Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży
Temat: Ocena działań na rzecz ochrony środowiska w mieście Łomża.
Autorzy:
******************
23 marca 2013 rok
.
Położenie:
Łomża jest położona w środkowym biegu Narwi na Nizinie Mazowieckiej na wysokości ok. 125 m n.p.m. w północnej części Międzyrzecza Łomżyńskiego. Miasto leży na wzgórzach morenowych, obejmujących wysoką, lewobrzeżną skarpę pradoliny Narwi.
Liczba mieszkańców: 62 946
Powierzchnia: 32,67 km2
Inne ważne uwarunkowania:
Łomża położona jest na terenie Zielonych Płuc Polski. W sąsiedztwie miasta znajduje się Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi (na wschód), rezerwat przyrody "Rycerski Kierz" (na zachód) oraz Czerwony Bór (na południe). W pobliżu, ok. 25 km na północny wschód, zlokalizowany jest Biebrzański Park Narodowy, a ok. 20 km na północny zachód Puszcza Kurpiowska. Przez miasto przepływają dwa cieki: rzeka Narew oraz Łomżyczka. Łomża pełni funkcję głównego ośrodka gospodarczego i kulturalnego regionu. Północno - wschodni teren miasta, jako obszar przejściowy pomiędzy morenową wysoczyzną, stanowi malowniczy krajobraz, charakteryzujący się urozmaiconą rzeźbą.
Na terenie Łomży wyróżniono następujące obszary przydatności gleb do produkcji rolnej:
Obszary o najkorzystniejszych warunkach glebowych A- gleby bezwzględnie
chronione - są to obszary z przewagą gleb klasy IIIb i IVa klasy gruntów ornych
(kompleks 4 żytni bardzo dobry z małym udziałem 2 pszennego dobrego i 3 pszennego wadliwego; gleby strefy A wytworzone przeważnie z pyłów bądź piasków
pylastych na płytkiej i średnio głębokiej glinie lekkiej i średniej; są przydatne dla
rozwoju produkcji zbóż i okopowych oraz dla warzywnictwa i sadownictwa.
Obszary o potencjalnie bardzo korzystnych warunkach glebowych dla produkcji ornej również grunty bezwzględnie chronione -B Do gleb tych zaliczono obszary z
przewagą gleb klasy IVa, lokalnie IIIb i IVb gruntów ornych (kompleks 8 zbożowo pastewny mocny kompleks glebowy). Gleby te, to głównie czarne ziemie; tworzą małe powierzchnie i występują w dolinach denudacyjnych i obniżeniach oraz w ich najbliższym otoczeniu. Charakteryzują się gorszymi warunkami wodno-powietrznymi,
są okresowo lub stale wilgotne. Nadają się głównie pod uprawę roślin pastewnych i
warzywnictwa, przy ograniczeniu do gatunków wilgotno lubnych. Po uregulowaniu
stosunków wodnych mogą być zaliczone do klasy A.
Gleby strefy A i B występują w części wschodniej i południowo wschodniej obszaru
miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy miejskiej, tworząc zwarte i dość rozległe obszary.
Obszary o średnio korzystnych warunkach glebowych dla produkcji rolnej również
grunty chronione - C - tworzą gleby z przewagą klasy IVb gruntów ornych. Jest to kompleks 5 -żytni dobry kompleks przydatności rolniczej, o lżejszym niż A i B składzie mechanicznym, wrażliwy na susze i mniej zasobny w składniki pokarmowe. Obszary te wskazane są dla upraw żytnio ziemniaczanych oraz dla sadownictwa. Najwięcej w miarę zwartych kompleksów tych gleb występuje w części zachodniej i południowo-zachodniej oraz wschodniej obszaru miasta -w postaci enklaw wśród gleb wyższych wartości.
Obszary o mało korzystnych warunkach glebowych - D -grunty względnie chronione
oraz obszary o niekorzystnych warunkach glebowych -E -grunty nie chronione. Ob
szary gleb stref D i E występują w rozległym kompleksie w zachodniej części
miasta, zarówno na obszarze wysoczyznowym jak i w dolinach Narwi i Łomżyczki.
Zaliczono tutaj gleby klasy V -kompleks 6-żytni słaby, lokalnie 9-zbożowo-
pastewny słaby. Są ubogie w składniki pokarmowe, okresowo lub stale suche bądź
lokalnie za mokre. Obszary te wskazane są dla upraw żytnio-okopowych.
Obszary gleb VI klasy gruntów ornych -kompleks 7 - żytni bardzo słaby -występują
lokalnie w postaci niewielkich enklaw. Ich uprawa jest mało opłacalna.
