Postępowanie
Z Pacjentem
z Nadciśnieniem
Tętniczym
ze szczególnym uwzględnieniem leków produkowanych przez Warszawskie Zakłady
Farmaceutyczne Polfa
Leki Warszawskich Zakładów Farmaceutycznych Polfa
* Propranolol, oksprenolol (Coretal), atenolol (Normocard)
** enalapril (Mapryl)
Podstawowe badania diagnostyczne
-------------------------------------------------------------------------------------
Badanie podmiotowe
czas trwania nt, wartości ciśnienia, rodzaj leczenia i jego wyniki,
inne czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego,
wywiad rodzinny w kierunku nt i jego powikłań, styl życia,
choroby współistniejące, stosowane leki
-------------------------------------------------------------------------------------------Badanie przedmiotowe kompleksowe, ze szczególnym zwróceniem uwagi
na układ sercowo-naczyniowy, a zwłaszcza:
pomiar ciśnienia na obu kończynach górnych (ew. dolnych),
hipotonia ortostatyczna (?), tętno i szmery naczyniowe, wydolność krążenia.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Badania uzupełniające
ocena dna oczu
elektrokardiogram
badanie radiologiczne klatki piersiowej
echokardiogram*, ultrasonografia jamy brzusznej*
badanie krwi:
morfologia krwi obwodowej, opadanie krwinek
stężenie elektrolitów (sód, potas, magnez*, wapń*)
kreatyniny i mocznika
cukru
kwasu moczowego
lipidów
badanie ogólne moczu
-------------------------------------------------------------------------------------------l
nt - nadciśnienie tętnicze, * warunkowo
Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego wg JNC-VI
------------------------------------------------------------------------------------------------kategoria ciśnienie skurczowe ciśnienie rozkurczowe
mm Hg mm Hg
------------------------------------------------------------------------------------------------Ciśnienie optymalne <120 i <80
Ciśnienie prawidłowe <130 i <85
Ciśnienie "wysokie
prawidłowe" 130-139 lub 85-89
------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadciśnienie tętnicze
okres 1 140-159 lub 90-99
okres 2 160-179 lub 100-109
okres 3 $180 lub $110
-----------------------------------------------------------------------------------------------
izolowane nadciśnienie
skurczowe
okres 1. 140-159 i <90
okres 2. 160-179 i <90
okres 3. $180 i <90
------------------------------------------------------------------------------------------------
Grupy ryzyka wg JNC-VI
A - bez powikłań narządowych i innych czynników ryzyka chorób układu
sercowo-naczyniowego;
B - bez powikłań narządowych z obecnością co najmniej jednego z czynników ryzyka - z wyłączeniem cukrzycy
C - współistniejące choroby układu sercowo-naczyniowego lub inne powikłania narządowe nadciśnienia tętniczego lub cukrzyca
Postępowanie
Wysokie ciśnienie - Grupy A i B - zmiana stylu życia
prawidłowe Grupa C j.w. + leczenie cukrzycy
Okres 1 - Grupa A zmiana stylu życia - odroczenie nadciśnienia farmakoterapii o 12 miesięcy
tętniczego Grupa B zmiana stylu życia, odroczenie
farmakoterapii o 6 miesięcy
Grupa C zmiana stylu życia + farmakoterapia
Okres 2 i 3 we wszystkich grupach zmiana stylu życia
nadciśnienia + farmakoterapia
Zmiana stylu życia
Dieta
normalizacja ciężaru ciała
ograniczenia spożycia tłuszczów nasyconych
ograniczenie (<6,0 g/dobę) spożycia soli kuchennej
odpowiednie spożycie potasu, magnezu, wapnia
Zakaz palenia tytoniu
Regularne, dynamiczne wysiłki fizyczne, średnio 30' kilka razy w tygodniu
Ograniczenie spożycia alkoholu
Leki stosowane w monoterapii
moczopędne - tiazydy, diuretyki pętlowe, oszczędzające potas, indapamid
blokujące receptory beta-adrenergiczne - propranolol*, nadolol, sotalol, oksprenolol*pindolol, atenolol*, metoprolol, acebutolol.
