Mikroekonomia

Wykład 1

Wprowadzenie do ekonomi i gospodarki

Literatura główna:

1.D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia-Mikroekonomia, PWE, Warszawa 1998 oraz tych samych autorów Ekonomia-Zbiór zadań, PWE, Warszawa 1999.

2.M. Nasiłowski, System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Key Text, Warszawa 1996.

3.J. Beksiak (red.), Ekonomia, PWN, Warszawa 2000.

Podstawowe pojęcia:

Rzadkość

Podział dochodu

Płatności transferowe

Krzywa możliwości produkcyjnych

Koszt alternatywny

Efektywność

Malejące przychody

Odwrotne zależności

Wolny rynek

Gospodarka nakazowa

Gospodarka mieszana

Ekonomia pozytywna

Mikro i makroekonomia

Produkt narodowy brutto

Inflacja

Stopa bezrobocia

Czym zajmuje się ekonomia i ekonomiści?

Ekonomia jest nauką badającą, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać.

Natomiast podstawowym zadaniem ekonomisty jest formułowanie zachowań ludzkich oraz ich weryfikacja w zestawieniu z rzeczywistością.

Nazwa ekonomia była używana w różnych znaczeniach. Początkowo w języku greckim „oikos”- dom, „nomos” - prawo. Oznaczała zarządzanie gospodarstwem domowym, a zwłaszcza uzyskiwanie dochodu oraz gospodarowanie nim.

Ekonomia jest nauką badającą społeczny proces gospodarowania, podzielona jest ona zarazem na różnorodne szkoły i kierunki

Zasób rzadki (ograniczony)

Cechuje się tym, że przy cenie równej zeru popyt nań przewyższa dostępną podaż.

Pojęcie rzadkości odnosi się do luki między ogólną sumą dóbr i usług, których ludzie potrzebują, aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby,a możliwościami ich wytworzenia.

Ograniczone środki mogą być zastosowane w rozmaity sposób, a dzięki temu istnieje możliwość alternatywnego ich wykorzystania.

Alokacja

Przez określenie to rozumiemy takie środki, którymi dysponuje każdy podmiot gospodarczy i które stara się rozdzielić tak, aby uzyskać z tego tytułu jak najwyższe efekty ekonomiczne, i w ten sposób możliwie jak najlepiej realizować swoje cele. To właśnie rozdysponowanie środków pomiędzy różne konkurujące cele, nazywane jest w ekonomii alokacją.

Podział dochodu

Niezależnie czy jest robiony w skali kraju, czy świata informuje on nas, w jaki sposób dochód dzielony jest pomiędzy różnorodne grupy i jednostki.

Podział dochodu ściśle wiąże się z problemami dotyczącymi tego, co, jak i dla kogo jest wytwarzane.

Np.: Dochód na jednego mieszkańca stanowi przybliżony wskaźnik stopy życiowej w każdej grupie krajów.

Rzadkość zasobów i ich alternatywne zastosowania: krzywa możliwości produkcyjnych

Przykład I Wyobraźmy sobie gospodarkę dysponującą zasobem czterech robotników, którzy mogą być zatrudnieni w produkcji albo posiłków, albo filmów. Poniższe dane pokazują możliwe rozmiary tygodniowej produkcji każdego z dwóch dóbr. Zależą one od sposobu, w jaki łączny zasób robotników zostanie rozdysponowany między obie dziedziny wytwórczości. Założyliśmy ponadto, że produkcja każdej gałęzi podlega prawu malejących przychodów, co oznacza, że każdy kolejny pracownik zwiększa produkcję w mniejszym stopniu niż jego poprzednik.

Możliwości produkcyjne hipotetycznej gospodarki

Rola rynku

Rynek jest zwięzłą nazwą procesu prowadzącego do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać oraz decyzje pracowników dotyczące tego, jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim dostosowaniem cen.

Gospodarka nakazowa

Gospodarka nakazowa to taka gospodarka, w której wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są podejmowane przez państwo. Państwowy urząd planowania decyduje o tym, co, jak i dla kogo się produkuje. Szczegółowe nakazy są następnie kierowane do gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i pracowników.

„Niewidzialna ręka”

Rynki, w których działanie nie podlega ingerencji państwa, nazywane są wolnymi rynkami. Adam Smith twierdził, że „niewidzialna ręka” rynku zapewnia efektywną alokację zasobów.

Gospodarka mieszana

W gospodarce mieszanej państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, takich jak obrona narodowa czy bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w jakim jednostki mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem.

Ekonomia pozytywna i normatywna

Ekonomia pozytywna zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnianiem zasad funkcjonowania gospodarki.

Ekonomia normatywna dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na subiektywnych sądach wartościujących.

Mikroekonomia i makroekonomia

Najszerszy podział sposobów podejścia do problemów gospodarczych na mikroekonomię i przebiega przez środek większości wymienionych klasyfikacji przedmiotowych.

Mikroekonomia

•Jest najbardziej spójnym działem ekonomii.

•Bada gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa oraz funkcjonowanie struktur rynkowych. Analiza mikroekonomiczna zajmuje się szczegółowym badaniem indywidualnych decyzji dotyczących pojedynczych towarów

•Wypracowała spójny aparat pojęciowy, metody badawcze i sposoby modelowania zjawisk gospodarczych wykorzystujące rachunek różniczkowy i inne metody matematyczne.

Makroekonomia

•Bada gospodarkę narodową jako całość i współzależności między takimi agregatami, jak: dochód narodowy, konsumpcja, inwestycje, oszczędności, zatrudnienie, budżet państwa, bilans płatniczy. Dąży do wykrycia prawidłowości ich zmian i określenia optymalnej polityki gospodarczej.

•Czyli, makroekonomia kładzie nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości. W swojej metodzie celowo upraszcza ona analizę poszczególnych elementów badanej całości w trosce o przejrzystość obrazu działania całej gospodarki.

Produkt narodowy brutto (PNB)

Produkt narodowy brutto jest to wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w danym okresie (np. w ciągu roku). PNB (ang. Gross national product) jest podstawowym miernikiem całkowitej produkcji dóbr i usług w gospodarce.

Wskaźnik cen a inflacja

•Wskaźnik cen jest miernikiem przeciętnego poziomu cen i usług w gospodarce. Porównuje ich poziom w danym okresie z poziomem w wybranym okresie w przeszłości.

•Wskaźnik cen informuje o tym, co przeciętnie dzieje się z cenami. Kiedy poziom cen wzrasta, wtedy mówimy, że w gospodarce występuje inflacja.

Stopa bezrobocia

Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych w całości siły roboczej.

Pod pojęciem siły roboczej rozumieć będziemy ludność w wieku produkcyjnym, która byłaby gotowa podjąć pracę, gdyby mogła otrzymać odpowiednie zajęcie.

Tezy

do ćwiczeń z mikroekonomii

Ćwiczenie 1

Co to jest „ekonomia” i czym się ona zajmuje?

Posługując się rysunkiem 1.2. krzywej możliwości produkcyjnych, podaj przykłady decyzji: efektywnych, nieefektywnych, dostępnych i niedostępnych.

Prezentacja rozwiązania zadania nr 1 z rozdziału 1 tom 3 („Ekonomia-Zbiór zadań”).

Zatrudnienie

przy

produkcji

posiłków

Produkcja

posiłków

Zatrudnienie

przy

produkcji

filmów

Produkcja

filmów

4

3

2

1

0

25

22

17

10

0

0

1

2

3

4

0

9

17

24

30

---