Udział gleb występujących na terenie miasta według ich przydatności rolniczej przedstawia się następująco:
Gleby obszarów A, B i C - grunty orne o najwyższej wartości użytkowej na obszarze
miasta - zajmują powierzchnię 751 ha -23 % obszaru miasta. Grunty te podlegają
ochronie. Występują w zwartym kompleksie południowej i południowo-wschodniej
części miasta.
Gleby obszarów D i E oraz grunty klasy VI bonitacyjnej - grunty orne nie podlegające ochronie przed zmianą użytkowania występują na powierzchni 282 ha, co stanowi 8,6 % obszaru miasta. Występują na dość zwartym obszarze w zachodniej części miasta.
Użytki zielone - łąki i pastwiska zajmują powierzchnię 464 ha, co stanowi 14,2 % obszaru miasta.
Cechy charakterystyczne klimatu Łomży:
średnia temperatura roczna: 7,1 °C,
średnia temperatura lipca: 17 °C,
średnia temperatura stycznia: -3 °C,
średnie roczne opady: ok. 500 mm,
średnia wilgotność powietrza: 80-82%,
czas zalegania pokrywy śnieżnej: 50-80 dni,
okres wegetacyjny: ok. 200 dni.
Wykaz pomników przyrody na terenie Łomży wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody:
Lp. |
Nr. W rej. WKP |
Rodzaj obiektu pomnikowego |
Zarządzający / właściciel terenu z pomnikiem |
1 |
136 |
drzewo - buk zwyczajny |
Miasto Łomża |
2 |
137 |
drzewo - lipa drobnolistna |
Miasto Łomża |
3 |
138 |
drzewo - lipa drobnolistna |
Miasto Łomża |
4 |
139 |
drzewo - lipa drobnolistna |
Miasto Łomża |
5 |
140 |
drzewo - lipa drobnolistna |
Miasto Łomża |
6 |
141 |
drzewo - lipa drobnolistna |
Miasto Łomża |
7 |
142 |
drzewo - lipa drobnolistna |
Miasto Łomża |
8 |
135 |
drzewo - wiąz polny |
Teren prywatny |
9 |
78 |
drzewo - jesion wyniosły |
Miasto Łomża |
10 |
84 |
drzewo - buk zwyczajny |
Miasto Łomża |
11 |
85 |
drzewo - dąb szypułkowy |
Miasto Łomża |
12 |
131 |
aleja lipowa - dwanaście lip |
Miasto Łomża |
Zieleń miejską tworzą parki, skwery, zieleńce, zieleń wzdłuż ciągów spacerowych, zieleń osiedlowa, zieleń ogródków działkowych i cmentarna, zieleń izolacyjna wokół zakładów przemysłowych oraz zieleń towarzysząca obiektom użyteczności publicznej.
Charakterystyka najważniejszych terenów zieleni urządzonej w mieście Łomży:
Lp. |
Nazwa parku |
Powierzchnia ha |
Cenne drzewostany |
1 |
Park im. Jakuba Wagi |
4 |
lipy drobnolistne-6 buk-1; wiąz polny-1; jesion wyniosły-1
|
2 |
Park Ludowy |
1 |
dąb szypułkowy-1 buk zwycz.-1 |
3 |
Park os. Mazowsze |
5 |
brak |
4 |
Zespół cmentarzy wyznaniowych |
5,3 |
brak |
5 |
cmentarze żydowskie |
3,2 |
brak |
6 |
Cmentarz Wojska Polskiego |
4,8 |
brak |
7 |
Cmentarz komunalny Przykoszarowa |
5,5 |
brak |
8 |
„ASTER” Pracowniczy Ogród Działkowy |
25 |
brak |
Stan działań infrastruktury technicznej związanej z ochroną środowiska gospodarki:
a) odpadowej
Na terenie miasta funkcjonuje system zbiorki odpadów niesegregowanych oraz system
selektywnej zbiorki (tworzywa sztuczne, szkło, makulatura i puszki aluminiowe).
Ponadto w prowadzonych corocznie akcjach proekologicznych na terenie miasta
zbierane są odpady podlegające segregacji (puszki aluminiowe i butelki plastikowe typu
PET). Organizowane są również konkursy promujące zbiórkę makulatury wśród dzieci i
młodzieży (konkurs zorganizowany przez Urząd Miejski w Łomży oraz MPGKiM w Łomży
w listopadzie 2003 roku na zbiórkę makulatury w Szkołach Podstawowych i Gimnazjach z terenu miasta). MPGKiM organizuje też akcję odbioru nie potrzebnego sprzętu elektronicznego i AGD.
