Masa偶 w terapii cellulite (cz. 1)
Na 艂amach prasy, szczeg贸lnie kobiecej, mo偶emy przeczyta膰 wiele artyku艂贸w dotycz膮cych cellulitu, jak go zwalcza膰, pozbywa膰 si臋, co najlepiej stosowa膰. Ale ka偶dy z nich pisany jest z innej perspektywy. Wydawa艂oby si臋 , i偶 z powodu ci膮g艂ych zmian w opiniach na temat patologii i etiologii cellulitu, trudno problem przedstawi膰 jednolicie, z medycznego punktu widzenia. Nawet je艣li niekt贸re opinie r贸偶ni膮 si臋 nieco, podstawowy punkt widzenia jest bardzo krystaliczny, zar贸wno pod wzgl臋dem diagnostyki i podstawowych metod profilaktyki i leczenia. Leczenia - bo pomimo, i偶 cellulit przedstawiany jest w mediach wizualnie jako "defekt estetyczny / kosmetyczny" zw艂aszcza jako tzw. "sk贸rka pomara艅czy", powodowany jest patologicznymi czynnikami wewn臋trznymi.
Mamy do czynienia ze schorzeniem o charakterze post臋puj膮cym, a profilaktyczne i terapeutyczne dzia艂ania aby przynios艂y optymalny skutek, musz膮 by膰 podj臋te przy wsp贸艂udziale wielu 艣rodowisk, zar贸wno lekarskich, fizjoterapeutycznych (zw艂aszcza masa偶yst贸w) oraz kosmetycznych. Ponadto wymaga to du偶ego zaanga偶owania samego zainteresowanego pacjenta, w tym przypadku, oczywi艣cie w 90% kobiet.
Nie wystarczy id膮c za sugestiami reklam wsmarowa膰 krem czy sporadycznie po膰wiczy膰 na si艂owni, wymagane jest ukierunkowane dzia艂anie. Cho膰 w leczeniu i profilaktyce mo偶na korzysta膰 dodatkowo z wielu urz膮dze艅, to podstawowe zabiegi wymagaj膮 raczej regularno艣ci i sukcesywnego korzystania z nich oraz odpowiedniej dyscypliny, ni偶 du偶ych nak艂ad贸w finansowych na zakup sprz臋tu.
Jednym z podstawowych zabieg贸w o potwierdzonej skuteczno艣ci w leczeniu cellulitu jest masa偶, a szczeg贸lnie Manualny Drena偶 Limfatyczny. Nie jest on jedyn膮 skuteczn膮 metod膮 masa偶u, ale podstawow膮 i stosowan膮 w r贸偶nych etapach terapii. Drena偶 limfatyczny jest zabiegiem fizykalnym, specjalistyczn膮 metod膮 masa偶u wykonywanego r臋cznie. Jest naturalnym i przyjaznym dla organizmu, a zarazem medycznym zabiegiem. W pierwszej cz臋艣ci artyku艂u skupimy si臋 na samej istocie cellulitu oraz zastosowaniu drena偶u.
Z czym mamy do czynienia?
Cellulite - obrazowo - to zmiana ukszta艂towania sk贸ry okolicy: ko艅czyn dolnych szczeg贸lnie ud, miednicy, brzucha, rzadziej biustu i ramion, o charakterze tzw. "sk贸rki pomara艅czy" lub wygl膮du materaca. Jest to obraz zmian kt贸re widzimy go艂ym okiem, powoduj膮cy wiele frustracji z powod贸w "estetycznych defekt贸w", ale efekt ten jest rezultatem zmian metabolicznych i powinien by膰 traktowany jako schorzenie.
Terminologia zmienia艂a si臋 diametralnie zw艂aszcza w ostatniej dekadzie, po raz pierwszy u偶yto tego okre艣lenia w latach 20-tych, obecnie najcz臋艣ciej stosowane s膮 terminy:
- GLD (gynoid lipodystrophy - lipodystrofia typu kobiecego) lub
- Oedemato-fibrosclerotic paniculopathy (obrz臋kowo-w艂贸kniej膮ce zwyrodnienie tkanki podsk贸rnej).
Ale terminy te nie w pe艂ni oddaj膮 znaczenie zjawiska z jakim mamy do czynienia.
Z punktu medycznego - cellulit rozpatrywany jest jako choroba o charakterze metabolicznym tkanki podsk贸rnej, dotycz膮ca patologii kom贸rek t艂uszczowych, tkanki 艂膮cznej oraz mikrokr膮偶enia sk贸ry i tkanki podsk贸rnej. W zwi膮zku z etiologi膮 schorzenia, masa偶 dobieramy tak, aby przede wszystkim usprawni膰 kr膮偶enie ca艂ego organizmu a zw艂aszcza miejsc, gdzie zmiany nast膮pi艂y. Na poziomie sk贸rnym wa偶ne jest wi臋c stymulowanie kr膮偶enia 偶ylnego ale przede wszystkim limfatycznego, odpowiedzialnego za odprowadzanie toksyn oraz odporno艣膰 organizmu. Dlatego te偶, nie ma tu miejsca na mocny, silny masa偶 wp艂ywaj膮cy tak偶e na mi臋艣nie, ale wykonujemy masa偶 ukierunkowany na popraw臋 kr膮偶enia, szczeg贸lnie limfatycznego. Ponadto nie powinni艣my ogranicza膰 masa偶u jedynie do miejsc gdzie 艣ci艣le wyst臋puj膮 zmiany, ale do ca艂ej partii cia艂a.
