Teologia Fundamentalna 1,2,3 28.02.2009

Teologia Fundamentalna= apologetyka

• Nazwa wywodzi się z greckiego słowa „apologest”= bronić się, uzasadniać, usprawiedliwiać

• Oznacza naukę, która podejmuje się naukowego uzasadniana i obrony religii chrześcijańskiej

• Odróżnić należy ją od apologii(-> rodzaj literacki, uzasadniają one poszczególne fakty z nauki chrześcijańskiej np., obrona prawdy religijnej- obrona dogmatu o nieomylności Papieża)

• T. fundamentalna- nauka o fundamentach chrześcijańskich

• Na I miejscu chrześcijan jest FAKT OBJAWIENIA w Jezusie Chrystusie

• Zajmuje się faktem objawienia, rozróżnić należy treść, a fakt objawienia

Fakt:

• cognico- poznawalność,

• credibilitas- wiarygodność faktu,

• credenditas- obowiązek przyjęcia

1 P 3, 15

„Pana zaś Chrystusa miejcie w sercach za Świętego i bądźcie zawsze gotowi do obrony wobec każdego, kto domaga się od was uzasadnienia tej nadziei, która w was jest”.

- człowiek nie umiejący uzasadnić swojej wiary jest zabobonny

- wiara musi być godna człowieka

- należy ją uzasadniać rozumowo

Druga fundamentalna prawda wynikająca z religii chrześcijańskiej- FAKT KOŚCIOŁA

T. fundamentalna wypracowuje, uściśla, porządkuje podstawy metodyczno-pojęciowe dla całej teologii.

OBJAWIENIE:

• zaczerpnięte z języka codziennego, częściej jest związane z językiem religii

• treść z języka codziennego przenosi się na język religijny

• w języku codziennym oznacza:

• oznacza dać się poznać (objawić się)

• ukazanie się czegoś w sposób nagły- fakt, zjawisko,

• w języku religijnym oznacza:

• ukazanie się Boga niewidzialnego, tajemniczego, niedostępnego dla człowieka, który jest skazany na własne siły

• Bóg w objawieniu pozwala nam się poznać i pokochać

OBJAWINIE BOŻE (łac. Revelacio Dei)

Poznajemy Boga poprzez ZNAKI; poznajemy Go jako drugą osobę. W zależności od znaków możemy wyróżnić różne rodzaje objawienia.

Ze względu na znak objaśniający:

1. Objawienie kosmiczne

• Znakiem jest kosmos, cały wszechświat

• Dochodzi się do poznania Boga jako stwórcy wszechświata

2. Objawienie historyczne

• Niezwykłe, nadzwyczajne wydarzenia historyczne, które wskazują na to, że musiała je spowodować wyższa niż prawidłowa przyczyna historyczna

• Np., Cud nad Wisłą, Cudowna Obrona Jasnej Góry

3. Objawienie chrześcijańskie

• Takie objawienie, w którym znakiem jest Jezus Chrystus; wszystkie Jego słowa i czyny

4. Objawienie eschatologiczne

• Poznanie Boga po drugiej stronie; twarzą w twarz tzw. Widzenie uszczęśliwiające

Ze względu na przeznaczenie i cel:

1. Objawienie publiczne:

• Objawienie, które przeznaczone jest i konieczne dla zbawienia wszystkich ludzi

• ST i NT (objawienia w nich zawarte)

2. Objawienie prywatne:

• Objawienie, które nie jest konieczne do zbawienia, chociaż może być bardzo pomocnicze

• Objawienie w Lourdes, świeci

Ze względu na sposób działania bożego:

1. Objawienie naturalne (przyrodzone)

• Te objawienie możemy poznać naturalnym światłem rozumu ludzkiego bez oficjalnych pouczeń Kościoła i Pisma Świętego

• Objawienie kosmiczne: znakiem jest kosmos, człowiek może poznać stwórcę kosmosu swoim rozumem

• Objawienie nadprzyrodzone (nadnaturalne)

• Historyczne i kosmiczne

• Działalność Boga jest nadzwyczajne

• Rzeczywistość działania Jezusa |Chrystusa wykracza ponad siły natury

Objawienie kosmiczne

:

• Sposób w jaki daje się Bóg poznać człowiekowi poprzez pośrednictwo świata (makrokosmos- cały świat czy mikrokosmos- komórka)

• Człowiek jako istota myśląca nie zatrzymuje się na powierzchni, lecz pyta się o ostateczne przyczyny

• Empiria ma swoją przyczynę; konkretna rzecz ma swoją przyczynę; musi mieć osobowego twórcę

