Spis Treści

Rozdział 1.
Tworzenie dynamicznych aplikacji internetowych

Czym była sieć WWW

Przez minione lata Internet niesamowicie wpłynął na nasze życie. Światowa sieć jest teraz potężnym zlepkiem informacji. Obecnie kiedy chcemy poznać adres firmy lub nawet jej lokalizację, sprawdzamy to w Internecie. Chcesz wiedzieć jaka sztuka jest wystawiana w miejscowym teatrze? Sprawdź w Internecie. Musisz poznać ceny jakiegoś produktu? Zobacz w sieci WWW. Szukasz pracy w Des Moines? Znajdziesz ją na sieci.

Ale sieć WWW nie była tak nasycona informacjami od samego początku.

Podstawowym przeznaczeniem Internetu była wymiana informacji pomiędzy badaczami naukowymi. Stworzenie języka HTML (HyperText Markup Language) było podyktowane koniecznością znalezienia powszechnej formy prezentowania informacji na różnorodnych platformach i systemach operacyjnych. Komputery używane do przeglądania stron HTML miały zainstalowane programy klienckie oraz przeglądarki, które odczytywały i interpretowały kod HTML, a następnie przedstawiały jego interpretację osobie oglądającej stronę.

Te podstawowe przeznaczenie pozostało siłą Internetu, choć drastycznie zmieniły się sposoby prezentowania informacji.

Wczesna wersja strony WWW wyglądała podobnie jak ta pokazana na rysunku 1.1.

Rysunek 1.1. Pierwotna wersja HTML

Zauważ, że pierwsza wersja HTML zawierała jedynie podstawowe informacje, jak również miała możliwość odsyłania do innych dokumentów. Już wczesna wersja posiadała zdolność zignorowania tych znaczników, których nie potrafiła zrozumieć. Jest to w dalszym ciągu znacząca cecha HTML, z której twórcy stron korzystają przez cały czas. Ale w tej wersji z roku 1992 nie było możliwości prezentowania informacji graficznych, takich jak obrazy, tabele czy obiekty. Zauważ również, że nie było wtedy sposobu na uzyskanie informacji od osoby przeglądającej stronę WWW.

Specyfikacja HTML 2

Kolejna wersja HTML zawierała wspaniałe ulepszenia. Rysunek 1.2. pokazuje niektóre elementy, które mogła zawierać wersja 2 specyfikacji HTML.

Rysunek 1.2. Przykładowa strona stworzona przy wykorzystaniu HTML 2

Prawdopodobnie najważniejszymi nowymi składnikami HTML 2 były znaczniki tabeli, obrazu i formularza. Znacznik tablicy po raz pierwszy pozwolił na wyświetlenie informacji w postaci tabeli. Było to jednak jego pierwotne przeznaczenie. Szybko stał się spełnieniem marzeń tych twórców stron WWW, którzy potrzebowali lepszego rozmieszczenia elementów na stronie. Teraz twórcy stron często używają znaczników tabeli do precyzyjnego rozłożenia pozycji na stronie WWW.

Znacznik obrazu pozwalał twórcom na dekorowanie swych stron. Mogli umieszczać na nich logo firmy, zdjęcia pracowników oraz zdjęcia okolicznościowe. Grafika również mogła być wykorzystywana do dekoracji układu strony. Dodatkowo używano małych, niewidocznych obrazków przy pomocy których rozmieszczano inne elementy strony WWW. Na przykład niektórzy twórcy stron używali pustych obrazków o określonym rozmiarze do zaznaczenia akapitu.

Specyfikacja HTML 2 dodatkowo została wzbogacona w formularze. Przed użyciem formularzy kontakt z odwiedzającymi stronę był bardzo ograniczony. Dzięki formularzom i ich standardowym elementom możliwe stało się gromadzenie informacji o gościach pozwalających na udostępnianie im właściwej strony, gromadzenie informacji osobistych oraz dodawanie gości do listy dystrybucyjnej lub wielu innych aplikacji.

Zawartość formularzy była udostępniana programom CGI (CGI — Common Gateway Interface) do przetwarzania w postaci strumienia bajtów. Programy CGI, zwykle pisane w PERL lub C, mogły dokonać analizy składniowej danych w strumieniu, przetwarzać je, aby później zwrócić wyjściowe informacje przeglądarce.

Specyfikacja HTML 3.2

Kolejną znaczącą wersją HTML wydaną przez W3C Consortium była wersja 3.2, która już w niewielkim stopniu różniła się od tego, czym HTML jest dzisiaj. Do istniejących znaczników dodano liczne parametry i unowocześnienia, jak również wprowadzono nowe znaczniki, z których najważniejszym był znacznik apletu.

Znacznik apletu pozwalał twórcom na włączenie aplikacji Javy wprost do ich stron WWW. Takie dodatki jak aplety Javy mogły być pełnymi aplikacjami realizującymi różnorakie zadania. Mogłeś stworzyć przy ich użyciu wysuwane obrazki, które odsyłały gości do różnych miejsc, kiedy kliknęli jeden z nich. Mogłeś mieć aplet Javy prezentujący uaktualnione dane na temat cen produktów. Mogłeś napisać applet Javy będący programem do rysowania dla dzieci. Liczba aplikacji, dla których znacznik ten był wykorzystywany była wielka, co spowodowało znaczny rozrost sieci WWW.

Specyfikacja HTML 4

HTML 4 jest bieżącą wersją wydaną przez W3C Consortium. Znaczącymi dodatkami tej specyfikacji są znaczniki obiektu, skryptu oraz formularza stylów.

Znacznik formularza stylów pozwala na tworzenie wspólnych stylów dla elementów strony WWW. Kiedy styl zostaje zdefiniowany, może zostać przeniesiony na inną stronę. Pozwala to na przykład na jednorazowe zdefiniowanie koloru, rozmiaru i czcionki nagłówka. Następnie ten styl może zostać zastosowany na wielu innych stronach. Jeśli konieczna jest zmiana stylu nagłówka, należy jej dokonać tylko w jednym miejscu, w definicji elementu, a zmiana ta zostanie przeniesiona na inne strony korzystające z tego znacznika.

Znacznik skryptu pozwala na włączenie kodów zwanych skryptami po stronie klienta (client-side scripts). Oznacza to, że w HTML wbudowano kod, który jest uruchamiany przez przeglądarkę zainstalowaną na komputerze klienta. Przyjrzymy się skryptom po stronie klienta nieco dalej w tym rozdziale, podczas omawiania zalet i wad tego rodzaju tworzenia skryptów.

Kolejnym znaczącym ulepszeniem w tej wersji jest włączenie do niej znacznika obiektu, który dostarcza mechanizmów pozwalających na umieszczenie multimediów i innych obiektów w granicach strony WWW. Na przykład znacznik obiektu może być wykorzystany podczas odwiedzania witryny grupy dyskusyjnej w celu stworzenia na twoim komputerze potokowego wejścia audio-wideo, jak również można go użyć przy przeglądaniu trójwymiarowego elementu zamieszczonego na stronie i możliwego do obejrzenia po zainstalowaniu odpowiedniego plug-inu w przeglądarce.

Zawartość statyczna a zawartość dynamiczna

Wcześniej większość zawartości Internetu stanowiły składniki statyczne, to znaczy, że odwiedzając jakąś stronę WWW za każdym razem mogłeś spodziewać się dokładnie tej samej treści. Te same teksty, grafiki, formatowanie, po prostu wszystko. Aby zmienić zawartość strony twórca musiał ręcznie modyfikować tekst strony i ponownie umieszczać ją w Internecie.

Wykorzystywanie tej techniki powodowało, że sieć WWW była nieco skostniała. Użytkownicy sieci mogli odwiedzić twoją stronę raz lub dwa, lecz jeśli jej treść nie zmieniała się, prawdopodobnie kolejne odwiedziny były wymuszone.

W ostatnich latach twórcy stron zdali sobie sprawę z tego, że statyczna zawartość to trochę za mało. Coraz więcej firm zaczęło wystawiać zawartość dynamiczną przynajmniej w części swoich witryn WWW. Obecnie znalezienie dużej witryny, która nie zawiera jakiegoś składnika dynamicznego to wydarzenie naprawdę niezwykłe.

Dynamiczna zawartość WWW to pojęcie odnoszące się do stron, których treść zmienia się przez cały czas. Na przykład strona pokazana na rysunku 1.3. ukazuje jedno z ustawień strony, kiedy aktualny dzień przypada na weekend, zaś kiedy aktualny dzień tygodnia to poniedziałek, wtorek, środa, czwartek lub piątek, wtedy strona wyświetli zawartość pokazaną na rysunku 1.4.

Rysunek 1.3. Próbna strona o zawartości wyświetlanej w czasie weekendów

Rysunek 1.4. Ta sama próbna strona pokazująca zawartość wyświetlaną w tygodniu

Jak widzisz zawartość strony z rysunku 1.4. jest dynamiczna. Jej treść może się zmieniać przez cały czas. Zmiana może następować po każdorazowym przeglądnięciu strony lub w losowych bądź stałych odstępach czasowych. Te zmiany to znacząca kwestia. Tworzenie takich dynamicznych aplikacji internetowych to główny temat tej książki.

Kod wymagany podczas tworzenia zawartości dynamicznej może być zaimplementowany przez rozmaite mechanizmy. Kod poprzedniego przykładu był stworzony w VBScript na stronie ASP. Pokazany został poniżej.

<%

if weekday(Date) = 7 or weekday(Date) = 1 then

%>

<H1> Jest weekend idź do domu!</H1>

<%

else

%>

<H1>Rzuć surfing i do pracy!</H1>

<%

end if

%>

Nie przejmuj się tym, jeśli nie potrafisz przeczytać tego kodu teraz; szczegóły poznamy w kolejnych rozdziałach książki.

Jednak powyższy kod nie musiał być napisany wykorzystując ASP przy użyciu VBScript. Mógł być zaimplementowany przez składnik napisany w C++ lub przez biblioteki filtrujące wyszukujące strony z określonymi rozszerzeniami i przetwarzające je odpowiednio. Mógł być również napisany w JavaScript.

W następnym podrozdziale zobaczysz, że kod może zostać napisany zarówno po stronie klienta, jak i po stronie serwera.

Tworzenie skryptów po stronie klienta i po stronie serwera

Tworzenie skryptów po stronie klienta

Tworzenie skryptów w tym kontekście to pojęcie odnoszące się do miejsca, w którym kod jest przetwarzany. Tworzenie skryptów po stronie klienta oznacza, że kod jest uruchamiany na komputerze klienta (bezpośrednio w przeglądarce). Kiedy odwiedzający chce przeglądnąć stronę, HTML i każdy inny kod strony jest pobierany przez przeglądarkę odwiedzającego. Następnie przeglądarka dokonuje analizy składniowej i realizuje każdy rozpoznany kod strony. Rezultaty tych czynności przeglądarka pokazuje odwiedzającemu stronę. Przykładem może być tutaj grafika pokazana na rysunku 1.5. o treści „Welcome to NetStats2000 — NetStats Live”.

Rysunek 1.5. Przykładowa grafika zrealizowana po stronie klienta.

Teraz spójrz na tą samą stronę, kiedy kursor myszy znajduje się ponad wspomnianą grafiką, jak pokazano na rysunku 1.6. Zauważ, że teraz treść grafiki brzmi „Click here to contact us”. Jest to realizowane przez kod po stronie klienta. Przeglądarka wczytuje każdy kod i przetwarza go. W tym przykładzie kod napisany został w JavaScript i przedstawia się następująco:

<SCRIPT LANG="Javascript"><!--

browserName = navigator.appName;

browserVer = parseInt(navigator.appVersion);

if (((navigator.appName == "Netscape") &&

(parseInt(navigator.appVersion) >= 3 )) ||

((navigator.appName == "Microsoft Internet Explorer") &&

(parseInt(navigator.appVersion) >= 4 ))) version = "ok",

else version = "x",

if (version == "ok")

{

img6off = new Image();

img6off.src = "./assets/images/baroff.jpg";

img6on = new Image();

img6on.src = "./assets/images/baron.jpg";

}

function imgover(imgName)

{ if (version == "ok")

{ document[imgName].src = eval(imgName + "on.src"); } }

function imgoff(imgName)

{ if (version == "ok")

{ document[imgName].src = eval(imgName + "off.src"); } }

// -></SCRIPT>

Rysunek 1.6. Ta sama strona z kursorem myszy znajdującym się nad obrazkiem

Następnie w elemencie obrazka mamy poniższy kod korzystający z poprzednich funkcji i zmiennych:

<A HREF="mailto:[e-mail]"

onmouseover="imgover('img6')" onmouseout="imgoff('img6')">

<IMG HEIGHT=33 WIDTH=569 SRC="./assets/images/baroff.jpg"

BORDER=0 ALT="Click here to contact us" name=img6></A>

Zauważ, że kod jest otoczony znacznikami skryptu, które informują przeglądarkę o typie zastosowanego kodu. Jednak bardzo ważną okolicznością jest fakt, że nie wszystkie przeglądarki rozpoznają dany kod. Wobec tego co się stanie, kiedy przeglądarka, która nie rozpoznaje znacznika skryptu, próbuje dokonać analizy składniowej strony? Cały blok zostanie zignorowany, ponieważ nie rozpoznane znaczniki są pomijane.

W tym przykładzie nie ma to znaczenia. Jeśli goście nie zobaczą naszej palety— grafiki pojawiającej się podczas przesuwania kursorem myszy nad obrazkiem — nie zmieni to rzeczywistej funkcjonalności strony.

Spójrzmy jednak na kolejny przykład, w którym pominięcie bloku może nie być takie proste (Rysunek 1.7).

Rysunek 1.7. Przykładowy skrypt strony klienta używający pola zatwierdzenia

W tym przykładowym skrypcie strony klienta korzystamy z kodu zatwierdzającego wejście użytkownika, zanim odwiedzający będzie mógł wystawić żądanie dostępu. Jeśli użytkownik zostawi to pole nie wypełnione, ujrzy wiadomość pokazaną na rysunku 1.8.

Rysunek 1.8. Wiadomość, która ukaże się tym odwiedzającym stronę, którzy nie wypełnią przedłożonego pola zatwierdzenia

Gdy odwiedzający wpisze w pole wartość, jest ona zatwierdzana, a użytkownik zostaje odesłany do strony odpowiadającej tej wartości. Kod realizujący zatwierdzanie jest następujący:

<SCRIPT language="JavaScript">

<!--

function IsPresent(PassedValue)

{

var ReturnTest = 0;

var LocalPassedValue = PassedValue;

if (LocalPassedValue)

{

for (var i=0; i<LocalPassedValue.length; i++)

{

if (LocalPassedValue.charAt(i) != " ")

{

ReturnTest = 1;

}

}

}

if (!ReturnTest)

{

return 0;

}

return 1;

}

function CheckForm()

{

var TheMessage = "";

if (!(IsPresent(document.sampleform.reqField.value)))

{

TheMessage += "Please enter a value.\n";

}

if (TheMessage != "")

{

alert(TheMessage);

}

else

{

document.location.href = "result.htm";

}

}

// -->

</SCRIPT>

Kod dla przycisku Submit Request:

<INPUT TYPE="button" NAME="submitButton" VALUE="Submit Request"

onClick="CheckForm();">

Pamiętaj co się stanie, kiedy przeglądarka nie rozpozna znacznika skryptu lub języka użytego w skrypcie. Cały kod znajdujący się pomiędzy znacznikami skryptu zostanie zignorowany, tak więc strona stanie się bezużyteczna dla przeglądarek, które nie obsługują tych skryptów. Odwiedzający zobaczy stronę, ale po naciśnięciu przycisku Submit Request nic się nie stanie.

Jest to ryzyko, które musisz rozważyć. Oczywiście tworzenie skryptów po stronie klienta ma swoje korzyści. Ponieważ przetwarzanie odbywa się po stronie klienta, twój serwer ma mniej pracy, mniejsza liczba przywołań redukuje ruch w sieci, a odwiedzający stronę nie musi czekać na dodatkowe wywołania twojej przeglądarki.

Istnieje również pewne niebezpieczeństwo. Cały twój kod jest ujawniany gościom strony, jeśli więc zechcą oni poznać kod źródłowy strony przy pomocy menu opcji swojej przeglądarki, ujrzą każdy jego wiersz.

Tworzenie skryptów po stronie serwera

Głównym tematem tej książki jest tworzenie skryptów po stronie serwera. Ponownie będziemy zajmować się miejscem uruchamiania kodu. Podczas pisania skryptów po stronie klienta kod uruchamiany jest przez przeglądarkę zainstalowaną na komputerze odwiedzającego stronę. Podczas tworzenia skryptów po stronie serwera kod, zanim zostanie wysłany do przeglądarki gościa, przetwarzany jest najpierw na serwerze.

Użytkownicy uzyskują dostęp do strony WWW przez wpisanie jej nazwy w oknie przeglądarki lub klikając odpowiednie łącze. Serwer internetowy otrzymuje żądanie dostępu, a następnie wyszukuje stronę. Każdy kod strony serwera jest wtedy przetwarzany, a strona WWW może zostać zwrócona w czystej postaci HTML. Przeglądarka dokonuje analizuje składniowej podstawowego języka HTML i prezentuje jej rezultat odwiedzającemu. W ten sposób tworzenie skryptów po stronie serwera nie wymaga od przeglądarki specjalnych możliwości. Nie musi ona wiedzieć jak przeczytać dany rodzaj skryptu, ponieważ przetwarzanie odbywa się na serwerze, który zwraca jedynie podstawową postać HTML.

Chroniony jest również twój kod. Często zdarza się, że nie chcesz udostępniać całemu światu twojego kodu źródłowego. Kod może być prawnie zastrzeżony dla twojej firmy lub może zawierać ukryte informacje systemowe, które nie powinny być dostępne dla osób postronnych. Tworzenie skryptów po stronie serwera rozwiązuje ten problem dzięki zwracaniu nie samego kodu, lecz jedynie rezultatu wykonania kodu. Jeśli więc użytkownik żąda dostępu do strony, która zawiera kod logowania do bazy danych, nie musisz mu pokazywać schematu działania twoich zapytań, nazw pól, techniki zatwierdzania, itd. Przy przetwarzaniu po stronie serwera, odwiedzający stronę poznaje jedynie wynik działania kodu.

Spójrzmy na kilka przykładów wykorzystania skryptu strony serwera. Strona pokazana na rysunku 1.9. zawiera standardowy formularz logowania firmy. Zatwierdza ona wejście użytkownika na fikcyjną stronę WWW. Strona pozwala gościom na wprowadzenie nazwy użytkownika oraz hasła. Jeśli wprowadzą niewłaściwe hasło, ujrzą stronę, którą prezentuje rysunek 1.10.

Rysunek 1.9. Pierwszy widok strony logowania

Rysunek 1.10. Przykładowa witryna logowania wyświetlająca wiadomość o próbie niewłaściwego wejścia

Odwiedzający otrzymują wiadomość o tym, że wprowadzona informacja nie została rozpoznana. Jeśli wprowadzą wartość poprawną, wyświetli się strona pokazana na rysunku 1.11.

Rysunek 1.11. Tekst widoczny na stronie logowania po udanym wejściu.

Strona logowania jest implementowana jako pojedyncza strona ASP. Poniżej pokazano jej kod. Również w tym przypadku nie musisz przejmować się tym, że nie rozumiesz jeszcze wszystkich jego szczegółów — po prostu przeczytaj go pobieżnie. Później omówimy tego typu kody dość obszernie.

<%@ Language=VBScript %>

<%

if not isempty(Request.Form("LogIn")) then

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSUser = conn.Execute("select UserName from C1Login " _

& "where UserName = '" & Request.Form("UserName") _

& "' and Password = '" & Request.Form("Password") _

& "'")

if RSUser.EOF then

TheMessage = "You have entered an incorrect login. " _

& "Please try again."

else

TheMessage = "You are now logged in!"

end if

else

TheMessage = "Please enter your user name and password below."

end if

%>

Po pierwsze kod sprawdza, czy naciśnięty został przycisk Log On. Jeśli tak, kod zweryfikuje nazwę użytkownika i jego hasło z rekordami bazy danych. Jeśli taki zapis istnieje oznacza to, że użytkownik wprowadził właściwe wartości i ukaże się odpowiednia wiadomość. Gdyby rekord nie został odnaleziony, wyświetlona zostałaby inna wiadomość mówiąca o niepoprawnym wejściu. Ostatnia wiadomość zawiera treść, jaką pierwotnie zawierała strona.

Pomyśl o tym, co by się stało, gdybyś próbował to zaimplementować po stronie klienta. Po pierwsze mogłoby to działać jedynie pod ostatnimi wersjami Internet Explorer, ponieważ kod został zapisany w VBScript. Kolejnym problemem mógłby być fakt ujawnienia hasła bazy danych w kodzie źródłowym podczas wysyłania go do przeglądarki.

Przy korzystaniu ze skryptu po stronie serwera nie mamy takich zmartwień. Kod zostanie przetworzony przez serwer i żaden z bloków kodu nie będzie widoczny dla odwiedzających; dodatkowo nie musimy martwić się o to, z jakiej przeglądarki oni korzystają, ponieważ przeglądarka otrzymuje jedynie wynik w postaci HTML.

Kolejną dużą zaletą tworzenia skryptów po stronie serwera jest możliwość korzystania przez serwer ze składników, które mogą być nieosiągalne na komputerze klienta. Przykładowo załóżmy, że chcę na mojej stronie WWW stworzyć kalkulator obliczający kwotę spłaty pożyczki. Mógłby on wyglądać tak, jak to pokazuje rysunek 1.12.

Rysunek 1.12. Przykładowa strona kalkulatora obliczającego kwotę spłaty pożyczki

Odwiedzający stronę wpisywaliby potrzebne do obliczeń dane. Po naciśnięciu przycisku Calculate kodowaliby obliczenie kwoty spłaty na podstawie wprowadzonych parametrów. Jak widzieliśmy, istnieje wiele możliwości wyboru miejsca ulokowania tego kodu oraz sposobu jego implementacji.

Teraz już wiesz, że kod jest lepiej chroniony przed nielegalnym skopiowaniem przez innego twórcę stron, jeśli piszesz skrypty po stronie serwera. Wiesz, że nie musisz martwić się o to, czy przeglądarka będzie w stanie właściwie zinterpretować napisany przez ciebie kod. Ale ponadto jeszcze trzecia korzyść płynie z tej formy tworzenia skryptów.

Jeśli kiedykolwiek próbowałeś tworzyć od zera kalkulator obliczający kwotę spłaty pożyczki to wiesz, że to żmudna i narażona na wiele błędów praca. Dlaczego nie skorzystać ze składników (komponentów) znajdujących się na twoim serwerze, które wykonują obliczenia dla ciebie? Na przykład Microsoft Excel potrafi wykonywać wiele obliczeń finansowych. Możesz wykorzystać te komponenty w skrypcie po stronie serwera i uniknąć w ten sposób powielania kodu, który już posiadasz. Tak więc tworząc skrypty po stronie serwera możesz wykorzystać funkcje składników serwera na potrzeby aplikacji nie martwiąc się o to, czy odwiedzający stronę posiadają odpowiednie składniki na swoich komputerach.

Składniki dynamicznych rozwiązań internetowych

Do tej pory zastanawialiśmy się co decyduje o tym, że strona WWW jest statyczna lub dynamiczna. Przyjrzeliśmy się różnym sposobom tworzenia stron dynamicznych, jak również ich wadom i zaletom. W tym podrozdziale zwrócimy uwagę na różnorodne składniki tworzące dynamiczne rozwiązania i sposoby ich współdziałania.

Rozwiązanie dynamiczne może zawierać rozmaite składniki. Po pierwsze, HTML. Nawet najbardziej dynamiczna strona posiada jakiś statyczny składnik HTML wiążący ze sobą elementy dynamiczne. Często dynamiczna strona lub witryna zawiera bazę danych, której treść jest również dynamiczna. Bardziej zaawansowane rozwiązania łączą w sobie wszystkie składniki, które znajdują się na serwerze. Niejednokrotnie elementy te zawierają przepisy firmowe i pośredniczą między bazą danych a częściami dynamicznymi strony WWW. Mogą posiadać również jakiś rodzaj kodu, który wstawia w stronę treść dynamiczną, jak to jest w przypadku kodu ASP. Zwykle też rozwiązania dynamiczne będą wykorzystywały jakiś serwer WWW, na przykład internetowy serwer informacyjny, w celu odebrania żądania od przeglądarki, przetworzenia kodu na stronie i zwrócenia rezultatu.

Przejście przez stronę quizu

Aby zademonstrować jak funkcjonuje każdy ze składników rozwiązania dynamicznego, na kilku kolejnych stronach zaprezentowano przykładowy quiz. Używa on języka HTML dla statycznych elementów strony. Korzysta z bazy danych w celu zapamiętywania pytań i odpowiedzi. Składnik Visual Basic realizuje wezwania bazy danych pozwalające na wyszukiwanie pytań i sprawdzanie poprawności odpowiedzi. Strona quizu implementowana jest jako strona ASP i zawiera kod dynamicznego wyświetlania w oparciu o aktualne pytania; znajduje się ona na internetowym serwerze informacyjnym, który przetwarza kod i zwraca jego wynik przeglądarce.

Quiz wykonany jest jako pojedyncza strona WWW. Kiedy użytkownicy odwiedzą ją po raz pierwszy, ujrzą widok przedstawiony na rysunku 1.13. Kiedy rozpoczną quiz, zobaczą pytanie pierwsze. Wybiorą odpowiedź, którą uważają za prawidłową i nacisną przycisk Check Answer. Wtedy ukaże się strona pokazana na rysunku 1.14. Proces ten powtarza się dopóki użytkownicy nie odpowiedzą na ostatnie pytanie quizu, po którym ukaże się im strona przedstawiona na rysunku 1.15.

Rysunek 1.13. Pierwsza strona quizu

Rysunek 1.14. Drugie pytanie quizu

Rysunek 1.15. Ostatnia strona quizu

Zauważ, że po zakończeniu quizu odwiedzający stronę nie mają żadnych dodatkowych pytań ani nie widać już przycisku odpowiedzi na pytanie. Jak dowiesz się z dalszego omówienia, kod ASP steruje tym wyjściem na stronie.

HTML

W tym dynamicznym środowisku internetowym, HTML jest połączeniem dowolnego statycznego składnika pierwotnego żądania oraz wyjścia kodu uruchamianego na serwerze. Kiedy więc odwiedzający stronę poproszą o pierwsze pytanie quizu, otrzymają w odpowiedzi sam HTML. Przykładowo, chociaż pytania quizu są elementem dynamicznym, opartym na aktualnym żądaniu pytania, wyjściowym elementem jest następujący kod HTML:

<P><B><FONT FACE="Arial,Helvetica">

With this type of scripting, the code runs in the browser.

</B></FONT>

Lista rozwijana obiektu sterującego wyborem zawiera możliwe odpowiedzi na zadane pytania, a jeśli odwiedzający zdecyduje się na obejrzenie kodu źródłowego strony, może przykładowo zobaczyć:

<SELECT NAME="Answer" >

<OPTION VALUE="Server-Side">Server-Side</OPTION>

<OPTION VALUE="Client-Side">Client-Side</OPTION>

</SELECT>

Faktycznie z punktu widzenia odwiedzającego, ta pojedyncza witryna zdaje się być czterema osobnymi stronami: po jednej na każde pytanie plus jedna końcowa.

HTML w tym przykładzie obejmuje też formularz, który jest zgrupowaniem elementów HTML takich jak pola tekstowe (również niesformatowane, zwane Textarea), obiekty sterujące wyborem, przyciski opcji oraz pola sprawdzające.

W naszym przykładzie formularz jest pojedynczym obiektem sterującym wyborem, który zawiera zbiór możliwych odpowiedzi na pytania. Ale formularz posiada również wiele innych obiektów sterujących, które zawierają ukryte wartości. Elementy ukryte niosą w sobie wartości, które chcesz przedłożyć wraz z formularzem, ale nie chcesz, aby były one widoczne dla odwiedzających stronę. W kolejnej stronie przykładu użyte zostały trzy ukryte elementy.

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="CurrentQuestion" VALUE = "1">

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="QuestionsTaken" VALUE = "0">

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="NumberCorrect" VALUE = "0">

Pierwszy ukryty element zawiera numer bieżącego pytania. Potrzebujemy tej wartości w celu sprawdzenia, czy odwiedzający wybrał właściwą odpowiedź na to pytanie. Element ukryty Question zapamiętuje liczbę pytań, na które odpowiedział gość. Wartość NumberCorrect informuje o liczbie poprawnych odpowiedzi.

Te trzy ukryte wartości oraz wartość obiektu wyboru, które zawierają odpowiedź użytkownika na dane pytanie, są przedkładane wraz z formularzem po naciśnięciu przycisku Check Answer. Oznacza to, że przeglądarka wysyła te pola w postaci strumienia bajtów pod adres określony w znaczniku formularza:

<FORM ACTION="./quiz.asp" METHOD=POST>

Tak więc wartości są wysyłane z powrotem do tej samej strony, która wcześniej stworzyła omawianą stronę — oto w jaki sposób uzyskujemy wiele stron z jednej. Za każdym razem kiedy odwiedzający odpowiadają na pytanie, numer pytania wraz z odpowiedzią i dwoma innymi wartościami jest wysyłany z powrotem do tej samej strony w celu przetworzenia.

Jeszcze jedna rzecz jest przekazywana wraz ze stroną podczas jej przedkładania. Jest to nazwa naciśniętego przycisku:

<INPUT TYPE="submit" NAME="Calculate" VALUE="Check Answer" >

Często będziesz spotykał się z tym kodem w dalszych częściach książki oraz sam będziesz używał go przy tworzeniu twoich własnych kodów. Wykrywanie naciśnięcia tego lub jakiegokolwiek innego przycisku służy określeniu działań, jakie należy podjąć.