Rodzaje cellulitu
Posta膰 twarda - wyst臋puje najcz臋艣ciej u m艂odych kobiet, aktywnych, sprawnych fizycznie, 膰wicz膮cych, tak偶e i szczup艂ych. W pierwszym momencie cellulit jest ma艂o widoczny, cz臋sto w korelacji z wyst臋puj膮cymi rozst臋pami. Podczas przesuwania tkanek wyczuwa si臋 p艂askie u艂o偶enie zmian i przesuwanie tkanek odbywa si臋 艂atwiej w poziomie. Nieleczony mo偶e przechodzi膰 w bardziej zaawansowan膮, ci臋偶k膮 posta膰.
W tym przypadku masa偶 powinien by膰 aplikowany najpierw wok贸艂 zmienionych miejsc, nad nimi, a dopiero potem w zmienionych ju偶 partiach sk贸ry.
Posta膰 wiotka - wyst臋puje najcz臋艣ciej u kobiet po 40 rokiem 偶ycia. Sk贸rze i mi臋艣niom towarzyszy spadek napi臋cia i wiotko艣膰 tkanek. Zauwa偶alne s膮 zmiany relacji pomi臋dzy zanikaj膮c膮 tkank膮 mi臋艣niow膮, a powi臋kszaj膮c膮 si臋 tkank膮 t艂uszczow膮. Odnotowuje si臋 tak偶e og贸ln膮 r贸偶nic臋 masy cia艂a.
W tym przypadku du偶膮 warto艣膰 ma masa偶 najpierw og贸lny, usprawniaj膮cy kr膮偶enie i stymuluj膮cy oraz uj臋drniaj膮cy sk贸r臋, a dopiero potem w miejscach gdzie wyst臋puje cellulit. Je艣li pacjentka ma tendencje do ograniczonych obrz臋k贸w, najpierw powinien by膰 wykonany drena偶 limfatyczny.
Posta膰 obrz臋kowa - najci臋偶sza, rzadko wyst臋puje - zalecana bezwzgl臋dnie terapia kliniczna.
Wspomaganie leczenia - poprzez masa偶 - jedynie po konsultacji lekarskiej.
Podzia艂 Palpacyjny
Ze wzgl臋du na odczucia palpacyjne podczas diagnostyki, mo偶na si臋 spotka膰 tak偶e z poj臋ciami: cellulit p艂ynny lub zbity, twardy. Dotycz膮 one struktury wyczuwalnych w tkankach zmian oraz samych r贸偶nic w fizjologii i budowie tkanek a tak偶e patologii. S膮 to raczej pomocne dla cel贸w diagnostycznych i r贸偶nicowych opisy cellulitu, ni偶 w艂a艣ciwa medyczna ocena stanu sk贸ry.
Stopnie rozwoju cellulitu
Stopnie 0-3 ustala si臋 min na podstawie badania klinicznego, USG i termograficznego, du偶e znaczenie ma tak偶e diagnostyka palpacyjna.
Sk贸ra o g艂adkiej powierzchni, po uj臋ciu sk贸ry w fa艂d widoczne nieznaczne pobruzdowania. Obraz nadmiernej przepuszczalno艣ci naczy艅 w艂osowatych.
o g艂adkiej powierzchni, po uj臋ciu jej w fa艂d widoczne zag艂臋bienia. Obszary przekrwienia otoczone obszarami niedokrwienia. (Efekt ten mo偶e by膰 tak偶e widoczny go艂ym okiem podczas diagnostycznego rozcierania)
Zag艂臋bienia wyst臋puj膮 podczas napinania mi臋艣ni (np. w pozycji stoj膮cej). Wyczuwalne grudki i bardzo drobne guzki. Obraz grudek i drobnych guzk贸w okre艣lany jest jako sk贸ra leoparda.
Zag艂臋bienia widoczne s膮 w spoczynku (np. w pozycji le偶膮cej). Guzki wi臋kszych rozmiar贸w, rozdzielone tkank膮 w艂贸knist膮. Du偶e obszary niedokrwienia o obni偶onej temperaturze. Podczas zgi臋膰 ko艅czyny w stawach mo偶liwe reakcje b贸lowe.
Cz臋ste pomy艂ki
Pomy艂ki dotycz膮 zar贸wno oczekiwa艅 co do terapii samych zainteresowanych, a tak偶e podj臋cia leczenia, kt贸re nie by艂oby w tych wypadkach optymalnym.
Nie powinno si臋 myli膰 cellulite z oty艂o艣ci膮. Owszem s膮 to procesy cz臋sto wyst臋puj膮ce razem, ale absolutnie nie oznaczaj膮 tego samego zjawiska. Oty艂o艣膰 to przerost tkanki t艂uszczowej, cellulite to zaburzenie budowy tkanki i zaburzenie mikrokr膮偶enia.
Dlatego g艂贸wnym celem masa偶u w terapii cellulitu jest stymulacja mikrokr膮偶enia i uelastycznienie tkanki 艂膮cznej, natomiast w oty艂o艣ci lub lokalnym nadmiarze tkanki t艂uszczowej, g艂贸wnym celem jest rozbicie miejscowych zmian w postaci "z艂og贸w t艂uszczowych" i stymulacja nagromadzonej lokalnej tkanki t艂uszczowej, najpierw pracuj膮c w celu jej stopniowego wyr贸wnania a potem zmniejszenia obj臋to艣ci.
Pseudocellulit. Pomy艂ki dotycz膮 r贸wnie偶 tzw. pseudocellulitu, czyli zwiotczenia i opadania po艣ladk贸w, powoduj膮ce nagromadzenie opadaj膮cej, najcz臋艣ciej nieco zwiodcza艂ej tkanki pod po艣ladkami, jednak bez zmian w jej budowie. Jest tak偶e du偶e prawdopodobie艅stwo, i偶 w przypadku d艂u偶szego takiego stanu rzeczy, mo偶e doj艣膰 i w tym przypadku do nieznacznego, miejscowego, zaburzenia kr膮偶enia.