b) ściekowej
W roku 1975 oddano do użytku część mechaniczną tej inwestycji, a w 1979 r. - część biologiczną. Powstanie województwa łomżyńskiego spowodowało dynamiczny rozwój miasta Łomży, czego skutkiem były zdarzające się braki wody. W latach 1988-89 podjęto próby likwidacji tego problemu. Po stwierdzeniu znacznych zasobów dobrej jakościowo wody w rejonie wsi Podgórze wybudowano ujęcie, które włączono do eksploatacji w 1992 r. Woda ta charakteryzuje się wyjątkowymi walorami smakowymi, porównywana jest do oferowanych w sprzedaży wód stołowych. Deficyt wody w mieście został zlikwidowany. Największy jednak rozwój infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej przypada na okres funkcjonowania spółki z o.o. Tę formę prawną władze samorządowe wybrały przy komunalizacji mienia po byłym przedsiębiorstwie państwowym. Nowe spojrzenie władz ustawodawczych kraju na ochronę środowiska oraz perspektywa wejścia Polski do Unii Europejskiej wymusiły niejako na władzach samorządowych podjęcie zdecydowanych działań w zakresie modernizacji i rozbudowy miejskiej oczyszczalni ścieków. Zadanie to zostało wykonane w latach 1997-2000. Inwestycja została sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łomży, budżetu miasta i środków własnych spółki. W celu uzyskania wysokiego stopnia oczyszczania ścieków zmodyfikowano proces technologiczny. Nowe rozwiązanie oparto na uzyskaniu zintegrowanego usuwania węgla i azotu w procesie osadu czynnego, w układzie reaktorów niedotlenionych i tlenowych, poprzedzonych komorą biologicznej defosfatacji. Dla zwiększenia efektywności i stabilności defosfatacji przewidziano predenitryfikację osadu powrotnego. W wyniku tej inwestycji ścieki oczyszczone odprowadzane do rzeki Narew są całkowicie bezpieczne dla środowiska, bowiem spełniają wszelkie wymagania przewidziane przepisami prawa, procent redukcji zanieczyszczeń wynosi: BZT5 - 98%, zawiesina ogólna - 97%, azot ogólny - 86%, fosfor ogólny - 95%.
Z ochroną środowiska ważniejsze związane inwestycje zrealizowane w ciągu ostatnich 20 lat lub planowane do zrealizowania w najbliższych latach.
Wybudowana w latach siedemdziesiątych mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków o
przepustowości 14400 m3/dobę po ponad 20-latach eksploatacji wymagała modernizacji. Powodem do podjęcia decyzji był zarówno stan techniczny oczyszczalni jak i konieczność dostosowania technologii do nowych wymagań w zakresie jakości oczyszczanych ścieków. W marcu 1998 r. rozpisany został przetarg na modernizację oczyszczalni. W przetargu zwyciężyła firma Hydrocentrum S.A. Warszawa, która zobowiązała się wykonać inwestycję do końca czerwca 2000 r. Budowę rozpoczęto w maju 1998 r. Łomżyńska oczyszczalnia ścieków zlokalizowana jest przy ulicy Zjazd 23 w pobliżu rzeki Narew. W ciągu doby może ona przyjąć do 25 000 m3 (patrz: tab. - Parametry obliczeniowe oczyszczalni ścieków). Odbiera ona również ścieki z sąsiadujących z miastem miejscowości gminnych: Gminy Piątnica i Łomża. W zmodernizowanej oczyszczalni, proces technologiczny oczyszczania ścieków oparto na uzyskaniu zintegrowanego usuwania węgla i azotu w procesie osadu czynnego, w układzie reaktorów niedotlenionych i tlenowych, poprzedzonych komorą biologicznej defosfatacji. W celu podwyższenia efektywności i stabilności defosfatacji przewidziano predenitryfikację osadu powrotnego. Ze względu na korelację miedzy zawartością BZT5, fosforem i azotem, zaszła potrzeba dostarczenia do reaktora biologicznego A łatwo przyswajalnego węgla organicznego w postaci lotnych kwasów tłuszczowych LKT
uzyskanych dzięki wprowadzeniu procesu wstępnej fermentacji osadu surowego w
zagęszczaczach grawitacyjnych. Gospodarkę osadową rozwiązano poprzez zastosowanie procesu fermentacji metanowej w WKF. Uzyskany biogaz, po odsiarczeniu, wykorzystuje się do produkcji energii elektrycznej w agregacie prądotwórczym, a ciepło odpadowe z chłodzenia agregatu do procesów technologicznych. Przefermentowany i odwodniony na wirówce osad o wilgotności ok.80% dozowany jest przy pomocy pompy do niskotemperaturowej suszarni taśmowej. Z suszarni osad w postaci granulowanego suszu o wilgotności do 20% kierowany jest do pieca termicznej mineralizacji, w którym susz stanowi wraz z gazem ziemnym paliwo do produkcji ciepła technologicznego.