Kiedy strona jest przetwarzana, na stronie znajduje się czysty HTML tuż obok jej kodu. Na przykład, na nieprzetworzonej stronie obiekt sterujący wyborem, który został opisany wcześniej, wygląda następująco:

<SELECT NAME="Answer" ><% response.write AnswerText %></SELECT>

A HTML z kodem strony nieprzetworzonej dla elementów ukrytych przedstawia się tak:

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="CurrentQuestion" VALUE = "

<% Response.Write CurrentQuestion %>">

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="QuestionsTaken" VALUE = "

<% Response.Write QuestionsTaken %>">

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="NumberCorrect" VALUE = "

<% Response.Write NumberCorrect %>">

W dalszej części tego rozdziału przyjrzymy się jak kod ASP współpracuje z HTML w celu realizacji dynamicznego wyświetlania zawartości.

Składnik bazy danych

Wiele rozwiązań internetowych i intranetowych, które stworzysz, będzie zawierało w sobie jakiś rodzaj bazy danych. Kiedy logujesz użytkowników twojej witryny, będziesz potrzebował tabeli użytkowników, która będzie wykorzystywana podczas zatwierdzania ich wejść. Jeśli posiadasz firmowy katalog online, prawdopodobnie będzie on składał się z tabel zawierających informacje o produktach: ich nazwy, opis, dostępność, ceny, zalety itd. Jeśli na twojej stronie znajdują się informacje o aktualnych warunkach atmosferycznych w twoim miejscu zamieszkania, dane do wyszukiwania zapewne przechowywane są w bazie danych.

Tak więc baza danych dynamicznej aplikacji internetowej często zawiera kod źródłowy dla dynamicznej zawartości. W naszym przykładowym projekcie quizu żądania dla bazy danych pochodzą od strony ASP. Żądanie przechodzi przez komponent serwera, który wystosowuje zapytania do bazy danych. Baza danych zwraca żądanie do komponentu serwera, który następnie przesyła dane z powrotem do naszej strony ASP.

Jak się dowiesz dokładniej z rozdziału 13., kod żądania dostępu do danych bazy, zarówno na stronie ASP jak i w składniku serwera, musi znać położenie bazy danych. Aby to osiągnąć, można skorzystać z Otwartego łącza baz danych (ODBC — Open Database Connectivity). Poprzez Administratora źródeł danych ODBC (rysunek 1.16.) stworzymy Nazwę źródła danych (DSN — Data Source Name). Klikając przycisk Dodaj (Add) możemy skonfigurować połączenie z każdą osiągalną bazą danych, dla której mamy sterownik ODBC.

Rysunek 1.16. Administrator źródeł danych ODBC

W tej przykładowej witrynie łączymy się z bazą danych SQL Server 6.5 zwaną ASPBook. Stworzona zostaje nazwa DSN w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy SQL Server a stroną ASP. Kiedy to połączenie jest tworzone po raz pierwszy, zapamiętywany jest typ i nazwa bazy danych oraz adres IP serwera. Niektóre z tych elementów widać na rysunku 1.17.

Rysunek 1.17. Konfiguracja nazwy DSN ODBC.

Dane w bazie naszego przykładu z quizem zawierają tekst pytania, prawidłową odpowiedź na nie oraz wszystkie inne możliwe odpowiedzi, które zostaną wyszczególnione w obiekcie wyboru strony WWW. Używa się dwóch tabeli dostarczających potrzebnych danych. Pierwsza z nich zwana jest C1Questions; zawiera ona dane samego pytania. Nazwy pól, typów i ich zastosowania pokazano w tabeli 1.1.

Tabela 1.1. Pola C1Questions

Nazwa pola	Typ pola	Przeznaczenie
QuestionID	int	Klucz główny
Question	varchar	Tekst pytania
Answer	varchar	Tekst poprawnej odpowiedzi

QuestionID jest kluczem podstawowym dla tabeli. Oznacza to, że zawiera wartość, która jest unikalna dla tego pola. Jeśli więc któryś rekord posiada pole QuestionID o wartości 45, nie może jej mieć żaden inny rekord. Ta niepowtarzalność daje nam możliwość odczytywania właściwych odpowiedzi w kodzie. Typ danych to int, czyli wartość pola musi być liczbą całkowitą.

Pole Question zawiera treść samego pytania. Ta dana jest wyświetlana na stronie WWW jako pytanie. Typ danych w tym wypadku to varchar, co znaczy, że w polu tym mogą znaleźć się litery wraz z cyframi. Długość pola może wynosić od 0 do 255 znaków.

Pole Answer zawiera prawidłową odpowiedź na pytanie. To pole tekstowe używane jest do sprawdzania poprawności odpowiedzi podawanej przez biorących udział w quizie. Pole może zawierać od 0 do 100 znaków.

Druga tabela, z której korzysta nasza przykładowa strona z quizem, zawiera wszystkie możliwe odpowiedzi na zadane pytania. Nazywa się C1Answers, a jej pola opisuje tabela 1.2.

Tabela 1.2. Pola C1Answers

Nazwa pola	Typ pola	Przeznaczenie
AnswerID	int	Klucz główny i kolumna tożsamości
QuestionID	int	Klucz obcy
Answer	varchar	Tekst poprawnej odpowiedzi

Dane w tabeli 1.2. są wykorzystywane do wypełnienia obiektu sterującego wyborem na stronie WWW. Do każdego pytania można przyporządkować jedną lub kilka odpowiedzi znajdujących się w tabeli. W kodzie prosimy tabelę o znalezienie odpowiedzi przyporządkowanych do aktualnego pytania, a następnie wyświetlamy je w obiekcie wyboru.

Pole AnswerID jest kluczem głównym tabeli. Jak wspomniano wcześniej klucz główny jednoznacznie identyfikuje każdy rekord tabeli. Pole jest również określane pojęciem kolumny tożsamości. To znaczy, że podczas dodawania do tabeli nowego rekordu możesz zostawić to pole puste, a SQL Server wypełni je automatycznie niepowtarzalną wartością. Jak się dowiemy z rozdziału 13., tworząc pola takie jak te w SQL Server, możesz określić numer początkowy i sposób inkrementacji tego numeru dla kolejnych rekordów.

Pole QuestionID używane jest jako klucz obcy tabeli, to znaczy będzie wykorzystywany do połączenia pomiędzy tabelami C1Questions i C1Answers. Kiedy wypełniamy obiekt wyboru możliwymi odpowiedziami, nie chcemy widzieć odpowiedzi na inne pytania, interesują nas jedynie dostępne odpowiedzi na bieżące pytanie. To pole umożliwia taką filtrację. Kiedy odpowiedź jest wprowadzana do tabeli, musi zostać również wprowadzona wartość pola QuestionID. To ostatnie pole odnosi się do właściwego pytania związanego z tą odpowiedzią.

Ostatnie pole tej tabeli to pole Answer, które zawiera samą treść odpowiedzi. Ta dana trafia do obiektu sterującego wyborem.

Jeden z rekordów tabeli C1Questions pokazuje tabela 1.3.

Przykładowy rekord C1Answers prezentuje tabela 1.4.

Tabela 1.3. Przykładowy rekord tabeli C1Questions

Nazwa pola	Wartość
QuestionID	1
Question	Przy tym sposobie pisania skryptów kod uruchamiany jest w przeglądarce.
Answer	Po stronie klienta

Tabela 1.4. Przykładowy rekord tabeli C1Answers

Nazwa pola	Wartość
AnswerID	1
QuestionID	1
Answer	Po stronie serwera

Komponenty serwera

Nie wszystkie twoje rozwiązania internetowe i intranetowe potrzebują komponentów serwera. Tak naprawdę na samym początku możesz nie używać ich wcale. Ale z upływem czasu zorientujesz się, że niektórych rozwiązań nie uda ci się zrealizować od ręki stosując jedynie technologię ASP; być może stwierdzisz, że kod ASP staje się zbyt skomplikowany i należy podzielić go na obiekty; lub może rozdzielisz te różnorodne zadania pomiędzy programistów klasy podstawowej a tych bardziej zaawansowanych.

Wykorzystanie czy utworzenie komponentu serwera często zaspokaja wiele wymagań. Komponenty serwera są modułami kodowymi, do których uzyskujesz dostęp poprzez twój kod ASP lub z innych środowisk programowych w celu realizacji pewnych zadań związanych z programowaniem.

Niektóre z tych składników wbudowane są w twój system. Na przykład IIS (Internet Information Server) jest dostarczany wraz z CDO (Collaborative Data Objects) ułatwiającymi wysyłanie poczty elektronicznej poprzez twój kod, co zostanie omówione w rozdziale 9. Kolejny składnik dostarczany wraz z IIS to Browser Capabilities, który to komponent używany jest do określania typu przeglądarki i innych informacji dotyczących gości strony (więcej informacji znajdziesz w rozdziale 10).

Inne składniki można zakupić lub pobrać ze stron sprzedawców. Te produkty są zazwyczaj bardziej wyspecjalizowane w swoich zadaniach. Jeśli na przykład wystąpi potrzeba stworzenia kodu grafiki ukazującej diagram kołowy, znajdziesz odpowiednie ku temu składniki. Często możesz oszczędzić sobie mnóstwa czasu i pieniędzy dzięki zakupieniu składnika wspierającego programowanie.

Inną możliwością jest stworzenie własnych składników. Można w ten sposób zaspokoić różnorodne potrzeby, w tym również wydajność. Gdy tworzysz nowy składnik zaimplementowany w postaci kompilowanego kodu, który różni się od kodu skryptu ASP tym, że musisz go przekompilować za każdym razem, kiedy go używasz.

Innym ważnym powodem tworzenia składników jest oddzielenie od siebie części strony poświęconej sprawom firmowym od interfejsu twoich aplikacji. Załóżmy, że musisz stworzyć witrynę, która dodawałaby informacje o nowych pracownikach do bazy danych. Możesz tego dokonać na wiele różnych sposobów. Możesz stworzyć aplikację dostępu dla działu zasobów ludzkich twojej firmy, przez którą będzie się wprowadzać zapisy do bazy danych. Możesz również użyć w tym celu aplikacji ASP. Baza danych prawdopodobnie jest skonfigurowana w ten sposób, że pewne pola wymagają wypełnienia, inne muszą być określonego typu i zasięgu. Te zasady, zasady firmowe, mogą być modyfikowane o wiele łatwiej i dokładniej, jeśli są umieszczone osobno. Komponent serwera zazwyczaj jest implementowany w ten sposób.

Dodatkowym powodem tworzenia komponentów serwera jest pozbawienie niedoświadczonych programistów dostępu do pewnych złożonych bloków kodu. Możesz na przykład stworzyć procedurę obliczającą pewną przewidywaną wartość na podstawie zbioru parametrów i kalkulacji. Ten kod mógłby być umieszczony we wszystkich miejscach, które z niego korzystają. Ale programista, który nie jest z nim odpowiednio zaznajomiony mógłby korzystać z niego w niewłaściwy sposób. Jeśli stworzysz składnik serwera, umożliwisz swoim programistom wykonanie obliczeń dzięki jednemu połączeniu.

W rozdziale 10. omówimy szczegółowo komponenty serwera, tutaj natomiast ograniczymy się jedynie do ich wprowadzenia.

Na potrzeby strony z quizem, stworzony został komponent przez kompilację ActiveX DLL w Visual Basicu. Ten składnik realizuje interfejs między bazą danych a naszym kodem podstawowym, ASP. Tworzy się go poprzez wybranie projektu ActiveX DLL w oknie Visual Basic, co pokazano na rysunku 1.18.

Rysunek 1.18. Tworzenie ActiveX DLL w Visual Basic

Kiedy zaznaczymy ikonę ActiveX DLL, konfigurujemy szablon do tworzenia składnika serwera biblioteki DLL. Szczególne znaczenie ma tutaj nazwa projektu, ponieważ będzie ona używana w naszym kodzie ASP w celu wywoływania procedur komponentu serwera. Robi się to przez wybranie Właściwości projektu (Project Properties) z menu Projekt (Project). Ukaże się okno dialogowe pokazane na rysunku 1.19, gdzie wpiszesz nazwę projektu w pole tekstowe Nazwa projektu (Project Name).

Rysunek 1.19. Nadawanie nazwy składnikowi serwera

Wewnątrz ActiveX DLL znajdują się klasy, w których procedury faktycznie działają. Ilość klas nie jest ograniczona. Klasy tworzy się zazwyczaj przez umieszczenie razem tych procedur, które mają wspólne przeznaczenie. Na przykład komponent serwera naszej strony z quizem posiada jedną klasę. Klasa ta zawiera procedury wyszukiwania pytania i sprawdzania odpowiedzi. Lecz jeśli rozszerzymy tą aplikację, będziemy mogli dodać strony pozwalające użytkownikom na uzupełnianie quizu o własne pytania. Procedury realizujące takie zadania znajdowałyby się prawdopodobnie w osobnej klasie. Być może chciałbyś dodać kolejną klasę, która pozwalałaby użytkownikom logować się w aplikacji quizu w celu śledzenia jej rozwoju. Procedury realizujące tą funkcję znajdowałyby się zapewne w osobnej klasie.

Podobnie jak w wypadku projektu, klasa również posiada swą nazwę. Nazwa klasy jest ważna, ponieważ będzie wykorzystywana przez nasz kod ASP do wywoływania procedur znajdujących się na serwerze. Używając Visual Basic nazwę klasy określić możesz we właściwościach klasy pokazanych na rysunku 1.20.

Rysunek 1.20. Nadawanie nazwy klasie

Teraz, kiedy zdefiniowaliśmy już nasz komponent oraz klasę, jesteśmy gotowi do stworzenia procedury bądź metody wewnątrz klasy. Metody są blokami kodu napisanymi po to, aby realizować pewne zadania programowe. Są one wywoływane z kodu ASP, co zostanie omówione później.

Klasa o nazwie Quiz, którą stworzyliśmy poprzednio posiada trzy metody. Pierwsza z nich wyszukuje tekst pytania w oparciu o pole QuestionID przekazywane przez procedurę. Kod procedury jest następujący:

Public Function GetQuestion(QuestionID)

Dim RSQuestion As ADODB.Recordset

Set RSQuestion = Conn.Execute("select Question from C1Questions " _

& "where QuestionID = " & QuestionID)

If RSQuestion.EOF Then

GetQuestion = "NA"

Else

GetQuestion = RSQuestion("Question")

End If

End Function

Zauważ, że metoda ta nosi nazwę GetQuestion. Tej nazwy będziemy używać w kodzie ASP do wywoływania procedury. Kod tej funkcji łączy się z bazą danych i wyszukuje w niej tekst pytania w oparciu o pole QuestionID. Jeśli pole to nie jest właściwe, zwracany jest tekst NA; w przeciwnym wypadku zwracany jest tekst pytania.

Kolejna procedura zwraca tekst możliwych odpowiedzi do wypełnienia obiektu wyboru w formularzu HTML. Kod tej procedury:

Public Function GetAnswer(QuestionID)

Dim RSAnswers As ADODB.Recordset

Dim TempList As String

Set RSAnswers = Conn.Execute("select Answer from C1Answers " _

& "where QuestionID = " & QuestionID)

Do Until RSAnswers.EOF

TempList = TempList & "<OPTION VALUE=""" _

& RSAnswers("Answer") & """>" _

& RSAnswers("Answer") & "</OPTION>"

RSAnswers.MoveNext

Loop

GetAnswer = TempList

End Function

Ta metoda nosi nazwę GetAnswer. Kiedy jest wywoływana, przekazywane zostaje pole QuestionID. W bazie danych wyszukiwane są wszystkie możliwe odpowiedzi na dane pytanie. Następnie kod przechodzi kolejno lub w pętli przez każdą z opcjonalnych odpowiedzi znajdujących się w obiekcie sterującym wyborem, budując odpowiedni tekst HTML. Formatem zwracanym przez metodę jest czysty HTML.

Ostatnią metodą klasy Quiz serwera o nazwie SampleServer jest procedura CheckAnswer. Sprawdza ona poprawność udzielonej odpowiedzi. Kod procedury:

Public Function CheckAnswer(QuestionID, AnswerText)

Dim RSAnswer As ADODB.Recordset

Set RSAnswer = Conn.Execute("select Answer from C1Questions " _

& "where QuestionID = " & QuestionID)

If RSAnswer("Answer") = AnswerText Then

CheckAnswer = 1

Else

CheckAnswer = 0

End If

End Function

Procedura CheckAnswer korzysta z dwóch wartości: pola QuestionID oraz Answer w celu sprawdzenia poprawności odpowiedzi. Kod łączy się z bazą danych przeszukując ją w celu odnalezienia poprawnej odpowiedzi na konkretne pytanie. Następnie ta odpowiedź jest porównywana z odpowiedzią przekazywaną przez procedurę. Jeśli obydwie są takie same, procedura zwraca wartość 1, jeśli tak nie jest — wartością wyjściową jest 0. Te wartości oraz inne zwracane przez procedury będą wykorzystane przez kod ASP, co omówiono dalej.

Klasa, którą tworzymy w Visual Basic, posiada miejsce pozwalające nam na określenie aplikacji, którą chcemy uruchomić, kiedy po raz pierwszy klasa jest wywoływana, innymi słowy kiedy tworzona jest jej kopia. To miejsce nazywane określane jest mianem Inicjacji zdarzenia i zawiera następujący kod:

Private Sub Class_Initialize()

Conn.Open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

End Sub

Ten kod zapewnia nam połączenie z bazą danych. Pamiętaj o tym, że musieliśmy skonfigurować nazwę DSN, jak to omawialiśmy w podrozdziale poświęconym bazie danych. Jedna z linii powyższego kodu korzysta z nazwy DSN, dzięki której możliwe jest połączenie z bazą danych. Inne procedury tej klasy używają tego połączenia podczas wyszukiwania danych.

Kod ASP (Active Server Page)

Do tej pory przyglądaliśmy się czystemu kodowi HTML wysyłanemu do przeglądarki, jak również jego statycznemu wykorzystywaniu na naszej dynamicznej stronie. Przyjrzeliśmy się bazie danych zawierającej pytania i odpowiedzi quizu, jak również składnikom stworzonym w Visual Basic, używanym podczas łączenia z bazą. Teraz zwrócimy uwagę na kod ASP.

Kod ASP jest odczytywany i przetwarzany przez serwer IIS, kiedy nasi goście odwiedzają stronę. Ten kod kompletuje wywołania potrzebne do stworzenia odpowiedniego wyjścia dla przeglądarki. W naszym przykładzie quizu kod musi wyszukiwać pytania i odpowiedzi. Musi również obserwować aktualne pytanie oraz liczbę poprawnych odpowiedzi oraz zadanych pytań. Kod powinien też formatować stronę w ten sposób, aby pole odpowiedzi i przycisk nie ukazywały się po zakończeniu quizu. Szczegółowo omówimy układ tego kodu w rozdziale 4., a na razie przyjrzymy się mu tylko pobieżnie.

Na początku strony ASP mamy następujący kod:

<%@ Language=VBScript %>

<%

set objQuiz = server.CreateObject("SampleServer.Quiz")

if isempty(Request.Form("Calculate")) then

CurrentQuestion = 1

QuestionsTaken = 0

NumberCorrect = 0

else

if objQuiz.CheckAnswer(Request.Form("CurrentQuestion"), _

Request.Form("Answer")) = 1 then

NumberCorrect = Request.Form("NumberCorrect") + 1

else

NumberCorrect = Request.Form("NumberCorrect")

end if

QuestionsTaken = Request.Form("QuestionsTaken") + 1

CurrentQuestion = Request.Form("CurrentQuestion") + 1

end if

QuestionText = objQuiz.GetQuestion(CurrentQuestion)

if QuestionText = "NA" then

TheMessage = "Quiz: Complete"

else

TheMessage = "Quiz: In Progress"

AnswerText = objQuiz.GetAnswer(CurrentQuestion)

end if

%>

Pierwsza linia kodu informuje kompilator o rodzaju języka użytego podczas tworzenia skryptu, w tym przypadku jest to VBScript.

Następnie tworzymy kopię klasy na serwerze, co opisane zostało w poprzednim podrozdziale. Innymi słowy łączymy się ze składnikiem serwera, ponieważ chcemy wykorzystać procedury znajdujące się na nim:

set objQuiz = server.CreateObject("SampleServer.Quiz")

Zauważ, że kiedy stworzyliśmy procedurę, użyliśmy nazw projektu i klasy — SampleServer.Quiz.

Przypomnij sobie podrozdział dotyczący HTML, gdzie omawialiśmy sposób określania działań, które należy podjąć przy użyciu przycisku Submit Request. To samo realizuje poniższy kod:

if isempty(Request.Form("Calculate")) then

Oznacza to, że jeśli odwiedzający nie nacisnął przycisku Calculate, to musiał wejść na stronę. Jeśli wystąpi taki przypadek, będziemy musieli skonfigurować stronę pierwszego pytania:

CurrentQuestion = 1

QuestionsTaken = 0

NumberCorrect = 0

Jeśli przycisk Calculate jest naciśnięty, wtedy odwiedzającym przedstawiane są pytania, na które należy odpowiedzieć:

Else

Następnie kod wywołuje składnik sprawdzający, czy nasi goście wpisali poprawną odpowiedź. Jeśli tak, musimy wyświetlić potwierdzenie poprawności:

if objQuiz.CheckAnswer(Request.Form("CurrentQuestion"), _

Request.Form("Answer")) = 1 then

NumberCorrect = Request.Form("NumberCorrect") + 1

W przeciwnym razie, aktualna liczba (NumberCorrect) oznacza ilość udzielonych do tej pory poprawnych odpowiedzi:

else

NumberCorrect = Request. Form("NumberCorrect")

Teraz musimy wyszukać tekst kolejnego pytania poprzez wywołanie procedury GetQuestion ze składnika serwera:

QuestionText = obj.Quiz.GetQuestion(CurrentQuestion)

Jeśli pytanie nie zostało znalezione, procedura zwraca wartość NA, jak to określiliśmy w poprzednim podrozdziale.

if QuestionText = "NA" then

Oznacza to, że powinniśmy przedstawić odwiedzającym wiadomość informującą o zakończeniu quizu:

TheMessage = "Quiz: Complete"

W innym razie wyszukaliśmy odpowiednie pytanie, a odpowiedzi na nie muszą zostać znalezione przez procedurę GetAnswer:

else

TheMessage = "Quiz: In Progress"

AnswerText = objQuiz.GetAnswer(CurrentQuestion)

end if

Po całym HTML rozsiane są dodatkowe linie skryptu, które wstawiają zmienne stworzone wcześniej. Na przykład tekst pytania napisany w HTML przedstawia się następująco:

<P><B><FONT FACE="Arial,Helvetica">

<% response.write QuestionText %></B></FONT>

Odpowiedzi dla obiektu sterującego wyborem są napisane w następującej linii kodu:

<SELECT NAME="Answer" ><% response.write AnswerText %></SELECT>

A rejestr punktacji dla odwiedzającego jest napisany w HTML w następujący sposób:

<P><B><FONT FACE="Arial,Helvetica">

<% Response.Write The Message %><BR>Score

<% Response.Write NumberCorrect %> out of

<% Response.Write QuestionsTaken %></B></FONT>

Tak więc ASP realizuje naprawdę ważne zadania!

Współpraca z serwerem internetowym

Wszystkie poprzednie kody ściśle współpracują z serwerem internetowym. Serwer czeka na żądania dostępu od przeglądarki. Serwer wyszukuje żądaną stronę. Zależnie od typu strony, serwer internetowy sprawdzi również kod ASP. Jeśli taki kod znajduje się na stronie, serwer go przetworzy i połączy się z każdym składnikiem, którego kod ASP potrzebuje. Kiedy przetwarzanie zostaje zakończone, serwer internetowy wyśle HTML do przeglądarki.

W naszym przykładzie korzystaliśmy z internetowego serwera informacyjnego (IIS) Microsoftu w systemie operacyjnym Windows NT. Kiedy ktoś w Internecie lub naszym Intranecie żąda dostępu do pliku quiz.asp, serwer IIS wyszukuje tą stronę. IIS zauważa, że strona ma rozszerzenie .asp. W ten sposób jest informowany o tym, że dana strona jest wykonana w technologii ASP i należy przetworzyć jej kod. Serwer IIS uruchamia ten kod na naszej stronie quizu. Tworzy kopie klasy o nazwie Quiz z serwera SampleServer. Następnie wynik w postaci HTML wysyła do tej przeglądarki, która żądała dostępu do strony.

W następnym rozdziale dokładniej przyjrzymy się serwerowi IIS. Dowiemy się, jak konfigurować i wykorzystywać ten serwer z perspektywy twórcy strony.

Nie tylko IIS systemu NT

Tematem głównym tej książki jest korzystanie z technologii ASP na serwerze systemu Windows NT dzięki uruchamianiu IIS. Ale popularność ASP powoduje, że szybko wychodzi ona poza te ramy. Liczne firmy wytwarzają narzędzia i dodatki dla innych serwerów internetowych i systemów operacyjnych, co pozwala twórcom stron ASP pracować również poza modelem Microsoftu.

W nadchodzących latach spodziewamy się kontynuacji rozwoju technologii ASP i przejęcia zasadniczej roli w zapewnianiu połączenia pomiędzy klientem a serwerem.

Rozdział 2.
Serwer IIS widziany z perspektywy twórcy stron

Czym jest IIS?

Internet Information Service (IIS) firmy Microsoft jest połączeniem pomiędzy klientem a serwerem używanym w rozwiązaniach korzystających z przeglądarek internetowych i intranetowych. W tym typie rozwiązań pojęcie klient oznacza przeglądarkę, na przykład Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator czy jakąś inną. Serwer oznacza kombinację narzędzi i aplikacji, których używamy do tworzenia zawartości strony. W przypadku niektórych serwisów WWW zadania IIS będą ograniczały się do wysyłania statycznych bloków HTML; gdzie indziej IIS będzie odgrywał znacznie większą rolę, ułatwiając komunikację pomiędzy mnóstwem zasobów na twoim serwerze.

Rysunek 2.1 pokazuje kolejne kroki żądania dostępu w tym środowisku klient-serwer. Omówimy ten proces dokładniej w rozdziale 4, teraz przyjrzyjmy się jedynie udziałowi serwera IIS. Użytkownicy wpisują w swojej przeglądarce żądanie dostępu do strony znajdującej się na twoim serwerze. Żądanie jest przesyłane przez Internet do twojego serwera, a następnie do IIS. IIS wyszukuje żądaną stronę, a następnie, w oparciu o nazwę znalezionego pliku decyduje o tym, co należy z nią zrobić. Jeśli plik ma rozszerzenie oznaczające konieczność przetworzenia go przez twój komputer, np. .asp, to IIS przetworzy kod tej strony.

Rysunek 2.1. Kolejne kroki generowania żądania przez przeglądarkę

To przetwarzanie może dotyczyć również innych składników. Jeśli kod wymaga połączenia z SQL Server w celu wyszukania jakiejś danej, tworzona jest kopia potrzebnych składników. Kiedy kod potrzebuje jakiegoś programu graficznego do wygenerowania wykresu, odpowiedni składnik jest uruchamiany. Kiedy kod wywołuje jeden z twoich własnych składników, również zostanie stworzona jego kopia.

Wynik kodu i wszystkie składniki pobrane dla tej strony są wysyłane z powrotem do przeglądarki, która żądała dostępu do strony. Następnie przeglądarka dokonuje analizy składniowej przysłanego kodu i wyświetla zawartość strony. Jeśli strona nie ma rozszerzenia lub nazwy, która wskazywałaby na konieczność przetworzenia jej przez IIS, jest ona po prostu wysyłana do przeglądarki bez kopii składników oraz bez jakiegokolwiek przetworzenia.

Otrzymywanie kopii IIS

Internetowy serwer informacyjny wersji 4.0 systemu Windows NT 4.0 jest dostarczany wraz z pakietem Option Pack systemu operacyjnego. Pakiet ten możesz pobrać za darmo z witryny WWW Microsoftu. Nowe kopie płyt CD z Windowsem NT również zawierają serwer IIS 4.0, możesz więc już mieć IIS uruchomiony na twoim serwerze — będziesz bowiem potrzebował przynajmniej wersji 4.0. Poprzednie wersje nie pozwalały na wykorzystanie wszystkich narzędzi i technik przedstawionych w tej książce. To, czy posiadasz zainstalowany Pakiet opcji Windowsa NT 4.0, możesz sprawdzić przeglądając odpowiedni folder, co pokazano na rysunku 2.2.

Rysunek 2.2. Folder Pakietu opcji Windows NT 4.0

Instrukcje dotyczące pełnej instalacji IIS również znajdują się na stronie internetowej Microsoftu. Dalsza część tego rozdziału dotyczy konfiguracji IIS z perspektywy twórcy stron. Nauczysz się pracy z Konsolą zarządzania Microsoftu, konfiguracji usługi WWW, dodawania kolejnych witryn, współpracy z aplikacjami ASP, stosowania i konfigurowania usługi FTP oraz monitorowania sprawności twojego internetowego serwera informacyjnego.

Konsola zarządzania Microsoftu

Konsola zarządzania Microsoftu (MMC — Microsoft Management Console) jest narzędziem używanym do konfiguracji IIS. MMC jest nowym elementem Windowsa NT używanym również podczas konfiguracji wielu innych zadań administracyjnych w środowisku NT. Narzędzie to działa przy użyciu modułów dodatkowych dla każdej aplikacji, która wykorzystuje konsolę MMC.

MMC stanowi szkielet do konfiguracji usług. Produkt wymagający od administratora użycia MMC podczas konfiguracji, dostarcza modułu dodatkowego do MMC. Moduł dodatkowy (ang. snap-in) prezentuje hierarchiczny widok obiektów programu usługowego wraz z działaniami, które można podjąć dla każdego z nich.