Masa偶 w tym przypadku ma na celu stymulacj臋 mi臋艣ni i sk贸ry w celu "liftingu po艣ladk贸w" oraz profilaktyczne stymulowanie kr膮偶enia na tym obszarze, poniewa偶 os艂abienie mi臋艣ni i sk贸ry w tym miejscu, poci膮ga za sob膮 dysfunkcje kr膮偶enia i zmniejszenie elastyczno艣ci sk贸ry. Na wst臋pie pomocny b臋dzie drena偶 limfatyczny, ponadto p贸藕niej czasowo tak偶e mo偶na zastosowa膰 masa偶 izometrycznym, nigdy jednak w jednej sesji z drena偶em.
Cellulitis - to rodzaj stanu zapalnego tkanki podsk贸rnej. Cho膰 do dzi艣 termin ten widnieje np. na wielu kosmetykach nie powinien by膰 d艂u偶ej u偶ywany. Podobnie do niedawna mia艂o to miejsce w przypadku szkole艅 czy publikowanych artyku艂贸w. Dzi艣 艣rodowisko lekarskie jest zgodne - nazwa cellulitis nie powinna by膰 u偶ywana do okre艣lenia w艂a艣ciwego cellulitu. Cellulitis - podlega leczeniu klinicznemu
Podstawowe wskazania do profilaktyki i leczenia celluilitu
Ruch - wypoczynek
Podstawowe zalecenia ruchowe to regularne 膰wiczenia fizyczne - g艂贸wnie aerobowe, doprowadzenie do poprawy og贸lnego kr膮偶enia, a nie jedynie praca na rzecz modelowania i aktywizacji tkanek gdzie wyst臋puje cellulit. Nie do przyj臋cia jest ju偶 modelowanie jedynie wybranych partii, np. poszczeg贸lnych mi臋艣ni.
Ostatnio coraz cz臋艣ciej stwierdza si臋 korelacje wyst臋powania cellulitu z pocz膮tkowymi objawami niewydolno艣ci 偶ylnej, tym bardziej zaleca si臋 jak najcz臋stsze zmiany pozycji podczas pracy siedz膮cej, podr贸偶owania, wypoczynku.
W profilaktyce g艂贸wne wskazania dotycz膮 i tu regularnego uprawiania sportu oraz popularnych prac domowych zw艂aszcza na 艣wie偶ym powietrzu, np. ogr贸d, dzia艂ka. Zaj臋cia w fitnesie cz臋sto postrzega si臋 jedynie jako form臋 substytutu wzgl臋dem faktycznej potrzeby wolniejszego ale regularnego spo偶ytkowania energii w zdrowym organizmie.
Dla os贸b pragn膮cych jednocze艣nie odpoczynku a tak偶e medytacji w ruchu, dobrym rozwi膮zaniem mo偶e by膰 qigong lub tai-chi. W tych orientalnych 膰wiczeniach du偶y nacisk k艂adzie si臋 na odpowiednie przeniesienie 艣rodka ci臋偶ko艣ci cia艂a oraz gracje i elastyczno艣膰.
Ustalenie w艂a艣ciwie zbilansowanej diety
.
Poprawa kr膮偶enia 偶ylnego przez unikanie czynnik贸w wywo艂uj膮cych - np. ubranie, siedzenie.
Odstawienie na pewien czas lek贸w antykoncepcyjnych, obserwacja organizmu oraz ewentualnie po przeprowadzeniu dodatkowych bada艅, ponowne ich indywidualne ustawienie.
Unikanie stresu - poszukiwanie najlepszych sposob贸w relaksacji, je艣li to mo偶liwe na 艣wie偶ym powietrzu.
Masa偶 i manualny drena偶 limfatyczny (podstawa fizykoterapii!)
Presoterapia "masa偶 pneumatyczny" jako uzupe艂nienie terapii.
Mezoterapia lipolityczna
Karboksyterapia (wprowadzanie dwutlenku wegla)
Masa偶 aparaturowy np. endermologia.
Jontoforeza, elektrolipoforeza
Ultrad藕wi臋ki + odsysanie tkanki t艂uszczowej /warunkowo - nie jest to podstawowa terapia ale w wielu sytuacjach gdzie wyst臋puje cellulit z jednoczesnym lokalnym nagromadzeniem tkanki t艂uszczowej liposukcja mo偶e by膰 bardzo pomocna.
Wspomaganie terapii 艣rodkami kosmetycznymi w celu poprawy stanu sk贸ry i kr膮偶enia. Og贸lna relaksacja organizmu - szczeg贸lnie partii cia艂a w miejscu wyst臋powania zmian - zalecenia po艣rednie.
Rozpoznanie nast臋puje na podstawie kilku bada艅:
Badania palpacyjne. Wzrost grubo艣ci tkanki podsk贸rnej, wzrost jej spoisto艣ci, nadwra偶liwo艣膰 na dotyk, b贸l, zwi臋kszenie ruchomo艣ci wzgl臋dem pod艂o偶a.
Badania antropometryczne, min. pomiary obwod贸w cia艂a w ustalonych miejscach.
Pomiar oporu elektrycznego sk贸ry.
Badania termograficzne i badania ultrasonograficzne.