• Człowiek zastanawia się nad światem i sobą; dochodzi do kosmosu; stwierdza, że wszystko co go otacza przewyższa go w sposób niezwykły; sam nie potrafiłby stworzyć np., gwiazd, potrafi jedynie przetwarzać świat

• Siłę określa w różny sposób; często widzi w niej osobę, która to uczyniła

• Człowiek jest w stanie wejść w kontakt z Bogiem; wyraża kontakt poprzez podziw, radość, szczęście= miłość

• Człowiek w zjawiskach przyrody dopatrywał się boskiego działania; widział siłę, moc, karę boską w różnych zjawiskach przyrody

• Religia jest odpowiedzią człowieka na objawienie boże

• Nie ma ziemskich założycieli religii

• Stosunek Boga do kosmosu w religiach pierwotnych wypowiada się w micie

• Mit objaśnia stosunek Boga do kosmosu; wyjaśnia relację Boga do świata, relacja zaistniała w praczasie

• Mit przekazuje pewną prawdę (opowiada o niej); posługuje się językiem obrazowym

• Rytuał jest to element kultu, który aktualizuje boskie czynności wykonane w praczasie mające na celu zachowanie kosmosu.

Fakt potwierdzający objawienie kosmiczne:

1. istnienie religii kosmicznych:

• ludzie żyjący na samym początku (wykopaliska) świadczą o religijności tych ludzi. Pierwsze ślady człowieka religijnego w neardeltańczyka

• człowiek od początku istnienia dochodził do poznania Boga na drodze czystego rozumowania

• fakt objawienia kosmicznego potwierdza Pismo Święte:

Mdr 13, 1-9

„Głupi [już] z natury są wszyscy ludzie,

którzy nie poznali Boga:

z dóbr widzialnych nie zdołali poznać Tego, który jest,

patrząc na dzieła nie poznali Twórcy,

lecz ogień, wiatr, powietrze chyże,

gwiazdy dokoła, wodę burzliwą

lub światła niebieskie uznali za bóstwa, które rządzą światem.

Jeśli urzeczeni ich pięknem wzięli je za bóstwa -

winni byli poznać, o ile wspanialszy jest ich Władca,

stworzył je bowiem Twórca piękności;

a jeśli ich moc i działanie wprawiły ich w podziw -

winni byli z nich poznać, o ile jest potężniejszy Ten, kto je uczynił.

Bo z wielkości i piękna stworzeń

poznaje się przez podobieństwo ich Stwórcę.

Ci jednak na mniejszą zasługują naganę,

bo wprawdzie błądzą,

ale Boga szukają i pragną Go znaleźć.

Obracają się wśród Jego dzieł, badają,

i ulegają pozorom, bo piękne to, na co patrzą.

Ale i oni nie są bez winy:

jeśli się bowiem zdobyli na tyle wiedzy,

by móc ogarnąć wszechświat -

jakże nie mogli rychlej znaleźć jego Pana?”

Inne cytaty:

1. Rz 1, 18- 23

„Albowiem gniew Boży ujawnia się z nieba na wszelką bezbożność i nieprawość tych ludzi, którzy przez nieprawość nakładają prawdzie pęta. To bowiem, co o Bogu można poznać, jawne jest wśród nich, gdyż Bóg im to ujawnił. Albowiem od stworzenia świata niewidzialne Jego przymioty - wiekuista Jego potęga oraz bóstwo - stają się widzialne dla umysłu przez Jego dzieła, tak że nie mogą się wymówić od winy. Ponieważ, choć Boga poznali, nie oddali Mu czci jako Bogu ani Mu nie dziękowali, lecz znikczemnieli w swoich myślach i zaćmione zostało bezrozumne ich serce. Podając się za mądrych stali się głupimi. I zamienili chwałę niezniszczalnego Boga na podobizny i obrazy śmiertelnego człowieka, ptaków, czworonożnych zwierząt i płazów”.

2. Rz 2, 14-15

„Bo gdy poganie, którzy Prawa nie mają, idąc za naturą, czynią to, co Prawo nakazuje, chociaż Prawa nie mają, sami dla siebie są Prawem. Wykazują oni, że treść Prawa wypisana jest w ich sercach, gdy jednocześnie ich sumienie staje jako świadek, a mianowicie ich myśli na przemian ich oskarżające lub uniewinniające”.

