WYKŁAD 6 - 05.04.05

Choroby przenoszone drogą płciową STD ( sexualy transmitted diseases)

Choroby przenoszone drogą płciową dotyczą zachowań człowieka. Obejmują osobę zakażającą i jej partnera. Jeśli leczymy chorego to powinniśmy i jego partnera leczyć.

Flora bakteryjna układu moczowo- płciowego jest bardzo bogata ze względu na warunki i lokalizację.

Flora bakteryjna mężczyzn :

• śluzówka żołędzi i ujście cewki moczowej

• flora skóry ( S. Epidermidis, maczugowce, pojedyncze ziarniaki G(+), paciorkowce.

Flora bakteryjna kobiet :

• uzależniona od okresu dojrzewania

1. okres dziecięcy - flora skóry ( gronkowce, maczugowce)

2. okres rozrodczy

• nabłonek pochwy cyklicznie złuszcza się

• bardzo bogata i różnorodna flora bakteryjna jest zdominowana przez pałeczki kwasu mlekowego , są koagulazo (-) gronkowce, Bacteroides, paciorkowce zieleniujace, Enterococcus

• szyjka macicy jest podatna na procesy zapalne

• zakażenie może przejść na macicę, jajowody

Układ moczowo- płciowy stanowi wrota do zakażeń innych układów ; dochodzi do posocznicy i bakteremii. Choroby są uzależnione od higieny i aktywności seksualnej.

Zakażenia wirusowe :

1. wirus brodawczaka ( papillomavirus hominis)

• powoduje brodawki i nowotwory śródnabłonkowe; wirus DNA;

• Brodawki są typowe , które nie wymagają procesu diagnostycznego , do diagnozy wystarczy obraz kliniczny.

• Lokalizacja : skóra, srom, odbyt.

• Papilloma wirus typu 16 i 18 powoduje nowotwór śródnabłonkowy związany jest z wczesnym rozpoczęciem życia seksualnego i częstym zmienianie partnerów.

• Herpes simplex wirus typu 2 ( opryszczka narządów płciowych )

• związany z aktywnością seksualną i możliwością wykrycia wirusa

• leczenie : acyklowir

• wyróżnia się typy zakażenia w zależności od okresu :

1. okres pierwotny - zmiany pierwotne podobne do zmian na wardze , bolesne, powiększone węzły chłonne, rozbicie, tkliwość, pęcherzyki.

2. Okres popierwotny - objawy podobne ; występuje u osób ze zmniejszoną odpornością immunologiczną. Zakażenie u ciężarnych powoduje decyzję o cięciu cesarskim , gdyż zakażenie okołoporodowe może wywołać zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych noworodka.

• Wirus HIV - zespół nabytego upośledzenia odporności.

• HBV, HCV

Zakażenia bakteryjne :

1. Chlamydia trachomatis ( nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej NGU- nongonococcal urethritis )

• serotypy :

1. A-C - jaglica

2. D-K- niegonokokowe zapalenie cewki moczowej i zapalenie szyjki macicy; zapalenie spojówek i zapalenie płuc u noworodków.

3. L1-L3- ziarniniak weneryczny ( owrzodzenia )

• u mężczyzn powoduje : zapalenie cewki moczowej , zapalenie najądrzy, zapalenie gruczoły krokowego, nieswoiste zapalenie odbytu . Wiąże się z niepłodnością u mężczyzn.

• U kobiet powoduje : zapalenie cewki moczowej, zapalenie szyjki macicy.