Etiologia
Przyczyny s膮 z艂o偶one, nie do ko艅ca jasne i istnieje wiele czynnik贸w predysponuj膮cych do wyst膮pienia zmian. G艂贸wnie to zaburzenia mikrokr膮偶enia, wadliwa tkanka 艂膮czna i pierwotne zmiany w tkance t艂uszczowej.
Czynniki predysponuj膮ce to najcz臋艣ciej: genetyczne, hormonalne (wzrost poziomu estrogen贸w, okres ci膮偶y - r贸wnie偶 wp艂ywa przez ucisk macicy na naczynia 偶ylne, okres karmienia) brak odpowiedniego ruchu.
Ponadto niezbilansowana dieta z nadmiarem spo偶ycia pokarm贸w (g艂贸wnie t艂uszcz贸w i w臋glowodan贸w), nadmierne spo偶ycie soli oraz ostrych przypraw (powodowanie zatrzymania wody i wzrostu obrz臋k贸w tkanek).
Nieregularna dieta, zw艂aszcza p贸藕ne obiado-kolacje przed samym snem
R贸偶ne choroby wsp贸艂istniej膮ce, za偶ywanie niekt贸rych lek贸w
, stres. P艂e膰 oraz typ biologiczny (niemal wy艂膮cznie kobiety), rasa (cz臋艣ciej bia艂a), (latynoameryka艅ski - obejmuje zw艂aszcza biodra, natomiast anglosaski i nordycki - brzuch).
Siedz膮cy tryb 偶ycia - powoduje nie tylko spadek masy mi臋艣niowej i wzrost tkanki t艂uszczowej, ale zwiotczenie 艣ci臋gien i mi臋艣ni, brak dzia艂ania pompy mi臋艣niowej na uk艂ad 偶ylny, zaparcia (r贸wnie偶 przez ucisk na uk艂ad 偶ylny). Noszenie obcis艂ych ubra艅 (ucisk miejscowy i na uk艂ad 偶ylny).
Chodzenie na wysokim obcasie stale - nie okazjonalnie - wy艂膮cza pomp臋 mi臋艣niow膮 艂ydki.
D艂ugotrwa艂e pozostawanie w jednej pozycji cia艂a, zw艂aszcza siedzenie (powoduje przewlek艂y ucisk po艣ladk贸w zatrzymuje odp艂yw 偶ylny).
Palenie tytoniu - powoduje zaburzenia w mikrokr膮偶eniu i os艂abia dotlenianie tkanek.
Alkohol - nasila lipogenez臋, sprzyja odk艂adaniu tkanki t艂uszczowej.
Zaburzenia psychosomatyczne (przewlek艂y stres, depresja, l臋k, z艂o艣膰) - wp艂ywaj膮 na uk艂ad kr膮偶enia i mechanizmy hormonalne. Nadmierny stres poprzez napi臋cie wybranych grup mi臋艣niowych blokuje kr膮偶enie.
Reasumuj膮c
Podczas przyst膮pienia do masa偶u musimy najpierw ustali膰 z jakim problemem mamy naprawd臋 do czynienia i jaki masa偶 optymalnie mo偶emy zastosowa膰. Po ustaleniu priorytet贸w w terapii oraz faktu z czym naprawd臋 mamy do czynienia: z w艂a艣ciwym cellulitem, nadmiarem tkanki t艂uszczowej, pseudocellulitem - w postaci zwiotczenia mi臋艣ni i sk贸ry czy z cellulitis czyli stanem zapalnym sk贸ry, przyst臋pujemy do odpowiedniej terapii.
Bardzo wa偶nym elementem jest tak偶e odpowiednie, dok艂adne i szczere poinformowanie o stanie sk贸ry oraz mo偶liwo艣ciach i ograniczeniach danej metody terapeutycznej u samego zainteresowanego, poniewa偶 nie ma nic gorszego jak frustracja i brak osi膮gni臋膰 w wypadku z trudem podj臋tej ju偶 terapii.
Podczas terapii cellulit i w modelowaniu sylwetki mo偶emy wykorzysta膰 kilka metod masa偶u, podstawow膮 jest drena偶 limfatyczny. Zastosowa膰 mo偶emy tak偶e klasyczne modyfikacje, masa偶e firmowe, czy znany tak偶e w Polsce dynamiczny masa偶 antycellulit, ale o tym w nast臋pnym odcinku.
Manualny Drena偶 Limfatyczny - Masa偶 w terapii Cellulite cz.2
Manualny drena偶 limfatyczny - medyczny punkt widzenia.
Pierwsze pytanie jakie zadajemy pacjentowi czy pacjentce przed planowanymi zabiegami dotyczy jego oczekiwa艅 wzgl臋dem danego zabiegu, wykonywanego b膮d藕 w celu zdrowotnym, kosmetyczno-estetycznym lub relaksacyjnym. Ale oczywi艣cie wiemy, i偶 pomimo r贸偶nych cel贸w, ka偶dy masa偶 ma charakter przede wszystkim leczniczy, co wi膮偶e si臋 z medycznym punktem widzenia.
Kiedy s艂yszymy odpowiedz w stylu
: chcia艂abym pozby膰 si臋 cellulitu, troch臋 wyszczupli膰 cia艂o oraz uj臋drni膰 je - chc膮c wybra膰 optymalne rozwi膮zanie powinni艣my najpierw szczerze porozmawia膰, wy艂o偶y膰 medyczny punktu widzenia i przede wszystkim ustali膰 priorytety. Nast臋pnie chocia偶 w kilku s艂owach terapeuta/masa偶ysta, powinien om贸wi膰 dane techniki kt贸re mo偶e wykorzysta膰.