W suszarni i piecu następuje zmniejszenie masy osadów z 7 000 Mg/r o wilgotności
80% do około 500 Mg/r żużla i popiołu w stanie suchym. Jest to ~ 14-krotne zmniejszenie
masy odpadów z osadu ściekowego w stosunku do ilości dotychczasowej. Żużel i popiół
odbierany jest w stanie nawilżonym i wykorzystywany będzie do przesypywania kwater
składowisk odpadów. Dla redukcji emisji zanieczyszczeń w gazach odlotowych, a
szczególnie SO2 i pyłu, zastosowano suchą oraz mokrą instalację oczyszczania. Odbiornikiem ścieków jest rzeka Narew.
Szpital Wojewódzki w Łomży eksploatuje kotłownię zasilaną gazem ziemnym, wyposażoną w 2 kotły wodne i 2 kotły parowe o łącznej mocy ok.14,6 MWt. Stężenia zanieczyszczeń w odprowadzanych gazach spalinowych nie przekraczają wartości dopuszczalnych określonych w standardach emisyjnych dla tego typu źródeł. Na terenie kotłowni zlokalizowana jest spalarnia odpadów szpitalnych (zaliczonych do odpadów niebezpiecznych ) działająca w oparciu o piec pirolityczny typu CP-100 produkcji francuskiej firmy A.T.I. Muller z palnikami zasilanymi gazem ziemnym lub olejem opałowym lekkim. Wraz z instalacją unieszkodliwiania odpadów oddano do użytku chłodzone pomieszczenie magazynowe odpadów przeznaczonych do utylizacji oraz pomieszczenie do scalania (poprzez mieszanie z betonem) żużlu powstałego w wyniku pirolitycznego rozkładu odpadów oraz popiołów i pyłów zatrzymanych w urządzeniach oczyszczających gazy spalinowe. Spalarnia pracuje w sposób okresowy, średnio 9 godzin na dobę (na I zmianie roboczej), przez 6 dni w tygodniu (bez niedziel). W spalarni spalane są obecnie odpady medyczne pochodzące z około 40 podmiotów świadczących usługi medyczne.
Na terenie miasta funkcjonuje także oczyszczalnia ścieków socjalno - bytowych
Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego „PEPEES” S.A. Jest to oczyszczalnia typu
Bioblok 2xMUT 100. Oczyszczanie prowadzone jest metodą niskoobciążonego osadu
czynnego. Obiekt ten charakteryzuje się następującymi parametrami:
przepustowość - 200 m3/d
objętość komory napowietrzania - 200 m3
objętość osadnika wtórnego - 50 m3
objętość zagęszczacza osadu nadmiernego - 10 m3
urządzenia napowietrzające - 2 aeratory o wydajności 2 x 10,3=20,6 kg O2/h.
W Łomży planowana jest budowa biogazowni. Biogazownia to instalacja służąca do celowej produkcji biogazu z biomasy roślinnej, odchodów zwierzęcych, organicznych odpadów (np. z przemysłu spożywczego), odpadów poubojowych lub biologicznego osadu ze ścieków. Biogaz ma szerokie zastosowanie: wykorzystuje się go głównie w Indiach, Chinach, Szwajcarii, Francji, Niemczech i USA jako paliwo dla generatorów prądu elektrycznego (ze 100 m3 biogazu można wyprodukować około 540-600 kWh energii elektrycznej), jako źródło energii do ogrzewania wody, a po oczyszczeniu i sprężeniu jako paliwo do napędu silników. Zgodnie z opisem planowanego przedsięwzięcia jakie od prezydenta otrzymali radni Łomży jedna z firm chce dowozić do biogazowni przy ul. Poznańskiej w Łomży 100 tys. ton surowca rocznie. Najważniejsze jest to, że jako surowiec będziemy wykorzystywać odpady z produkcji dwóch największych zakładów przemysłowych tego miasta, czyli Pepeesu i Browaru Łomża. Łomża wspólnie z Miejskim Przedsiębiorstwem Energetyki Cieplnej szuka partnera do modernizacji kotłów na miał węglowy, by wytwarzać energię cieplną i elektryczną w kogeneracji z wykorzystaniem biomasy jako paliwa.
Podsumowanie
Naszym zdaniem w Łomży środowisko jest chronione bardzo dobrze. Miasto dba o takie podstawowe rzeczy dla zwykłego obywatela (parki, skwery), dzięki temu w mieście można obcować z przyroda. Miasto dba też o gospodarkę odpadową i ściekową, przykładem może być modernizacja łomżyńskiej oczyszczalni ścieków. Po modernizacji znikły nieprzyjemne zapachy, odczuwalne np. w rejonie starego mostu. Promowane są też zachowania, które namawiają do zrobienia czegoś dobrego dla środowiska. Przykładem jest tu akcja np. sprzątanie świata.
Bibliografia
http://www.4lomza.pl/index.php?k=622