INŻYNIERIA MATERIAŁOWA

LABORATORIUM

INSTRUKCJA

ĆWICZENIE NR. 5

TEMAT: Struktury i właściwości żeliw

Temat: Struktury i właściwości żeliw

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych mikrostruktur żeliw i odpowiadających im właściwości mechanicznych, ich oznakowania wg polskich norm oraz zastosowania w przemyśle.

2. Zakres obowiązującego materiału

a) mikrostruktura, skład chemiczny i szybkość chłodzenia żeliwa, a jego właściwości,

2. rodzaje, właściwości i zastosowanie żeliw:

• żeliwo szare, modyfikowane i sferoidalne,

• żeliwo białe i żeliwo ciągliwe,

• żeliwa stopowe,

c) wpływ składu chemicznego, warunków wytopu i odlewania, rodzaju formy, szybkości chłodzenia podczas krzepnięcia i stygnięcia odlewu na mikrostrukturę żeliwa decydującą o jego właściwościach.

3. Zadania do ćwiczenia

3.1. Zadanie 1

Celem zadania jest zapoznanie się z rodzajami i mikrostrukturami żeliw, kształtem, wielkością i rozłożeniem grafitu, a także wpływem składu chemicznego i sposobu otrzymywania żeliw ich na strukturę i właściwości.

3.2. Zadanie 2

Celem zadania jest zapoznanie się z mikrostrukturami żeliwa szarego i sferoidalnego, żeliwa białego i ciągliwego (białego, czarnego i perlitycznego) oraz żeliw stopowych. a także ich zastosowaniem w budowie maszyn.

3.1.1 Materiały i urządzenia

• mikroskop metalograficzny,

• komplet zgładów metalograficznych wykonanych z różnych rodzajów żeliw,

• atlas struktur stopów odlewniczych i polskie normy.

3.1.2. Przebieg ćwiczenia

• zapoznać się z klasyfikacją i oznaczeniami żeliw zgodnie z polskimi normami,

• przeprowadzić obserwację zgładów metalograficznych, narysować i opisać obserwowane obrazy z uwzględnieniem charakterystycznych cech mikrostruktury żeliw: szarego i sferoidalnego, żeliwa białego i ciągliwego (białego, czarnego i perlitycznego) oraz żeliw stopowych, zaobserwować kształt i rozmieszczenie wydzieleń grafitu, ferrytu, perlitu, cementytu i wtrąceń niemetalicznych,

• opisać obserwowane mikrostruktury, podając typowe zastosowania badanych żeliw.

3.1.3. Opracowanie sprawozdania

• opisać przebieg ćwiczenia, dołączyć charakterystykę badanych rodzajów żeliw i metody ich otrzymywania, właściwości i zastosowanie,

• zamieścić rysunki charakterystycznych mikrostruktur żeliw z opisem składników fazowych i strukturalnych, określić kształt, wielkość i rozłożenie grafitu,

• dołączyć analizę i wnioski z przeprowadzonych badań.

Literatura:

[1] H. Woźnica: Podstawy materiałoznawstwa. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1998.

[2] L. A. Dobrzański, R. Nowosielski: Metody badań metali i stopów. Skrypt Pol. Śląskiej nr 1269, Gliwice 1986.

[3] W. Sakwa: Żeliwo. Wyd. Śląsk, Katowice 1974.

[4] Ł. Cieślak: Ćwiczenia laboratoryjne z metaloznawstwa. Wydawnictwo Politechniki Śl., Gliwice 1991.

[5] F. Staub (red.): Metaloznawstwo. Śląsk, Katowice 1994.

[6] K. Sękowski i in.: Atlas znormalizowanych struktur stopów odlewniczych. WNT Warszawa 1972.

POLITECHNIKA ŚLĄSKA

WYDZIAŁ TRANSPORTU

Katedra Eksploatacji Pojazdów

---