MITOLOGIA GRECKA


MITOLOGIA GRECKA

Afrodyta (Αφροδίτη)

- bogini miłości, piękności, płodności

- geneza imienia jest niepewna, etymologowie doszukują się w nim wyrazu „aphros” - piana

- czczono ją w całym greckim świecie, lecz świątynie w Pafos i Amatus na Cyprze cieszyły się szczególną sławą

- jej część przynieśli Asyryjczycy i Fenicjanie, powoduje to domyślanie się związku greckiej patronki miłości z asyryjską Mylittą, fenicką Astarte, syryjską Derketo

- identyfikowana w Rzymie ze starym italskim bóstwem Wenus (Wenera)

- jej kult przywędrował przez Cypr i Kyterę ze Wschodu, z Askalonu

  1. córka Zeusa i Dione (okeanidy) - wspomniane w „Iliadzie”

  2. córka Uranosa, którego ograny płciowe, odcięte przez Kronosa, spadły do morza i razem z pianą morską, spłodziły boginię, „kobietę - zrodzoną - z - fal” lub też „zrodzoną z nasienia boga”

- gdy wyłoniła się z fal, została uniesiona przez Zefiry na Kyterę, a następnie na wybrzeża Cypru; tam przyjęły ją Hory (Pory Roku), ubrały, przystroiły i zaprowadziły do Nieśmiertelnych

- wersja przekazana przez Lukiana: początkowo wychował ją Nereus (jeden ze Starców Morskich)

- wersja Platona (interpretacja filozoficzna): istnienie dwóch różnych Afrodyt: Afrodyty Uranii, zrodzonej z Uranosa (Niebo), bogini miłości czystej

I Afrodyty Pandemii (tzn. Afrodyty Pospolitej), bogini miłości pospolitej

kochała Aresa

- Afrodyta przygarnęła Adonisa, syna Mirry przemienionej w drzewo, a następnie powierzyła je Persefonie. Ta zaś nie chciała oddać dziecka i spór rozstrzygnął Zeus, decydując, że młodzieniec jedną trzecią roku będzie spędzał z Persefoną, jedną trzecią roku z Afrodyta i jedną trzecią roku tam gdzie zechce. Ostatecznie Adonis dwie trzecie roku spędzał z Afrodytą. Wkrótce umarł raniony przez dzika, prawdopodobnie jako ofiara zazdrości Aresa.

- Bogini żyła też z Anchizesem na Idzie w Triadzie i maiła z nim dwóch synów: Eneasza i wg niektórych przekazów, Lyrnosa.

- aby ukarać Eos za to, że uległa Aresowi, wznieciła w niej nieprzezwyciężone uczucie miłości do Oriona

- ukarał kobiety z Lemnos za to, że nie okazywały jej czci, i zesłała na nie zapach nie do zniesienia, tak, że mężowie porzucili je dla branek trackich. Zaś mieszkanki Lemnos zabiły wszystkich mężczyzn na wyspie i założyły tam społeczeństwo kobiet.

- poraziła Dafnisa (pasterza) tęsknotą bez celu jako karę za odrzucanie miłości wszystkich nimf

- Niezgoda rzuciła jabłko przeznaczone dla najpiękniejszej spośród trzech bogiń: Hery, Ateny i Afrodyty. Zeus nakazał Hermesowi, aby zaprowadził wszystkie trzy na Idę w Triadzie i tam Aleksander (znany później jako Parys) miał rozstrzygnąć, która jest najpiękniejsza. Hera ofiarował mu panowanie nad światem, Atena - że będzie niezwyciężony w wojnie, Afrodyta - Helenę jako żonę. Afrodyta była przyczyną wojny trojańskiej, bo to właśnie ją wybrał Parys. Bogini podczas walk chroniła Parysa, ale nie zdołała uratować Troi. Ochroniła jednak Eneasza, i tym samym uchodziła za matkę rodu Juliuszów.

Hefajstos (`'Ηφαίστος)

- bóg ognia

- bóg metali i metalurgii

- bóg - kowal, opiekun rzemiosła artystycznego

- panuje nad wulkanami i tam są jego kuźnie, gdzie pracuje ze swymi pomocnikami cyklopami (u Hezjoda: Arges - „Rozjarzony”, Steropes - „Błyskawiczny”, Brontes - „Gromny”)

- jest wynalazcą, dla którego żaden cud techniczny nie jest niemożliwy

- syn Zeusa i Hery; niekiedy uważano, że Hera poczęła go sama, rozgniewana na Zeusa za to, że urodził Atenę bez pomocy żadnej kobiety

- wg tradycji hezjodejskiej: Hera powierzyła go Medalionowi z Naksos, by nauczył się obróbki metali

- wg tradycji kreteńskiej Hefajstos nie jest synem Zeusa lecz Talosa, który jest synem Kresa

- przyszedł do Greków ze Wschodu, z Azji Mniejszej

- imię ma przedgreckie

- jego działalności dopatrywano się w erupcjach wulkanów

- jego kult rozpowszechniony był wśród Karyjczyków, na Lemnos, na Wyspach Liparyjskich, w Attyce, znany w większość greckiego świata;

Uczeni odczytali świadectwa jego kultu na tabliczce z pismem linearnym B znalezionej w Knossos

- rzymski odpowiednik - Wulkan

- najbardziej powszechna przyczyna jest wspomniana w „Iliadzie”:

Hera spierała się z Zeusem z powodu Heraklesa i Hefajstos stanął po stronie matki. Zeus chwycił go więc za nogę i zrzucił z Olimpu. Hefajstos spadał cały dzień, aż wieczorem spadł na wyspę Lemnos, gdzie Sintinowie przywrócili go do zdrowia. Jednak pozostał chromy.