Tak dobieramy zabiegi aby nie tylko pom贸c pacjentowi, ale aby masa偶 wykonywany w jednym celu nie kolidowa艂 z innymi estetycznymi problemami.
Podstawowy problem.
Je偶eli np. pacjentka ma jedynie ograniczony, lokalny przyrost tkanki t艂uszczowej, niewielk膮 nadwag臋, ale zdrowe tkanki i sk贸r臋 bez p臋kaj膮cych naczy艅, sprawa jest prosta. Mo偶emy zastosowa膰 np. klasyczny masa偶 - je艣li innego nie znamy - lub jego modyfikacje, ale najlepiej na wst臋pie wykona膰 manualny drena偶 limfatyczny. Potem mo偶emy wykona膰 inny, np. " firmowy '' masa偶, w Polsce znany jest tak偶e dynamiczny masa偶 antycellulit.
Z艂o偶ony problem.
Je偶eli natomiast opr贸cz nadmiernej, lokalnie wyst臋puj膮cej tkanki t艂uszczowej wyst臋puje tak偶e cellulit i zauwa偶amy p臋kaj膮ce naczy艅ka, post臋powanie nie jest ju偶 takie proste i musimy odpowiednio dozowa膰 masa偶 oraz inne zabiegi. W takim przypadku najlepiej rozpocz膮膰 jednak od drena偶u limfatycznego wykonywanego r臋cznie czyli manualnego.
Kontynuujemy go przez seri臋 10-15 zabieg贸w, kt贸re powinny by膰 zaplanowane np.:
co drugi dzie艅 lub przynajmniej co trzeci, a偶 uzyskamy zadowalaj膮c膮 popraw臋 stanu tkanek. Potem dopiero mo偶emy kontynuowa膰 masa偶 w celu modeluj膮cym, wykorzystuj膮c nieco g艂臋bsze techniki
, ale wykonywanie drena偶u powinni艣my na pewien czas przerwa膰 (przynajmniej na kilka tygodni).
Je艣li dalej zdecydujemy si臋 na wykonywanie od czasu do czasu tak偶e drena偶u, to pami臋tajmy, i偶 w trakcie jednej sesji nie mo偶e by膰 wykonywany z innymi metodami masa偶u.
Kilka podstawowych informacji o drena偶u limfatycznym.
Uwaga! W artykule przedstawiony zostaje tylko jeden z aspekt贸w drena偶u, a mianowicie mo偶liwo艣膰 zastosowania go w celach kosmetycznych lub medycyny estetycznej.
Manualny Drena偶 Limfatyczny, jest dzi艣 jedn膮 z podstawowych metod manualnego - czyli wykonywanego r臋cznie masa偶u - wykorzystywan膮 zar贸wno w lecznictwie, rehabilitacji oraz w kosmetyce a tak偶e w medycynie estetycznej i chirurgii plastycznej.
Faktem jest, i偶 rosn膮ca popularno艣膰 drena偶u limfatycznego powoduje nagminne u偶ywanie tego terminu w przypadku masa偶y, kt贸rych wykonanie niestety daleko odbiega od idei jej tw贸rcy Emila Voddera i jego nast臋pc贸w. Dlatego te偶 w wielu krajach metoda manualnego drena偶u limfatycznego (MDL) wg. opracowania Emila Voddera w celach klinicznych, leczniczych wykonywana mo偶e by膰 jedynie przez odpowiednio wyszkolonych masa偶yst贸w, fizjoterapeut贸w, terapeut贸w.
Nie chodzi bynajmniej o fakt z艂ego wykonania drena偶u, ale o to, aby by艂 on optymalnie zastosowany i wykonany. Poza tym o ile w kosmetyce i medycynie estetycznej drena偶 limfatyczny wykonujemy w zdrowotnych, profilaktycznych i kosmetycznych celach, o tyle w terapii, np. po mastektomi, masa偶 musi by膰 wykonany 艣ci艣le wed艂ug odpowiednich, zgodnych z medycznymi regu艂ami procedur.
Obecnie termin "drena偶 limfatyczny" jest tak偶e nagminnie nadu偶ywany w reklamach sprz臋tu mechanicznego i elektronicznego, np. w przypadku r贸偶nych podr臋cznych aparat贸w do automasa偶u.
Pokrewne terminy jak: "drena偶", "ruchy drenuj膮ce", "masa偶 odprowadzaj膮cy" nie zawsze odnosz膮 si臋 do w艂a艣ciwego manualnego drena偶u limfatycznego. Mo偶emy tak偶e zauwa偶y膰, i偶 stosowany "wybi贸rczo" w kosmetyce drena偶 limfatyczny twarzy i szyi, jest uproszczon膮 wersj膮 MDL, zaadaptowan膮 do potrzeb pracy w gabinetach kosmetycznym.
Pocz膮tki metody.
Od pocz膮tku stosowania drena偶u limfatycznego - mija prawie wiek. Drena偶 limfatyczny jako metoda ci膮gle rozwija si臋, jest badana i udoskonalana, ale teoretyczne i praktyczne podstawy tej metody pozostaj膮 niezmienione. W roku 1934 Emil Vodder (Du艅czyk) opublikowa艂 wyniki wieloletnich prac i do艣wiadcze艅 zwi膮zanych z zastosowaniem drena偶u limfatycznego. W owym czasie r贸wnolegle wielu terapeut贸w, lekarzy, masa偶yst贸w prowadzi艂o podobne badania, jednak nikt na tak膮 skal臋 jak Vodder.