• Oprócz tego wywołuje : zapalenie spojówek, jajowodów, gruczoły krokowego, zapalenie okołowątrobowe, zakażenie okołoporodowe noworodków

• Materiał :

1. u mężczyzn- wymaz z cewki moczowej po ostatniej diurezie ; wymazówkę włożyć na głębokość 2-4 cm i pobrać materiał ruchem okrężnym

2. u kobiet - wymaz z szyjki macicy ( I- na badanie inne niż na chlamydie, II- na chlamydie ; wykrycie antygenu utrwalamy acetonem )

• metody diagnostyczne :

1. metoda immunofluorescencji ( za pomocą p/ ciał)

2. metoda Elisa

3. metoda hodowlana ( stosowana w laboratoriach referencyjnych przy zakażeniach ogólnych i u noworodków) ; hodowla na linii Hela

4. PCR

• leczenie : doxycyklina (14 dni) , erytromycyna, azytromycyna - u dzieci ( tetracykliny, makrolidy)

2. Ureaplasma urealyticum

• zakażenie skąpo objawowe

• diagnostyka oparta na stwierdzeniu obecności drobnoustroju

3. Neisseria gonorrhoeae ( rzeżączka )

• powoduje zakażenia : zapalenie cewki moczowej, szyjki macicy, odbytu, gardła, okołowątrobowe; dochodzi do septycznego zapalenia stawów kolanowych, nadgarstka, posocznicy, bakteremii

• materiał : wydzielina z cewki moczowej lub wymaz z szyjki macicy - preparat bezpośredni
  ( zewnątrz lub wewnątrz leukocytów dwoinki )

• hodowla na podłożu czekoladowym o zwiększonym stężeniu CO₂ (5-10%) lub na podłożu ghonolike

• odczyn na oksydazę wychodzi dodatnio

• bakteria wytwarza penicylinazy co warunkuje jej oporność a lekami stosowanymi w terapii są: cefalosporyny, azytromycyna ( cefuroksym, ceftriakson, chinolon)

• powikłania: zwężenie cewki moczowej lub jajowodu, uszkodzenie gruczołu krokowego

1. Treponema pallidum - krętek blady

• wyróżniamy następujące okresy rozwoju kiły: pierwotna, wtórna, narządowa, wrodzona

• okres pierwotny

1. zmiana ograniczona do błony śluzowej i okolicznych węzłów chłonnych

2. charakterystyczny niebolesny wrzód twardy, obecne zmiany na wargach sromowych i szyjce macicy

3. do diagnostyki wykorzystany jest preparat bezpośredni, gdyż krętka nie hoduje się; preparat oglądamy pod mikroskopem w ciemnym polu widzenia; można wykorzystać wymaz z owrzodzenia do metody immunofluorescencji; nie ma testów serologicznych (są ujemne)

• okres wtórny

1. charakterystyczna wysypka osutkowa, w której występują krętki;

2. w tym okresie wykonujemy testy serologiczne

• okres kiły narządowej

1. występuje zajęcie układów i narządów, obecne kilaki, wiąd rdzenia oraz stany zapalne;

2. wykonujemy testy serologiczne

• okres kiły wrodzonej

1. zależy od okresu kiedy płód został zakażony; zakażenie w pierwszym okresie ciąży powoduje poronienie; w okresie późniejszym uszkodzenie płodu a następnie jego obumarcie; zakażenie w 8-9 miesiącu ciąży powoduje rozsianą kiłę u noworodków

2. wystąpienie wysypki plamisto-grudkowej, powiększenie wątroby i śledziony oraz owrzodzenia śluzówek

• nie leczona kiła: wady uzębienia, zmiany w kościach, głuchota, zapalenie śródmiąższowe rogówki

• leczenie : penicyliny, tetracykliny, makrolidy

• diagnostyka i materiały: preparat bezpośredni- zeskrobiny ze skóry, aspirat z węzłów chłonnych;

• odczyny serologiczne:
  a) klasyczny nieswoisty (USR, WDLR) - antygenem jest kardiolipina; fałszywy odczyn w chorobach reumatycznych, kolagenazach, brucelozie, oraz malarii
  b) nowoczesne swoiste - przy użyciu krętka hpdowlanego (poprzez dojądrowe zakażenie królika):
  *FTA-ABS (test na immbilizyny = test na unieruchomienie) - stosowany od 40 dnia
  od zakażenia
  *metoda immunoenzymatyczna
  *test hematglutynacji

