WYOBRAŹNIA ROZDZ.7 MARUSZEWSKI

Wyobraźnia jak podają słowniki - jest zdolnością do tworzenia wyobrażeń, a w szczególności wyobrażeń twórczych (ktoś kto ma bogata wyobraźnię potrafi tworzyć obrazy przedmiotów, z którymi nigdy się nie zetknął. Ta zdolność jest wykorzystywana przez człowieka w sposób intencjonalny - tworzy on wyobrażenia wtedy kiedy jest mu to potrzebne.

Wyobraźnia rozumiana jest także jako pole, na którym pojawiaja się wyobrażenia -(Thomas)

Same wyobrażenia są umysłowymi obrazami rzeczywistości, przypominającymi spotrzeżenia, tyle tylko, że pojawiają się one pod nieobecność pewnego obiektu. Mogą być wydobywane z pamięci bądź konstruowana z elementów zawartych w pamięci.

Wyobrażenia odtwórcze- wyobrażenie traktowane jest jako obraz przedmiotu, który przestał działać na nasze zmysły.

Skrajnym wypadkiem wyobrażeń odtwórczych SA wyobrażenia ejdetyczne -cechują się fotograficzną dokładnością.

Wyobrażenia twórcze - przedstawienie przedmiotów z którymi jednostka nigdy się nie zetknęła / napotykamy tu zarówno przedmioty stanowiące konglomeraty innych obiektów, ale tez kombinacje, które trudno sprowadzić do prostego złożenia części innych obiektów/

Wyobrażenia to zjawiska niecałkowicie subiektywne, związane ze swiadomością czy też umiejętnością posługiwania się językiem. Wiele danych wskazuje na to, że wyobrażenia wystepują u małych dzieci, które nie opanowały jeszcze języka, a nawet mogą występować u zwierząt…

STANOWISKO OBRAZOWE

Shepard, Kosslyn

Wg stanowiska obrazowego - wyobrażenia są reprezentacjami analogowymi i holistycznymi, oddającymi ciaglą naturę rzeczywistości. Przypominają obrazy rzeczywistych przedmiotów. Wyobrażenia w porównaniu ze spostrzeżeniami cechują się mniejszą wyrazistością. Wyobrażone obiekty mają pewną wielkość i położenie w przestrzeni oraz przyjmują pewna pozycję. Te właściwości są ujmowane bezpośrednio w wyobrażeniu, a nie są reprezentowane w sposób symboliczny.

Kosslyn twierdzi, że w naszym systemie poznawczym występują dwa rodzaje reprezentacji: reprezentacje głębokie oraz reprezentacje płytkie. Reprezentacje głębokie przechowywane są w pamięci trwałej w postaci opisów strukturalnych, złozonych z twierdzeń.

Reprezentacja głeboka zachodzi w buforze wzrokowym. Sięgając do teorii pamięci operacyjnej, możemy stwierdzić, że bufor wzrokowy tę część pamięci operacyjnej, która określamy mianem bufora wzrokowo-przestrzennego, natomiast w wypadku wyobrażeń słuchowych uruchamiamy pętlę fonologiczną. Potrafimy wyobrazic sobie głosy innych ludzi czy zasłyszane niegdyś melodie. Badania Kosslyna, Segera wykazały,że u ludzi wyobrażenia wzrokowe dominują nad wyobrażeniami pochodzącymi z innych modalności(słuchowej, dotykowej, wechowej czy smakowej).

STANOWISKO ABSTRAKCYJNE

Stanowisko to nie jest stanowiskiem analogowym, a możemy je określić jako stanowisko dyskretne, pownieważ zakłada, że reprezentacja tworzona jest w postaci zespołu sądów czy twierdzeń. Samo pojęcie sądu nie jest do końca jasne , ponieważ może być rozumiane w trojaki sposób:

-sąd jest formą jeżyka mysli, która ma natura niewerbalną i abstrakcyjną

-istotę sądu stanowi znaczenie w sensie logicznym

- -||- w sensie psychologicznym

Koncepcja ta jest bardziej konsekwentna w porównaniu ze stanowiskiem obrazowym, ponieważ przyjmuje istnienie tylko jednego rodzaju kodu, jakim posługuje się umysł. Obrazy pojawiające się w naszej świadomości są mało ważne, ponieważ nie są one autentycznymi reprezentacjami, a jedynie epifenomenami zjawisk występujących na poziomie głębokim

Zbiory sądów mogą nie tylko charakteryzować proste obiekty, lecz można je także wykorzystywać do opisu relacji między obiektami. Reprezentacje abstrakcyjne mogą być wykorzystywane zarówno przez dzieciak i przez zwierzęta - nie jest zatem konieczne uprzednie opanowanie pewnego języka.

Eksperyment Lee Brookes, którego wyniki wskazały, że możliwośc z korzystania wyobrażeń polepsza funkcjonowanie pamięci czyli mówiąc inaczej wyobrażenia są efektywnym narzędziem informacji w pamięci.

OPERACJE NA WYOBRAŻENIACH:

- Zmieszanie powiekszanie

- skladnaie rozkladanie

- rotacje

- skanowanie

TEORIA PODWOJNEGO KODOWANIA

W teorii tej wyroznia się dwa podstawowe systemy: werbalny i niewerbalny. Pavio wyszedl od zaproponowania pojecia logogenu - oznaczal strukturę odpowiedzialną za generowanie reprezentacji werbalnych, drugi typ struktur odpowiedzialnych za generowanie reprezentacji obrazowych -to imageny - image - i tym image może być zarówno spotrzezenie jak i wyobrażenie. Oba te sytetmy są niezlezne lecz nawzajem powiązane. Niezależność implikuje, że aktywność poznawcza i percepcyjna mog a przebiegać w każdym z systemó podzielnie albo tez oba systemy mogą działać równocześnie.

WPŁYW WYOBRAŻEŃ NA PAMIĘĆ

Wyobrażenia zgodnie z przedstawioną wczesniej koncepcją Paivio polepszaja pamięć dzieki mechanizmowi podwójnego kodowania. Te inf., które są w 2 niezależnych kodach, będą lepiej pamiętane, ponieważ oba sposoby przechowywania mogą się nawzajem uzupełniać. Przykładowo zdarzy się, że zapomnimy jakiś materiał, możemy mieć jeszcze w pamięci skojarzone z nim obrazy lub wyobrażenia - one własnie pozwolą dotrzeć do potrzebnych inf.

Pavio wykazał,ze słowa o duzym potencjale wyobrażeniowym są łatwiej zapamiętywane. Łatwiej zapamiętać liste słów zawierających określenia typu: koń, lis drzewo… itp., aniżeli listę: dobro, grzech siła….

Metoda miejsc odgrywa dużą rolę wówczas, kiedy musimy zapamiętać nie tylko duży zbiór inf, lecz także inf. Te musza wystepować w określonej kolejności.

WYOBRAŻENIA - ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW

Pewne typy inf.znacznie łatwiej przedstawić w kodzie wzrokowym aniżeli w kodzie werbalnym. Z tego tez powodu bardzo często jako nośniki inf wykorzystywane są rysunki - zamieszczone np. w instrukcji obsługi jakiegos urządzenia mówia nam znacznie więcej niż opis werbalny.

1

---