Aby wywołać konsolę MMC dla IIS, wybierz Menedżera usług internetowych z IIS firmy Microsoft pokazanego na rysunku 2.2, a wtedy zobaczysz konsolę zarządzania pokazaną na rysunku 2.3.

Rysunek 2.3. Konsola zarządzania MMC z modułem dodatkowym IIS w użyciu

Po lewej stronie znajduje się moduł dodatkowy IIS prezentujący listę hierarchiczną obiektów. Rozwijania i zwijania listy dokonujesz podobnie jak w oknie Eksploratora Windows, przez kliknięcie znaków plus lub minus. Kiedy klikniesz jeden z obiektów po lewej stronie okna, po prawej ukażą się wszystkie znajdujące się w nim pozycje.

Każdy obiekt może zawierać działania (akcje), które podejmuje się dla tego obiektu. Możesz przeglądnąć listę działań dla obiektu wybierając go i klikając przycisk Działanie (Action) znajdujący się w pasku narzędziowym, co pokazano na rysunku 2.4.

Rysunek 2.4. Menu Działanie w konsoli MMC

Każdy obiekt posiada również Właściwości (Properties), które są atrybutami obiektu. Aby przejrzeć właściwości obiektu, kliknij obiekt prawym przyciskiem myszy i wybierz Właściwości (Properties). Przeglądu właściwości możesz dokonać również klikając przycisk Działanie (Action) i wybierając Właściwości (Properties) lub naciskając ikonę Właściwości (Properties) w pasku narzędziowym.

Moduł dodatkowy w pasku narzędziowym zapewnia również realizację innych funkcji, które nie odnoszą się do określonego obiektu. Na przykład możesz przejrzeć zawartość Monitora wydajności lub Programu przeglądu zdarzeń, wybierając odpowiednią ikonę na pasku narzędziowym.

Właściwości usług WWW

Internetowy serwer informacyjny zawiera w sobie między innymi usługę WWW. Ta usługa ma właściwości, które możesz modyfikować wpływając na sposób jej konfiguracji. Usługa ta zawiera wiele właściwości, które są również właściwościami danej witryny WWW. Kiedy tworzysz nową witrynę WWW, właściwości użyte przy jej tworzeniu są dziedziczone przez usługę WWW, tak więc konfiguracja usługi już na samym początku oszczędzi ci mnóstwa czasu i pracy, jeśli na twoim serwerze znajduje się wiele witryn WWW.

Aby otworzyć okno właściwości Usługi WWW w konsoli MMC, kliknij prawym przyciskiem myszy nazwę komputera zawierającego tą usługę, którą chcesz skonfigurować, a następnie wybierz Właściwości (Properties). Zobaczysz okno dialogowe pokazane na rysunku 2.5.

Rysunek 2.5. Dialog wyboru Właściwości głównych

Zwróć uwagę na pole wyboru Umożliwiaj dławienie przepustowości (Enable Bandwidth Throttling). Jeśli zaznaczysz to pole, udostępnione zostanie pole tekstowe znajdujące się poniżej. Możesz w nim określić wartość przepustowości sieci, którą chcesz wykorzystać dla usługi. Ta wartość jest wartością maksymalną, a nie zarezerwowanym poziomem przepustowości — oznacza to, że niezależnie od dostępnego aktualnie pasma przepustowości, twoja usługa może zająć maksymalnie taką jej wartość, jaką określono w polu tekstowym.

Właściwości witryny WWW

W polu Właściwości główne (Master Properties) wybierz Usługę WWW i kliknij przycisk Edytuj (Edit). Teraz powinieneś ujrzeć okno dialogowe właściwości głównych dla Usługi WWW, jak to pokazano na rysunku 2.6.

Rysunek 2.6. Właściwości Usługi WWW

Upewnij się, czy poruszasz się po zakładce o nazwie Witryna WWW (Web Site). Pierwszą rzeczą, jaką możesz tam wprowadzić jest opis usługi. Nie ma on wpływu na funkcjonowanie usługi, a służy jedynie twojej własnej identyfikacji. W samym środku okna właściwości możesz skonfigurować połączenia. Tutaj możesz zezwolić na równoczesne połączenie z twoim serwerem IIS nieograniczonej liczby odwiedzających lub możesz ją ograniczyć. Możesz również określić Czas rozłączenia (Connection Timeout). Wartość ta określa czas (w sekundach), przez który użytkownik może pozostawać nieaktywny przed przerwaniem połączenia z twoją usługą WWW.

W dolnej części okna właściwości możesz zdecydować, czy chcesz umożliwić rejestrację, a jeśli tak, to jaki ma być jej typ. Rejestracja w Usłudze WWW pozwala na śledzenie poczynań użytkownika na twojej witrynie. Jeśli opcja rejestracji jest zaznaczona, każde żądanie dostępu od serwera WWW jest odnotowywane jako kolejna pozycja w bazie danych lub pliku tekstowym. Wprowadzane zapisy mogą zawierać datę i czas dostępu, adres IP komputera wysyłającego żądanie, plik będący obiektem zainteresowania i wiele więcej. Posiadasz cztery możliwości wyboru formatu dziennika zdarzeń: format pliku dziennika serwera IIS Microsoftu, wspólny format NCSA, rozszerzony format W3C oraz format dziennika ODBC.

Format pliku dziennika zdarzeń serwera IIS Microsoftu jest specyficznym formatem używanym jedynie przez IIS. Plik dziennika jest tekstowym plikiem ASCII. Kiedy klikniesz właściwości pliku tego typu, możesz wybrać jego lokalizację i określić częstość generowania nowego pliku.

Wspólny format pliku dziennika NCSA jest spotykany na serwerach internetowych, które nie należą do świata Microsoftu. Możesz potrzebować tego typu formatu podczas korzystania z niezależnego narzędzia analizy pliku dziennika.

Rozszerzony format pliku dziennika zdarzeń W3C jest podobny do poprzedniego formatu NCSA, ale posiada dodatkowe pola wykorzystywane podczas śledzenia. Możesz również wybrać, w których polach chcesz gromadzić informacje, a w których nie. Jeśli naciśniesz przycisk Właściwości (Properties) dla tego typu dziennika, ujrzysz okno Rozszerzonych właściwości rejestracji (Extended Logging Properties), pokazane na rysunku 2.7.

Rysunek 2.7. Okno dialogowe Rozszerzonych właściwości rejestracji

Klikając zakładkę Rozszerzone właściwości (Extended Properties) zobaczysz różne pola z nazwami zdarzeń, które możesz obserwować. Pole Nazwa użytkownika (User Name) jest prezentowane tylko wtedy, gdy dana osoba aktualnie jest zarejestrowana na twoim serwerze. Jeśli stroną odwiedzoną przez użytkownika na twojej witrynie była http://www.somewhere.com/search.asp?query=VB, adresem URL byłaby tutaj część www.somewhere.com/search.asp, a query=VB — polem zapytania URI. Pole Agent użytkownika (User Agent) zawiera informacje o przeglądarce, która wystosowała żądanie dostępu. Pole Odsyłacz (Referrer) zawiera nazwę strony, którą poprzednio odwiedził użytkownik, jeśli posiadała ona łącze ze stroną aktualnie odwiedzaną, z którego skorzystał użytkownik oraz jeśli przeglądarka obsługuje to pole. Jeśli żądany element strony to grafika, wtedy pole odsyłacza będzie obejmowało nazwę strony, na której ta grafika się znajduje.

Czwartym typem rejestracji jest rejestracja ODBC, która najbardziej obciąża zasoby, ale daje ci wspaniałe możliwości analizy. Podczas rejestracji ODBC każde żądanie dostępu do twojego serwera jest odnotowywane w bazie danych. Korzystasz z właściwości dla tego typu rejestracji w celu określenia nazwy DSN bazy danej, której będziesz używał. Musisz najpierw stworzyć tabelę, w której będą umieszczane zapisy żądań. Tabela ta musi być określonego formatu, jak to opisano dla SQL Server w tabeli 2.1.

Tabela 2.1. Definicje pól tabeli rejestracji ODBC

Nazwa pola	Wartość
ClientHost	varchar(255)
Username	varchar(255)
LogTime	datetime
Service	varchar(255)
Machine	varchar(255)
ServerIP	varchar(50)
ProcessingTime	int
BytesRecvd	int
BytesSent	int
ServerStatus	int
Win32Status	int
Operation	varchar(255)
Target	varchar(255)
Parameters	varchar(255)

Po stworzeniu tabeli, będziesz musiał określić nazwę DSN poprzez Administratora źródeł danych ODBC, do którego następnie stworzysz odniesienie w oknie dialogowym rejestracji ODBC. Zobacz rozdział 13, w którym znajdziesz dodatkowe informacje na temat tworzenia nazw DSN.

Przypis

Ponieważ rejestracja wymaga się zapisywania żądań do pliku lub bazy danych, korzysta się z zasobów. Jeśli nie używasz rejestracji, zasoby te możesz wyłączyć.

Właściwości związane z wydajnością

Wybierz zakładkę Wydajność (Performance) w oknie Właściwości usługi WWW (WWW Service Properties), a zobaczysz okno przedstawione na rysunku 2.8.

Rysunek 2.8. Właściwości wydajności usługi WWW

Dostrajanie wydajności (Performance Tunning) określa szacunkową liczbę połączeń w ciągu dnia. Nie musisz ustalać maksymalnego poziomu przewidywanych połączeń, jeśli nie jest ich zbyt wiele, ponieważ wtedy nie wykorzystasz odpowiednio twoich zasobów.

Zauważ, że pole wyboru Umożliwiaj dławienie przepustowości (Enable Bandwidth Throttling) jest niedostępne. Ta właściwość może być ustawiona jedynie dla konkretnej witryny WWW. Omówimy tą właściwość później, w podrozdziale „Właściwości witryny WWW”.

Kiedy zaznaczone jest pole Umożliwiaj sprawdzenie aktywności HTTP (HTTP Keep-Alive Enable), przeglądarka może podtrzymywać połączenie przez kolejne żądania dostępu do strony zamiast zestawiać połączenie za każdym razem, kiedy pojawia się nowe żądanie dostępu. To pole jest zaznaczone domyślnie.

Właściwości filtrów ISAPI

Jedną z najbardziej zaawansowanych funkcji IIS jest tworzenie filtrów ISAPI (ISAPI Filters), które pozwalają na podjęcie własnych, dostowanych do twoich potrzeb działań podczas wystąpienia niektórych zdarzeń związanych z IIS. Zamiast zwykłego przetworzenia zdarzenia przez serwer IIS, możesz wybrać inny program, który zajmie się tym zdarzeniem. Takie programy często napisane są w Visual C++ i również często umożliwiają dostosowanie procesu rejestracji. Jeśli więc nie odpowiadają ci formaty rejestracji omówione we wcześniejszym podrozdziale, możesz stworzyć swój własny.

Aby to uczynić musisz dodać filtr ISAPI w odpowiednim oknie zakładki. pokazanym na rysunku 2.9. Kliknij przycisk Dodaj (Add) i przeglądnij pliki biblioteki. Kolejność pojawiania się tych filtrów jest znacząca, ponieważ pierwszy znaleziony filtr zajmujący się zdarzeniem jest uruchamiany przed wszystkimi innymi. Kiedy pliki te zostaną załadowane, pozostają w pamięci, uważaj więc, aby nie zostały nadużyte.

Rysunek 2.9. Okno dialogowe filtrów ISAPI

Właściwości katalogu macierzystego

Następnie przeanalizujmy właściwości Katalogu macierzystego (Home Directory), które pokazane zostały na rysunku 2.10.

Rysunek 2.10. Właściwości katalogu macierzystego usługi WWW

Zauważ, że niektóre punkty okna są niedostępne, ponieważ nie mają one zastosowania w odniesieniu do usługi WWW, są natomiast omówione nieco dalej w tym rozdziale podczas analizy właściwości witryn WWW oraz aplikacji ASP.

Kiedy ustawiasz właściwości usługi WWW pamiętaj, że tworzone przez ciebie witryny WWW będą dziedziczyć te właściwości — bądź więc ostrożny.

Uprawnienia dostępu (Access permissions) określają, co anonimowy użytkownik może zrobić z plikami. Kiedy wybrano pole Odczyt (Read), może on jedynie przeglądać pliki. Jeśli zaznaczono kratkę Zapis (Write), odwiedzający mogą przekazywać pliki do serwera.

Możesz zaznaczyć pole wyboru Dostęp do pliku dziennika zdarzeń (Log access), aby włączyć plik lub katalog do pliku dziennika. Jeśli zaznaczono Przeglądanie katalogu (Directory browsing), odwiedzający mogą zobaczyć zawartość katalogu w celu stwierdzenia, czy nie znajduje się w nim domyślna strona. Zazwyczaj nie będziesz chciał wybrać tej opcji, ponieważ odwiedzający mogą znaleźć stronę na twojej witrynie posługując się łączami zamiast przeglądać listę stron twojej witryny.

Jeśli zaznaczysz pole wyboru Indeksuj bieżący katalog (Index this directory), strony w witrynie lub katalogu będą podlegały automatycznego indeksowaniu, co spowoduje stworzenie bazy danych, która pozwoli użytkownikom przeszukać zawartość strony.

Reszta właściwości w tej zakładce zostanie omówiona w tym rozdziale nieco później.

Dokumenty

Zakładka właściwości Dokumentów (Documents) usługi WWW ukazano na rysunku 2.11.

Rysunek 2.11. Zakładka właściwości dokumentów

Kiedy wpisujesz adres sieciowy taki jak http://www.something.com, faktycznie jesteś odsyłany do konkretnej strony na witrynie, przykładowo http://www.something.com/index.html lub http://www.something.com/default.asp. Te strony nazywane są stronami domyślnymi. Jeśli nie określisz strony, do której chcesz się dostać, serwer zakłada, że żądasz dostępu do domyślnej strony w witrynie lub katalogu; na wielu serwerach istnieje taka ustalona nazwa, jak index.html.

W serwerze IIS możesz określić nawet kilka nazw stron domyślnych. Robi się to przy użyciu przycisku Dodaj (Add) w zakładce Dokumenty (Documents). Gdy tylko nazwy zostaną określone, możesz ustalić kolejność, w której IIS powinien przeglądać strony domyślne. Na przykład ustalając kolejność taką jak na rysunku 2.11, IIS najpierw odszuka stronę default.htm. Jeśli jej nie znajdzie, w drugiej kolejności postara się odszukać stronę default.asp.

Jeśli zaznaczysz pole Udostępnij stopkę dokumentu (Enable document footer) i określisz nazwę strony, IIS wstawi tą stronę na dole każdej innej wywoływanej strony. Mógłbyś użyć tej funkcji do automatycznego dodawania informacji o prawach autorskich do zawartości wszystkich stron bez konieczności ich modyfikacji, określając jedynie w polu stopki dokumentu nazwę strony, w której taka informacja się znajduje.

Błędy klienta

Zakładka właściwości Błędów klienta (Customer Errors) pokazana została na rysunku 2.12.

Rysunek 2.12. Zakładka właściwości Błędów klienta

Kiedy próbujesz uzyskać dostęp do strony, która nie istnieje, otrzymasz wiadomość, która poinformuje cię o tym fakcie. Większość witryn WWW wyświetla tą wiadomość o błędzie w bardzo surowym formacie, ukazującym jedynie numer błędu i jego opis. Inne witryny natomiast prezentują bogatszą informację o błędzie, która nie daje ci odczuć, że nagle utknąłeś nie posiadając możliwości wyjścia z sytuacji. IIS daje możliwość powrotu do dowolnej, określonej strony, kiedy wystąpi jakiś błąd.

Na przykład zamiast prezentować odwiedzającemu sztywną wiadomość, że strona nie została odnaleziona, być może zechcesz dać im możliwość poszukania tej strony na twojej witrynie, lub udostępnisz im kontakt, przez który będą mogli poinformować cię o martwym łączu.

Możesz określić nazwę strony, którą chcesz wyświetlać, dokonujesz naciskając przycisk Edytuj właściwości (Edit Properties), podświetlając najpierw ten numer błędu, przy wystąpieniu którego strona ma być wyświetlona.

Witryny WWW w serwerze IIS

Jak widać na rysunku 2.13, na serwerze IIS możesz mieć wiele witryn WWW. Witryny na IIS są zaznaczone ikoną, która przedstawia dłoń trzymającą glob ziemski. W poprzednim przykładzie zainstalowanych było siedem witryn WWW: Default Web Site, Administration Web Site, NetStats2000, Travel Science, WindowsNTExpert, NationsInstitute oraz Invitations4Less.

Rysunek 2.13. Witryny WWW w serwerze IIS

Zauważ, że następna kolumna po opisie witryny nosi nazwę stanu. Ta kolumna zawiera informacje o tym, czy dana witryna aktualnie jest uruchomiona, spauzowana lub zatrzymana. Witryna uruchomiona jest osiągalna dla obecnych i nowych połączeń; spauzowaną mogą obejrzeć tylko ci, którzy już są połączeni; zatrzymana witryna jest wyłączona i niedostępna dla żadnych połączeń.

Aby uruchomić, zatrzymać bądź spauzować witrynę WWW, kliknij prawym przyciskiem myszy witrynę w prawej połowie konsoli MMC, a następnie wybierz Uruchom (Start), Zatrzymaj (Stop) bądź Przerwij (Pause), jak pokazano na rysunku 2.14. Tego samego dokonać można w menu Działanie (Action) lub w pasku narzędziowym, wybierając odpowiednią ikonę.

Rysunek 2.14. Uruchamianie, zatrzymywanie i pauzowanie witryny WWW

Dodawanie witryny WWW

Możesz dodać witrynę WWW do serwera IIS przy użyciu Kreatora nowych witryn WWW. Dostęp do kreatora uzyskuje się klikając prawym przyciskiem myszy ten komputer z listy, na którym chcesz umieścić witrynę, a następnie wybierając pozycję Nowy (New) i Witryna WWW (Web Site), tak jak pokazano na rysunku 2.15.

Rysunek 2.15. Wybór Kreatora nowych witryn WWW

Kreator przeprowadzi cię przez proces dodawania nowej strony do serwera IIS. Pierwszym krokiem będzie wpisanie nazwy witryny (Rysunek 2.16). Ta nazwa będzie służyła identyfikacji witryny. W drugim kroku dokonasz konfiguracji adresu IP oraz numeru portu dla tej witryny WWW (Rysunek 2.17).

Rysunek 2.16. Pierwszy krok Kreatora nowych witryn WWW

Rysunek 2.17. Drugi krok Kreatora nowych witryn WWW

Po pierwsze należy wybrać adres IP dla twojego serwera. Jeśli serwer posiada pojedynczy adres IP, możesz jego wartość wybrać z listy. Jeśli serwer posiada więcej niż jeden adres IP, będziesz musiał wiedzieć, pod którym z nich zarejestrowana jest twoja nazwa domeny. Jeśli tego nie wiesz, skontaktuj się z twoim dostawcą Internetu bądź administratorem sieci w celu zasięgnięcia takich informacji.

Jak się przekonasz później, jedną z najbardziej znaczących zmian dokonanych w IIS wersji 4 jest możliwość umieszczenia wielu witryn WWW pod jednym adresem IP — tak więc rzeczywiście będziesz potrzebował tylko jednego adresu IP.

Numery portów powinny być pozostawione bez zmian. Znajdują się tam domyślne wartości, które wysyła przeglądarka. Jeśli wpiszesz inne numery portów, odwiedzający witrynę będą musieli znać te wartości, aby uzyskać do niej dostęp. Jeśli przykładowo nie zmienisz numeru portu TCP, goście mogliby odwiedzać stronę http://www.somewhere.com. Jeśli zmienisz ten numer na 9269, to goście będą musieli dodawać ten numer do adresu. Będzie on wyglądał następująco: http://www.somewhere.com:9269.

Zazwyczaj nie dokonuje się zmiany numeru, ponieważ byłoby to kłopotliwe dla twoich gości, którzy rzadko wprowadzaliby ten numer. Jest to jednak technika pozwalająca na zróżnicowanie sposobów dostępu do serwera sieciowego bez konieczności posiadania dodatkowej domeny. W ten sposób można na przykład administrować serwerem IIS zdalnie poprzez sieć WWW. Robi się to przy użyciu zwykłej nazwy domeny uzupełnionej odpowiednim numerem portu.

W trzecim kroku kreatora określasz fizyczne położenie plików witryny na twoim serwerze, co pokazano na rysunku 2.18.

Rysunek 2.18. Trzeci krok Kreatora nowych witryn WWW

Naciśnij przycisk Przeglądaj (Browse) aby wybrać katalog, który zawiera najwyższy poziom witryny WWW. Wszystkie pliki witryny muszą być umieszczone w tym katalogu i jego podkatalogach, chyba że stworzysz katalog wirtualny, omówiony dalej w tym rozdziale. Katalogiem najwyższego poziomu może być każdy katalog na twoim serwerze. Jeśli zaznaczysz pole Zezwól na dostęp anonimowy (Allow anonymous access), każdy gość będzie mógł dostać się do plików tej witryny; w innym wypadku gość będzie musiał posiadać konieczne uprawnienia dostępu do tego katalogu.

Przypis

Możesz modyfikować wartości ustawione podczas pracy kreatora również później, przeglądając właściwości danej witryny.

W ostatnim kroku kreatora dokonujesz wyboru uprawnień dostępu do witryny WWW. (Rysunek 2.19). Jeśli zaznaczysz pole Zezwól na odczyt (Allow Read Access), odwiedzający będą mogli przeglądać zawartość witryny. Kiedy zaznaczysz pole Zezwól na dostęp do skryptu (Allow Script Access), wtedy skrypty takie jak ASP mogą być uruchamiane na tej witrynie. Zauważ jednak, że możesz umieścić twoje skrypty w jednym folderze, a następnie zezwolić na ich uruchamianie jedynie w tym folderze, nie na całej stronie.

Rysunek 2.19. Czwarty krok Kreatora nowych witryn WWW

Zaznaczenie pola Zezwól na uruchamianie (Allow Execute Access) umożliwi aktywację plików wykonywalnych poprzez witrynę WWW. To pole nie jest zaznaczane zbyt często, ponieważ możesz nie chcieć, aby twoi goście uruchamiali aplikacje przez Internet.

Jeśli zaznaczysz pole Zezwól na zapis (Allow Write Access), odwiedzający będą mogli przekazywać pliki do witryny. Zaznaczenie pola wyboru Zezwól na przeglądanie katalogu (Allow Directory Browsing) umożliwi gościom zobaczenie listy nazw wszystkich plików w każdym z katalogów witryny WWW.

Kiedy klikniesz przycisk Zakończ (Finish) strona, którą utworzyłeś, jest dodawana do serwera IIS i powinna być widoczna w oknie konsoli MMC. Zauważ jednak, że po dodaniu witryny jest ona wyłączona. Będziesz musiał ją uaktywnić klikając jej ikonę prawym przyciskiem myszy i wybierając Uruchom (Start). Po tej ostatniej operacji, twoja witryna powinna być już dostępna.

Właściwości witryny WWW

Wiele właściwości witryny WWW jest dziedziczonych przez właściwości, które ustawiłeś w usłudze WWW opisanej wcześniej. Jeśli zmodyfikujesz je na poziomie witryny, wtedy właściwości witryny zastąpią właściwości dziedziczone.

W tym podrozdziale dokonamy przeglądu niektórych właściwości witryn WWW, a część nie podanych tutaj informacji znajdziesz nieco wcześniej.

Wiele witryn pod jednym adresem IP

Nową funkcją serwera IIS wersji 4.0 jest zdolność odwzorowywania więcej niż jednej witryny od jednym adresem IP. Aby to zrealizować, należy wykonać czynności przedstawione poniżej dla wszystkich witryn umiejscowionych pod jednym adresem IP. Kliknij prawym przyciskiem myszy witrynę w oknie konsoli MMC i wybierz Właściwości (Properties). Wybierz zakładkę Witryna WWW (Web Site), a wtedy pokaże się odpowiedni arkusz przedstawiony na rysunku 2.20.

Rysunek 2.20. Właściwości witryny WWW

Teraz naciśnij przycisk Zaawansowane (Advanced). Zobaczysz okno dialogowe, takie jak na rysunku 2.21. Zauważ, że zapis znajdujący się pod hasłem Wielorakie tożsamości dla witryny WWW (Multiple identities for this Web Site) wyszczególnia adres IP oraz numer portu, nie zawiera natomiast Nazwy nagłówka komputera macierzystego (Host Header Name), która jest nazwą domeny tej witryny. W to pole musimy wpisać odpowiednią wartość. Naciśnij Przycisk Edytuj (Edit) w celu wyświetlenia tego zapisu, a wtedy zobaczysz kolejne okno dialogowe pokazane na rysunku 2.22.

Rysunek 2.21. Zaawansowane właściwości witryny WWW

Rysunek 2.22. Okno dialogowe zaawansowanej identyfikacji witryny WWW

Wprowadź nazwę domeny w pole tekstowe Nazwy nagłówka komputera macierzystego (Host Header Name) i naciśnij OK. Teraz kiedy serwer IIS otrzyma żądanie dostępu do tej domeny, skieruje żądanie do właściwej witryny, pomimo że wiele witryn WWW jest umieszczonych pod jednym adresem IP.

Zakładka właściwości witryny WWW

Zwróć uwagę na inne właściwości przedstawione w oknie na rysunku 2.20. Możesz zmodyfikować nazwę witryny WWW, której używasz do jej identyfikacji.

Możesz również określić maksymalną liczbę połączeń z witryną w danym czasie. Jest to użyteczne w scenariuszu wielorakich domen, w którym możesz pobierać opłaty za umieszczenie witryny WWW na podstawie maksymalnej ilości dopuszczalnych połączeń.

Możesz również wybrać sposób rejestrowania żądań witryny. Pamiętaj o tym, że domyślnie ustawiana jest tutaj ta wartość, którą wprowadziłeś we właściwościach usługi WWW.

Właściwości katalogu macierzystego

Teraz wybierz zakładkę Katalog macierzysty (Home Directory), jak to pokazano na rysunku 2.23. Pierwszym ustawieniem, jakiego możesz dokonać tutaj, jest położenie plików danej witryny. Zależnie od tego, na co się zdecydujesz, tak zmieni się część zakładki poniżej.

Rysunek 2.23. Właściwości katalogu macierzystego

Jeśli zdecydujesz się na umieszczenie witryny na tym komputerze, na którym aktualnie pracujesz, będziesz mógł wybrać lokalną ścieżkę oraz dowolną z poniżej wyszczególnionych właściwości. Jeśli wybierzesz katalog współdzielony, zostaniesz zapytany o podanie nazwy serwera oraz folderu współdzielonego w postaci \\[serwer]\[udział].

Możesz również wybrać readresowanie (redirection), co spowoduje, że podczas próby dostępu odwiedzającego do twojej witryny, zostanie on odesłany do jakiegoś innego miejsca w Internecie. Kiedy zdecydujesz się na tą opcję, zostaniesz poproszony o podanie adresu URL, do którego nastąpi przekierowanie. Nie możesz wtedy jednak ustawić innych właściwości w tej zakładce.

Ustawienia aplikacji (Applications Settings) zostały omówione w podrozdziale „Właściwości aplikacji” w dalszej części tego rozdziału.

Eksploracja witryny

Teraz, kiedy już dodałeś i skonfigurowałeś witrynę WWW, możesz przeglądać zawartość strony w podobny sposób, jak robi się to przy użyciu Eksploratora Windows. Możesz rozwijać listę katalogów, jak to pokazano na rysunku 2.24.

Rysunek 2.24. Eksploracja witryny WWW

Katalogi wirtualne

Możesz przejrzeć zawartość każdego folderu twojej witryny. Te pliki i foldery odpowiadają plikom i folderom logicznym, które znajdują się w strukturze katalogu macierzystego tej witryny. Możesz również stworzyć katalogi wirtualne.

Katalogi wirtualne są folderami, które znajdują się poza fizyczną strukturą katalogów witryny WWW, ale chcesz je włączyć do witryny. Przypuśćmy na przykład, że masz witrynę zawierającą podkatalogi html i script. Adresujesz te katalogi poprzez określenie nazwy domeny, po której następuje nazwa odpowiedniego podkatalogu: http://www.somewhere.com/html/welcome.html. Posiadasz jednak na serwerze inny katalog zawierający pliki video, które chcesz udostępnić poprzez witrynę WWW w katalogu o nazwie avi. W bieżącej konfiguracji pliki te nie są dostępne dla twojej witryny, ponieważ znajdują się poza jej fizyczną strukturą katalogów. Możesz jednak stworzyć katalog wirtualny wskazujący katalog avi, który w ten sposób zostanie włączony w logiczną strukturę twojej witryny.

Aby stworzyć katalog wirtualny, kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę witryny bądź folderu, gdzie katalog wirtualny ma być dodany i wybierz Nowy (New), a następnie Katalog wirtualny (Virtual Directory), jak to pokazano na rysunku 2.25. W ten sposób uruchomisz Kreatora nowego katalogu wirtualnego (New Virtual Directory Wizard). Jego pierwsze okno prezentuje rysunek 2.26.

Rysunek 2.25. Dodawanie katalogu wirtualnego

Rysunek 2.26. Kreator nowego katalogu wirtualnego — krok pierwszy

Pierwszą rzeczą, jaką należy wprowadzić jest nazwa dla katalogu wirtualnego, która będzie widoczna na twojej witrynie WWW. Innymi słowy, jeśli katalog fizyczny nosi nazwę PublicVideos, ale ty chcesz aby nazwa ta podczas dostępu do strony brzmiała Videos, taką właśnie nazwę wpiszesz w polu tekstowym pierwszego okna kreatora.