- również wg „Iliady”: miał być kulawy od urodzenia. Matka jego chciała to ukryć przed oczyma innych bogów, więc zrzuciła go z Olimpu. Hefajstos spadł do Oceanu, gdzie przygarnęły go Tethys i Eurynome. Uratowały go i wychowywały przez dziewięć lat w podmorskiej grocie. W tym czasie wykuł i wymodelował dla nich wiele ozdób.

- aby zemścić się na matce, która zrzuciła go z Olimpu, zbudował złoty tron, który miał tę właściwość, że krępował łańcuchami tego, który na nim zasiadł. Hera nierozważnie usiadła na tronie i została uwięziona. Na poszukiwanie Hefajstosa, by wyswobodził matkę, wysłano Dionizosa. Ten, by go zjednać, upoił go winem. Ostatecznie Hefajstos przybył na Olimp i uwolnił Herę.

- w czasie gigantomachii zabił giganta Klytiosa, ciskając weń masę rozpalonego żelaza

- sporządza pioruny dla Zeusa

- „Iliada” przypisuje mu za żonę Chris (Wdzięk)

- Hezjod żoną jego czyni Aglaję, najmłodszą z Charyt (czyli Gracji, bogiń piękna)

- powszechnie za jego żonę uznawano Afrodytę

- Argonauta Palajmon

- mityczny rzeźbiarz Ardalos

- słynny rozbójnik Perifetes

- Erichtonios - mityczny bohater Ateńczyków, który maił narodzić się z ziemi i niespełnionego pożądania Hefajstosa wobec dziewiczej Ateny

Ares (`'Αρης)

- bóg zmagań wojennych

- uosobienie zażartości bitewnej, niszczenie i zabijania

- syn Zeusa i Hery

- prawdopodobnie jak Apollon i Hermes należy do drugiego pokolenia mieszkańców Olimpu

- zaliczany do dwunastki wielkich bogów

- jego siostry: Hebe i Ejlejtyja

- etymologowie nie są zgodni co do genezy imienia; Homer łączy jego imię z wyrazem „are” - zniszczenie, zagłada

- utożsamiany z italskim bogiem Marsem

- czczono go szczególnie w Tracji (uważano, że tam mieszka), a także w Tebach (gdzie uważano, ze jest przodkiem rodu Kadmosa); w północnych i zachodnich krainach greckich, w Etolii i Tesalii

- jednak bóg ten nie jest szczególnie lubiany w Grecji

- przedstawia się go w pancerzu i hełmie, uzbrojonego w tarczę, włócznię i miecz

- jest ponadludzkiego wzrostu i wydaje straszne okrzyki

- walczy głównie pieszo

- ukazuje się na rydwanie zaprzężonym w cztery rumaki

- towarzyszą mu złe duchy służące za woźniców: Dejmos i Fobos (Strach i Groza), którzy są jego dziećmi

- koło niego spotyka się też Eris (Niezgodę) i Enyo (bogini wojny)

- wspierał Troję podczas wojny trojańskiej (choć było mu obojętne, czyją sprawę wspiera)

- we wszystkich starciach z Ateną, to Ares przegrywał: walcząc po stronie Hektora przeciw Diomedesowi wspieranemu przez Atenę, Ares został zraniony przez Diomedesa

- Ares chciał pomóc swojemu synowi - Kyknosowi, gdy Herakles rozpoczął z nim walkę, ale Atena kazała bogu podporządkować się losowi. Los bowiem chciał, żeby Kyknos został zabity przez Heraklesa. Gdy Atena interweniowała Herakles zranił Aresa w udo.

- Zeus powstrzymał Aresa przed pomszczeniem Amazonki Pentesileji, jego córki zabitej przez Achillesa

- u stóp Areopagu (Areios pagos - od imienia boga), gdzie sądzono zbrodnie o charakterze religijnym, znajdowało się źródło. Tam Ares spostrzegł Halirrotiosa, syna Posejdona i nimfy Eryte, który usiłował zgwałcić Alkippe, córkę Aresa i Aglauros. W złości Ares zabił Halirrotiosa. Posejdon oskarżył go przed trybunałem bogów, ale bogowie uniewinnili zabójcę.

- Afrodyta

- Pyrene - z która miał trzech synów: Kyknosa, Diomedesa z Tracji, Likaona

- niekiedy przypisuje się mu też ojcostwo: Melegara oraz Dryasa

- sęp i pies

5



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Mit o Tezeuszu streszczenie, Szkoła, Mitologia grecka
Mitologia grecka, 5.Powstanie świata
Mitologia grecka, 4.Orfeusz i Eurydyka
Mitologia grecka, 3.Demeter i Kora
Mitologia grecka, 6.Syzyf
mitologia grecka [spanner] (osl Nieznany
Mitologia grecka, 7.Tantal
Wojna trojańska, Wojna trojańska (mitologia grecka), wojna stoczona pod murami Troi, oblężonej przez
Mitologiczne toposy i archetypy, Szkoła, Mitologia grecka
Mit o Heraklesie streszczenie, Szkoła, Mitologia grecka
Wybór literatury na tematy mitologiczne, Szkoła, Mitologia grecka
Mitologia grecka, testy i sprawdziany
Herosi, Szkoła, Mitologia grecka
04 Mitologia grecka
Związki frazeologiczne zaczerpnięte z mitów, Szkoła, Mitologia grecka
Jak mitologia grecka przedstawia powstanie świata
Mitologia grecka, 10.Postacie
Demony, Szkoła, Mitologia grecka

więcej podobnych podstron