5. Haemophilus ducrei (wrzód miękki)

• miękki wrzód weneryczny, bolesne owrzodzenia, lokalizacja: na narządach płciowych, powiększenie węzłów chłonnych

• preparat mikroskopowy - G(-) pałeczki

• podłoża - zwykłe, lub wzbogacone (wykorzystywane podłoża dla Neisseria gonorrhoeae)

• leczenie: sulfonamidy

6. Gardnerella vaginalis - nieswoiste zapalenie pochwy (vaginosis)

• leczenie: metronidazol

• bakteria możliwa do hodowli

• bakteria rozkłada białka (alkalizacja wydzieliny pochwy powoduje obecność charakterystycznego rybiego zapachu, który można wzmocnić przy użyciu KOH)

Zakażenia grzybicze - Candida sp. - candidiasis

• czynniki predysponujące : antybiotykoterapia, środki antykoncepcyjne, ciąża

• lokalizacja: błona śluzowa pochwy i sromu, prącie i żołądź

• objawy : aksamitna wydzielina, białe naloty, świąd, obrzęk

• w preparacie obecne pseudostrzępki ( pseudomycellum)

• hodowla na podłożu Sabourauda

• leczenie : nystatyna, kremy dopochwowe ( ekonazol, klotrimazol, fukonazol, pimafucin) nitroimidazolowe , globulki dopochwowe z nystatyną.

Zakażenia pierwotniakowe - Trichomonas vaginalis ( trichomaniasis ) - zapalenie pochwy ( vaginitis), zapalenie gruczołu krokowego ( prostatitis)

• żyje w ubogim w tlen środowisku dolnych dróg cewki moczowej

• preparat bezpośredni uzyskuje się z drażniącej wydzieliny ( stwierdzenie martwych, żywych pierwotniaków)

• hodowla: podłoże Pawłowa lub w laboratoriach referencyjnych

• barwienie : metoga Giemzy , Papanicolau

• leczenie : metronidazol

Zakażenie wirusem HIV ( retrowirus)

1. w I okresie( fazie ) zakażenia wirusem :

• gorączka do 12 tyg.

• Limfadenopatia

• Wysypka skórna ( nie bolesny, nie świądowy )

• W I fazie zakażenia jest obraz kliniczny , gdy nasila się serokonwersja partner jest źródłem zakażenia dla innych osób.

1. w II okresie - faza utajona; leczenie retrowirem

2. okres III- pełnobjawowy AIDS

Profilaktyczne zachowanie np.: w szpitalu przy zakłuciu się igłą z wirusem HIV

1. ranę skrwawić ( wycisnąć krew )

2. odkazić wodą utlenioną

3. wykonać badania na nosicielstwo wirusem HIV

Zakażenia oportunistyczne :

1. półpasiec o bardzo ciężkim przebiegu

2. pneumokokowe zapalenie płuc

3. salmonella ( z bakteremią)

4. zakażenia wirusem Herpes

5. drożdżyca

6. schorzenia rozrostowe ( mięsak Kaposiego)

Wyniki badania na wirus HIV:

( +) wynik wstępny w kierunku HIV musi być potwierdzony. Test ELISA nie jest w tym przypadku testem wystarczającym. Testem potwierdzającym jest Western blotting - wykrywający białka występujące w budowie wirusa.

Przyczyna zakażenia :

1. przypadkowy partner

2. preparaty krwiopochodne - gł. Chorzy na hemofilię

3. igły jednorazowe „ wielorazowego użytku” - narkomani

Grupy wysokiego ryzyka powinny być poddawane badaniom przesiewowym.

Noworodki urodzone z matek nosicielek mogą być sero (+) ale mogą też samoistnie wygasnąć do 1 roku.

---