W drugim kroku kreatora określisz fizyczne położenie katalogu wirtualnego (Rysunek 2.27). Naciśnij przycisk Przeglądaj (Browse) i ustal lokalizację katalogu fizycznego.

Rysunek 2.27. Kreator nowego katalogu wirtualnego — krok drugi

W kroku trzecim (Rysunek 2.28) możesz określić uprawnienia dostępu do katalogu wirtualnego. Następnie naciśnij przycisk Zakończ (Finish). Od tej pory nowy katalog wirtualny, fizycznie umiejscowiony poza twoją witryną, staje się dostępny dla odwiedzających.

Rysunek 2.28. Kreator nowego katalogu wirtualnego — krok trzeci

Właściwości folderu i pliku

Dowiedziałeś się już, w jaki sposób ustawiać właściwości dla samej usługi WWW. Wiesz również, jak to samo zrobić z poszczególnymi witrynami, których właściwości są dziedziczone z usługi WWW. Teraz dowiemy się jak ustawiać właściwości konkretnych folderów i plików witryny. Dostęp do właściwości uzyskuje się klikając dany folder prawym przyciskiem i wybierając Właściwości (Properties). Powinieneś wtedy ujrzeć okno dialogowe pokazane na rysunku 2.29.

Rysunek 2.29. Właściwości folderu

Właściwości folderu są dziedziczone przez właściwości witryny WWW, dlatego zwykle nie trzeba ich ustawiać. Dzięki nim jednak masz możliwość precyzyjnej konfiguracji twojej witryny. Możesz na przykład przeznaczyć jeden folder na przechowywanie skryptów. W takim wypadku ustalisz dla niego uprawnienia skryptu. Jeśli chcesz rejestrować dostęp do pojedynczego folderu, zrobisz to poprzez Właściwości folderu.

Każdy plik folderu również posiada swoje właściwości. Są one pokazane na rysunku 2.30. Właściwości pliku są dziedziczone z właściwości folderu, tak więc hierarchia dziedziczenia przedstawia się następująco: usługa WWW, witryna WWW, folder, a na końcu plik.

Aplikacje ASP

Zmienne trwałe i zakresowe

Aplikacja ASP to wymyślna nazwa, która określa po prostu grupę stron ASP ulokowanych w jednej strukturze katalogu, z którymi pracować możesz podobnie jak z aplikacją.

Sama strona ASP jest jednostką oddzielną, podobną do wyspy, która nie dzieli się informacjami zapamiętanymi w zmiennych z innymi stronami ASP. Strona będąca częścią aplikacji ASP może współużytkować i przetrzymywać zmienne trwałe poza pojedynczą stroną oraz zapamiętywać dane zakresowe poza nią. Przez zmienne trwałe rozumiemy takie zmienne, które pozostają dostępne po wyłączeniu strony. Zmienne zakresowe to takie zmienne, które są widoczne również poza tą stroną, która z nich korzysta. Tak więc przy użyciu aplikacji ASP możesz stworzyć zmienne, które będą istniały po opuszczeniu strony przez odwiedzającego oraz zmienne widoczne dla innych stron aplikacji.

Załóżmy, że masz dobrze zabezpieczoną stronę i chcesz, aby odwiedzający logowali się na witrynie, zanim będą mogli zobaczyć którąkolwiek ze stron. Mają logować się na pojedynczej stronie, a ty musisz być powiadomiony przez inne strony o fakcie logowania. Zrealizujesz to przy użyciu aplikacji ASP, ponieważ możesz w niej stworzyć zmienną UserID zapamiętującą numer identyfikacyjny użytkownika. Jeśli numer znajdzie się w zmiennej, będziesz wiedział jaki użytkownik logował się na witrynie.

W rozdziale pierwszym przyjrzeliśmy się stronie quizu. Strona pozwalała gościom odpowiadać na kolejne pytania, a my otrzymywaliśmy ich wyniki. Było to realizowane przez pojedynczą stronę. Jeśli chcielibyśmy rozwinąć to narzędzie, potrzebowalibyśmy dodatkowych stron w celu ewentualnego formatowania pytania. Być może pozwolilibyśmy przeglądać odpowiedzi na innej stronie. Strony musiałyby wtedy przekazywać sobie informacje dotyczące testu, jego wyników itd. Aby to osiągnąć, potrzebujemy aplikacji ASP.

Może chcesz stworzyć program usługowy, który pozwalałby na śledzenie poczynań odwiedzającego witrynę, jego przejścia pomiędzy stronami. Będziesz wtedy musiał w jakiś sposób identyfikować danego odwiedzającego, aby odpowiedni zapis umieścić w jakiejś tabeli wykorzystania witryny. Taka zmienna identyfikacji, która mogłaby się nazywać ConnectionID, byłaby przekazywana pomiędzy stronami. Aplikacja ASP pozwoli na realizację tego typu zadania.

Zdarzenia

Zdarzeniami nazywa się kody, które stanowią odpowiedź na podejmowane na stronie działania. Na przykład, w Visual Basic kliknięciu przycisku odpowiada zdarzenie Click; kiedy użytkownik nie wypełni pola tekstowego, uruchamiane jest zdarzenie Lost Focus. Konkretne działanie użytkownika pociąga za sobą wystąpienie zdarzenia.

Możesz napisać kod, który zostanie uruchomiony po wywołaniu zdarzenia. Kiedy odwiedzający kliknie przycisk, być może zamknie się formularz lub kiedy zostawi puste pole tekstowe, możliwe, że wtedy zostanie uruchomiony kod zatwierdzający jego wejście.

Jak się dowiemy szerzej z rozdziału ósmego przy okazji omawiania pliku global.asa, używając aplikacji ASP dysponujesz czterema zdarzeniami, po wystąpieniu których możesz uruchomić napisany przez siebie kod.

Możesz napisać kod dla zdarzenia Application_OnStart. Kod tej procedury działa za każdym razem, kiedy twoja aplikacja ASP jest uruchamiana. Uruchomienie aplikacji następuje w chwili, kiedy pierwszy odwiedzający uzyskuje dostęp do strony ASP.

Możesz stworzyć kod dla zdarzenia Session_OnStart. To zdarzenie działa, kiedy odwiedzający przegląda pierwszą stronę ASP. Różni się ono tym od Application_OnStart, że jest uruchamiane dla wszystkich gości strony, a nie jedynie dla pierwszego z nich.

Kolejnym zdarzeniem jest Session_OnEnd. Uruchamiane jest w chwili, gdy połączenie odwiedzającego z twoją witryną kończy się. Zdarza się to szczególnie wtedy, gdy czas sesji odwiedzającego upływa lub kiedy ustawiłeś koniec sesji programowo.

Ostatnim zdarzeniem dostępnym w aplikacji ASP to zdarzenie Application_OnEnd. Kod procedury uruchamiany jest w chwili, kiedy praca witryny WWW, której część stanowi aplikacja ASP, zostaje zatrzymana.

Tworzenie aplikacji ASP

Teraz, kiedy już wiesz po co tworzy się aplikacje ASP, przyjrzyjmy się jak zrealizować to zadanie przy użyciu serwera IIS. Jak wspomniano wcześniej, aplikacje ASP składają się z katalogów oraz wszystkich znajdujących się w nich podkatalogów. Katalog może być częścią jednej tylko aplikacji ASP, tak więc jeśli katalog główny jest składnikiem innej aplikacji, a ty tworzysz nową aplikację przy użyciu tego katalogu, staje się on jej częścią.

Używając konsoli MMC, kliknij prawym przyciskiem myszy katalog zawierający pliki, które mają stanowić aplikację ASP i wybierz Właściwości (Properties). Upewnij się, czy poruszasz się po zakładce Katalogi (Directories), powinna ona wyglądać tak jak ta na rysunku 2.31.

Rysunek 2.31. Właściwości katalogu

Obszarem, który będziemy wykorzystywać znajduje się w dolnej części okna pod nazwą Ustawienia aplikacji (Application Settings). Kliknij przycisk Utwórz (Create), a wtedy uaktywnione zostanie pole nazwy aplikacji (Rysunek 2.32).

Rysunek 2.32. Okno właściwości katalogu z uaktywnionym polem nazwy

Wpisz nazwę twojej aplikacji ASP w polu tekstowym Nazwa (Name). Podana nazwa będzie służyła twojej własnej identyfikacji. Po naciśnięciu OK aplikacja ASP zostaje stworzona. Zauważ, że ikona katalogu zmieniła się z folderu na pole z małym, zielonym iksem w środku.

Aby usunąć aplikację ASP, po prostu wróć do właściwości katalogu i naciśnij przycisk Usuń (Remove).

Konfigurowanie aplikacji ASP

Zwróć uwagę na pole wyboru Uruchom w osobnej przestrzeni pamięci (proces izolowany) (Run in separate memory space (isolated process)). Jeśli jest ono zaznaczone, twoja aplikacja ASP będzie działała poza serwerem IIS. Kiedy więc twoja aplikacja spowoduje jakiś poważny problem i będzie musiała być zamknięta, nie spowoduje to zawieszenia działania innych aplikacji czy samego serwera IIS. Negatywnym aspektem zaznaczenia tego pola jest konieczność wykorzystania dodatkowych zasobów.

Aby przejrzeć inne opcje konfiguracyjne dla aplikacji, kliknij przycisk Konfiguracja (Configuration) znajdujący się we właściwościach katalogu, a wtedy zobaczysz okno dialogowe, które prezentuje rysunek 2.33.

Rysunek 2.33. Odwzorowania aplikacji

Pierwsza zakładka zawiera Odwzorowania aplikacji (App Mappings). Te odwzorowania informują IIS o tym, jakie programy wspierające uruchomić, kiedy strona o określonym rozszerzeniu zostaje wywoływana. Kliknij na przykład rozszerzenie .asp znajdujące się na liście i wybierz Edytuj (Edit). Powinieneś wtedy ujrzeć okno ustawień pokazane na rysunku 2.34.

Rysunek 2.34. Odwzorowanie rozszerzenia aplikacji

Pierwsze pole okna zawiera nazwę programu, który będzie przetwarzał stronę. W drugim polu znajduje się rozszerzenie, które musi mieć strona, aby mogła zostać przetworzona przez określony program wykonywalny. W trzecim polu możesz wpisać dowolną metodę HTTP, której nie chcesz uruchamiać wraz z programem wykonywalnym. Dla ASP będziesz mógł zaznaczyć w polu wyboru, że jest to moduł skryptu. Pole wyboru Sprawdź czy plik istnieje (Check that file exist) nie jest potrzebna przy ASP.

Przypis

Jeśli kiedykolwiek znajdziesz się w takiej sytuacji, że podczas próby wyświetlenia strony ASP ujrzysz jedynie sam kod ASP, prawdopodobnie brak jest odpowiedniego zapisu w oknie pokazanym na rysunku 2.34. Musisz go dodać do twoich Odwzorowań aplikacji.

Przejdź teraz do drugiej zakładki okna — Opcji aplikacji (App Options), pokazanego na rysunku 2.35.

Rysunek 2.35. Opcje aplikacji

Pierwszą rzeczą, jaką możesz zrobić w tej zakładce to uaktywnienie stanu sesji. Jak wspomniano we wcześniejszym podrozdziale, pojęcie stanu odnosi się do możliwości zapamiętywania zmiennych, które są widoczne dla wszystkich stron poza bieżącą stroną aplikacji. Aby na to zezwolić, musisz uaktywnić stan sesji. Wtedy będziesz mógł ustalić czas trwania sesji. Ta wartość przedstawia w minutach czas, po upłynięciu którego sesja odwiedzającego uważana jest za zakończoną. Jeśli wartość ta będzie wynosić 20 minut, to przed upływem tego czasu odwiedzający będzie musiał przejść do następnej strony. W przeciwnym razie wszystkie informacje sesji zostaną utracone.

Jeśli zaznaczono pole Uaktywnij buforowanie (Enable buffering), strona ASP będzie musiała zakończyć całe przetwarzanie przed wysłaniem wyniku w postaci HTML do przeglądarki. Zaznaczenie pola wyboru Uaktywnij ścieżki nadrzędne (Enable parent paths) pozwala na adresowanie względne katalogu nadrzędnego. Pole Domyślnego języka ASP (Default ASP language) określa skrypt, z którego korzysta twoja strona ASP. Pole Czas trwania skryptu ASP (ASP Script timeout) zapamiętuje czas w sekundach, w którym strona musi wykonać cały swój kod, inaczej nastąpi jej wyłączenie. Może tak się zdarzyć z wielu powodów: serwer może być zbyt zajęty, ilość danych zwracanych jest zbyt duża lub kod natrafił na nie kończącą się pętlę.

Trzecia zakładka zawiera opcje usuwania błędów (Rysunek 2.36).

Rysunek 2.36. Opcje usuwania błędów aplikacji ASP

Jeśli zaznaczysz opcję Usuwanie błędów skryptu po stronie serwera (Server-Side Script Debugging), możesz ustawić punkty kontrolne dla twojego kodu i zatrzymać jego wykonywanie, a wtedy debugger przystąpi do jego analizy. Usuwanie błędów zostało omówione szerzej w rozdziale 12. Opcja Usuwanie błędów skryptu po stronie klienta (Client-Side Script Debugging) nie ma w tej chwili znaczenia. Późniejsze wersje serwera IIS mogą korzystać z tej opcji.

Kiedy w twoim kodzie pojawi się błąd, przeglądarce wysyłana jest wiadomość. Może ona zawierać dokładne informacje obejmujące numer błędu, opis oraz linię kodu, w której wystąpił. Aby skorzystać z tej funkcji, zaznacz pole Szczegółowa wiadomość o błędzie (Detailed error message). Drugą możliwością jest tutaj wyświetlenie ogólnej wiadomości tekstowej.

Witryny FTP

Oprócz witryn WWW, na serwerze IIS mogą również znajdować się witryny FTP, które umożliwiają łatwe pobieranie i przekazywanie plików serwera. Domyślna witryna FTP jest instalowana wraz z serwerem IIS. Aby zainstalować nową witrynę FTP kliknij prawym przyciskiem myszy ikonę komputera, na którym ma się ona znaleźć, a następnie wybierz Nowy (New) i Witryna FTP (FTP Site).

Konfiguracji nowej witryny FTP dokonuje się poprzez okno Właściwości (Properties), które pojawi się, kiedy klikniesz ikonę witryny prawym przyciskiem myszy. Wygląd okna prezentuje rysunek 2.37.

Rysunek 2.37. Właściwości witryny FTP

Zauważ, że podobnie jak to było w wypadku właściwości usługi WWW, również właściwości usługi FTP są dziedziczone przez witryny FTP. W tej pierwszej zakładce ustalasz informacje służące identyfikacji witryny. Możesz ustalić również maksymalną liczbę połączeń, a także czas rozłączenia. Czas rozłączenia (Timeout) określa w sekundach, kiedy nastąpi rozłączenie użytkownika, który pozostaje nieaktywny.

Tak jak w wypadku witryn WWW, możesz monitorować korzystanie z witryny FTP. Jeśli klikniesz przycisk Bieżące sesje (Current Sessions), ujrzysz listę aktualnych użytkowników witryny. W zakładce Konta bezpieczeństwa (Security Accounts), pokazanej na rysunku 2.38 określisz, kto będzie mógł uzyskiwać dostęp do witryny FTP.

Rysunek 2.38. Konta bezpieczeństwa FTP

Jeśli wybierzesz Dostęp anonimowy (Anonymous Access), każdy będzie mógł korzystać z twojej witryny FTP. Prawdopodobnie zezwolisz na dostęp do witryny jedynie niektórym odwiedzającym. Możesz to zrobić w dolnej części zakładki.

Inne właściwości witryny FTP pozwalają na określenie powitania i pożegnania, które będą widoczne dla odwiedzających witrynę. Możesz również określić nazwę fizycznego katalogu, który będzie pełnił rolę punktu wejścia. Ponadto możesz odrzucić bądź zaakceptować niektóre adresy IP.

Rozdział 3.
Narzędzia pracy

Przegląd aplikacji do tworzenia stron

W tym rozdziale przyjrzymy się narzędziom, z których możesz skorzystać podczas tworzenia witryn WWW, kodu HTML, formularzy, a w szczególności stron ASP. Nasze rozważania rozpoczniemy od omówienia najbardziej podstawowego narzędzia, które powinieneś już posiadać, Notatnika. Przekonasz się, że przy użyciu jedynie Notatnika możesz stworzyć swoją własną stronę ASP.

Następnie zwrócimy uwagę na parę innych narzędzi, których możesz użyć do tworzenia stron WWW. Te narzędzia, FrontPage 2000 i NetObjects Fusion, posiadają szybki i intuicyjny interfejs do budowania witryn i stron. Przyjrzymy się również dodawaniu elementów do stron przy użyciu tych narzędzi oraz tworzeniu formularzy.

Potem skupimy się na narzędziach używanych do tworzenia kodu stron ASP, a na samym początku będzie to NetObjects ScriptBuilder 3.0. To narzędzie tworzenia zawiera wspaniały interfejs, który powoduje, że tworzenie bloków kodu jest niesamowicie proste. Przyjrzymy się również Visual InterDev Microsoftu. Jeśli jesteś zaznajomiony z jakimkolwiek produktem serii Visual Studio, przyjemnie zaskoczy cię jego podobny układ i funkcjonalność.

Notatnik

Jeśli masz komputer z zainstalowanym systemem Windows jakiejkolwiek wersji, to już posiadasz narzędzie do tworzenia stron ASP i pracy z nimi — to narzędzie to Notatnik.

Strony WWW i ASP są stworzone po prostu przy użyciu tekstu, dlatego jedyną rzeczą, której potrzeba do ich tworzenia i pracy z nimi jest edytor tekstu. Notatnik lub jakikolwiek inny edytor tekstu, świetnie będzie wspomagał tworzenie i edycję stron HTML i ASP.

Naprawdę, czasami to wszystko czego potrzebujesz. Osobiście posiadam duży wybór narzędzi do tworzenia stron WWW, witryn oraz stron ASP, ale w dalszym ciągu od czasu do czasu używam Notatnika. Jednym z powodów jest tutaj prostota ładowania tego edytora tekstu przy jego olbrzymich możliwościach twórczych. Kolejnym powodem do rozważenia możliwości użycia edytora tekstu jest fakt, że jest on dostępny nawet na mniej zaawansowanych technologicznie komputerach. Zawsze powinieneś znaleźć na nich edytor tekstu, a jeśli istnieje możliwość połączenia z twoim serwerem internetowym, na bieżąco możesz dokonywać modyfikacji stron.

Ponadto w przypadku prostego HTML, to bardzo ważne, aby okresowo przeglądać swój naturalny kod. Przekonasz się, że wiele narzędzi używanych do tworzenia stron i witryn WWW dodaje liczne linie kodu układu tabeli, które mogą być swobodnie usunięte co spowoduje, że twoja strona stanie się dużo mniejsza i będzie się ładowała dużo szybciej.

Spójrzmy na przykład poniższego kodu HTML, który został wygenerowany przez narzędzie tworzenia witryn, zwane NetObjects Fusion, które omówimy później:

<TABLE BORDER=0 CELLSPACING=0 CELLPADDING=0 WIDTH=570>

<TR VALIGN="top" ALIGN="left">

<TD WIDTH=68 HEIGHT =7><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif"

WIDTH =68 HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=27><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =27

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=95><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =95

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=95><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =95

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=95><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =95

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=95><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =95

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=61><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =61

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

<TD WIDTH=34><IMG SRC="./assets/images/dot_clear.gif" WIDTH =34

HEIGHT =1 BORDER=0></TD>

</TR>

<TR VALIGN="top" ALIGN="left">

<TD></TD>

<TD WIDTH=468 COLSPAN=6><P ALIGN="center"><B>

<FONT COLOR="#800000" SIZE="+2" FACE="Arial,Helvetica">

All invitations and accessories priced at a 25% discount!</B>

</FONT></P></TD>

<TD></TD>

</TR>

<TR VALIGN="top" ALIGN="left">

<TD COLSPAN=8 HEIGHT =39></TD>

</TR>

</TABLE>

Prawie identyczne wyjście można uzyskać z następującego kodu HTML:

<p ALIGN="center"><b><font SIZE="+2" FACE="Arial,Helvetica">

All invitations and accessories priced at a 25% discount!

</b></font></p>

Ten kod jest objętościowo jedynie ułamkiem tego poprzedniego, tak więc strona będzie wyświetlana znacznie szybciej.

Jedyną rzeczą, o której należy pamiętać używając Notatnika jako edytora stron ASP jest nadanie plikowi odpowiedniego rozszerzenia. Notatnik domyślnie przydziela rozszerzenie .txt. Kiedy więc zapisujesz plik napisany w Notatniku, upewnij się, czy przydzieliłeś mu właściwe rozszerzenie, jak to pokazano na rysunku 3.1.

Rysunek 3.1. Przydzielanie właściwego rozszerzenia w Notatniku

FrontPage 2000

FrontPage 2000 jest narzędziem Microsoftu, które możesz wykorzystać do tworzenia pojedynczych stron i witryn WWW. Ponieważ FrontPage jest produktem Microsoftu, jest zaprojektowany tak, aby współpracował z serwerem IIS, umożliwiając natychmiastową modyfikację witryny WWW; używając innych narzędzi musisz w zasadzie załadować stronę na serwer.

Środowisko pracy

Rysunek 3.2 pokazuje środowisko, w którym strona WWW jest przeglądana. Widok pokazany na tym rysunku jest widokiem strony, którą przejrzeć można naciskając przycisk Strona (Page) w pasku narzędziowym znajdującym się po lewej stronie ekranu. Kiedy przycisk zostanie naciśnięty, w środku okna ukaże się panel prezentujący zawartość bieżącego folderu. W tym przypadku katalog macierzysty FrontPage nazywa się fpsample.

Rysunek 3.2. Środowisko pracy FrontPage w czasie przeglądania strony WWW

W prawym panelu okna FrontPage prezentowana jest zawartość aktualnie wybranej strony WWW. Klikając dowolną stronę w panelu środkowym, uaktywniamy ją w prawym panelu. W prawym panelu dostępne są trzy rodzaje widoków strony. Pierwszy z nich, pokazany na rysunku 3.2, to widok normalny, gdzie możliwe jest graficzne dodawanie i edycja elementów strony. Jeśli zmienisz widok na HTML, ujrzysz sam kod HTML (Rysunek 3.3.). W widoku normalnym możesz edytować kod HTML, aby dodać skrypty lub kod ASP. Możesz go użyć również jako narzędzia szkoleniowego, pokazującego co dzieje się ze stroną, gdy dodajesz do niej różne elementy.

Rysunek 3.3. Widok HTML strony WWW w programie FrontPage

Trzecim widokiem jest podgląd. Dzięki temu widokowi pokazanemu na rysunku 3.3 sprawdzisz, jak strona będzie wyglądała w przeglądarce. Ta prosta opcja pozwala na szybki podgląd wyjściowej postaci strony.

Rysunek 3.4. Podgląd strony

Przypis

Podgląd jest uruchamiany po stronie klienta. Oznacza to, że każdy kod po stronie klienta również będzie widoczny, ale żadna z twoich stron ASP nie zostanie przetworzona.

Kolejnym widokiem głównym (dostępnym w lewym panelu okna) jest widok Foldery (Folders), co pokazano na rysunku 3.5. Widok ten pozwala na zarządzanie plikami i folderami twojej witryny. Ze środkowego panelu korzystasz w celu wyszukiwania katalogów. W tym samym czasie panel prawy pokazuje zawartość wybranego folderu. Rozszerzona informacja o każdym z nich zawierająca nazwę, tytuł, datę modyfikacji oraz komentarze, jest prezentowana w prawym panelu. Tak więc korzystając z tego widoku w prosty sposób możesz zlokalizować pliki, dodawać do nich zadania, przeglądać ich strukturę oraz sortować je po którymkolwiek z pól.

Rysunek 3.5. Widok Foldery w programie FrontPage

Aby dodać komentarz do pliku, kliknij jego ikonę prawym przyciskiem myszy i wybierz Właściwości (Properties). Następnie kliknij zakładkę Skrót (Summary) i wpisz swój komentarz (Rysunek 3.6.). Komentarz możesz dodać do każdego pliku witryny.

Rysunek 3.6. Okno dialogowe wykorzystywane w celu dodawania komentarza do pliku

Kolejny widok — Raporty (Reports) — pozwala na przejrzenie rozmaitych raportów dotyczących twojej witryny WWW. Krótki raport domyślny jest pokazany na rysunku 3.7.

Rysunek 3.7. Widok Raporty

Przeglądu dodatkowych raportów możesz dokonać wybierając Raporty (Reports) z menu Widok (View). Dzięki temu wygenerujesz listę wolnych stron, starych plików, dodanych ostatnio plików, przerwanych łącz i wielu innych. Niektóre z tych raportów można nawet skonfigurować wybierając Narzędzia (Tools), Opcje (Options), a następnie przeglądając zakładkę Widok raportów (Reports View). Tutaj możesz określić, ile maksymalnie dni ma mieć plik, aby był zakwalifikowany jako nowy. Tak samo zakwalifikować możesz plik jako stary, ustalając minimalną liczbę dni. Możesz również ustalić liczbę sekund, która musi upłynąć podczas ładowania strony, aby uznać ją za wolną.

Następnym widokiem, pokazanym na rysunku 3.8, jest Nawigacja (Navigation). Ten widok pozwala na projektowanie logicznego układu witryny. Tutaj możesz dodawać strony do schematu poprzez przeciągnięcie ich z listy folderów do prawego panelu. Tam strony mogą zostać połączone w układ logiczny. W widoku nawigacji możesz usunąć dowolną stronę z witryny bez obawy o to, że plik zostanie usunięty z sieci.

Rysunek 3.8. Widok Nawigacji w programie FrontPage 2000

Przycisk Hiperłącza (Hyperlinks) uruchamia kolejny graficzny widok twojej witryny WWW. Wybierając daną stronę z listy folderów, w prawym panelu ujrzysz jej wszystkie łącza.

Ostatnim z widoków są Zadania (Tasks), co pokazano na rysunku 3.9. Prezentuje on działania, które należy podjąć podczas tworzenia witryny WWW. Zadania przydzielane są osobom — mają swój priorytet, status, datę i opis.

Rysunek 3.9. Widok Zadań w programie FrontPage 2000

Możesz mieć przydzielone zadanie ogólne, nie odnoszące się do żadnego szczególnego zadania z listy. Na przykład możesz przydzielić zadanie rejestracji witryny w wyszukiwarce; być może zadaniem będzie ukończenie schematu strony. Aby dodać zadanie ogólne, najpierw upewnij się, czy znajdujesz się w widoku zadań. Następnie wybierz z menu Edycja (Edit) Zadania (Tasks) i Dodaj zadanie (Add Task). Powinieneś zobaczyć okno pokazane na rysunku 3.10.

Rysunek 3.10. Dodawanie zadania w oknie dialogowym Nowe zadanie

W oknie dialogowym Nowe zadanie (New Task) przydzielasz zadanie określonej osobie. Możesz również ustalić priorytet zadania oraz podać jego opis. Kiedy naciśniesz przycisk OK, nowe zadanie zostanie dodane do listy w widoku Zadania.

Możesz również przydzielić zadania plikom i folderom w witrynie WWW. Robi się to poprzez wybranie strony z listy folderów, a następnie kliknięcie jej prawym przyciskiem myszy oraz wybranie pozycji Dodaj zadanie (Add Task). Kolejne kroki są takie same jak przy dodawaniu zadania ogólnego.

Widok Zadania jest wykorzystywany do zarządzania. Kiedy klikniesz dowolne zadanie prawym przyciskiem, możesz wybrać Rozpocznij zadanie (Start Task), co spowoduje, że przeniesiesz się do pliku związanego z tym zadaniem. Możesz również oznaczyć zadanie jako zakończone klikając je prawym przyciskiem. Zadanie zakończone ma inną ikonę, co ułatwia jego rozpoznanie spośród zadań niezakończonych.

Tworzenie sieci Web

W programie FrontPage termin sieć Web odnosi się do nazwy domeny lub podkatalogu, gdzie witryna WWW będzie umieszczona. FrontPage dysponuje kreatorem, którego możesz użyć do stworzenia nowej sieci Web. Aby skorzystać z kreatora wybierz menu Plik (File), Nowa (New), a następnie Sieć Web (Web). Powinieneś ujrzeć dialog wyboru witryn, pokazany na rysunku 3.11.

Rysunek 3.11. Dialog wyboru witryn

Bez względu na typ witryny, którą wybierzesz, będziesz musiał podać jej położenie. Jeśli serwer jest oddalony, możesz być zapytany o nazwę użytkownika oraz hasło komputera NT, na którym zainstalowany został serwer IIS. W tym miejscu będzie stworzona twoja witryna. Jeśli pracujesz z witryną i zapisujesz na bieżąco zmiany, będą one natychmiastowo przenoszone na serwer.

Zwróć uwagę na duży wybór sieci Web. Jeśli wybierzesz pojedynczą stronę, kreator stworzy ją w jednym tylko w jednym kroku, a niezbędne pliki zostaną umieszczone na serwerze. Inne kreatory są nieco bardziej złożone. Weźmy na przykład kreatora prezentacji firmy. Na samym początku wybierasz strony, które chcesz włączyć do witryny (zobacz rysunek 3.12.).

Rysunek 3.12. Wybór stron witryny prezentującej firmę

Dla każdej strony wybierasz elementy, które mają się na niej pojawić. Zaraz po tym, jak kreator wygeneruje stronę, twój wybór zostanie uwzględniony w szablonie strony, który posiada wolne miejsce na dodatkową zawartość.

