Różański Tomasz
IV MDE
ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA SAMOCHODOWA
Laboratorium nr 6
Temat: Badanie aparatury kontrolno-pomiarowej.
Urządzenia kontrolno-pomiarowe dostarczają kierowcy informacji dotyczących parametrów ruchu pojazdu (prędkość, przejechana droga), informacji o stanie pracy poszczególnych podzespołów oraz o ilości paliwa w zbiorniku. Prawidłowa praca tych urządzeń służy bezpieczeństwu ruchu i umożliwia uniknięcie poważniejszych uszkodzeń podzespołów samochodu. We współczesnych pojazdach samochodowych stosuje się elektryczny pomiar wszystkich wielkości mierzonych, a ponieważ są to wielkości nieelektryczne, z wyjątkiem prądu akumulatora, zachodzi potrzeba odpowiedniego ich przetworzenia. W związku z tym urządzenia do pomiaru wielkości nieelektrycznych składają się z dwóch elementów połączonych ze sobą elektrycznie. Wielkość mierzona oddziałuje na czujnik przetwarzający ją na odpowiedni, proporcjonalny do wartości, sygnał elektryczny mierzony przez miernik lub zamieniany na sygnał optyczny. Ze względu na sposób działania wskaźniki można podzielić na mierniki, tj. przyrządy wyskalowane w odpowiednich jednostkach i mierzące wielkości w sposób ciągły, oraz sygnalizatory, najczęściej lampki, sygnalizujące przekroczenie dopuszczalnych parametrów pracy, maksymalnych lub minimalnych. Oprócz tego lampki kontrolne informują o działaniu bądź nie działaniu urządzeń pojazdu, przy czym barwy lampek są przyporządkowane odpowiednim urządzeniom. Spotyka się różne sposoby montowania wskaźników na desce rozdzielczej pojazdu; poszczególne wskaźniki montuje się w oddzielnych obudowach lub w jednej wspólnej, w postaci zestawu wskaźników.
Obecnie w samochodach można spotkać urządzenia służące do kontrolowania temperatury i ciśnienia, mają one podobną budowę. W skład takich urządzeń wchodzi miernik elektryczny i czujnik ciśnienia lub temperatury o sygnale wyjściowym elektrycznym. Urządzenia te powinny spełniać określone wymagania co do poprawności wskazań (błąd podstawowy może wynosić kilka procent), wymagania konstrukcyjne (płynności ruchów wskazówki, oświetlenia podzielni, wytrzymałości na przeciążenia, wytrzymałości na zwarcia, wytrzymałości elektrycznej izolacji, wytrzymałości na nagrzewanie, szczelność zespołu pomiarowego, wymiarów zewnętrznych, kierunku ruchu wskazówki, wytrzymałości manometru na cykliczne zmiany) oraz wymagania środowiskowe (szczelność obudowy, odporność na zimno, wytrzymałość na zimno, odporność na suche gorąco, wytrzymałość na suche gorąco, odporność i wytrzymałość na wilgotne gorąco, odporność na wibracje sinusoidalne, wytrzymałość na wibracje sinusoidalne, wytrzymałość na udary pojedyncze).
Jednym z podstawowych urządzeń w pojeździe jest prędkościomierz (przyrząd pomiarowy przeznaczony do wskazywania i mierzenia prędkości chwilowej z jaką porusza się pojazd) który znajduje się w jednej obudowie z drogomierzem (przyrządem przeznaczonym do mierzenia , sumowania i wskazywania długości drogi przebytej przez pojazd), a w niektórych pojazdach takich jak autobusy i ciężarówki prędkościomierz i drogomierz współpracują z urządzeniami rejestrującymi prędkość i przebytą drogę a niekiedy z urządzeniami kontrolującymi prędkość. Drogomierz może mieć dodatkowe liczydło kilometrów z kasownikiem wskazań do zera, mierzące, sumujące i wskazujące długość wybranego odcinka drogi. Napęd prędkościomierza i drogomierza pochodzi przeważnie z jednego źródła którym jest wałek giętki lub w inny sposób. Ze względu na określoną wartość momentu jaki może przenieść taki napęd, dlatego należy sprawdzić wartość momentu który jest niezbędny do obrócenia wałka napędowego prędkościomierza z drogomierzem.
Podobnie jak inne przyrządy pomiarowe prędkościomierze i drogomierze mogą charakteryzować się pewnymi błędami. Błąd podstawowy prędkościomierza powinien się zawierać w granicach:
dla nowych prędkościomierzy przed zainstalowaniem w pojeździe od zera do 6% Vp,
dla nowych prędkościomierzy po zainstalowaniem w pojeździe od zera do Vp/10+4[km/h].
Błąd podstawowy drogomierza nie powinien przekraczać *1% drogi poprawnej wynoszącej
co najmniej 1 km. Prędkościomierz i drogomierz mogą mięć pewne błędy powodowane
zmianą temperatury.
Przebieg ćwiczenia:
Oględzinom i badaniom poddano prędkościomierz znajdujący się w jednej obudowie z drogomierzem; badane elementy pochodziły najprawdopodobniej z samochodu Warszawa. Badania prowadzono z wykorzystaniem wzorcowego prędkościomierza i drogomierza, z którym porównywano wskazania sprawdzanego licznika. Ustalony odcinek pomiarowy wskazywany przez wzorcowy drogomierz ustalono na 1 km.
Wyniki pomiarów.
Stała badanego licznika K=625 [obr/km]
W tabeli zestawiono wyniki pomiarów wskazań prędkościomierzy.
Prędkościomierz wzorcowy [km/h] |
Prędkościomierz badany [km/h] |
40 |
35 |
60 |
45 |
80 |
60 |
Wnioski:
Badany prędkościomierz nie może być zastosowany w samochodzie ponieważ jego wskazania różnią się znacznie od wskazań prędkościomierza wzorcowego. Znaczny błąd wskazań może być powodem uzyskiwania przez kierowcę błędnych informacji o chwilowej prędkości.