Dzisiaj w praktyce MDL i badaniach klinicznych prym wiod膮: Dania, Niemcy, Francja, W艂ochy, olbrzymi膮 popularno艣膰 MDL cieszy si臋 tak偶e w USA. Co prawda niewielkie r贸偶nice wyst臋puj膮 w praktyce masa偶u, ale podstaw膮 Manualnego Drena偶u Limfatycznego jest zrozumienie znaczenia uk艂adu limfatycznego i roli jak膮 pe艂ni ch艂onka w organizmie cz艂owieka.
Niezmienny fundament to tak偶e odpowiedni kierunek, cykle, si艂a nacisku, rytm oraz kolejno艣膰 opracowywanych g艂贸wnych pni limfatycznych, g艂贸wnych w臋z艂贸w ch艂onnych i odprowadzaj膮cych - zbiorczych naczy艅 ch艂onnych oraz drobnych naczy艅 w艂osowatych.
Techniki wykorzystywane obecnie w Metodzie Drena偶u Limfatycznego:
- a) MDL - Manualny Drena偶 Limfatyczny (technika stosowana najcz臋艣ciej)
- b) banda偶owanie,
- c) specjalistyczne 膰wiczenia aplikowane podczas terapii,
- d) masa偶 pneumatyczny - stosowany dodatkowo,
MDL polega na stymulacji uk艂adu limfatycznego poprzez specjalistyczne ruchy, techniki powoduj膮ce udro偶nienie, przepychanie limfy. Dla cel贸w szkoleniowych, ruchy te opisuje si臋 jako: g艂askanie, rozcieranie spiralne, rozcieranie koliste, ugniatanie, uciski. Jednak w drena偶u, podstawowymi i w艂a艣ciwymi chwytami dla tej manualnej metody terapeutycznej s膮 chwyty polegaj膮ce na przepychania limfy w odpowiednim rytmie, kierunku, sile oraz cyklu, a techniki maj膮 swoje odr臋bne nazwy tak偶e w zale偶no艣ci od miejsca wykonywanego masa偶u.
MDL zar贸wno w terapii jak i w celach kosmetycznych, w medycynie estetycznej wykonywany jest zawsze w oparciu o te same zasady. Drena偶 limfatyczny mo偶e by膰 co prawda wykonywany jako masa偶 cz臋艣ciowy - tzn. ze szczeg贸lnym skupieniem si臋 na danej
partii cia艂a - z tym 偶e najpierw nast臋puje udro偶nienie g艂贸wnych pni, naczy艅 i kolejnych w臋z艂贸w ch艂onnych, a dopiero potem nast臋puje opracowanie danej partii cia艂a, np.; ko艅czyn dolnych.
MDL - g艂贸wne zasady
- Na wst臋pie opracowywane s膮 g艂贸wne pnie: szyjne i okolice podobojczykowe, nast臋pnie przechodzimy do opracowania brzucha, potem okolic g艂贸wnych w臋z艂贸w ch艂onnych.
- Masa偶 ko艅czyn, rozpoczyna si臋 od cz臋艣ci proksymalnych (bli偶szych), a ko艅czy na dystalnych (dalszych), ale poszczeg贸lne ruchy odbywaj膮 si臋 zgodnie z przep艂ywem limfy w uk艂adzie limfatycznym i kr膮偶eniem 偶ylnym. Oznacza to, i偶 masa偶 rozpoczynamy od w臋z艂贸w i naczy艅 limfatycznych najbli偶szych uj艣膰 偶ylnych, a dopiero potem - zachowuj膮c odpowiedni kierunek - pracujemy z odcinkami dystalnymi.
- Masa偶 wykonujemy zgodnie z zasad膮 podw贸jnego opracowania staw贸w.
- Je偶eli masujemy np. ko艅czyn臋 doln膮, to dopiero na ko艅cu opracowywana jest ca艂a ko艅czyna.
- Fizjologiczny przep艂yw ch艂onki wymaga, wolnego, ale stanowczego tempa masa偶u.
- Masujemy p艂ynnie i mi臋kko, stosuj膮c w ruchu tzw. punkt zerowy, czyli przerw臋 pomi臋dzy danym impulsem ale bez odrywania r膮k od sk贸ry.
- Techniki wykonujemy z umiarkowan膮 si艂膮 unikaj膮c nadmiernego rozgrzania tkanek.
- MDL podczas danej sesji nie mo偶na 艂膮czy膰 z innymi metodami lub technikami masa偶u szczeg贸lnie dotyczy to technik silnie rozgrzewaj膮cych.
Je偶eli z terapeutycznych powod贸w musimy przeplata膰 drena偶 z innymi zabiegami, pami臋tajmy aby nie nast膮pi艂o to w dniu wykonywania drena偶u limfatycznego.
W przypadku wielu schorze艅 nie stosujemy obok drena偶u innych zabieg贸w, np. rozgrzewaj膮cych, hydroterapii, 膰wicze艅 - zaj臋膰 wysi艂kowych.
Podczas drena偶u limfatycznego osoba masowana powinna by膰 u艂o偶ona w pozycji powoduj膮cej u艂atwienie przep艂ywu ch艂onki, jak rozlu藕nione stawy, podk艂adki pod 艂ydki itd. Wa偶nym czynnikiem jest tak偶e zrelaksowanie pacjenta przed masa偶em.
G艂贸wne dzia艂anie drena偶u limfatycznego:
a.Zmniejsza zastoje limfatyczne oraz wysi臋ki (to jedna z podstawowych metod fizykalnego leczenia
schorze艅 w kt贸rych wyst臋puj膮 zaburzenia przep艂ywu limfy, obrz臋ki limfatyczne o znanej etiologii)
b.Wspomaga prawid艂ow膮 wymian臋 sk艂adnik贸w przemiany materii (usuwa szkodliwe substancje powsta艂e w wyniku przemiany materii)
c.Oczyszcza organizm z toksyn i wzmacnia jego odporno艣膰.