Kreator zapyta cię również o wybór tematu, będącego ogólnym wyglądem twojej witryny, zawierającego kombinację banerów, tła, stylu czcionki i innych elementów. FrontPage zawiera mnóstwo tematów. Możesz je wybierać bądź zmieniać korzystając z menu Format, a następnie zaznaczając Temat (Theme). Zobaczysz wtedy okno dialogowe pokazane na rysunku 3.13.

Rysunek 3.13. Wybór tematu dla witryny

Temat możesz zastosować do dowolnej ilości stron twojej witryny. Możesz również modyfikować wygląd tematu. Staraj się jednak uważnie korzystać z tych gotowych tematów. Pamiętaj, że FrontPage jest bardzo popularny i każdy twórca korzystający z niego posiada te same tematy, co ty. Tak więc ktoś, kto odwiedza twoją witrynę, a wcześniej przeglądał inne stworzone przy użyciu FrontPage, może stwierdzić, że twoja witryna nie jest niczym wyjątkowym.

Przeglądanie strony

Jak mogliśmy się zorientować z wcześniejszych kart tego rozdziału, najprostszą i najszybszą metodą przeglądania strony, nad którą pracujesz to wybrać Podgląd (Preview) w trybie Strona (Page) — pozwala to jednak tylko na szybki przegląd. Ty natomiast chciałbyś może zobaczyć, jak twoja strona będzie widziana przez wolnostojącą przeglądarkę. Da się to zrobić wybierając w menu Plik (File) opcję Widok w przeglądarce (Preview in Browser). Wyświetlone zostaje okno dialogowe pokazane na rysunku 3.14.

Rysunek 3.14. Okno dialogowe Widok w przeglądarce

To narzędzie podglądu pozwala na wybranie typu przeglądarki, za pomocą której chcesz przeglądać witrynę. To bardzo ważne, aby zobaczyć jak wygląda witryna we wszystkich tych przeglądarkach, których mogą używać potencjalni użytkownicy, ponieważ czasami strona różnie zachowuje się w różnych typach przeglądarek.

Możesz również uzupełnić listę dodatkowymi przeglądarkami klikając przycisk Dodaj (Add). Wpisujesz wtedy nazwę nowej przeglądarki, która pojawi się następnie na liście.

Zauważ również, że można dokonać wyboru rozmiaru okna. Pamiętaj, że odwiedzający mogą mieć monitor o rozmiarze innym od tego, który ty posiadasz. Dlatego sprawdź, jak wygląda twoja witryna WWW na monitorach różnego rozmiaru. Następnie, na podstawie tego podglądu, będziesz mógł wyregulować końcowy wygląd twojej witryny.

FrontPage posiada jeszcze jedno narzędzie, które jest pomocne w radzeniu sobie z różnicami pomiędzy przeglądarkami. Znajdując się w widoku Strona (Page), wybierz Opcje strony (Page Options) z menu Narzędzia (Tools). Następnie wybierz zakładkę Kompatybilność (Compatibility). Zobaczysz okno dialogowe pokazane na rysunku 3.15. Tutaj możesz wybrać przeglądarkę docelową dla tej strony, jej wersję oraz serwer, na który strona będzie wysyłana. W oparciu o dokonane wybory, różne pola wyboru poniżej będą aktywowane bądź dezaktywowane. To samo stanie się z pozycjami menu programu FrontPage.

Rysunek 3.15. Kompatybilność strony

Możesz również wybrać typ i wersję przeglądarki oraz typ serwera według własnych potrzeb. W tym wypadku ręcznie określasz technologie, które mają obsługiwać stronę, zaznaczając bądź odznaczając dowolne pola wyboru znajdujące się na dole okna.

Dodawanie strony

Możesz dodać nową stronę WWW lub ASP do sieci Web stworzonej w programie FrontPage wybierając Nowa (New), Strona (Page) z menu Plik (File). Kiedy to uczynisz, zobaczysz kolejny ekran wyboru, który prezentuje rysunek 3.16. W tym dialogu możesz dokonać wyboru spośród wielu szablonów stron. Te wzorcowe strony przeprowadzą cię przez kreator, dzięki któremu stworzysz nową stronę, uzupełniając szablon odpowiednimi informacjami. Możesz również wybrać szablon nazwany Stroną normalną (Normal Page), który jest po prostu pustą stroną. Zakładka Strony ramek (Frames Pages) zawiera więcej szablonów, ale są one zbudowane przy użyciu ramek.

Rysunek 3.16. Dialog wyboru szablonu strony WWW

Kiedy przejdziesz przez wszystkie kroki kreatora, twoja nowa strona zostanie wyświetlona. Kiedy będziesz chciał ją zapisać, zostaniesz zapytany o tytuł strony i nazwę pliku. To w tym miejscu ustalasz, czy dana strona jest stroną ASP czy jakiegoś innego typu. Po prostu określ odpowiednio rozszerzenie pliku.

Pamiętaj jednak, że nawet jeśli dasz plikowi rozszerzenie .asp, to i tak kod strony serwera nie zadziała dopóki nie zostanie przetworzony przez serwer. Kiedy już stworzyłeś stronę ASP, możesz przejść do widoku HTML i ręcznie dodać twój kod do strony.

Praca ze stroną

Znajdując się w widoku normalnym strony możesz zacząć wpisywać do niej tekstową zawartość. Możesz również formatować tekst podobnie jak w każdym innym programie Microsoft Office przy użyciu paska formatowania, pokazanego na rysunku 3.17.

Rysunek 3.17. Pasek formatowania

Pierwsza lista rozwijana paska narzędziowego pozwala na wybór typu elementu HTML, który zostanie użyty dla tego tekstu, na przykład H1 lub OL. Następnie możesz określić rodzaj i rozmiar czcionki oraz atrybuty akapitu. Jeśli potem spojrzysz na kod HTML strony, zobaczysz, że twoje zmiany zamieniły się w odpowiednie znaczniki HTML.

Jak pokazano na rysunku 3.18, inne elementy HTML dodaje się do strony WWW w menu Wstaw (Insert).

Rysunek 3.18. Menu Wstaw w widoku strony

Wybór większości elementów w tym menu, uruchamia kreatora lub dialog uzyskujący od ciebie informacje potrzebne podczas dodawania nowego elementu do strony. Na przykład jeśli wybierzesz Hiperłącze (Hyperlink), program poprosi cię o podanie położenia pliku, do którego odnosi się łącze lub o wybranie strony w sieci Web.

Dodawania elementów formularza dokonuje się w ten sam sposób, wybieramy któryś z podpunktów opcji Formularz (Form) dostępnej w menu Wstaw (Insert). Możesz dodać formularz na dwa sposoby. Po pierwsze, wstawienie pojedynczego elementu. Jeśli przykładowo chciałbyś wstawić pojedyncze pole tekstowe, wybierasz odpowiednią pozycję z menu Formularza, a FrontPage doda ten element w ramach jego własnego znacznika form do twojej strony WWW i wyświetli widok pokazany na rysunku 3.19.

Rysunek 3.19. Pojedyncze pole formularza

Możesz wtedy określić działania, które należy podjąć oraz inne właściwości formularza klikając na nim prawym przyciskiem myszy, a następnie wybierając Właściwości Formularza (Form Properties). W ten sam sposób możesz dodać inne formularze.

Jeśli formularz ma być bardziej złożony, możesz również wybrać w podmenu punkt Formularz (Form). Stworzony zostanie wtedy formularz z przyciskami Prześlij (Submit) oraz Skasuj (Reset). Następnie dodajesz elementy to tego formularza wybierając je z podmenu w czasie, gdy sam formularz jest zaznaczony.

Jeśli klikniesz prawym przyciskiem myszy którykolwiek z elementów formularza, możesz przejrzeć jego właściwości wybierając Właściwości pola formularza (Form Field Properties). Odpowiednie okno dialogowe pokazuje rysunek 3.20.

Rysunek 3.20. Właściwości pola formularza

Różne typy elementów formularza mają różne, odpowiadające im dialogi. Przycisk Sprawdź poprawność (Validate) pozwala na stworzenie ograniczeń typu i wartości zapisu wprowadzanego w pole formularza po stronie klienta.

NetObjects Fusion

Kolejnym narzędziem tworzenia witryn WWW jest NetObjects Fusion, http:\\www.netobjects.com. NetObjects posiada duży wybór narzędzi wspierających projektowanie. W dalszej części rozdziału zwrócimy uwagę na jedno z nich zwane ScriptBuilder, posiadające wspaniały interfejs do pracy z kodami stron ASP. Możesz pobrać pełną, 30-dniową wersję tego programu z wymienionej wyżej witryny WWW.

Jak będziesz mógł się przekonać z treści tego rozdziału, największą korzyścią płynącą z pracy z NetObjects Fusion to kontrola, jaką sprawujesz nad układem elementów strony. Narzędzie to pozwala na umieszczanie elementów w dowolnej części strony, tak jak gdybyś projektował formularz w Visual Basic lub Access. NetObjects bazuje na niewidzialnych tabelach i grafikach generowanych w HTML w celu zapewnienia kompletnej swobody w rozmieszczaniu elementów na stronie.

Środowisko pracy

Fusion posiada pięć głównych widoków: Witryna (Site), Strona (Page), Styl (Style), Zasoby (Assets) oraz Publikacja (Publish). Zmiany widoku dokonuje się klikając jedną z ikon z nazwami widoków, które znajdują się w pasku narzędziowym tuż pod menu.

Widok Witryna (Site) jest pokazany na rysunku 3.21. Jest to miejsce, od którego prawdopodobnie rozpoczniesz proces tworzenia, ponieważ właśnie w tym widoku możesz przeglądać strony znajdujące się w witrynie, dodawać je oraz usuwać. Strony są prezentowane w hierarchii logicznej. Jako że jest to widok logiczny, a nie fizyczny, nie możesz zapobiec połączeniom ze stronami spoza hierarchii. Widok ten wykorzystywany jest przez twórców do przemyślenia i zorganizowania logicznej struktury witryny WWW.

Rysunek 3.21. Widok Witryna programu NetObjects Fusion

Dodania strony do witryny dokonuje się przy użyciu klawisza Insert. Strona zostanie dodana jako potomna do dowolnej strony, która w tym czasie będzie zaznaczona. Na rysunku 3.21. zaznaczona jest strona Home, tak więc naciśnięcie klawisza Insert spowoduje dodanie właśnie do niej strony potomnej. Możesz usunąć stronę klikając ją prawym przyciskiem, a potem przyciskając klawisz Delete.

Każda strona posiada swoje właściwości, które wyświetlane są w zakładce Właściwości (Properties) w małym oknie dialogowym. Pokazane jest ono w prawym dolnym rogu rysunku 3.21.

W dialogu Właściwości (Properties) możesz zmienić nazwę bieżącej strony przez wpisanie jej do pola tekstowego Nazwa (Name). Jeśli naciśniesz przycisk Dostosowanie nazwy (Custom Names), powinieneś ujrzeć okno pokazane na rysunku 3.22.

Rysunek 3.22. Okno dialogowe Dostosowanie nazwy

Tworząc stronę w NetObjects, możesz dodać baner lub przycisk wyszukiwania. W oknie dialogowym dostosowania nazw możesz określić tekst, który będzie się pojawiał na tych elementach strony. Tutaj możesz również nadać plikowi odpowiednie rozszerzenie.

We właściwościach strony możesz umieścić również informacje związane z zarządzaniem twojej witryny. Możesz wybrać kolor tła strony używany w widoku hierarchii. Możesz również określić czy dana strona jest ukończona i czy powinna być publikowana. Dodatkowe pole tekstowe pozwala na dodanie komentarza do strony.

Dodatkowa zakładka w widoku witryny nosi nazwę Struktury (Outline), który pokazuje strukturę stron w postaci podobnej do tej w Eksploratorze Windows. Po lewej znajduje się lista stron pokazanych w ich poszczególnych położeniach, natomiast po prawej widoczne są wszystkie strony potomne strony bieżącej.

Tworząc stronę korzystasz z widoku Strona (Page). Aby znaleźć się w tym widoku, kliknij dwa razy na tej stronie w widoku witryny, z którą chcesz pracować. Zobacz rysunek 3.23.

Rysunek 3.23. Widok Strona programu Fusion

Będąc już w widoku strony, możesz dostać się do innych stron na kilka sposobów. Możesz skorzystać ze strzałek znajdujących się w lewym dolnym rogu, aby poruszać się między poziomami w hierarchii lub pomiędzy stronami znajdującymi się na ty samym poziomie. Strzałki pozwalają na poruszanie się w hierarchii pokazanej w widoku witryny.

Możesz również nacisnąć przycisk z czterema strzałkami, znajdujący się obok strzałek pojedynczych. Kiedy przycisk jest naciśnięty, małe okno wyszczególnia listę stron w formie hierarchii.

Możesz również poszukiwać stron naciskając przycisk Przejdź do (Go to) w prawym górnym rogu ekranu. Kiedy przycisk zostaje naciśnięty, program pyta cię o podanie części nazwy strony, którą chcesz znaleźć. Jeśli naciśniesz przycisk Ostatnia (Last), umieszczony w prawym górnym rogu ekranu, przeniesiesz się do strony, którą ostatnio otwierałeś.

Wzdłuż lewej strony okna umieszczono liczne elementy i składniki, które możesz włączyć do swojej strony. Większa ilość tych elementów dostępna jest w menu Widok (View), Paski narzędzi (Toolbars), gdzie wybrać można te paski, które aktualnie nie są prezentowane. Przyjrzymy się dokładnie niektórym z tych elementów nieco dalej w tym podrozdziale.

Sama strona ma wiele właściwości, które możesz ustawić. Jeśli chcesz im się przyjrzeć, kliknij daną stronę prawym przyciskiem myszy i wybierz Właściwości układu strony (Layout Properties). W zakładce Ogólne (General) możesz ustalić rozmiar strony i sposób wykonania jej układu.

Druga zakładka tego okna to Tło (Background). Tutaj ustalasz kolor tła strony, obrazy tła oraz jego dźwięki.

Kolejnym widokiem głównym programu Fusion jest Styl (Style), który odnosi się do domyślnych czcionek, kolorów, przycisków i grafik witryny, ich domyślnego wyglądu. Widok ten jest zaprezentowany na rysunku 3.24. Lewą stronę ekranu zajmuje długa lista stylów. Po prawej mamy podgląd wybranego stylu, który uzyskujemy przez kliknięcie go w lewym panelu. Kiedy już wybrałeś styl dla twojej witryny, kliknij przycisk Ustaw Styl (Set style).

Rysunek 3.24. Widok Styl programu Fusion

Możesz również edytować każdy element istniejącego stylu. Przypuśćmy na przykład, że chciałbyś użyć stylu Urban Legend, ale tło ma być inne. Modyfikacji tła stylu dokonasz wybierając Styl (Style), Edytuj element (Edit Element), oraz Tło (Background). Pokaże się wtedy okno dialogowe, takie jak na rysunku 3.25. Podobnie edytuje się inne elementy stylu.

Rysunek 3.25. Modyfikacja stylu

Jeśli nie chcesz korzystać z gotowych stylów, możesz stworzyć swój własny. Po prostu wybierz Styl (Style) i Nowy styl (New Style). Zostaniesz poproszony o podanie nazwy dla twojego stylu, a potem możesz już zacząć tworzyć jego elementy.

Kolejny widok główny Fusion to Zasoby (Assets), który wyszczególnia pliki, łącza, obiekty danych oraz zmienne mające związek z twoją witryną. Ten widok pokazany jest na rysunku 3.26.

Rysunek 3.26. Widok Zasoby programu Fusion

NetObjects Fusion obserwuje wszystkie pliki i łącza, które kiedykolwiek były związane ze stroną. Jeśli więc zdecydujesz się na dodanie łącza bądź obrazka do witryny, możesz wybrać je z listy plików i łącz, które już są jej częścią.

Możesz również użyć tego widoku do usuwania niepotrzebnych elementów z twojej witryny. Po prostu wybierz odpowiedni element i naciśnij klawisz Delete.

Możesz również korzystać z tego widoku podczas globalnego zastępowania zasobu. Załóżmy, że posiadasz łącze z witryną usytuowaną poza twoją własną, z którą łączysz się z różnych miejsc twojej witryny. Jeśli chcesz zmienić to łącze na jakieś nowe i zmiana ma być globalna, znajdź je na liście w zakładce Łącza (Links). Następnie kliknij dwukrotnie wybrane łącze i wpisz nowy adres URL.

Ostatni widok programu to Publikacja (Publish), gdzie określasz sposób i miejsce publikowania twojej witryny. Ten widok, pokazany jest na rysunku 3.27, prezentuje sposób fizycznego zapamiętywania witryny podczas jej publikowania. Na rysunku pliki są pokazane tak, jak byłyby umieszczone, gdyby były publikowane według typu. Możesz również wybrać publikację wszystkich plików w jednym katalogu lub w ich hierarchii logicznej. Aby zmienić sposób publikacji plików oraz ustawić inne właściwości, naciśnij przycisk Ustawienia (Setup). Powinieneś ujrzeć okno dialogowe pokazane na rysunku 3.28.

Rysunek 3.27. Widok Publikacja programu Fusion

Rysunek 3.28. Okno dialogowe Ustawienia publikacji

W pierwszej zakładce, Struktura katalogu (Directory Structure), możesz określić sposób fizycznego położenia twoich plików. Druga zakładka, Wyjście HTML (HTML Output), umożliwia zmianę generowanego układu strony oraz wykorzystywanego zestawu znaków. Zakładka trzecia, Położenie serwera (Server Location), daje możliwość określenia miejsca lub miejsc, gdzie będzie się znajdowała twoja witryna. Ta zakładka pokazana została na rysunku 3.29.

Rysunek 3.29. Zakładka Położenie serwera dialogu Ustawienia publikacji

Istnieją dwa typy publikacji: lokalna i zdalna. Każdą z nich możesz dodać klikając przycisk Dodaj (Add). Wybierając opcję Lokalna (Local) będziesz musiał po prostu podać katalog, w którym witryna będzie publikowana w twojej sieci. Jeśli wybierzesz opcję Zdalna (Remote), musisz określić położenie macierzystego komputera oddalonego, twoją nazwę użytkownika oraz hasło.

Czwarta zakładka okna dialogowego wyszczególnia listę składników, które będą publikowane wraz ze stroną, jeśli w ogóle takowe istnieją.

Kiedy już zakończysz dokonywanie ustawień, jesteś gotowy do publikacji twojej witryny. Dokonuje się tego klikając przycisk Publikuj (Publish). Po naciśnięciu przycisku wyświetlona zostanie lista miejsc publikacji witryny, które określiłeś w zakładce Położenie serwera (Server Location). Naciśnij OK, a twoja strona zostanie opublikowana.

Tworzenie witryny WWW przy użyciu programu Fusion

Aby stworzyć nową stronę przy użyciu programu Fusion, wybierz z menu Plik (File) pozycję Nowa witryna (New Site). Jak to pokazano na rysunku 3.30, będziesz miał do wyboru trzy opcje. Wybierając opcję Pusta witryna (Blank Site), stworzona zostanie pojedyncza strona WWW; wybierając Według szablonu (From Template), zaprezentowany zostanie zbiór gotowych schematów witryn, które możesz wykorzystać jako szkielet twojej witryny; jeśli zdecydujesz się na opcję Z istniejącej witryny WWW (From Existing Web Site), program Fusion zaimportuje całą, wybraną witrynę WWW.

Rysunek 3.30. Tworzenie nowej strony

Praca ze stroną

Jeśli kiedykolwiek pracowałeś z Visual Basic lub projektowałeś formularze w Microsoft Access, stosunkowo wygodnie będzie ci się pracowało ze stronami przy użyciu programu Fusion. Wszystkie elementy są kreślone na stronie. Kiedy już element się tam znajdzie, ustawiasz dla niego liczne właściwości w celu osiągnięcia pożądanego efektu. Jeśli na przykład chcesz dodać tekst do strony, wybierzesz ikonę Tekst (Text) znajdującą się w pasku narzędziowym widoku Strona (Page) po lewej stronie ekranu. Następnie wykreślisz element o odpowiednim rozmiarze. Rysunek 3.31. pokazuje stronę z nakreślonym elementem tekstowym.

Rysunek 3.31. Strona z wstawionym polem tekstowym

Teraz, kiedy element jest wykreślony na stronie, możesz ustawić jego właściwości. Po pierwsze, możesz wpisać tekst, który ma się pojawiać w elemencie. Następnie określasz styl tekstu, jego tło i wiele innych właściwości przy użyciu odpowiedniego okna dialogowego. Podobne czynności wykonuje się przy dodawaniu do strony innych elementów.

NetObjects ScriptBuilder

Kolejnym narzędziem NetObjects jest ScriptBuilder. To nie tylko wspaniałe narzędzie do tworzenia stron ASP. Dzięki niemu można również tworzyć skrypty wykonywane po stronie klienta oraz czysty kod HTML. W tym podrozdziale zwrócimy uwagę na tworzenie stron ASP przy użyciu NetObjects ScriptBuilder. Zobaczysz również, jak można wykorzystać funkcje tego narzędzia do ułatwienia dodawania skryptów oraz ich zatwierdzania.

Środowisko programowe

Okno główne programu ScriptBuilder składa się z dwóch paneli: lewego i prawego. Lewy panel zazwyczaj zawiera listę działań lub opcji, zależnie od wybranej zakładki. Panel prawy pokazuje stronę ASP lub HTML, nad którą pracujesz.

Aby otworzyć stronę w prawym panelu, wybierz Plik (File), Otwórz (Open). Okno dialogowe, które się ukaże, pozwoli ci na znalezienie pliku, który chcesz otworzyć. Kiedy chcesz stworzyć nowy plik, wybierz Plik (File), Nowy (New). Wyświetlony zostanie dialog, który pokazano na rysunku 3.32.

Rysunek 3.32. Dialog Nowy Plik programu ScriptBuilder

Następnie możesz wybrać jeden z przedstawionych w oknie szablonów, reprezentujących typ strony, jaką chcesz stworzyć. Wybrany szablon wygeneruje podstawowe znaczniki dla wybranego przez ciebie typu strony. Jeśli zdecydowałeś się przykładowo na utworzenie strony ASP, szablon stworzy stronę zawierającą znaczniki języka podstawowego, HTML, nagłówka (head), oraz treści (body).

Możesz również modyfikować te szablony, w ten sposób za każdym razem, kiedy stworzysz nową stronę przy użyciu szablonu, będzie ona zawierała kod potrzebny dla tego typu pliku. Załóżmy na przykład, że posiadasz plik biblioteki, który zawsze chcesz dołączać do twoich stron ASP. Aby to zrobić, za każdym razem musisz dodawać do kodu wiersz Include dla tego pliku. Zmodyfikuj szablon strony ASP włączając do niego odpowiedni kod. W celu dokonania zmian we szablonie, wyświetl zawartość plików położonych w folderze Templates\Standard katalogu głównego ScriptBuilder.

Możesz również tworzyć swoje własne szablony. Być może często potrzebujesz strony ASP mającej kod, który wykreśla graf w oparciu o dane pochodzące z zestawu rekordów — możesz stworzyć taki szablon zawierający wspólny kod. Aby wykonać taki szablon, po prostu stwórz w zwykły sposób stronę ASP lub HTML, a następnie umieść ją w folderze Templates\Custom. Te pliki dostępne są w menu Plik (File), Nowy (New), w zakładce Własne (Custom).

W lewym panelu możesz wybrać zakładkę związaną z działaniami bądź opcjami, które wykorzystujesz podczas pracy ze stroną. Wybierając zakładkę Odwołanie (Reference), ujrzysz widok pokazany na rysunku 3.33. To, co tam widać to bogata biblioteka języków i technologii, które możesz wykorzystać podczas pracy z programem ScriptBuilder.

Rysunek 3.33. Widok Odwołanie w lewym panelu okna

Przypis

Jeśli nie widać listy rozwijanej, gdzie mógłbyś wpisać nazwę do wyszukania, kliknij małą strzałkę w górnym prawym rogu lewego panelu.

Większość odwołań pochodzi z zasobów online, co ma swoje plusy i minusy. Musisz być połączony z siecią, aby ujrzeć niektóre odwołania i punkty odwołań do stron, które już nie istnieją. Korzystne jest jednak to, że zawartość listy jest cały czas uaktualniana, ponieważ pochodzi ze znaczących obszarów odwołań firm takich jak Microsoft czy Netscape.

Możesz również użyć odwołania w celu wstawienia znaczników i kodu wprost do twojej strony. Na przykład chcesz wstawić listę numerowaną HTML. Mógłbyś wybrać znacznik w odniesieniu HTML. Następnie jeśli klikniesz prawym przyciskiem odpowiednią pozycję i wybierzesz Wstaw (Insert), znaczniki listy numerowanej pojawią się w prawym panelu okna w miejscu, gdzie znajduje się kursor.

Możesz też uzupełnić bibliotekę o nowe odwołania. Jeśli klikniesz prawym przyciskiem w dowolnym miejscu zakładki odwołań, powinieneś zobaczyć opcję Ustawienia (Settings). Kliknij ten punkt, a będziesz mógł przejrzeć wszystkie dostępne książki biblioteki. Ustawień innych opcji zakładki odwołań dokonasz wybierając Opcje (Options) z menu Narzędzia (Tools).

Jeśli wybierzesz zakładkę Odwzorowanie (Map), zobaczysz widok, który prezentuje rysunek 3.34. Odwzorowanie odnosi się tutaj do reprezentacji dokumentu, z którym pracujesz. Odwzorowane są znaczniki i składniki, które znalazły się w dokumencie, dzięki czemu możesz szybko znaleźć te miejsca w kodzie, gdzie zostały one użyte. Gdybyś chciał odszukać miejsca, w których użyto znacznika <BR>, kliknij dwa razy odpowiednią pozycję lewego panelu okna, a wiersz zawierający ten znacznik zostanie wyróżniony.

Rysunek 3.34. Widok Odwzorowanie programu ScriptBuilder

Zakładka Pulpit (Desktop), pokazana na rysunku 3.35, pozwala na poszukiwanie w systemie plików, które chcesz wykorzystać podczas pracy z witryną. Jeśli klikniesz dwa razy dowolny plik, zostanie on otwarty w prawym panelu okna. Jeśli klikniesz prawym przyciskiem myszy obszar Pulpitu, możesz utworzyć folder oraz przejrzeć właściwości pliku.

Rysunek 3.35. Widok Pulpit programu ScriptBuilder

Jednym z najużyteczniejszych składników programu ScriptBuilder jest biblioteka skryptów. Zakładka Biblioteka skryptów (Script Library) pokazana została na rysunku 3.36. Pozwala ona na proste wstawianie gotowych bloków kodu do twojej strony WWW. ScriptBuilder zawiera wiele skryptów strony klienta i strony serwera, które możesz włączyć do twoich stron ASP i HTML.

Rysunek 3.36. Widok Biblioteka skryptów programu ScriptBuilder

Lista biblioteki skryptów może być sortowana po dowolnej kolumnie, którą wybierzesz klikając jej nagłówek. Kolumny przedstawiają nazwę skryptu, użyty podczas jego tworzenia język lub technologię, jego opis oraz wersję programu Navigator lub Explorer obsługującego skrypt.

Aby wstawić skrypt do twojej strony, umieść kursor w tym miejscu, gdzie ma się znaleźć oraz kliknij dwukrotnie wybrany z biblioteki skrypt. Jeśli na przykład chcesz skorzystać z procedury odczytującej znacznik kontekstu klienta (cookie), najpierw umieść kursor w odpowiednim miejscu strony ASP, gdzie procedura ma występować. Następnie kliknij dwukrotnie w lewym panelu prezentującym zbiór skryptów procedurę o nazwie ReadCookie. Od tej chwili stanie się ona częścią twojego kodu.

Te wbudowane skrypty są całkowicie konfigurowalne i podatne na zmiany. Aby zmienić właściwości skryptu, kliknij go dwukrotnie i wybierz Właściwości (Properties). Ujrzysz dialog pokazany na rysunku 3.37. Tutaj możesz zmienić nazwę i opis skryptu. Możesz również wybrać jego język bądź technologię, jak również wersję przeglądarki Navigator lub Explorer, która będzie obsługiwała skrypt.

Rysunek 3.37. Dialog Właściwości skryptu

Modyfikacja kodu skryptu możliwa jest w zakładce Kod (Code). Okno powiększy się tak, aby pokazać kod danej procedury (Rysunek 3.38.). Właśnie tutaj możesz wprowadzić pożądane zmiany w treści dostępnych w bibliotece skryptów. Na przykład osobiście wolę, żeby procedury ASP (do nich należy ta pokazana na rysunku 3.38.) miały od razu w swej treści znaczniki bloku kodu ASP <% oraz %>. Mogę je tam umieścić modyfikując skrypt w tej zakładce. Kiedy zamkniesz okno kodu, program poprosi cię o potwierdzenie lub odrzucenie dokonanych zmian.

Rysunek 3.38. Okno kodu edytowanego skryptu

Moją ulubioną cechą programu jest możliwość dodawania do biblioteki własnych skryptów. Zauważyłem, że wiele krótkich bloków kodu, z których stale korzystam, nie znalazło się w procedurach. Aby nie przepisywać ciągle tych samych fragmentów kodu, można je umieścić w bibliotece.

Możesz dodać skrypt do biblioteki na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest kliknięcie prawym przyciskiem w obszarze okna biblioteki i wybranie punktu Dodaj (Add). Ujrzysz wtedy puste okno kodu, takie samo, jak w wypadku edycji istniejącego skryptu. Tam wprowadzisz nowy kod skryptu. Po ukończeniu przejdź do zakładki Opis (Description). Tutaj wpiszesz nazwę nowego skryptu oraz jego krótki opis, wraz z wyszczególnieniem zastosowanego języka lub technologii i wersji obsługującej ten skrypt przeglądarki Navigator lub Explorer.

