PRETESTY/POSTTESTY.

Określanie poziomu wyjściowego zmiennej zależnej (PRETESTY Y) jest szczególnie ważne dla poprawnej oceny skuteczności oddziaływania zmiennej niezależnej X na zmienną zależną Y, zwłaszcza wówczas, gdy chcemy przeprowadzić ocenę skuteczności różnorakich programów społecznych (profilaktycznych, edukacyjnych, promocyjnych itp.).

Stosowanie pretestu Y w badaniach nad skutecznością manipulacji eksperymentalnej spełnia trzy ważne cele:

• Badacz uzyskuje informacje o wyjściowym poziomie zmiennej zależnej przed wprowadzeniem manipulacji eksperymentalnej.

• Określenie poziomu wyjściowego zmiennej Y - w obu grupach jednocześnie - pozwoli badaczowi rozwiązać ewentualne wątpliwości co do `równego startu' grup porównawczych

• Badacz może określić relatywną wielkość przeciętnej zmiany zarejestrowanej w jednej grupie (np. eksperymentalnej) wobec wielkości przeciętnej zmiany zaobserwowanej w drugiej grupie (np. kontrolnej).

• Prawidłowo sformułowana hipoteza musi się opierać na porównaniu dwóch wyników różnicowych:

• Różnicy posttestu i pretestu w grupie eksperymentalnej z

• Różnicą posttestu i pretestu w grupie kontrolnej

• Wskaźnik a

• Obserwowana przez badacza różnica wyników posttestu przeprowadzonego w grupie eksperymentalnej i w grupie kontrolnej. Im większa jest ta różnica, tym większa SKUTECZNOŚĆ cechuje testowane przez badacza postępowanie eksperymentalne. a ≠ 0

• Wskaźnik b

• Różnica wyników posttestu i pretestu w grupie eksperymentalnej. Wielkość tej różnicy wykorzystywana jest przez badacza do oceny DYNAMIKI ZMIANY WEWNĄTRZGRUPOWEJ (w grupie eksperymentalnej)

• Wskaźnik c

• Różnica wyników posttestu i pretestu w grupie kontrolnej. Wielkość tej różnicy wykorzystywana jest przez badacza do oceny dynamiki zmiany wewnątrzgrupowej (w grupie kontrolnej)

• Wskaźnik d

• Różnica wyników pretestu w obu grupach: eksperymentalnej i kontrolnej. Prawidłowo przeprowadzone badanie eksperymentalne to takie badanie, w którym d = 0

• Wskaźnik różnicowy Δ = b - c na jego podstawie możliwe jest określenie względnej wielkości zmiany, a tym samym `czystej' skuteczności postępowania eksperymentalnego.