Wpływ szerokości geograficznej na występowanie pokrywy lodowej: na obszarze między zwrotnikowym granica wiecznych śniegów rośnie w kierunku zwrotników jest to spowodowane wyższą temperaturą na zwrotniku a niżeli na równiku( większa wilgoć na równiku). Od zwrotników w kierunku biegunów granica maleje wraz ze wzrostem szerokości geograficznej. Łagodniej na półkuli północnej niż na półkuli południowej ze względu na większy obszar lądowy półkuli północnej. Budowa lodowca górskiego: a) pole firnowe ( naturalne zagłębienie w górach(kocioł) w których gromadzi się śnieg zmieniając się w czasem w firn a następnie w lód lodowcowy. Wyniku wypełnienia kotła następuje wyjście lodowca przez tak zwany rygiel skalny); b) jęzor lodowcowy ( ruchoma część lodowca). Glacjał (okres silnego rozwoju lodowców, którego bezpośrednią przyczyną może być ochłodzenie klimatu i wzrost ilości opadów atmosferycznych.); Interglacjał (okres ocieplenia klimatu między dwoma glacjałami.); Stadiały (poszczególne stany maksymalnego zasięgu zlodowacenia); Interstadiał (krótki, cieplejszy okres w glacjale (zlodowacenie) między okresami chłodnymi (stadiałami)); Resublimacja (przejście fazowe, polegające na bezpośrednim przechodzeniu substancji z fazy gazowej w fazę stałą z pominięciem stanu ciekłego); Sublimacją (przemiana fazowa bezpośredniego przejścia ze stanu stałego w stan gazowy z pominięciem stanu ciekłego). Typy lodowców górskich: a)fieldowi (występują głównie w Skandynawii, z reguły są to lodowce nieruchome tak zwane martwe); b) dolinny (alpejski) ( składa się z pojedynczego jęzora schodzącego w dół); c) dendryczny (himalajski) ( tworzony jest przez kilka lodowców pojedynczych łączących się w jeden w okolicach dolin); d) podgórski (piedmontowy) ( szereg lodowców górskich które spływają na przed pole gór tworzą rozległe równiny lodowcowe (Alaska)). Wietrzna zmarzlina- jest to część warstwy gleby która nie ulega rozmarzaniu w ciągu roku. |
Zlewisko- są to zbiorniki wodne (jeziora, morza, oceany) do których odprowadzane są wody z dorzeczy. Polska posiada trzy dorzecza: morze, bałtyckie, czarne, północe. Dorzecze- jest to obszar z którego wody odprowadzane są do jednej rzeki głównej. W Polsce mamy następujące dorzecza: Wisły, Odry, rzeki pojezierza. Dział wodny- jest to obszar który oddziela od siebie dwa dorzecza. Podział rzek ze względu na przepływ wody: stałe; okresowe (woda pojawia się wraz z opadami); patriotyczne (woda w korycie pojawia się raz na kilka lat). Ustrój rzeczny (reżim)- jest to naturalny przebieg zwiększenia poziomu wody w korycie rzecznym w ciągu roku wyniku działania jednego bądź grupy czynników „tworzących wodę''. Podział ustrojów rzecznych: ustroje proste (występuje jeden główny czynnik zasilający rzekę w wodę: a) deszcz (równik); b) topnienie lodowców; c) śnieg (Syberia)); ustroje złożone (jest to połączenie co najmniej dwóch ustrojów prostych). |
Genetyczny podział wód podziemnych: a) infiltracyjne (powstają z wód opadowych które po przejściu prze warstwę ziemi docierają do pierwszej warstwy nieprzepuszczalnej, wody najczęściej używane przez człowieka; b) kondensacyjne (powstają wyniku skraplania wody w szczelinach skalnych występują najczęściej na obszarach o małych opadach deszczu); c) juwenilne (powstają w wyniku zjawisk wulkanicznych); d) reliktowe (powstały w dawnych dziejach geologicznych wyniku przykrycia warstw wodonośnych młodszymi warstwami geologicznymi). Podział wód ze względu na głębokość zalegania: a) zaskórne (zalegają płytko czasami dochodzą do powierzchni ziemi, następuje zmiana dobowej temperatury, są zanieczyszczone środkami chemicznymi nawozami, bakteriami i nie nadają się do picia); b) gruntowe (zalegają na głębokości co najmniej kilku metrów, występują małe wahania temperatury, najczęściej używana przez człowieka); c) wgłębne (występują pod warstwami nieprzepuszczalnymi , zasilane są wodami opadowymi, rzecznymi, jeziornymi, w miejscach wychodzenia warstwy wodonośnej na powierzchni ziemi kiedy warstwy występują w naturalnych zagłębieniach terenu tworzy się zjawisko artezyjskie lub subartezyjskie); d) głębinowe(są to najczęściej spotykane wody reliktowe występujące na dużych głębokościach, nie biorą udziału w krążeniu, z reguły o dużym stopniu mineralizacji(solanki) i często o wysokiej temperaturze (wody geotermalne)). Podział wód ze względu na poziom mineralizacji a) mineralne powyżej 1 grama substancji mineralnych; b) wody zmineralizowane od 0,5 do 1 grama; c) wody słodkie poniżej 0,5 grama. Podział źródeł ze względu na kształt terenu: zboczowe, dolinne. Podział źródeł ze względu na rodzaj warstwy wodonośnej: warstwowe, uskokowe, szczelinowe. |