Drugim sposobem dodania procedury do biblioteki skryptu jest odzyskanie odpowiedniego fragmentu kodu z istniejącej już strony. Możesz to zrobić wyróżniając tekst w wybranym dokumencie, a następnie klikając prawym przyciskiem zaznaczony tekst i wybierając opcję Dodaj do biblioteki skryptów (Add to Script Library).

Powiedzmy, że w wielu stronach ASP łączysz się z bazą danych w ten sam sposób i chcesz, aby ten kod łączenia stał się częścią biblioteki skryptów. Wyróżnij ten fragment kodu przy użyciu myszy, a następnie kliknij prawym przyciskiem. Okno, które się wtedy pojawi, pokazane jest na rysunku 3.39.

Rysunek 3.39. Dodawanie kodu do biblioteki skryptów

Jeśli wybierzesz opcję Dodaj do biblioteki skryptów (Add to Script Library), kod jest dodawany jako pozycja do biblioteki. Ponownie wpisujesz wszystkie niezbędne informacje dotyczące nowego skryptu. Kiedy skończysz, kod staje się częścią biblioteki i może być wstawiany do tworzonych stron.

Ostatnią zakładką lewego panelu głównego okna programu ScriptBuilder jest Galeria składników (Component Gallery). Zawartość zakładki prezentuje rysunek 3.40. Galeria ułatwia pracę z programowalnymi, gotowymi do wstawienia składnikami. Możesz włączyć dany składnik do tworzonej strony ASP lub HTML, przeciągając go w to miejsce, w którym ma być inicjalizowany.

Rysunek 3.40. Galeria składników programu ScriptBuilder

Możesz określić właściwości, metody oraz zdarzenia związane z danym składnikiem, klikając go prawym przyciskiem myszy, a następnie wybierając odpowiedni punkt. Szablon właściwości, metody bądź zdarzenia jest wtedy dodawany do twojej strony. Możesz również dodać własny składnik do środowiska programu, klikając prawym przyciskiem w dowolnym miejscu Galerii składników oraz wybierając opcję Dodaj do galerii (Add to Gallery).

Praca z kodem w programie ScriptBuilder

ScriptBuilder posiada wiele narzędzi wspomagających pisanie kodu i pracę z nim. ScriptBuilder wyświetla wiersze kodu w różnych kolorach, co powoduje, że kod jest bardziej czytelny i rozpoznawalny. Aby jednak z tej cechy programu skorzystać, najpierw musi on wiedzieć, z jakim językiem pracujesz. Tak więc jedną z pierwszych rzeczy, którą zrobisz będzie ustawienie domyślnego języka, który będzie wyróżniany. Wybierz z menu Widok (View) opcję Wyróżniony język (Highlighted Language), a następnie przykładowo VBScript, co pokazano na rysunku 3.41.

Rysunek 3.41. Ustawianie domyślnego języka do wyróżniania

Kiedy język zostanie określony, kod w odpowiedni sposób wyróżniany kolorami, co czyni go łatwiejszym do odczytu. Poza tym, skoro ScriptBuilder już wie, jakiego języka używasz, może automatycznie pomagać ci w uzupełnianiu bloków kodu. Jeśli na przykład napiszesz poniższy kod wraz ze spacją:

If

program uzupełni ten blok:

If expression Then

End If

Wyróżni nawet frazę expression, będziesz mógł więc natychmiast wpisać w to miejsce wybrane wyrażenie. Jeśli wpisałbyś ten kod wraz ze spacją:

Select

ScriptBuilder zbuduje następujący blok kodu, wyróżniając w nim słowo expression:

Select Case expression

Case value

Case Else

End Select

Możesz również zmodyfikować funkcję automatycznego tworzenia skryptów tak, aby inne kody pojawiały się przy wyborze poszczególnych instrukcji. Przykładowo możesz chcieć, aby instrukcja If zawsze była uzupełniana instrukcją Else. Takiego ustawienia możesz dokonać wybierając Narzędzia (Tools) oraz Automatyczne tworzenie skryptów (AutoScripting). Zobaczysz wtedy kompletną listę dostępnych opcji automatycznego tworzenia skryptów (zobacz rysunek 3.42).

Rysunek 3.42. Konfiguracja funkcji Automatycznego tworzenia skryptów

Zauważ, że lista zawiera informacje o używanych językach. Przewijasz listę w poszukiwaniu instrukcji If dla języka VBScript. Następnie kliknij Edytuj (Edit). Wyświetli się ekran pokazany na rysunku 3.43. Tutaj możesz uzupełnić instrukcję If instrukcją Else lub dokonać jakiejkolwiek innej modyfikacji. Zwróć uwagę, że słowo expression jest wyróżnione. Kiedy wpisałeś If w kodzie strony, właśnie słowo expression było zaznaczone.

Rysunek 3.43. Edycja kodu w Automatycznym tworzeniu skryptów

Możesz również dodać swoje własne bloki kodu poprzez funkcję Automatycznego tworzenia skryptów, naciskając przycisk Nowy (New) w oknie dialogowym. Ukaże się ten sam dialog, co w wypadku edycji. Musisz tutaj wpisać słowo kluczowe, instrukcję, po pojawieniu się której ma wystąpić odpowiedni kod. Oprócz tego określasz język programowania dla tego kodu oraz oczywiście sam kod.

Możesz również użyć tej funkcji programu, aby zastosować skróconą metodę tworzenia kodu. Jak się dowiesz z kolejnego rozdziału, często na przykład będziesz włączał do kodu wiersz Option Explicit, aby ułatwić usuwanie błędów. Możesz zapewnić sobie skrót dla tej instrukcji dzięki stworzeniu odpowiedniej pozycji w oknie Automatycznego tworzenia skryptów. Najpierw wpisz następującą kluczową frazę:

ooo

Poniżej, w polu Wstawiany tekst (Text to Insert), wpisz:

Option Explicit

oraz nowy wiersz. Teraz, kiedy podczas tworzenia kodu wprowadzisz ooo, pojawi się na ekranie instrukcja Option Explicit, a po niej nowy wiersz.

W menu Skrypt (Script), a następnie pozycji Menu dostępna jest opcja Blok serwera (Server Block), której wybór powoduje wpisanie następującego kodu:

<%

%>

Tworzony jest więc blok serwera. Kiedy wybierzesz menu Narzędzia (Tools), Opcje (Options) oraz przejdziesz do zakładki Kod (Code), ukaże się ekran pokazany na rysunku 3.44. W tej zakładce możesz dokonać zmiany używanej składni bloku kodu przez ustawienie jej w polu o nazwie Typ znacznika (Tag Type).

Rysunek 3.44. Opcje ustawień kodu

W tym samym dialogu znajduje się punkt Bloki funkcji (Function Blocks). W odpowiednim polu wpisujesz tekst, który ma pojawiać się w bloku komentarza wstawianej procedury. Jeśli chcesz, aby pojawiało się twoje imię, wpisz je w pole Nazwa użytkownika (Username). Następnie możesz zaznaczyć, że twoje imię wraz z aktualną datą chcesz włączyć do nagłówka komentarza funkcji.

Ta informacja jest wykorzystywana w oknie dialogowym pokazanym na rysunku 3.45, które pojawi się kiedy wybierzesz opcję Bloki funkcji (Function Blocks) z menu Skrypt (Script).

Rysunek 3.45. Wstawianie bloku funkcji

Wpisujesz nazwę funkcji, a następnie opis jej działania. Kiedy naciśniesz OK, wprowadzone tutaj dane są łączone z danymi wprowadzonymi w dialogu Opcji i wytwarzany jest następujący, przykładowy blok kodu:

'*************************************************************

' SampleFunction ()

'

' Tutaj wpisz szczegóły dotyczące twojej funkcji

'

' Autor: Greg Buczek

' Data utworzenia: 8/4/99

'*************************************************************

*/

Function SampleFunction ()

End Function

Jak więc widzisz, ScriptBuilder nie jest narzędziem wizualnego projektowania stron. Możesz w prosty sposób uruchomić podgląd strony, ale nie możesz umieszczać na niej elementów metodą przeciągania i upuszczania. W programie ScriptBuilder pracujesz jedynie z kodem oraz czystym HTML.

Pasek narzędziowy Znaczniki HTML (HTML Tags) pomaga jednak wstawiać znaczniki. Pasek ten pokazany jest na rysunku 3.46. Po naciśnięciu wybranego przycisku, odpowiedni znacznik jest wstawiany do twojego dokumentu w miejscu, gdzie znajduje się kursor, jeśli więc naciśniesz przycisk B, znaczniki <B> oraz </B> staną się częścią dokumentu. Jeśli najpierw wyróżnisz tekst do pogrubienia, a dopiero potem wybierzesz przycisk z paska, znaczniki będą umieszczone wokoło zaznaczonego tekstu.

Rysunek 3.46. Pasek narzędziowy Znaczniki HTML

Naciśnięcie jednego z przycisków wyrównania tekstu powoduje wytworzenie odpowiednich znaczników akapitu. Na przykład naciśnięcie przycisku wyrównania do lewej, tworzony jest następujący HTML:

<P ALIGN=LEFT></P>

Po ikonach wyrównania w pasku umieszczono ikony wypunktowania, numerowania, akapitu, wiersza podziału oraz linii poziomej, których naciśnięcie również spowoduje pojawienie się odpowiedniego znacznika.

Przyciski od H1 do H6 wytwarzają odpowiadające im znaczniki nagłówka, tak więc naciśnięcie przycisku H1 wywoła następujący HTML:

<H1></H1>

Kursor będzie znajdował się pomiędzy znacznikami, tak więc możesz od razu zacząć wpisywać tekst.

Ostatnie dwa przyciski związane są odpowiednio ze znacznikami obrazu i łącza. Naciśnięcie tych przycisków spowoduje pojawienie się odpowiedniego dialogu, w którym podasz konieczne informacje. Kiedy wybierzesz ikonę Obraz (Image), zobaczysz okno pokazane na rysunku 3.47.

Rysunek 3.47. Wstawianie znacznika obrazu

Wpisujesz w nim ścieżkę dostępu do obrazu, tekst pojawiający się wraz z obrazkiem lub zamiast niego, sposób wyrównania tekstu, granice, rozmiar obrazu oraz rozstaw. Znacznik obrazu tworzony jest na podstawie wprowadzonych zapisów.

Kiedy naciśniesz przycisk Łącze (Link), ujrzysz dialog pokazany na rysunku 3.48. Uzupełniasz go lokalizacją, do której łącze będzie odsyłało, tekstem pojawiającym się na stronie jako łącze oraz, opcjonalnie, nazwę łącza i jego cel. Pole tekstowe Cel (Target) odnosi się do przeglądarki lub ramki, do której wysyłana jest strona. Kiedy wprowadzisz już informacje i naciśniesz OK, utworzony zostanie odpowiedni znacznik.

Rysunek 3.48. Wstawianie znacznika łącza

ScriptBuilder posiada również pasek narzędziowy elementów formularza (rysunek 3.49.). Użycie każdego ze znajdujących się w nim przycisków spowoduje wyświetlenie dialogu, w który należy wpisać odpowiednie informacje potrzebne do stworzenia pożądanego znacznika. Pierwszy przycisk służy do tworzenia samego formularza. Kiedy go naciśniesz, dialog zapyta cię o nazwę formularza, okno wyjściowej przeglądarki lub ramki, typ kodowania oraz położenie strony, do której należy odesłać użytkownika po wypełnieniu i wysłaniu formularza. Określasz również metodę przesyłania formularza, GET lub POST. Różnice pomiędzy tymi metodami omówione zostały w rozdziale 5.

Rysunek 3.49. Pasek narzędziowy Elementy formularza

Rezultatem wypełnienia okna dialogowego jest stworzenie znacznika formularza w miejscu kursora, który może być podobny do tego:

<FORM NAME="MoreInfoForm" TARGET="New"

ACTION="http://www.whatever.com/page.asp" METHOD="post"

ENCODE="application/x-www-form-urlencoded">

</FORM>

Przy wyborze przycisków poświęconych elementom strony zostaniesz poproszony o podanie nieco innych informacji, zależnych od typu elementu, który wybrałeś. Przykładowo przy wyborze pola tekstowego będziesz musiał podać nazwę pola, jego wartość, długość oraz czy jest to pole z hasłem. Rezultatem może być następujący znacznik:

<INPUT TYPE="text" SIZE=20 MAXLENGHT=50 NAME="FirstName">

Jeśli jednak naciśniesz przycisk obszaru tekstowego, zostaniesz poproszony o określenie nazwy pola, domyślnego tekstu, jego rozmiaru oraz sposobu jego obramowania.

Weryfikacja kodu w programie ScriptBuilder

ScriptBuilder posiada również parę narzędzi wspierających sprawdzanie napisanego przez ciebie kodu. Są to: Korektor składni (Syntax Checker) i Kontroler skryptu (Script Inspector).

Jednym z błędów, które często zdarzają mi się podczas tworzenia stron ASP, jest opuszczanie nawiasów, jak w wierszu kodu poniżej:

If isempty(Request.Form(" OK") then

Ładuję stronę na serwer myśląc, że wszystko jest w porządku, a kiedy ją uruchamiam okazuje się, że wystąpił błąd w wierszu kodu. Wiem, w czym leży problem, ale muszę najpierw edytować tą stronę, a następnie ponownie umieścić ją na serwerze.

Korektor składni jest w tym względzie bardzo pomocny. Nie znajdzie on błędów związanych z użyciem niewłaściwej metody czy właściwości obiektu i pewnie nie rozpozna błędów logicznych, ale błędy składni, podobne do tego zaprezentowanego powyżej, zostaną przez program odnalezione.

Powiedzmy, że twój blok kodu wygląda następująco:

<%

if isempty(Session("StudentID")) then

Response.Redirect "../index.asp"

end if

if isempty(Request.QueryString("CourseID") then

Response.Redirect "../html/student_menu.asp"

end if

%>

Jesteś już gotów do wysłania twojej strony do serwera, ale przedtem chcesz sprawdzić, czy nie ma w niej jakichś błędów składni. Z menu Narzędzia (Tools) wybierz opcję Korektor składni (Syntax Checker). W rezultacie tego wyboru w oknie programu ScriptBuilder pojawi się dodatkowy panel, który pokazany jest na rysunku 3.50.

Rysunek 3.50. Rezultat uruchomienia Korektora składni

Zwróć uwagę na panel, który znajduje się a dole okna. Wyszczególnia on błąd w stronie w szóstym jej wierszu. Panel ten pokaże listę wszystkich błędów składni znalezionych w stronie. Jeśli klikniesz dwa razy wiadomość o błędzie, program przeniesie cię do tego wiersza, który ten błąd wywołał.

Korektor składni wyszuka wiele błędów podobnych do tego. Poinformuje cię o tym, że użyłeś instrukcji If bez End If lub instrukcji For bez Next. Zauważyłem jednak, że czasami korektor widzi błędy składni tam, gdzie ich nie ma. Weźmy następując fragment kodu, który w stronie ASP jest pojedynczym wierszem kodu:

<A HREF="../html/lecturerouter.asp?LectureID=

<% Response.write RSLectures("LectureID") %>">

<IMG HEIGHT=28 WIDTH=35 SRC="<% Response.Write iconpath %>"

BORDER=0 ></A>

Ta linia spowoduje wystąpienie błędu, chociaż błędu nie ma. Taką reakcję programu ScriptBuilder wywoła pojawienie się kodu ASP wraz z HTML.

Innym narzędziem weryfikacji jest Kontroler skryptu. Przeglądnie on twój HTML, kod strony serwera i strony klienta i poda wersje przeglądarek Navigator i Explorer, które będą mogły rozpoznać twój kod.

Aby skorzystać z tego narzędzia, otwórz stronę, którą chcesz przetestować i wybierz opcję Kontroler skryptu (Script Inspector) z menu Narzędzia (Tools). W wyniku tego na dole okna ukażą się panele, które pokazane zostały na rysunku 3.51. Jeśli drugi panel nie został wyświetlony, kliknij prawym przyciskiem w obszarze panelu widocznego i wybierz Pokaż szczegóły (Show Details).

Rysunek 3.51. Wynik uruchomienia Kontrolera skryptu

Zauważ, że Kontroler skryptu zgłosił znalezienie znacznika VBScript strony klienta, który nie jest obsługiwany przez większość obecnych wersji przeglądarek Navigatora. Jeśli klikniesz podwójnie wiadomość o błędzie wyświetloną w najniżej położonym panelu, program przeniesie cię do tego wiersza kodu, który jest źródłem wystąpienia problemu.

Microsoft Visual InterDev 6.0

Kolejnym pomocnym narzędziem, którego możesz użyć do tworzenia stron ASP jest Microsoft Visual InterDev 6.0. Ponieważ jest o produktem firmy Microsoft, łączą go bliskie relacje z Internetowym serwerem informacyjnym (IIS) oraz systemem NT. Z perspektywy twórcy stron najważniejszymi cechami tego programu są: wyróżnianie wizualne oraz automatyczne zakańczanie kodu.

Rysunek 3.52. pokazuje stronę ASP otwartą przy użyciu Visual InterDev. Program, dzięki zastosowaniu kolorowych czcionek, kolorów tła oraz pogrubienia tekstu, czyni stronę bardzo czytelną. W prosty sposób można wtedy dostrzec, gdzie się zaczyna, a gdzie kończy blok kodu; instrukcje w blokach kodu są pogrubione.

Rysunek 3.52. Okno programu Visual InterDev 6.0

Zauważ, że na dole okna znajdują się trzy zakładki odnoszące się do strony: Projekt (Design), Źródło (Source) i Szybki podgląd (Quick View). Niestety jeśli uruchomisz stronę zawierającą kod ASP wraz z HTML — czyli prawie każdą — zakładka Projekt (Design) nie zadziała; natomiast zakładka Szybki podgląd (Quick View) nie będzie funkcjonowała, ponieważ program nie przetwarza kodu strony serwera. Tak więc jedynym widokiem, który mamy do dyspozycji przez cały czas jest Źródło (Source).

Inną nadzwyczaj pomocną funkcją Visual InterDev są listy zakańczania kodu, generowane w chwili użycia kropki w składni kodu dla jednego z wbudowanych obiektów ASP. Na przykład jednym z najważniejszych obiektów ASP jest Response. Używany jest do komunikowania się z przeglądarką, która wywołała twoją stronę ASP. Obiekt ma liczne właściwości i metody, które pozwalają na podjęcie działań. Jeżeli w oknie Visual InterDev wpiszesz następujący kod:

Response.

pojawi się lista pokazana na rysunku 3.53. Będzie ona zawierała wszystkie właściwości i metody obiektu Response. Możesz zacząć wpisywać wybraną metodę albo po prostu przewinąć listę i wybrać z niej odpowiedni punkt.

Rysunek 3.53. Lista rozwijana zakończenia kodu dla obiektu Response

Ostatnie słowo o narzędziach

Bez względu na to, na które narzędzie się zdecydujesz, pamiętaj, że to tylko narzędzie — jeśli użyjesz właściwego, ułatwisz sobie pracę. Powinieneś przeanalizować ich pełne możliwości, ponieważ większość najciekawszych funkcji często bywa zagrzebana na samym dnie menu. Postaraj się nie zadowalać jednym tylko produktem. Nowe produkty i programy usługowe przez cały czas pojawiają się na rynku, a ich zastosowanie często zaoszczędzi ci mnóstwa czasu.

Rozdział 4.
Podstawy ASP

Konstrukcja kodu ASP

Strony ASP złożone są ze statycznego HTML-a oraz dynamicznego kodu ASP. Te dwa składniki mogą być łączone ze sobą na różne sposoby, które zostaną omówione w tym podrozdziale: HTML może być umieszczony w kodzie, kod w HTML oraz skrypty strony serwera mogą być zawarte w skryptach kodu klienta.

Znacznik <% = X %>

Aby odróżnić początek od końca kodu, będziesz potrzebował pewnego rodzaju znacznika. Najprostszy znacznik przedstawia się następująco:

<% = X %>

Nakazuje on kompilatorowi wypisanie wyniku wyrażenia X. Na przykład, jeśli chcesz stworzyć stronę WWW wyświetlającą aktualną datę oraz czas, stwórz kod podobny do tego:

<HTML>

<HEAD>

<TITLE>Simple Tag Page</TITLE>

</HEAD>

<BODY>

<H1>Witam na stronie z zegarem</H1>

<P>Teraz jest: <% = Now() %><P>

</BODY>

</HTML>

Strona jest napisana przy użyciu standardowego HTML-a aż do wiersza:

<P>Teraz jest: <% = Now() %><P>

Pierwszą częścią wiersza jest standardowy HTML, ale pojawia się tutaj podstawowy znacznik ASP. Ponieważ po otwarciu <% następuje znak równości, kompilator wie, że to, co jest później powinno zostać obliczone, a wynik ma być wysłany w postaci HTML.

W tym przypadku obliczona powinna być funkcja Now(). Jak się dowiesz później, funkcja Now() zwraca datę i godzinę systemu. Tak więc poprzedni wiersz, wysłany do przeglądarki, faktycznie wygląda tak:

<P>Teraz jest: 7/12/99 12:10:14 PM<P>

Widok tej strony ASP prezentuje rysunek 4.1.

Rysunek 4.1. Strona ASP ze znacznikiem podstawowym

<% Pojedyncza linia kodu %>

Kolejnym sposobem na umieszczenie kodu w stronie ASP jest wstawienie pojedynczej linii pomiędzy znacznikiem <% a znacznikiem %>. Przykładem użycia tej składni niech będzie strona wyświetlająca liczbę dni do Bożego Narodzenia:

<HTML>

<HEAD>

<TITLE>Days Until Christmas</TITLE>

</HEAD>

<BODY>

<H1>Ile czasu zostało?</H1>

<P>Dni do Bożego Narodzenia: <%

Response.Write DateDiff("d",Date,"12/25/" & Year(Date)) %>

<P>

</BODY>

</HTML>

Strona zbudowana jest z samego HTML-a aż do wiersza:

<P>Dni do Bożego Narodzenia: <%

Response.Write DateDiff("d",Date,"12/25/" & Year(Date)) %>

Kompilator ASP widzi znacznik <% i wie, że wszystko, co znajduje się pomiędzy nim a znacznikiem %>, jest kodem wymagającym przetworzenia. W tym przypadku korzystamy z metody o nazwie Write obiektu Response w celu wysłania wyniku do przeglądarki (obiekt ten zostanie szczegółowo omówiony w rozdziale 6.). Szczególną wartością wysłaną do przeglądarki jest liczba dni do Bożego Narodzenia, powstała po odjęciu liczby od siebie dni pozostałych pomiędzy aktualną datą a datą tegorocznego święta.

Wiersz wynikowy kodu:

<P>Dni do Bożego Narodzenia: 157<P>

Wygląd strony przedstawia rysunek 4.2.

Rysunek 4.2. Strona zawierająca pojedynczą linię kodu ASP

<% Blok kodu %>

Możesz również użyć znaczników <% i %> do stworzenia bloku kodu, który jest serią wierszy otrzymujących określone zadania. Powiedzmy, że musisz stworzyć stronę, która wysyła lub przeadresowuje odwiedzającego do innej strony, opierając się przy tym na dniu tygodnia. Poniższy blok kodu realizuje to zadanie:

<%

If WeekDay(Date) = 1 then

Response.Redirect "Sunday.html"

ElseIf WeekDay(Date) = 2 then

Response.Redirect "Monday.html"

ElseIf WeekDay(Date) = 3 then

Response.Redirect "Tuesday.html"

ElseIf WeekDay(Date) = 4 then

Response.Redirect "Wednesday.html"

ElseIf WeekDay(Date) = 5 then

Response.Redirect "Thursday.html"

ElseIf WeekDay(Date) = 6 then

Response.Redirect "Friday.html"

Else

Response.Redirect "Saturday.html"

End If

%>

To byłaby cała zawartość strony. Nie posiada ona widoku wyjściowego i jest napisana jedynie w kodzie ASP. Kod sprawdzi dzień tygodnia w oparciu o aktualną datę, a następnie połączy odwiedzającego ze stroną odpowiedniego dnia.

< Script> Kod </Script>

Jeśli już pracowałeś ze skryptami po stronie klienta, to prawdopodobnie jesteś zaznajomiony ze znacznikiem <Script>. Jest on alternatywą dla znaczników zaprezentowanych do tej pory, dlatego możesz go używać podczas konstruowania stron ASP. Musisz jednak użyć parametru RunAt i ustawić go dla serwera, ponieważ w innym wypadku twój kod ASP będzie pominięty przez przeglądarkę podczas przetwarzania. Poniżej pokazano kod strony WWW używającej znacznika <Script>.

<HTML>

<HEAD>

<TITLE>Session Object</TITLE>

</HEAD>

<BODY>

<H1>Czas trwania sesji</H1>

<P>Czas trwania sesji upływa po (minutach):

<SCRIPT LANGUAGE=VBScript RUNAT=Server >

Response.Write Session.Timeout

</SCRIPT>

</BODY>

</HTML>

Strona wygląda jak zwykła strona HTML aż do znacznika <Script>:

<SCRIPT LANGUAGE=VBScript RUNAT=Server >

Zauważ, że określony został użyty język oraz to, że kod zostanie uruchomiony po stronie serwera. Następnie mamy jeden wiersz kodu, który wypisuje w minutach czas trwania sesji (Timeout):

Response.Write Session.Timeout

Kod zakończony jest znacznikiem </Script>. Obliczonym przez kod wynikiem uwidocznionym w przeglądarce jest:

30

Wyjściowa strona pokazana jest na rysunku 4.3.

Rysunek 4.3. Strona ASP używająca znacznika <Script>

HTML w kodzie

Do tej pory przyglądaliśmy się przypadkom umieszczenia kodu w HTML-u, lecz możliwe są również sytuacje odwrotne. Możemy umieścić HTML w kodzie. Mógłbyś na przykład napisać kod, który powoduje wyświetlenie innego koloru tła w czasie dnia, a innego w nocy. Przykładem może tutaj być następujący kod:

<HTML>

<HEAD>

<TITLE>Change the Light</TITLE>

</HEAD>

<%

if hour(Time) > 6 and Hour(Time) < 19 then

Response.Write "<BODY BGCOLOR=""#FFFFD7"">"

else

Response.Write "<BODY BGCOLOR=""#808080"">"

end if

%>

<H1>W nocy wyłączamy światło.</H1>

</BODY>

</HTML>

Zwróć uwagę na to, jak wygląda kod. Posiada jeden znacznik treści (<BODY>) dla godzin od 7 rano do 6 wieczorem oraz drugi dla pozostałej części dnia. Tak więc w nocy wynikiem bloku kodu będzie ten HTML:

<BODY BGCOLOR="#808080">

Rysunek 4.4. pokazuje wygląd strony w nocy.

Rysunek 4.4. Strona zmieniająca kolor tła — w godzinach nocnych

W czasie dnia wyjściowym znacznikiem treści kodu będzie:

<BODY BGCOLOR="#FFFFD7">

Wygląd strony w tym wypadku pokazuje rysunek 4.5.

Rysunek 4.5. Strona zmieniająca kolor tła — w czasie dnia

Skrypt w skrypcie

Możesz również włączyć wynik twojego skryptu strony serwera do skryptu po stronie klienta, w ten sposób kod strony serwera zostanie uruchomiony i umieści tekst w kodzie po stronie klienta, który z kolei będzie rozpoznany przez przeglądarkę.

Aby to zademonstrować, spróbujmy stworzyć kalkulator obliczający cenę, z którego klienci mogliby skorzystać w celu określenia, ile będzie kosztowała pewna ilość produktu. Stałym klientom oferujemy inną cenę niż pozostałym. Chcemy, aby cena była obliczana po stronie klienta w celu zredukowania liczby połączeń i aby szybkość działania kalkulatora pozwalała klientom na wielokrotne wpisywanie cen. Musimy jednak stworzyć skrypt po stronie klienta, aby cena była ustalana indywidualnie w oparciu o typ klienta, co z kolei zapisane jest w zmiennej po stronie serwera. Poniższy kod realizuje to zadanie, łącząc skrypt strony klienta i strony serwera:

<HTML>

<HEAD><TITLE>Client and Server</TITLE>

<%

If Session("CustomerType") = "Preferred" then

TheRate = 25

else

TheRate = 50

end if

%>

<SCRIPT language="JavaScript">

<!--

function CheckPrice()

{

var TheMessage = 0;

TheMessage = <% response.write TheRate %> * document.sampleform.Quantity.value;

alert("Twoja cena wynosi $" + TheMessage);

}

// -->

</SCRIPT></HEAD>

<BODY>

<FORM NAME="sampleform">

Wpisz ilość, aby określić cenę

<p>

<INPUT TYPE="text" NAME="Quantity" SIZE=10>

<p>

<INPUT TYPE="button" NAME="submitButton" VALUE="Pokaż cenę"

onClick="CheckPrice();">

</FORM>

</BODY>

</HTML>

Pierwszy blok kodu jest kodem ASP strony serwera napisanym w VBScripcie. Rozpoznajemy to po użytych znacznikach:

<%

If Session("CustomerType") = "Preferred" then

TheRate = 25

else

TheRate = 50

end if

%>

Kod sprawdza zmienną sesji, która została omówiona dalej, w rozdziale 8. W zmiennej TheRate kod ustawia odpowiednią wartość w oparciu o typ klienta (CustomerType).

Następnie blok wstawia wynik kodu strony serwera w blok kodowy strony klienta.