Wskazania:
a. Terapia.
Podstawowe wskazania do drena偶u limfatycznego s膮 podobne jak do masa偶u klasycznego, ale w szczeg贸lno艣ci: obrz臋ki o znanej etiologii, stany pourazowe, traumatologia sportowa, schorzenia przebiegaj膮ce ze stanami zapalnymi (po przej艣ciu stanu ostrego), przebyte choroby zaka藕ne (po wyleczeniu w celu wzmocnienia organizmu i usuni臋cia toksyn), 艂agodne stany nowotworowe (jedynie pod kontrol膮 i na zlecenie lekarskie), przy艣pieszenie absorbcji siniak贸w, krwiak贸w. Dobre rezultaty daje drena偶 przeprowadzony kilka tygodni po porodzie (przede wszystkim w przypadku os艂abienia organizmu po d艂u偶szym le偶eniu).
b. Kosmetyka.
Drena偶 limfatyczny jest cz臋sto stosowany w kosmetyce w celu oczyszczenia i stymulacji sk贸ry twarzy, dekoltu oraz g贸rnej cz臋艣ci klatki piersiowej. Najcz臋艣ciej dotyczy to zastoju limfy w g贸rnej i 艣rodkowej cz臋艣ci twarzy, okolicy oczodo艂贸w oraz fa艂d贸w wargowo-nosowych. Elementy Drena偶 limfatyczny s膮 w艂膮czony cz臋sto do zabieg贸w estetycznych z innymi zabiegami kosmetycznymi okolic szyi i dekoltu. MDL pomaga w zwalczaniu cellulitu wraz z innymi zabiegami oraz wspomaga procesy odchudzania i og贸lnego oczyszczania organizmu z toksyn. Jest niezb臋dny tak偶e we wst臋pnej fazie podczas wykonywania masa偶y modeluj膮cych cia艂o.
c.Medycyna estetyczna i chirurgia plastyczna.
1. Medycyna estetyczna. Drena偶 limfatyczny - jak wspomnia艂em wy偶ej - jest jednym z podstawowych fizykalnych zabieg贸w w terapii cellulitu, zw艂aszcza wtedy kiedy terapia jest kierowana przez lekarza i polega na zastosowaniu kilku metod. Drena偶 mo偶e s艂u偶y膰 tak偶e jako metoda przygotowawcza do niekt贸rych zabieg贸w wykonywanych w okolicy twarzy, np.: peeling贸w, przed zastosowaniem wype艂niaczy, a tak偶e przed i po drobnych zabiegach chirurgicznych.
2. W chirurgii plastycznej, drena偶 limfatyczny znajduje coraz wi臋ksze uznanie jako metoda rewitalizacyjna po zabiegach: liposukcji, plastyce pow艂ok brzusznych oraz po liftingu twarzy a tak偶e w niekt贸rych przypadkach korekcji biustu. Przy bezpo艣redniej wsp贸艂pracy masa偶ysty z chirurgami, drena偶 limfatyczny - podobnie jak masa偶e oparte na pracy z tkank膮 艂膮czn膮 - jest bardzo przydatny w przypadku przeprowadzania zabieg贸w rekonstrukcyjnych oraz przeszczep贸w sk贸ry np. po oparzeniach zw艂aszcza gdy zabiegi takie wykonywane s膮 w kilku etapach. Drena偶 pomocny jest w zmi臋kczaniu i uelastycznianiu blizn, szczeg贸lnie po trudno goj膮cych si臋 ranach.
Drena偶 nie jest celowym zabiegiem wykonywanym w celu relaksacji, ale spokojny przebieg masa偶u odpr臋偶a i relaksuje. Cho膰 jest to zupe艂nie subiektywne i subtelne odczucie, to pozytywnie uzupe艂nia terapeutyczne dzia艂anie Manualnego Drena偶u Limfatycznego.
Zapewne ta ostatnia cecha jak i niepodwa偶alne walory terapeutyczne i kosmetyczne powoduj膮 wzrastanie popularno艣ci drena偶u limfatycznego tak偶e w naszym kraju.
Paradoks dzia艂ania drena偶u limfatycznego.
Wielu masa偶yst贸w, terapeut贸w, kosmetyczek, na ca艂ym 艣wiecie ma nie ma艂y problem jak pacjentowi lub klientowi wyt艂umaczy膰, i偶 taki 艂agodny w odczuciach masa偶, mo偶e tak g艂臋boko i pozytywnie i skutecznie wp艂ywa膰 na organizm ludzki. Paradoks ten jest trudny do zrozumienia szczeg贸lnie dla os贸b maj膮cych do czynienia z g艂臋bszymi, si艂owymi a czasem i bolesnymi technikami stosowanymi w modelowaniu sylwetki, sporcie lub terapii manualnej.
Aby by艂o jeszcze ciekawiej, drena偶 mo偶e by膰 tak偶e trudny do wykonania dla masa偶yst贸w kt贸rzy na co dzie艅 stosuj膮 intensywne techniki masa偶u, np. w rehabilitacji lub w sporcie czy fitnesie, poniewa偶 w odr贸偶nieniu od drena偶u limfatycznego pracuj膮 na poziomie g艂臋bszych powi臋zi i ca艂ych grup mi臋艣niowych. W zrozumieniu pomocne b臋dzie kilka poni偶szych uwag.
Kierunek i stopie艅 impulsu.