blokujące receptory alfa-adrenergiczne - prazosyna, doksazosyna
antagoniści wapnia - długodziałające pochodne dihydropirydyny : nifedypina-retard, amlodypina i inne; oraz werapamil, diltiazem;
inhibitory enzymu konwertującego - kaptopril, enalapril**,
perindopryl, lisinopryl, celizapryl;
inne - labetalol, karwedilol, urapidil, ketanseryna, nowe
pochodne imidazolowe: rilmenidyna, moksonidyna,
antagoniści receptorów angiotensyny II: losartan
Rekomendowane kojarzenie leków
-------------------------------------------------------------------------------------------
lek moczopędny x) + wszystkie grupy leków
-----------------------------------------------------------------------------------------
lek blokujący receptory lek moczopędny
beta adrenergiczne *) + i/lub
antagoniści wapnia-
długodziałające pochodne
dihydropirydyny
lub
blokujące receptory alfa
-----------------------------------------------------------------------------------------------
antagoniści wapnia inhibitory konwertazy**)
długodziałające + i/lub
pochodne dihydropirydyny lek moczopędny x) i/lub
blokujące receptory beta*)
i/lub
inne leki hamujące układ współczulny
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Antagoniści wapnia inhibitory konwertazy**)
werapamil, diltiazem + i/lub
lek moczopędny x)
i/lub
blokujące receptory alfa
------------------------------------------------------------------------------------------------
inhibitory konwertazy**) + antagoniści wapnia
i/lub
lek moczopędny x)
------------------------------------------------------------------------------------------------leki blokujące receptory + blokujący receptory beta*)
alfa adrenergiczne i/lub
leki moczopędne
------------------------------------------------------------------------------------------------
Inne leki hamujące + lek moczopędny x)
układ współczulny +
antagoniści wapnia z grupy
dihydropirydyny
i/lub
inhibitory konwertazy**)
i/lub
blokujące receptory alfa
i/lub
bezpośrednio rozszerzające
tętniczki
----------------------------------------------------------------------------------------------
bezpośrednio zawsze w zestawach 3-lekowych
rozszerzające z lekiem moczopędnym i
tętniczki hamującym układ współczulny,
najlepiej blokującym receptory beta*) --------------------------------------------------------------------------------------------Legenda: leki produkowane przez Warszawskie Zakłady Farmaceytyczne Polfa - *) propranolol (Propranolol), oksprenolol (Coretal), atenolol (Normocard); **) enalapril (Mapryl)
x) leki moczopędne = pochodne tiazydowe i tiazydopodobne, furosemid, indapamid. Leki oszczędzające potas, zazwyczaj łącznie z innymi lekami moczopędnymi; zachować ostrożność przy ich podawaniu łącznie z inhibitorami konwertazy.
Leczenie hipotensyjne pacjentów ze współistniejącymi innymi patologiami
------------------------------------------------------------------------------------------------
rodzaj patologii/ leki
stanu preferowane przeciwwskazane
(pojedyńczo lub (zastosowanie w skojarzeniu) ograniczone)
------------------------------------------------------------------------------------------------choroba wieńcowa blokujące receptory beta*) bezpośrednio
i/lub stan po zawale inhibitory konwertazy**) rozszerzające
serca antagoniści wapnia - tętniczki
zwłaszcza werapamil d),
diltiazem a)
------------------------------------------------------------------------------------------------
zaburzenia rytmu blokujące receptory beta*) (leki moczopędne)
werapamil a)
------------------------------------------------------------------------------------------------
zaburzenia (blokujące
przewodzenia receptory beta*
przedsionkowo- werapamil,
komorowego diltiazem)
------------------------------------------------------------------------------------------------
niewydolność moczopędne (beta blokery*
serca inhibitory konwertazy**)b) werapamil)
-----------------------------------------------------------------------------------------------
przerost lewej inhibitory konwertazy**)
komory blokujące receptory beta*)
antagoniści wapnia c)
------------------------------------------------------------------------------------------------
choroby naczyń blokujące receptory alfa beta blokery*), obwodowych antagoniści wapnia zwłaszcza bez
aktywności sympa-
tykomimetycznej
------------------------------------------------------------------------------------------------astma i stany leki blokujące
bronchospastyczne beta receptory*)
-----------------------------------------------------------------------------------------------obustronne zwężenie inhibitory tętnic nerkowych konwertazy**)
i receptorów angio-
tensyny II
------------------------------------------------------------------------------------------------
przerost gruczołu blokujące alfa
krokowego receptory
------------------------------------------------------------------------------------------------
jaskra klonidyna
------------------------------------------------------------------------------------------------
Nietolerancja glukozy inhibitory konwertazy**) (tiazydy
cukrzyca antagoniści wapnia beta blokery*)
blokujące receptory alfa
------------------------------------------------------------------------------------------------hiperlipidemie jak wyżej jak wyżej
-----------------------------------------------------------------------------------------------
dna moczanowa inhibitory receptorów (pochodne tiazydowe i angiotensyny II tiazydopodobne,
furosemid)
------------------------------------------------------------------------------------------------
nadciśnienie skurczowe moczopędne
antagoniści wapnia
------------------------------------------------------------------------------------------------
nadciśnienie w starszym jak wyżej
wieku
------------------------------------------------------------------------------------------------
ciąża dihydralazyna minoksydyl
metyldopa inhibitory beta blokery *) konwertazy**)
inhibitory angioten-
syny II
moczopędne
(wszystkie inne)
------------------------------------------------------------------------------------------------
Legenda - w nawiasach podano grupy leków stosowane z dużą ostrożnością.
Leki produkowane przez Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa
*) propranolol (Propranolol), oksprenolol (Coretal), atenolol (Normocard),
**) enalapril (Mapryl).
ostrożnie przy stosowaniu leków blokujących receptory beta
unikać stosowania leków moczopędnych oszczędzających potas
unikać kojarzenia werapamilu z lekami blokującymi receptory beta