<SCRIPT language="JavaScript">

<!--

function CheckPrice()

{

var TheMessage = 0;

TheMessage = <% response.write TheRate %> * document.sampleform.Quantity.value;

alert("Twoja cena wynosi $" + TheMessage);

}

// -->

</SCRIPT>

Znacznik Script bez zaznaczenia, że należy go uruchomić na serwerze, jest zinterpretowany jako kod strony klienta. Zauważ, że wewnątrz bloku kodu znajduje się kod ASP strony serwera:

<% response.write TheRate %>

Kod strony serwera jest uruchamiany przed wysłaniem bloku kodu do przeglądarki. Jeśli więc odwiedzający nie jest stałym klientem, jego przeglądarka otrzyma następujący HTML:

<HTML>

<HEAD><TITLE>Client and Server</TITLE>

<SCRIPT language="JavaScript">

<!--

function CheckPrice()

{

var TheMessage = 0;

TheMessage = 50 * document.sampleform.Quantity.value

alert("Twoja cena wynosi $" + TheMessage);

}

// -->

</SCRIPT></HEAD>

<BODY>

<FORM NAME="sampleform">

Wpisz ilość, aby określić cenę

<p>

<INPUT TYPE="text" NAME="Quantity" SIZE=10>

<p>

<INPUT TYPE="button" NAME="submitButton" VALUE="Pokaż cenę"

onClick="CheckPrice();">

</FORM>

</BODY>

</HTML>

Na wstępie powinieneś zauważyć, że brak jest pierwszego bloku kodu. Jest tak, ponieważ brakujący blok jest blokiem kodu strony serwera, a my teraz obserwujemy to, co jest wysyłane do klienta. Zauważ również, że zmienna TheRate w znacznikach skryptu została zastąpiona wartością 50, tak więc cały kod strony serwera zniknął, a przeglądarka otrzymała dostosowaną do klienta wersję procedury CheckPrice.

Rysunek 4.6. pokazuje wygląd tej strony, a rysunek 4.7. przedstawia okno wiadomości prezentujące obliczoną cenę.

Rysunek 4.6. Strona kodu klienta i serwera

Rysunek 4.7. Okno pojawiające się po naciśnięciu przycisku Pokaż cenę

Jeśli odwiedzający stronę jest stałym klientem, jego cena będzie ustalona na poziomie 25 $ za jednostkę produktu. Skrypt strony klienta będzie wtedy zawierał nieco inny wiersz kodu określającego cenę pojawiającą się w wiadomości:

TheMessage = 25 * document.sampleform.Quantity.value

Dyrektywa przetwarzania

Domyślnie ustawionym językiem kodu ASP w serwerze IIS jest VBScript. Możesz też wyraźnie stwierdzić, że będziesz używał VBScripta jako twojego kodu poprzez umieszczenie na górze strony następującej dyrektywy przetwarzania:

<%@ LANGUAGE=VBSCRIPT %>

Zapamiętaj, że ten wiersz musi znaleźć się na stronie jako pierwszy. Informuje on kompilator o tym, że używanym w stronie językiem programowania będzie VBScript. Jeśli chcesz użyć języka JScript, dyrektywa będzie wyglądała następująco:

<%@ LANGUAGE=JSCRIPT %>

Pliki Include

Po co ich używać

W miarę jak twoja strona ASP będzie się rozbudowywała zobaczysz, że jej bloki kodu rozrastają się do bardzo dużych rozmiarów, a ty przez cały czas wpisujesz do nich te same procedury. Pliki Include pomagają radzić sobie z takimi problemami, dzięki nim można bowiem wstawić kod do pliku, a następnie wywołać ten kod w stronie ASP.

Załóżmy na przykład, że posiadasz standardowe procedury zatwierdzania danych, które odwiedzający wprowadza do formularza na stronie. W formularzu może znajdować się sprawdzane w jakiś sposób pole daty, kilka pól, których wypełnienie jest wymagane oraz sprawdza się w nim liczby i ich zakres. Ten rodzaj kodu prawdopodobnie znalazłby zastosowanie w wielu stronach. Jeśli chciałbyś zmodyfikować działanie którejś z procedur, musiałbyś dokonać zmian na każdej ze stron, która z procedury korzysta. Lepiej więc umieścić kod zatwierdzania w osobnym pliku tekstowym, a następnie po prostu połączyć z plikiem te strony, które z niego korzystają.

Pliki Include pomagają oczyścić nadmiernie rozbudowane strony, czyniąc je w ten sposób łatwiejszymi do uruchomienia. Jest tak, ponieważ kod jest położony w centralnym punkcie, przez co w prostszy sposób można go modyfikować. Kolejnym powodem umieszczania kodu w plikach Include jest ochrona programistów przed nadmierną złożonością kodu.

Możesz mieć w firmie programistę, który jest ekspertem od obiektów danych współpracujących (CDO — Collaborative Data Objects). Obiekty CDO są używane do wysyłania poczty elektronicznej poprzez twoją stronę ASP oraz do współpracy z Microsoft Exchange. Taki programista może mieć klika skomplikowanych procedur zarządzającymi kalendarzami Exchange. Jeśli przekazał on swój kod innym pracownikom, aby go umieścili na swoich stronach ASP, istnieje ryzyko, że będą oni używali tego kodu w sposób niepoprawny, ponieważ mogą go nie rozumieć. Jeśli programista CDO umieściłby swój kod w pliku Include, inni pracownicy firmy nie musieliby rozumieć zawiłości kodu w nim zawartego. Mogliby po prostu włączyć w stronę plik CDO i wywoływać jego procedury.

Włączanie pliku

Aby włączyć plik w zawartość strony ASP, użyj po prostu znacznika Include:

<SCRIPT LANGUAGE="vbscript" RUNAT="server">

<!-- #include file="FieldValidation.inc" -->

</SCRIPT>

Wiersz Include jest otoczony znacznikami skryptu. Plik Include nosi nazwę FieldValidation.inc i musi być położony w tym samym katalogu, co strona ASP, która go wywołuje. Możesz jednak użyć ścieżki względnej do zaznaczenia położenia pliku Include:

<SCRIPT LANGUAGE="vbscript" RUNAT="server">

<!-- #include file="../lib/FieldValidation.inc" -->

</SCRIPT>

W tym przykładzie plik Include musi być umieszczony w katalogu o nazwie Lib, który jest położony o jeden poziom wyżej niż bieżący katalog.

Włączenie pliku powoduje efekt umieszczenia całego znajdującego się w nim kodu dokładnie w tym miejscu, gdzie pojawił się wiersz Include. Każdy wiersz włączonego pliku nie staje się jednak fizycznie częścią strony ASP.

Plik Include — struktura i przykład

Plik Include jest prostym plikiem tekstowym zawierającym twój kod. Tak jak w przypadku każdej strony ASP, kod ma następującą strukturę:

<%

'blok kodu jest tutaj

%>

Kod objęty jest znacznikami <% i %>.

Na przykład plik Include, zapisany jako FieldValidation.inc, zawiera procedurę, która sprawdza, czy wpisana data faktycznie jest datą i czy należy do określonego zakresu. Zawiera również procedurę sprawdzająca, czy dane pole jest polem liczbowym i czy liczba w nim jest zgodna z narzuconym zakresem. Wartości te są weryfikowane odpowiednio jako prawidłowa data urodzin oraz kod pocztowy.

<%

Function DateRange(DateToTest, StartDate, EndDate)

if not isdate(DateToTest) then

DateRange = 0

elseif cdate(DateToTest) < cdate(StartDate) or _

cdate(DateToTest) > cdate(EndDate) then

DateRange = 0

else

DateRange = -1

end if

End Function

Function NumberRange(FieldToTest, MinNumber, MaxNumber)

If Not IsNumeric(FieldToTest) Then

NumberRange = 0

ElseIf CSng(FieldToTest) < MinNumber Or _

CSng(FieldToTest) > MaxNumber Then

NumberRange = 0

Else

NumberRange = -1

End If

End Function

Function Birthdate(FieldToTest)

If Not IsDate(FieldToTest) Then

Birthdate = 0

ElseIf CDate(FieldToTest) > Date Then

Birthdate = 0

Else

Birthdate = -1

End If

End Function

Function ZipCode(FieldToTest)

If Len(FieldToTest) = 5 Then

If IsNumeric(FieldToTest) Then

ZipCode = -1

Else

ZipCode = 0

End If

ElseIf Len(FieldToTest) = 10 Then

If IsNumeric(Left(FieldToTest, 5)) And _

IsNumeric(Right(FieldToTest, 4)) Then

ZipCode = -1

Else

ZipCode = 0

End If

Else

ZipCode = 0

End If

End Function

%>

Wywoływanie procedur

Mogłeś użyć pliku Include wspomnianego w poprzednim podrozdziale korzystając z następującej składni:

<SCRIPT LANGUAGE="vbscript" RUNAT="server">

<!-- #include file="FieldValidation.inc" -->

</SCRIPT>

Plik o nazwie FieldValidation.inc musi znajdować się w tym samym katalogu, co strona ASP, która go wywołuje. Cały kod pliku Include jest wtedy umieszczany przez kompilator w miejscu pojawienia się znacznika. Od tej pory procedury pliku Include mogą być wywoływane wewnątrz kodu strony ASP:

Response1 = DateRange(Request.Form("Test1"), _

"12/1/99", "12/15/99")

Response1 = NumberRange(Request.Form("Test1"), _

7, 10)

Response1 = Birthdate(Request.Form("Test1"))

Response1 = ZipCode(Request.Form("Test1"))

W dalszej części tego rozdziału omówimy procedury, dlatego nie martw się o to, że nie rozumiesz struktury pliku Include. Użyty został tutaj również obiekt Request, który zostanie omówiony w rozdziale 6. Teraz ważne jest jedynie to, abyś zrozumiał, że kod strony ASP możesz umieścić osobno w pliku Include.

Kod ASP w użyciu

W tym podrozdziale sięgniemy do VBScripta, najczęściej używanego języka podczas tworzenia stron ASP. Nauczysz się korzystać z typów danych, operatorów, instrukcji i funkcji VBScripta, dzięki którym tworzy się bloki kodu i procedury.

Komentarze, puste miejsca i wielkość liter

W VBScripcie, podobnie jak w Visual Basicu i Visual Basicu dla aplikacji (VBA), komentarze są zaznaczone apostrofem lub pojedynczym cudzysłowem. Możesz umieścić komentarz na końcu wiersza kodu:

If Year(Request.Form("StartDate")) = Year(Date) then 'to jest komentarz do tego wiersza

Możesz również użyć apostrofu do zaznaczenia, że cały wiersz jest komentarzem:

If Year(Request.Form("StartDate")) = Year(Date) then

'kod wykona instrukcję jedynie wtedy, gdy wprowadzona data jest dniem tego roku

Możesz również stworzyć blok komentarza, który często spotykany jest na samym początku procedury lub strony ASP. Może on zawierać imię i nazwisko autora, datę utworzenia i nazwę procedury, opis jej działania, parametry oraz zwracane wartości.

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

'

' Programista: Greg Buczek

' Data utworzenia: 2/1/2000

' Nazwa procedury: DateRange

' Opis procedury: Procedury używa się do określenia, czy przekazana wartość

' jest datą. Jeśli jest, sprawdza również, czy należy do zakresu.

' Parametry: Przekazywane są 3 parametry, dane testowane, ich najmniejsza

' i największa wartość.

' Wartość zwracana: Procedura zwraca -1, jeśli wartość jest datą i należy do zakresu.

' Jeśli tak nie jest, zwracane jest 0.

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

Kiedy oznaczysz wiersz jako komentarz, cała jego zawartość jest interpretowana jako komentarz. Na przykład:

'Komentarz ' x = 5

W tym wierszu kod x = 5 nie zostanie wykonany, ponieważ jest częścią wiersza komentarza.

Komentarze są pomijane przez kompilator, możesz więc używać ich tak często, jak tylko chcesz. Pamiętaj, że programista przeglądający kod po tobie, być może nie będzie potrafił go odczytać bez odpowiedniego wyjaśnienia. Istnieje również taka możliwość, że ty sam nie będziesz wiedział dlaczego napisałeś dany wiersz kodu, jeśli będziesz go przeglądał po latach. Komentarze pomagają też przemyśleć to, co chcesz zrobić. Mogą być wykorzystane, aby stworzyć pewien zarys działania kodu oraz określić, na jakie sytuacje kod został przygotowany.

Innym sposobem na uczynienie kodu łatwiejszym do odczytania przez ciebie lub innego programistę to dobre wykorzystanie w kodzie pustych miejsc, to znaczy znaków tabulacji, dodatkowych linii oraz spacji.

Na przykład zwróć uwagę na czytelność poniższego bloku kodu:

if isempty(Session("StudentID")) then

Response.Redirect "../index.asp"

end if

if isempty(Request.Form("QuizID")) then

Response.Redirect "../index.asp"

end if

set conn=server.createobject("adodb.connection")

conn.open "ASPBook","sa","yourpassword"

set RSQuiz=conn.execute("SELECT CourseID, QuizName, " _

& "CorrectToPass FROM " _

& "OCQuizzes where QuizID = " & Request.Form("QuizID"))

NumberCorrect=0

for each Question in Request.Form

if Question<>"TestIt" then

set RSQuestion=conn.Execute("select QuizAnswer from " _

& "OCQuizQuestions where QuizQuestionID = " _

& Question)

if Request.Form(Question)=RSQuestion("QuizAnswer") then

NumberCorrect=NumberCorrect + 1

end if

end if

next

Z bloku kodu usunięto wszystkie dodatkowe puste miejsca. Jest trudny do odczytania. Przebiegając oczami ten kod nie jesteś pewny, w jakiej pętli aktualnie znajduje się kod oraz w którym miejscu rozpoczyna się pełen wiersz kodu i gdzie się kończy. Teraz spójrz na ten sam blok kodowy z dodanymi do niego pustymi miejscami:

if isempty(Session("StudentID")) then

Response.Redirect "../index.asp"

end if

if isempty(Request.Form("QuizID")) then

Response.Redirect "../index.asp"

end if

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSQuiz = conn.execute ("SELECT CourseID, QuizName,

CorrectToPass " _

& "From OCQuizzes where QuizID = " & Request.Form("QuizID"))

NumberCorrect = 0

for each Question in Request.Form

if Question <> "TestIt" then

set RSQuestion = conn.Execute("select QuizAnswer from " _

& "OCQuizQuestions where QuizQuestionID = " _

& Question)

if Request.Form(Question) = RSQuestion("QuizAnswer") then

NumberCorrect=NumberCorrect + 1

end if

end if

next

Przy zastosowaniu pustych miejsc kod staje się bardziej czytelny. Możemy od razu stwierdzić gdzie rozpoczyna się i gdzie kończy instrukcja If. Rozróżniamy między sobą poszczególne instrukcje If, wiemy, który kod zadziała przy danym warunku.

Dodanie pustych miejsc nie wpływa na wykonywanie kodu. Większa ich ilość spowoduje, że strona ASP będzie nieco większa, ale to niewielka cena za uczynienie kodu bardziej czytelnym.

VBScript, podobnie jak Visual Basic i Visual Basic dla aplikacji nie rozróżnia wielkości liter. To znaczy, że zmienna

NumCorrect

jest tą samą zmienną, co

numcorrect

oraz

nUMcORRECT

Jeśli wcześniej programowałeś w języku, w którym wielkość liter miała znaczenie, jakim jest na przykład C++, będziesz musiał uważać podczas przydzielania nazw zmiennym i procedurom.

Gotowe modele obiektów ASP oraz funkcje napisane w VBScript również nie rozpoznają wielkości liter. Możesz więc odnieść się do metody pisania w ten sposób:

Response.Write

Lub w ten sposób:

response.write

Aby twój kod był czytelny, staraj się być konsekwentny. Jeśli stworzyłeś następującą zmienną:

Dim OrderTotal

to powinieneś przez cały czas używać jej w tej postaci, z tym samym wyszczególnieniem wielkości liter.

Zmienne

Zmienne służą do zapamiętywania informacji w twoim kodzie. W VBScripcie zmienne muszą rozpoczynać się literą i nie mogą mieć więcej niż 255 znaków. Mogą zawierać litery i cyfry, ale nie mogą zawierać kropek oraz innych znaków specjalnych. Poniżej przedstawiono przykłady prawidłowych nazw zmiennych:

Dim x

Dim ABC

Dim A241

Dim BardzoDlugaNazwaKtoraJestPoprawna

Te deklaracje nie są poprawne:

Dim 2C

Dim ABC+

Dim AB.3

W VBScripcie nie musisz deklarować zmiennej na wstępie — możesz jej po prostu użyć. Na przykład pierwszym wierszem kodu może być:

X = 3

Chociaż nie musisz deklarować twoich zmiennych, to jednak przekonasz się, że o wiele łatwiej jest usuwać błędy w kodzie, jeśli to zrobisz dodatkowo wykorzystując instrukcję Option Explicit. Jeśli wstawisz następujący wiersz na początku strony:

Option Explicit

informujesz kompilator o tym, że będziesz deklarował wszystkie swoje zmienne. Jeśli kompilator znajdzie zmienną, która nie została zdeklarowana, wtedy wygeneruje stan błędu.

Zwróć uwagę na ten blok kodu:

MyVariable = 2

MyVariable = MyVariable * 3

MyVariable = MyVaraible + 1

Response.Write MyVariable

Jaka liczba pojawi się w przeglądarce? Jeden. Zauważ, że w trzecim wierszu wystąpił błąd literowy. Ponieważ nie dodałeś instrukcji Option Explicit, kompilator przyjmuje, że właśnie tworzysz nową zmienną o nazwie MyVaraible. Nowa zmienna będzie miała wartość zero; zero plus jeden daje jeden.

Jest to jeden z najtrudniejszych do wykrycia błędów, ponieważ kod zostanie uruchomiony bez wystąpienia stanu błędu, błędny będzie tylko wynik. Jeśli kod byłby napisany w ten sposób:

Option Explicit

Dim MyVariable

MyVariable = 2

MyVariable = MyVariable * 3

MyVariable = MyVaraible + 1

Response.Write MyVariable

wtedy kompilator wyrzuciłby błąd w wierszu trzecim. Wiedzielibyśmy, że problem wystąpił i w prosty sposób mógłby zostać znaleziony. W przypadku kodu złożonego z czterech wierszy nie ma kłopotu z analizą, ale w wypadku procedury składającej się z kilkuset wierszy, zastosowanie tej instrukcji może być wielką pomocą.

Typy danych

W większości języków dysponujesz różnymi typami danych podczas tworzenia zmiennych. Na przykład w Visual Basic możesz stworzyć zmienne następujących typów:

Dim X as Long

Dim Y as Currency

Dim Z as String

W C++ określone są następujące typy:

int TheNumber;

char TheName[100];

float TheFloat;

W VBScripcie jednakże dostępny jest jeden tylko typ danych, który implikowany jest następująco:

Dim X

Ten typ nazywany jest wariantem. Funkcjonuje podobnie jak dowolny typ, który możesz stworzyć w Visual Basic oraz tak samo, jak typ danych obiektu. Jeśli umieścisz wartość w wariancie, zadecyduje on za ciebie, w jaki sposób należy zapisać daną. Tak więc w kodzie:

Dim X

X = 5

typ danych wariantu jest liczbą, prawdopodobnie bajtem. Jeśli tej samej zmiennej przydzielisz inną wartość:

X = "Hello"

zmienna jest teraz ciągiem znaków. Tak samo byłoby w przypadku, gdyby w zmiennej znalazła się data bądź każdy inny typ danych. Tak więc przez cały czas istnienia zmiennej może ona zmieniać typ. Wariant może być również obiektem:

Dim X

Set X = Server.CreateObject("adodb.connection")

Zauważ, że kiedy używamy wariantu do zapisania obiektu, korzystamy z instrukcji Set. Zostanie ona omówiona nieco dalej w tym rozdziale.

Zakres i trwałość

W odniesieniu do zmiennych, pojęcie zakres określa miejsce ich dostępności. Na przykład jeśli zmienna jest dostępna w całej aplikacji, ma zakres publiczny bądź globalny.

Trwałość odnosi się okresu czasu, w którym zmienna pozostaje dostępna. Na przykład zmienną zdeklarowaną w procedurze można uznać za trwałą od momentu rozpoczęcia działania procedury aż do chwili jego zakończenia.

Kiedy deklarujesz zmienną w stronie ASP, znajdującą się na zewnątrz procedury, ma ona zakres strony, co oznacza, że jest dostępna dla dowolnego wiersza kodu strony oraz w każdej procedurze. Weźmy na przykład następujący kod:

<%

Option Explicit

Dim MyString

MyString = "Hello"

Procedure1

Response.Write MyString

%>

W tym miejscu jest HTML

<%

Sub Procedure1

MyString = "GoodBye"

End Sub

%>

W trzecim wierszu tego kodu zdeklarowano zmienną MyString. Ponieważ jest ona zdeklarowana w głównym bloku kodu, a nie w procedurze, ma ona szeroki zakres strony. Kolejny wiersz wpisuje do zmiennej ciąg znaków ”Hello”. Kod wywołuje następnie procedurę o nazwie Procedure1, która znajduje się na końcu strony. Procedura ta wpisuje do tej samej zmiennej ciąg znaków "GoodBye". Procedura kończy swe działanie i zmienna MyString jest wpisywana do przeglądarki. Pojawia się w niej ciąg znaków GoodBye.

Teraz przyjrzyj się kolejnemu blokowi kodu.

<%

Option Explicit

MyString = "Hello"

Procedure1

Response.Write MyString

%>

W tym miejscu jest HTML

<%

Sub Procedure1

Dim MyString

MyString = "GoodBye"

End Sub

%>

Tutaj zmienna MyString jest deklarowana w procedurze Procedure1. Jest ona dostępna jedynie w tej procedurze, tak więc kompilator wygeneruje błąd w trzecim wierszu, gdzie próbujemy wpisać do zmiennej MyString ciąg znaków "Hello". Błąd pojawi się, ponieważ zmienna nie została zdeklarowana dla kodu strony.

Teraz popatrz na kolejny blok kodu i spróbuj powiedzieć, jaka wartość zostanie wysłana do przeglądarki.

<%

Option Explicit

Dim MyString

MyString = "Hello"

Procedure1

Response.Write MyString

%>

W tym miejscu jest HTML

<%

Sub Procedure1

Dim MyString

MyString = "GoodBye"

End Sub

%>

Tym razem mamy dwie zmienne o nazwie MyString; jedna z nich znajduje się w kodzie ogólnym, a druga w Procedure1. Kiedy wpisujemy "GoodBye" w zmienną MyString bloku Procedure1,używamy tej, która została zdeklarowana w procedurze. Tak więc ciąg "Hello" nie ulegnie zmianie i to właśnie "Hello" zostanie wysłane do przeglądarki. W rozdziale 8. przyjrzymy się zmiennym, które są widoczne dla wielu stron.

Trwałość zmiennej również zależy od tego, gdzie została ona zdeklarowana. Zmienne deklarowane w kodzie strony są zachowywane dopóki nie zakończy się przetwarzanie strony — są uruchamiane wraz ze stroną i kończą się razem z nią.

Zmienne zadeklarowane w procedurze zaczynają i kończą swe istnienie wspólnie z procedurą. Za każdym razem, gdy procedura jest wywoływana, zmienna jest na nowo definiowana. W ten sposób wartości zapisane w zmiennych zadeklarowanych w procedurze są kasowane w chwili zakończenia jej działania.

Operatory

Przy użyciu VBScripta możliwe jest przeprowadzanie w stronach ASP wielu operacji matematycznych. Standardowe operacje, czyli dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie realizuje się przy użyciu operatorów +, - ,* oraz /.

Możesz również przeprowadzać dzielenie całkowite, w wyniku którego otrzymujemy liczbę całkowitą bez reszty czy dziesiętnej części ułamkowej. Dzielenie całkowite realizowane jest przy zastosowaniu operatora \. Tak więc wynikiem następującej instrukcji:

X = 3 \ 2

będzie wpisanie do zmiennej X wartości 1.

Do dyspozycji masz również funkcję Modulus Operator, której wartością zwracaną jest reszta z dzielenia. Na przykład wynikiem kodu:

X = 5 MOD 3

będzie przypisanie zmiennej X wartości 2, ponieważ właśnie dwójka jest resztą z tego dzielenia.

Ten rodzaj operacji jest bardzo użyteczny podczas realizowania zadań w pewnych odstępach czasowych, w pętli. Załóżmy, że chcesz wyświetlać w rzędach informacje, które znajdują się w rekordach tabeli, ale żeby te informacje były bardziej czytelne, po każdych dziesięciu rekordach ma się pojawiać nagłówek. Kod mógłby wyglądać w taki sposób:

<%

'ten wiersz sprawdza w pętli każdy rekord tabeli

Do until RS.EOF

'ten wiersz wypisuje rekord

Response.Write RS("TheData")

'zwiększa stanu licznika

RecordsPrinted = RecordsPrinted + 1

'sprawdza czy wypisano 10 rekordów

if RecordsPrinted MOD 10 = 0 then

RESPONSE.Write "Nagłówek"

End if

'przejdź do następnego rekordu

RS.MoveNext

Loop

%>

Nagłówek będzie wypisywany po każdych dziesięciu rekordach, to znaczy kiedy wynikiem operacji RecordsPrinted MOD 10 będzie zero.

Łączenie ciągów znaków w jeden pojedynczy ciąg nazywane jest składaniem, a realizuje się je przez operator &. Wynikiem poniższego kodu

<%

Dim OneString

Dim TwoString

OneString = "Hello"

TwoString = OneString & "World!"

Response.Write TwoString

%>

będzie pojawienie się tekstu "Hello World!" w przeglądarce. Składania można dokonać również przekazując więcej niż jeden ciąg znaków jako pojedynczy parametr:

<%

Dim OneString

Dim TwoString

OneString = "Hello"

TwoString = "World!"

Response.Write TwoString & OneString

%>

Zaokrąglania liczb w kodzie dokonuje się przez parę różnych mechanizmów. Możesz użyć funkcji Int, która w prosty sposób obcina część ułamkową liczby:

<%

Dim X

Dim Y

X = 3.14

Y = int(X)

Reaponse.Write Y

%>

Wynikiem powyższego kodu będzie wysłanie do przeglądarki cyfry 3. Możesz również zaokrąglać liczby przy użyciu funkcji Round. Przekazujesz funkcji liczbę do zaokrąglenia oraz ilość miejsc po przecinku, do ilu należy zaokrąglić liczbę. Jeśli nie określisz ilości pozycji po przecinku, liczba zostanie zaokrąglona do wartości całkowitej.

<%

Dim X

'zaokrągla do 3

X = Round(3.199)

'zaokrągla do 3.2

X = Round(3.199, 1)

'również zaokrągla do 3.2

X = Round(3.199, 2)

%>

Warunki

Często występuje potrzeba sprawdzania w kodzie pewnych wartości i na ich podstawie przeprowadzania odpowiednich zadań. W tym celu podczas tworzenia kodu strony ASP w języku VBScript możesz posłużyć się instrukcjami If i Select Case.

Instrukcja If pozwala na sprawdzenie warunku. Jeśli warunek zinterpretowany zostaje jako prawda, kod instrukcji If jest wykonywany. Jeśli warunek oceniony zostaje jako fałsz, to albo kod nie jest wykonywany, albo wykonywana jest ta część kodu, która znajduje się po instrukcji Else.

Kompilator interpretuje każdą niezerową wartość jako prawdę, jedynie zero oceniane jest jako fałsz. Dlatego kod:

If 5 then

będzie za każdym razem interpretowany jako wartość prawdziwa, ponieważ cyfra 5 jest wartością niezerową. Często będziesz spotykał się z tego typu składnią, w której nie dochodzi do porównania, a jedynie do oceny wartości. Na przykład jeśli chcielibyśmy stworzyć procedurę, która wyszukuje określony znak w ciągu, a następnie po jego pierwszym wystąpieniu zamienia ten znak na jakiś inny, mogłaby ona wyglądać tak:

<%

Function ConvertIt(StringToConvert, ReplaceChar, ConversionChar)

If Instr(StringToConvert, ReplaceChar) then

'tutaj znajduje się kod konwersji

end if

End Function

%>

Zwróć uwagę na instrukcję If. Żadne wartości nie są tutaj porównywane, obliczane jest natomiast wyrażenie. Funkcją używaną podczas obliczania jest Instr, która sprawdza obecność określonego ciągu znaków w innym ciągu. Jeśli ciąg zostanie znaleziony, zwracane jest miejsce jego pierwszego pojawienia się. Następujące wywołanie:

Instr("Hello", "l")

zwróci liczbę 3, ponieważ szukana litera „l” pojawia się w słowie po raz pierwszy na trzecim miejscu. Jeśli będziemy chcieli znaleźć w słowie literę „z”, wynikiem poprzedniego wywołania będzie zero, ponieważ ta litera nie pojawia się w testowanym ciągu znaków. Tak więc w powyższej procedurze zamiany znaków, instrukcja If zinterpretuje swój warunek jako prawdę, jeśli funkcja Instr zwróci niezerową wartość, co będzie oznaczało znalezienie znaku w ciągu. Jeśli poszukiwany znak nie zostanie znaleziony, wyrażenie zinterpretowane będzie jako fałsz, ponieważ funkcja Instr zwróci wartość zero.

Ważną sprawą do zapamiętania jest możliwość użycia prostego porównania w instrukcji If, ale również to, że możesz użyć obliczonego wyrażenia do określenia zachowania się instrukcji If.

Instrukcji If możesz używać na kilka różnych sposobów. Po pierwsze, instrukcja może być użyta w jednym wierszu:

<%

If Request.QueryString("TheNumber") = 5 then _

Response.Write "Zgadza się!<BR>"

Response.Write "To wszystko"

%>

Po pierwsze zwróć uwagę na znak „_” w pierwszej linii. Spotkałeś się już z nim wcześniej. Jest on nazywany znakiem kontynuacji i używa się go do umieszczenia jednego wiersza kodu w kilku wierszach tekstu, aby uczynić kod bardziej czytelnym.