3. Dz 14, 15-17

„Ludzie, dlaczego to robicie! My także jesteśmy ludźmi, podobnie jak wy podlegamy cierpieniom. Nauczamy was, abyście odwrócili się od tych marności do Boga żywego, który stworzył niebo i ziemię, i morze, i wszystko, co w nich się znajduje. Pozwolił On w dawnych czasach, że każdy naród chodził własnymi drogami, ale nie przestawał dawać o sobie świadectwa czyniąc dobrze. Zsyłał wam deszcz z nieba i urodzajne lata, karmił was i radością napełniał wasze serca”.

4. Dz 14, 17-22

„ale nie przestawał dawać o sobie świadectwa czyniąc dobrze. Zsyłał wam deszcz z nieba i urodzajne lata, karmił was i radością napełniał wasze serca». Tymi słowami ledwie powstrzymali tłumy od złożenia im ofiary. Tymczasem nadeszli Żydzi z Antiochii i z Ikonium. Podburzyli tłum, ukamienowali Pawła i wywlekli go za miasto, sądząc, że nie żyje. Kiedy go jednak otoczyli uczniowie, podniósł się i wszedł do miasta, a następnego dnia udał się razem z Barnabą do Derbe. W tym mieście głosili Ewangelię i pozyskali wielu uczniów, po czym wrócili do Listry, do Ikonium i do Antiochii, Umacniając dusze uczniów, zachęcając do wytrwania w wierze, bo przez wiele ucisków trzeba nam wejść do królestwa Bożego”.

Możliwość poznania Boga ze świata zdefiniował Sobór Watykański II

„sama Święta Matka- Kościół utrzymuje i naucza, że naturalnym światłem rozumu ludzkiego, można z rzeczy stworzonych na pewno poznać Boga- początek- i koniec wszystkich rzeczy: „Albowiem od stworzenia świata niewidzialne Jego przymioty - wiekuista Jego potęga oraz bóstwo - stają się widzialne dla umysłu przez Jego dzieła, tak że nie mogą się wymówić od winy” Rdz 1, 20.

Do poznania Boga nie wszyscy dochodzą; jest taka możliwość, ale nie wszyscy jej osiągają.

Co stoi na przeszkodzie???

• Po pierwsze(1) warunki życiowe (skraja nędza albo bogactwo). Nędza sprawia, że człowiek chce utrzymać życie- nie ma natomiast na refleksję; dostrzega bogactwo u innych- ma wrażenie niesprawiedliwości .Bogactwo nadmierne; człowiek nie ma czasu na refleksję nad światem; uważa, że wszystko może, jest samo wystarczalny.

• (2) dzisiejsze nastawienie człowieka do świata charakteryzuje się ekonomią- co mi świat może dać

• (3) myślenie dzisiejszych ludzi skupia się na wąskim wycinku rzeczywistości- nie ma podejścia całościowego

Objawienie historyczne

• Znakiem Boga jest wydarzenie historyczne jako element historii, dziejów ludzkości

• Pewien ciąg wydarzeń historycznych; specyfika wydarzeń polega na tym, że w nich uwidacznia się działanie Boga

• Człowiek działania bożego może się domyśleć, zrozumieć

• Element dziejów ludzkości

• Przykład: historia narodu wybranego- działanie uwidacznia się w szeregu wydarzeń-> materiał kartograficzny, któremu zawdzięczamy interpretację teologiczną, a z czasem nadali ten charakter prorocy(ludzie mówiący w imieniu Boga)

• Wydarzenia te zostały utrwalone na kartach ST

• Prorocy z perspektywy wielu wieków, śledząc dzieje Narodu Izraela wyprowadzają wniosek, że Bóg niewidzialną ręką kieruje ich wydarzeniami dziejów począwszy od powołania Abrahama, dzieje Mojżesza, wyzwolenie Izraelitów z Egiptu

• Natura tych faktów zdziałanych przez Boga nie musi stanowić cudu

• Wydarzenia z historii można zaliczyć do zakresu działania bożej opatrzności; są niezwykłe ale muszą być czymś cudownym np., plagi egipskie, przejście przez morze Czarne

• Bardzo ważna rola przypada PROROKOM, zostali oni powołani do historycznej interpretacji dziejów np., interpretacja znaków bożych, pomagają zrozumieć działanie Boga w dziejach

Objawienie nadprzyrodzone

• Nie można podać definicji tej rzeczywistości, którą nazywamy objawieniem nadprzyrodzonym

• Rzeczywistość nadprzyrodzona np., cud, objawienie, wiara nie mogą być całkowicie przez nas poznane bez reszty

• Możemy tę rzeczywistość opisywać jako mówienie Boga, działanie boże

Konstytucja Dogmatyczna „Dei Verbum”


8

OBJAWEINIE

TREŚĆ

FAKT

---