch sióstr lub braci

Kuzyni przeciwrównologli - dzielili siostry i brata; różne płci starszych generacji.

Przeciwlegli są tacy sami w pokrewieństwie jak równolegli w kulturze - nie są równi - małżeństwo często jest preferowane wśród równoległych; oni też traktowani jak rodzeństwo.

Społeczeństwa buduje się z natury poprzez wymogi narzucone przez kulturę.

POLIGAMIA - nie jest sprzeczna z wymogiem sprawiedliwego podziału kobiet; ale gdy ma się więcej żon, to jest się bogatszym.

KULA - związek dwóch partnerów; wódz gromadził związki relacji; plemię nawiązuje kontakt z wodzem obdarzając go żonami.

L. S. - widzi wszędzie wymianę; stosunki seksualne o charakterze neutralnym są jednym z podstawowych sposobów wymiany.

Filiacja patrylinearna - dziecko ojca, linia dziedziczna po ojcu

Filiacja matrylinearna - brak społecznych więzi pokrewieństwa między dzieckiem a biologicznym ojcem; wuj - najbliższy krewny.

ORGANIZACJA DUALISTYCZNA - podział na dwie połowy; w strukturze powierzchownej - zgodność; w strukturze głębokiej - wrogość. (świadczenie wzajemnych świadczeń)

MATRYLOKACJA - przynależność do połowy po matce

PATRYLOKACJA - przynależność do połowy grupy po ojcu

Wymiana:

Ukryta ≠ jawna np. handel

Otwarta ≠ zamknięta np. małżeństwa preferencyjne

Bezpośrednia ≠ pośrednia np. ciąg wymiany

Natychmiastowa ≠ odroczona

(w jednym pokoleniu) (bierze w jednym pokoleniu a zwraca w następnym)

L. S. - dwa rodzaje istnienia człowieka:

1. KLAN - oryginalny o filiacji unilinearnej - jeden ojciec albo jedna matka

- charakter egzogamiczny określony w sposób negatywny - nie Ta grupa; nie mówi gdzie.

2. KLASA - pokazuje gdzie możesz, przynależność do połowy

WYMIAN OGRANICZONA - ustalone pary do wymiany; symetryczna ilość grup; najprostsza - dwie połowy egzogamiczne

W obrębie grupy może być przynależność do klasy i klanu; wymiana między klanami w tej samej klasie

1

2

DTP: Michał Pyka

---