Wi臋kszo艣膰 naczy艅 limfatycznych na kt贸re mamy wp艂yw podczas masa偶u znajduje si臋 tu偶 pod sk贸r膮. Naczynia te maj膮 delikatn膮 struktur臋, tak wi臋c stymulacja ich wymaga precyzyjnych, ukierunkowanych, delikatnych ale pewnych ruch贸w. Tkanki kt贸re tworz膮 budulec naczy艅 limfatycznych s膮 podtrzymywane / osadzone w tkance 艂膮cznej a o ich stabilno艣ci
decyduj膮 w艂贸kna kolagenowe i elastynowe. Same naczynia w艂osowate maj膮 du偶膮 elastyczno艣膰 co u艂atwia przechodzenie produkt贸w z naczy艅 do przestrzeni pozanaczyniowej jak i przenikanie produkt贸w przemiany materii, z przestrzeni pozanaczyniowej z powrotem do krwiobiegu. Podczas lekkiego naciski i rozci膮gania dochodzi do odkszta艂cania tych drobnych struktur i otwierania naczy艅 co pomaga w procesie filtracji.
Dlatego - zbyt silny impuls nie pomaga w przepychaniu ch艂onki a mo偶e jedynie uszkodzi膰 w艂贸kna podtrzymuj膮ce naczynia limfatyczne.
Dzia艂anie uk艂adu limfatycznego mo偶na por贸wna膰 do wewn臋trznego przemywania organizmu podczas kt贸rego zabierane zostaj膮 cz膮steczki zbyt du偶e aby mog艂y wr贸ci膰 drog膮 poprzez drobne naczynia 偶ylne. Odprowadzaj膮c zb臋dne proteiny zmniejszamy ryzyko wyst臋powania obrz臋ku, poniewa偶 wyst臋puj膮ca w nich woda powoduje rozrost i obrz臋k. Odprowadzanie produkt贸w przemiany materii, bakterii, substancji nieorganicznych, kom贸rek t艂uszczowych - odbywa si臋 cyklicznie.
W ci膮gu doby dochodzi do filtracji i przep艂ywu od 2-4 litr贸w limfy, mo偶liwe jest to dzi臋ki odpowiedniej elastyczno艣ci tkanek oraz r贸偶nicom w ci艣nieniu p艂yn贸w wewn膮trz i poza naczyniami. Proces przep艂ywu limfy jest podobny do fali o odpowiednim cyklu i cz臋stotliwo艣ci. Impuls podczas drena偶u limfatycznego por贸wna膰 mo偶emy do fali, kt贸rej jedynie pomagamy a nie przy艣pieszamy jej.
Masa偶 jest p艂ynny, o odpowiednim rytmie bez zb臋dnego naciskania naczy艅 o pod艂o偶e czyli o tkanki g艂臋biej le偶膮ce, powi臋藕 i mi臋艣nie.
W terapii cellulite, mamy do czynienia z patologi膮 tkanki podsk贸rnej - zaburzeniem mikrokr膮偶enia - a nie z jej wielko艣ci膮, przerostem czy ilo艣ci膮. Problemy metaboliczne dotycz膮 tkanki podsk贸rnej w tym kom贸rek t艂uszczowych. Bior膮c pod uwag臋, i偶 cellulite jest rodzajem paniculopatii - Oedemato-fibrosclerotic panniculopathy (obrz臋kowo- wl贸kniej膮ce zwyrodnienie tkanki podsk贸rnej) - g艂贸wnym celem zw艂aszcza w pierwszych etapach jest leczenie zmniejszaj膮ce obrz臋k i rzecz jasna unikni臋cie komplikacji wyst臋puj膮cych w wyniku d艂u偶ej utrzymuj膮cego si臋 obrz臋ku.
Masa偶 jest wi臋c skupiony na sk贸rze, a zw艂aszcza na stymulacji kr膮偶enia w drobnych naczyniach limfatycznych oraz krwiono艣nych. W wyniku obrz臋ku os艂abiony uk艂ad naczyniowy leczymy za pomoc膮 precyzyjnych impuls贸w a nie silnych bod藕c贸w.
Artyku艂 dotyczy zastosowania jednej z najskuteczniejszej fizykalnych metod - Manualnego Drena偶u Limfatycznego w: kosmetyce, medycynie estetycznej oraz chirurgii plastycznej. Szczeg贸ln膮 warto艣膰 ma drena偶 w leczeniu cellulitu, ale rzecz jasna nie jest to jedyna fizykalna metoda maj膮ca takie zastosowanie. W artykule skupi艂em si臋 na manualnej metodzie maj膮cej r贸偶ne zastosowanie w powy偶szych dziedzinach, ale nawet je艣li korzystamy w terapii z innych medycznych, fizykalnych metod, drena偶 limfatyczny powinien by膰 wykonany przed rozpocz臋ciem dodatkowych zabieg贸w z wykorzystaniem np. presoterapii, sprz臋tu elektronicznego czy te偶 mechanicznego.
Jak wspomnia艂em na wst臋pie w terapii cellulite i modelowaniu sylwetki mo偶emy zastosowa膰 tak偶e inne metody. Ostatnio zwraca si臋 uwag臋 na techniki masa偶u oparte na pracy warstwowej.
W nast臋pnej cz臋艣ci artyku艂 o Dynamicznym Masa偶u Antycelulit mo偶liwym do zastosowania w modelowaniu sylwetki, rewitalizacji po porodzie i j.w. w niekt贸rych przypadkach cellulitu.
terapeuta, dypl. masa偶ysta - Piotr Szczotka Gabinety Bodywork
mgr Ewa Miku艂a dyrektor Bodywork-Med. - Szko艂a Masa偶u