W poprzednim przykładzie instrukcja If zawarta jest w jednym wierszu. Ocenia ona wyrażenie, a jeśli wyniesie ono 5, warunek instrukcji interpretowany jest jako prawda, a wtedy w oknie przeglądarki pojawi się napis Zgadza się!, co pokazano na rysunku 4.8.

Rysunek 4.8. Rezultat wpisania poprawnej cyfry

Zauważ, że przeglądający stronę widzi również tekst kolejnego wiersza kodu — To wszystko. Jeśli odwiedzający wpisze inną cyfrę niż pięć, nie zobaczy wiadomości Zgadza się!, lecz jedynie tekst To wszystko, ponieważ ten wiersz kodu znajduje się poza instrukcją If.

Do pojedynczego wiersza instrukcji If możesz dodać również instrukcję Else Kod tego wiersza będzie uruchomiony wtedy, gdy wartość wyrażenia instrukcji If zinterpretowana zostanie jako fałsz. Poniższy kod jest przykładem zastosowania instrukcji Else:

<%

If Request.QueryString("TheNumber") = 5 then _

Response.Write "Zgadza się!<BR>" else _

Response.Write "Źle!<BR>"

Response.Write "To wszystko"

%>

Ten sam tekst będzie wysłany do przeglądarki, jeśli odwiedzający wpisze właściwą liczbę. W przeciwnym wypadku ujrzą inny tekst, Źle!, jak to pokazano na rysunku 4.9.

Rysunek 4.9. Rezultat wpisania niepoprawnej cyfry

Nie musisz ograniczać się do pojedynczego tylko wiersza kodu uruchamianego przez instrukcję If. Możesz tworzyć całe bloki kodowe zarówno dla części If, jak i części Else.

<%

If Request.QueryString("TheNumber") = 5 then

Response.Write "<FONT SIZE=""+2"">"

Response.Write "Zgadza się!<BR>"

Response.Write "</FONT>"

else

Response.Write "<FONT SIZE=""-2"">"

Response.Write "Źle!<BR>"

Response.Write "</FONT>"

end if

Response.Write "To wszystko"

%>

Zauważ, że zniknęły znaki kontynuacji. Każda z linii jest jednym wierszem kodu. Zwróć również uwagę na podwójny cudzysłów wokół +2. Jest to sposób na umieszczenie cudzysłowu w ciągu znaków.

Teraz rozpoznanie warunku jako prawdy przez instrukcję If spowoduje wykonanie wszystkich wierszy kodu, które znajdują się ponad instrukcją Else. W przeciwnym wypadku wykonane zostaną trzy wiersze kodu znajdujące się poniżej instrukcji Else. Następnie bez względu na warunek, wykonany zostanie kod ostatniego wiersza. Wynik udzielenia nieprawidłowej odpowiedzi jest pokazany na rysunku 4.10.

Rysunek 4.10. Rezultat udzielenia niepoprawnej odpowiedzi w przykładzie z blokiem kodu

W obrębie instrukcji If może znaleźć się również instrukcja ElseIf, która sprawdza dodatkowy warunek, jeśli pierwszy warunek If nie został spełniony. Spójrz na poniższy blok kodu:

<%

If Request.QueryString("TheAge") < 13 then

Response.Write "Jesteś dzieckiem"

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 20 then

Response.Write "Jesteś nastolatkiem"

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 40 then

Response.Write "Jesteś dorosły"

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 60 then

Response.Write "Masz doświadczenie"

Else

Response.Write "Dobrze się bawisz"

End If

%>

Ten blok wyświetla wiadomość w oparciu o wprowadzony wiek danej osoby. Na wstępie obliczana jest pierwotna instrukcja If. Jeśli wartość TheAge jest mniejsza od 13, wyświetlona zostanie pierwsza wiadomość i kod przeskoczy do instrukcji End If bez sprawdzania pozostałych warunków.

Jeśli pierwszy warunek instrukcji If nie jest prawdziwy, oznacza to, że zmienna TheAge musi mieć wartość większą lub równą 13. Wtedy brany pod uwagę jest drugi warunek:

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 20 then

W tym momencie kod sprawdza, czy dana osoba ma więcej niż 12, a mniej niż 20 lat. Jeśli tak nie jest, kod wprowadzi następną instrukcję warunkową. Jeśli wartość zmiennej TheAge jest mniejsza od 20, to przed przejściem do End If wykonany zostanie blok kodu poniżej instrukcji warunkowej.

Kod przechodzi w ten sposób przez wszystkie instrukcje ElseIf. Jeśli żaden z warunków instrukcji If i ElseIf nie okaże się prawdą, kod przejdzie do bloku Else. Pamiętaj, że nie musisz używać instrukcji Else. Jeśli jej nie będzie i żaden z warunków nie okaże się prawdziwy, kod po prostu wychodzi z instrukcji If.

Możesz również zagnieżdżać instrukcje If, to znaczy jedna instrukcja If może znajdować się w kolejnej:

<%

If Request.QueryString("TheAge") < 13 then

Response.Write "Jesteś małym/ą"

If Request.QueryString("Sex") = "Female" then

Response.Write "dziewczynką"

else

Response.Write "chłopcem"

end if

Response.Write "."

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 20 then

Response.Write "Jesteś nastolatkiem"

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 40 then

Response.Write "Jesteś dorosły"

ElseIf Request.QueryString("TheAge") < 60 then

Response.Write "Masz doświadczenie"

Else

Response.Write "Dobrze się bawisz"

End If

%>

Kod ten podobny jest do poprzedniego przykładu, ale użyto tutaj dodatkowej instrukcji If. Teraz jeśli pierwszy warunek będzie prawdziwy, w przeglądarce ukaże się tekst Jesteś małym/ą. Następnie szacowany jest kolejny warunek. W efekcie wyświetlany jest dodatkowy tekst, którego treść zależna jest od tego, czy dana osoba jest płci męskiej czy żeńskiej. Bez względu na wprowadzoną wartość, do przeglądarki wysyłana jest również kropka. Tak więc przy zastosowaniu wewnętrznej instrukcji If masz możliwość uruchomienia najpierw jednej części kodu , a po przerwie zależnej od warunku zagnieżdżonej instrukcji, wykonania jego dalszej części. Instrukcje If mogą być umieszczone bardzo głęboko w kodzie, przez co istnieje dla nich wiele możliwych zastosowań.

W instrukcjach If możesz również stosować operatory And i Or. Jeśli użyty zostanie And, obydwa warunki muszą zostać spełnione. Przykładowo:

If Request.QueryString("TheAge") < 13 and _

Request.QueryString("Sex") = "Female" then

Obydwa warunki muszą być prawdziwe. Dana osoba musi być płci żeńskiej i musi mieć mniej niż 13 lat. Inaczej jest w wypadku tego kodu:

If Request.QueryString("TheAge") < 13 or _

Request.QueryString("Sex") = "Female" then

Ta instrukcja If obejmuje wszystkie osoby płci żeńskiej, a także wszystkich, którzy mają mniej niż 13 lat. Aby jej kod został wykonany, przynajmniej jeden z tych warunków musi być spełniony.

Możesz łączyć ze sobą warunki And i Or w celu tworzenia warunków złożonych, ale w tym wypadku należy korzystać z nawiasów, aby określić kolejność sprawdzania warunków. Przykładowo:

If (LastName = "Flintstone" and FirstName = "Fred") _

Or FirstName = "Wilma" then

Zwróć uwagę na to, że wyrażenie w nawiasie będzie ocenione jako prawda, gdy imię i nazwisko osoby będzie brzmiało Fred Flintstone. Warunek instrukcji będzie prawdziwy również w wypadku, gdy imię danej osoby, bez względu na jej nazwisko, będzie brzmiało Wilma. To co innego niż:

If LastName = "Flintstone" and (FirstName = "Fred" _

Or FirstName = "Wilma") then

Jedyną różnicą między dwoma ostatnimi przykładami kodu polega na innym rozmieszczeniu nawiasów. Warunek tej instrukcji będzie uznany za prawdę tylko dla dwóch osób: Freda Flintstone'a i Wilmy Flintstone.

Inną instrukcją warunkową, którą możesz wykorzystać, jest Select Case, która zachowuje się bardzo podobnie do If uzupełnionej o instrukcje ElseIf. Spójrz na ten przykład:

<%

Select Case Request.QueryString("Quantity")

Case 1

Response.Write "$50"

Case 2

Response.Write "$90"

Case 3

Response.Write "$130"

Case 4

Response.Write "$150"

Case Else

Response.Write "$" & Request.QueryString("Quantity") * 40

End Select

%>

Pierwszy wiersz instrukcji Select Case zawiera testowany warunek:

Select Case Request.QueryString("Quantity")

Potem następuje seria możliwych wartości warunku oraz odpowiedzi na nie. Pierwsza z nich odpowiada wpisaniu liczby 1:

Case 1

Response.Write "$50"

Jeśli tekst zmiennej równy będzie jeden, wykonany zostanie blok znajdujący się poniżej instrukcji. Tak samo będzie w wypadku innych pozycji listy. Podobnie jak to było z instrukcją If, kiedy jeden z bloków jest wykonywany inne są pomijane, a kod przeskakuje do instrukcji End Select.

Jeśli pierwszy warunek nie jest spełniony, kod przechodzi do następnego. Jeśli żaden z warunków nie jest rozpoznany jako prawdziwy, kod przechodzi do instrukcji Case Else, która jest odpowiednikiem części Else instrukcji If.

Pętle

Mianem pętli określa się fragment kodu, który jest wykonywany wielokrotnie. W tym podrozdziale przyjrzymy się trzem mechanizmom tworzenia pętli: Do Until, For...Next oraz For Each.

W pętli Do Until zadanie wykonywane jest dopóki wyrażenie nie będzie zinterpretowane jako prawda. Na przykład:

X = 4

Do Until X = 5

Response.Write X

X = X + 1

Loop

Ten kod przejdzie przez pętlę jeden raz. Kiedy kod wejdzie w pętlę, zmienna X będzie porównana do piątki. Ponieważ podczas pierwszego przejścia przez pętlę ma ona wartość 4, wyrażenie potraktowane zostanie jako fałsz. Wtedy kod w pętli zostanie wykonany. W bloku kodu do zmiennej X dodaje się 1, więc kolejną wartością zmiennej będzie 5.Przy następnym przejściu przez wiersz Do Until, wartość zmiennej X będzie po raz kolejny sprawdzana. Tym razem jednak kod pominie całą pętlę.

Tutaj na przykład kod pętli nigdy nie będzie wykonany:

X = 5

Do Until X = 5

Response.Write X

X = X + 1

Loop

Ponieważ X ma wartość 5 już na samym wstępie, wyrażenie w wierszu Do Until jest prawdą, a w takim wypadku kod przechodzi od razu do instrukcji Loop.

W następnym przykładzie kod przejdzie przez pętlę trzy razy:

X = 3

Do Until X > 5

Response.Write X

X = X + 1

Loop

Podczas pierwszego przejścia wartość X zmieniana jest na cztery, za drugim razem na pięć. Ponieważ pięć jest ostatnią liczbą spełniającą warunek X > 5, kod ponownie przejdzie przez pętlę zmieniając wartość X na sześć. Wtedy po raz pierwszy kod pominie pętlę.

Często będziesz używał instrukcji Do Until do przejścia kolejno przez zbiór rekordów bazy danych. Tak samo często będziesz wybierał poszczególne rekordy z bazy danych, aby nimi operować w różnorodny sposób bądź prezentować je użytkownikowi.

Zwróć uwagę na następujący blok pokazujący wszystkie produkty, które odwiedzający sklep wirtualny umieścił w koszyku na zakupy.

<%

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Ecommerce", "sa", "yourpassword"

set RSOrderItems = conn.Execute("select ItemID, " _

& "ItemName, ItemType, Quantity, TotalPrice, " _

& "DetailText from WIOrderItems where " _

& SessionID = " & Session("SessionID"))

do until RSOrderItems.EOF

%>

<P>Item Name: <% Response.Write RSOrderItems("ItemType") %>

<% Response.Write RSOrderItems("ItemName") %>

<BR>Quantity: <% Response.Write RSOrderItems("Quantity") %>

<BR>Price: <% Response.Write RSOrderItems("TotalPrice") %>

<%

RSOrderItems.MoveNext

Loop

%>

O łączeniu się i pracy z bazami danych pomówimy szerzej w rozdziale 14., nie przejmuj się więc, jeśli nie potrafisz zrozumieć powyższego kodu.

Na wstępie zwróć uwagę na to, że kod składa się z trzech bloków: pierwszy z nich, zbudowany jedynie z kodu, zawiera informacje inicjujące; drugi łączy w sobie HTML z wbudowanym w niego kodem; trzeci blok zawiera kod, który kończąc pętlę, odsyła nas z powrotem do bloku pierwszego.

Pętla zaczyna się w tym wierszu:

do until RSOrderItems.EOF

Będziemy poruszać się w pętli tak długo, dopóki będziemy mieli rekordy do przetworzenia. Jeżeli rekordów nie będzie już za pierwszym razem, kod w pętli nie będzie w ogóle wykonywany.

Wewnątrz pętli każde pole rekordu jest wpisywane do przeglądarki. Następujący wiersz, na przykład, wypisuje ilość danego produktu:

<BR>Quantity: <% Response.Write RSOrderItems("Quantity") %>]

Na samym końcu pętli kod przechodzi do kolejnego rekordu, który będzie przetwarzany:

RSOrderItems.MoveNext

Następnie słowo kluczowe Loop odsyła kod do instrukcji Do Until i ponownie sprawdzana jest wartość wyrażenia. Jeśli istnieją w bazie cztery rekordy, które należy wyświetlić, kod przejdzie przez pętlę czterokrotnie. Jeśli nie będzie ani jednego rekordu, pętla zostanie w całości pominięta.

Kolejnym sposobem na wielokrotną iterację kodu jest pętla For...Next. Ilość przejść przez pętlę For...Next jest określona w kodzie liczbowo. Zamiast sprawdzać wyrażenie, jak to było w wypadku pętli Do Until, pętla For...Next uruchamiana jest przy jednej liczbie, a jej działanie kończy się przy kolejnej. Na przykład:

<%

Option Explicit

Dim I

For I = 1 to 3

Response.Write I & "<BR>"

Next

%>

W tym przykładzie kod bloku For...Next zostanie wykonany trzy razy. Na początku do zmiennej I wpisywana jest wartość 1. Ponieważ jeden należy do zakresu od 1 do 3, kod uruchomi blok For...Next. Następnie wartość zmiennej I jest inkrementowana. Teraz wynosi więc już 2, czyli w dalszym ciągu należy do określonego zakresu. Kod ponownie przejdzie przez pętlę i wartość I będzie wynosiła 3. Po kolejnym przejściu będzie to już 4 (poza zakresem od 1 do 3), a wtedy kod przeskoczy pętlę bez jej wykonywania.

Jednakże pętla nie musi być uruchamiana przy pierwszej wartości równej jeden. Zwróć uwagę na ten przykład kodu:

<%

Option Explicit

Dim I

For I = -3 to 6

Response.Write "<FONT SIZE=""" & I & """>Witaj</FONT><BR>"

Next

%>

Ta pętla działa dla liczb z zakresu od -3 do 6. Wynikiem jest widok pokazany na rysunku 4.11.

Rysunek 4.11. Wynik zastosowania pętli For...Next

Kolejnym narzędziem na umieszczenie bloku kodu w pętli jest instrukcja For Each, która jest bardzo podobna do For...Next z tym jednak wyjątkiem, że przechodzi ona kolejno przez zbiór pozycji. Poniższy kod przechodzi przez zbiór o nazwie ServerVariables:

<%

Option Explicit

Dim TheVariable

For Each TheVariable in Request.ServerVariables

Response.Write TheVariable & " - " _

& Request.ServerVariables(TheVariable) _

& "<BR>"

Next

%>

Jak zostanie to omówione w rozdziale 7., zbiór ServerVariables zawiera informacje o gościach i ich przeglądarkach. Kod przechodzi kolejno przez każdą pozycję zbioru. Każde przejście przez pętlę instrukcji For Each odbywa się przy innej zmiennej serwera. Kod działa dotąd, aż nie zostaną wyświetlone wszystkie zmienne serwera. Wynik wykonania kodu prezentuje rysunek 4.12.

Rysunek 4.12. Wyjście ServerVariables

Konwersja zmiennych

Przyjrzyj się następującemu kodowi:

<%

If "12/1/1999" > "9/1/1966" then

Respnse.Write "To działa"

else

Response.Write "To nie powinno być widoczne"

end if

%>

Data 1 grudnia 1999 jest późniejsza od 1 września 1966 roku. Spodziewasz się wobec tego, że przeglądarka wyświetli tekst To działa. Ale faktyczny wygląd ekranu przedstawia rysunek 4.13.Wyświetlony tam tekst nie jest tym, którego oczekiwałeś. Problem leży w tym, że kompilator przeprowadza operację porównania tekstu, a nie daty. Podczas porównania tekstu kolejne znaki są zestawiane ze sobą, dopóki jeden z nich nie zostanie określony jako większy. Tak więc najpierw porównywane są ze sobą pierwsze dwie cyfry: 1 i 9. Cyfra 9 jest większa od jedynki , więc całe wyrażenie zinterpretowane zostanie jako fałsz, a przy tym warunku kod przechodzi do instrukcji Else.

Rysunek 4.13. Wynik porównania tekstu

Z powodu tego typu niespodziewanych błędów, czasami będziesz musiał dokonać konwersji danych. W stronach ASP możesz wykorzystać wiele funkcji konwersji. Jeśli poprzedni kod przebudujemy w następujący sposób:

<%

If Cdate("12/1/1999") > Cdate("9/1/1966") then

Respnse.Write "To działa"

else

Response.Write "To nie powinno być widoczne"

end if

%>

to otrzymamy poprawny rezultat, pokazany na rysunku 4.14.

Rysunek 4.14. Wynik poprawnej konwersji daty

Różnica pomiędzy tymi dwoma blokami polega na użyciu w drugim z nich funkcji CDate, która konwertuje daną na datę. Jeśli zmienna nie jest datą, funkcja zwróci błąd. VBScript jest wyposażony w kilka funkcji podobnych do CDate. Ich nazwy rozpoczynają się od litery C, co oznacza, że ich przeznaczeniem jest konwersja. Dalsza część nazwy określa wyjściowy typ danych, na które funkcja dokonuje konwersji. Na przykład CInt zamienia daną na liczbę całkowitą, a Cbool na format boole'owski.

Funkcje daty i czasu

Zapewne już zauważyłeś, analizując kilka przytoczonych w książce przykładów kodu, że często zachodzi potrzeba operowania datami. W VBScripcie masz do dyspozycji wiele odpowiednich do tego funkcji.

Czasami będziesz musiał wykorzystać aktualną datę i czas. Może zajść potrzeba stworzenia zapytania wykorzystującego aktualne rekordy lub umieszczenia znacznika czasu w rekordzie bazy danych; być może będziesz również chciał wyświetlać czas i datę na twojej stronie WWW.

Czynności takie mogą być zrealizowane przez trzy funkcje: Date, Time i Now. Funkcja Date zwraca aktualną datę systemową, funkcja Time aktualny czas systemowy, natomiast funkcja Now zarówno datę, jak i czas. Pamiętaj jednak, że aktualne wartości systemowe to takie, które serwer uznaje za aktualne. Składnia tych funkcji jest następująca:

<%

Response.Write Date & "<BR>"

Response.Write Time & "<BR>"

Response.Write Now

%>

Metoda Response.Write (omówiona w rozdziale 6.) wpisuje tekst do przeglądarki.

Funkcje nie pobierają parametrów, a ich wyjście pokazuje rysunek 4.15.

Rysunek 4.15. Wynik funkcji Date, Time i Now

Często będziesz chciał korzystać jedynie z części daty. Na przykład możesz potrzebować tylko miesiąca, aby zbudować listę urodzin pracowników w bieżącym miesiącu:

If Month(RS("BirthDate")) = Month(Date) then

Ten kod zrealizuje to zadanie. Funkcja Month wypisuje numer miesiąca aktualnej daty. Po znaku równości pojawia się funkcja Date, która zwraca datę systemową, a następnie funkcja Month, która wybiera z daty aktualny miesiąc.

Dostępne są rozmaite funkcje, które realizują wyodrębnianie części daty lub czasu. Poniższy kod jest ich przeglądem:

<%

Response.Write "Rok: " & Year(Date) & "<BR>"

Response.Write "Numer miesiąca: " & Month(Date) & "<BR>"

Response.Write "Dzień miesiąca: " & Day(Date) & "<BR>"

Response.Write "Numer dnia tygodnia: " & WeekDay(Date) & "<BR>"

Response.Write "Godzina: " & Hour(Time) & "<BR>"

Response.Write "Minuta: " & Minute(Time) & "<BR>"

Response.Write "Sekunda: " & Second(Time) & "<BR>"

%>

Rezultat widoczny jest na rysunku 4.16.

Rysunek 4.16. Wynik wyodrębniania funkcji Date i Time

Często chcesz znać odstęp czasu pomiędzy dwoma datami. Na przykład chcesz wiedzieć jak dawno dany klient płacił rachunek. Może będziesz chciał wyliczyć jak długo określony pracownik pracuje w twojej firmie. Może zajdzie potrzeba obliczenia czyjegoś wieku. Tego typu zadania realizuje funkcja DateDiff.

Funkcja DateDiff odejmuje od siebie dwie daty i zwraca wynik w wybranych przez ciebie jednostkach czasu. Tymi jednostkami mogą być na przykład godziny czy też lata. Format funkcji jest następujący:

DateDiff (UnitForResult, DateSubtracting, DateSubtractedFrom)

Możliwości wyboru pierwszego parametru prezentuje tabela 4.1.

Tabela 4.1. Wyjściowe jednostki funkcji DateDiff.

Jednostka	Znaczenie
yyyy	Rok
q	Kwartał
m	Miesiąc
d	Dzień
h	Godzina
n	Minuta
s	Sekunda

Jeśli więc chciałbyś wiedzieć ile miesięcy upłynęło od początku dwudziestego wieku, kod wyglądałby w ten sposób:

<%

Response.Write DateDiff("m", "1/1/1901", Date)

%>

Jeśli chciałbyś znać ilość dni, które upłynęły od planowego terminu zapłaty należności przez klienta, kod mógłby być następujący:

<%

Response.Write DateDiff("d", RS("DueDate"), Date)

%>

A tak obliczyłbyś wiek pracownika:

<%

Response.Write DateDiff("yyyy", RS("EmpAge"), Date)

%>

Czasami jednak będziesz chciał wyliczyć jedną datę na podstawie drugiej. Może to być jutrzejsza data, określająca dzień wysyłki danego produktu lub dzień zapłaty należności, obliczony jako trzydziesty dzień po dacie wystawienia rachunku. Być może będziesz również chciał zaplanować wykonanie określonych zadań w oparciu o żądania.

Wszystkie te przypadki wymagają wykonania operacji dodawania bądź odejmowania dat. Temu celowi służy funkcja DateAdd. Format funkcji DateAdd jest następujący:

DateAdd(Unit, Amount, DateToChange)

Pierwszy parametr Unit to jednostka operacji. Możesz dodawać lub odejmować lata, miesiące i wszystkie inne jednostki czasu wyszczególnione w tabeli 4.1. Drugi parametr, Amount, określa ilość jednostek czasu, które chcesz dodać bądź odjąć. Trzeci parametr, DateToChange, jest datą, do której będziesz dodawał lub od której będziesz odejmował określoną wcześniej ilość jednostek. Funkcja zwraca datę w oparciu o wprowadzone parametry.

Jeśli chciałbyś obliczyć jutrzejszą datę, kod mógłby być taki:

<%

Response.Write DateAdd("d", 1, Date)

%>

Jeśli chciałbyś obliczyć datę, jaka była miesiąc temu, użyjesz jako pierwszego parametru "m" (Jednostka) oraz drugiego -1 (Ilość):

<%

Response.Write DateAdd("m", -1, Date)

%>

Aby obliczyć, która godzina będzie za trzy godziny, kod będzie następujący:

<%

Response.Write DateAdd("h", 3, Time)

%>

Aby osiągnąć pożądany wynik, czasami zajdzie potrzeba połączenia kilku funkcji opisanych w tym podrozdziale. Powiedzmy, że chcesz wpisać do przeglądarki zakres dni, które upłynęły od początku roku:

<%

Response.Write "1/1/" & Year(Date) & " do " & Date

%>

Jeśli chcesz poznać ostatni dzień bieżącego miesiąca, możesz napisać taki kod:

<%

Response.Write DateAdd("d", -1, Month(DateAdd("m", 1, Date)) _

& "/1/" & Year(DateAdd("m", 1, Date)))

%>

Najlepszą metodą na odczytanie takich kodów jest przechodzenie od środka kodu na zewnątrz. Metoda ta świetnie sprawdza się również podczas tworzenia logicznej konstrukcji kodu. Na najniższym poziomie ostatniego przykładu kodu znajduje się funkcja Date, która zwraca aktualną datę. Pierwsze jej wystąpienie jest wykorzystywane przez funkcję DateAdd do określenia daty późniejszej o miesiąc od aktualnej.

Z tej wartości wyodrębniany jest miesiąc. Jest on składany z tekstem "/1/". Mamy więc już miesiąc i dzień. Następnie dołączamy do tego rok kolejnego miesiąca po bieżącym. W tym momencie cały ciąg

Month(DateAdd("m", 1, Date)) & "/1/" & Year(DateAdd("m", 1, Date))

jest interpretowany jako pierwszy dzień kolejnego miesiąca. Ta wartość z kolei wykorzystywana jest jako trzeci parametr funkcji DateAdd, która odejmuje od tej daty jeden dzień, otrzymując w wyniku ostatni dzień bieżącego miesiąca.

Zatwierdzanie obecności i typów danych

Jeśli umożliwiasz odwiedzającym wejście na twoją witrynę, czasami będziesz musiał zatwierdzać dane, które oni wprowadzają. Będziesz musiał wiedzieć, czy wprowadzona dana jest datą, czy liczbą. Możesz sprawdzać, czy określone pole zostało wypełnione lub czy dana należy do poprawnego zakresu. W tym podrozdziale przyjrzymy się funkcjom realizującym tego typu zadania.

Jedną z funkcji, z którą często już się spotykaliśmy, jest funkcja IsEmpty, która sprawdza obecność danego elementu. Często korzysta się z niej do sprawdzenia, czy pole formularza HTML zostało wypełnione. Taki mechanizm tekstowy jest w tym względzie bardzo pomocny.

Często będziesz chciał ująć wszystkie możliwości formularza w jedną stronę ASP. W jednym stanie strona mogłaby wyświetlać formularz z polami, które odwiedzający musiałby wypełnić. W stanie kolejnym odwiedzający przesyłałby formularz naciskając przycisk lub grafikę. Następnie kod strony ASP podejmowałby odpowiednią akcję przetworzenia danych. Sposobem na określenie stanu strony jest sprawdzenie, czy przycisk przesłania formularza został naciśnięty. Robi się to przy użyciu funkcji IsEmpty.

Zwróć uwagę na formularz pokazany na rysunku 4.17.

Rysunek 4.17. Przykładowy formularz określający stan przy użyciu funkcji IsEmpty

Kiedy odwiedzający wywołają tą stronę, powinni ujrzeć formularz. Gdy następnie nacisną przycisk Logowanie, zobaczą inną stronę, którą przestawia rysunek 4.18.

Rysunek 4.18. Widok strony po przesłaniu formularza

Jeśli obydwie strony mają być wykonane w ramach jednej strony ASP, musisz użyć funkcji IsEmpty do określenia stanu przycisku Logowanie, a następnie podjąć odpowiednią akcję w oparciu o wynik funkcji:

<%

if not isempty(Request.Form("LogIn")) then

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSUser = conn.Execute("select UserName from C1Login " _

& "where UserName = '" & Request.Form("UserName") _

& "' and Password = '" & Request.Form("Password") _

& "'")

if RSUser.EOF then

TheMessage = "Wprowadziłeś niewłaściwe dane. " _

& "Spróbuj jeszcze raz"

else

TheMessage = "Jesteś zalogowany!"

end if

else

TheMessage = "Poniżej wpisz nazwę i hasło"

end if

%>

Funkcja IsEmpty zwraca prawdę, jeśli testowany element jest pusty lub nie jest obecny. Zwraca natomiast fałsz, jeśli element posiada wartość. W ten sposób przez instrukcję If:

if not isempty(Request.Form("LogIn")) then

oraz przy użyciu operatora Not sprawdzamy, czy przycisk Logowanie jest obecny i przyciśnięty. Jeśli tak jest, wykonywany jest kod przetwarzający zawartość pól formularza.

Kiedy uzupełniasz bazę o nowe dane lub kiedy musisz wykonać obliczenia na pewnych danych (w obydwu z tych przypadków operacje te dokonywane są poprzez wejście użytkownika), musisz rozpoznawać, czy typ wprowadzonej wartości jest poprawny. Musisz wiedzieć, czy wprowadzana data jest faktycznie datą, a liczba liczbą. Aby sprawdzić, czy dana jest datą, możesz skorzystać z funkcji IsDate. Zwraca ona prawdę wtedy, gdy przekazana wartość jest datą, w przeciwnym razie zwracany jest fałsz. Jeśli miałbyś formularz HTML, mógłbyś użyć funkcji IsDate w celu przetestowania wartości wprowadzonej przez odwiedzającego do formularza:

<%

Option Explicit

Dim TheMessage

If IsDate(Request.Form("BirthDate")) then

TheMessage = "Wprowadziłeś datę!"

Else

TheMessage = "Wprowadziłeś niewłaściwą wartość w pole daty urodzenia!"

End If

%>

W tym przykładzie funkcja IsDate testuje pole formularza HTML o nazwie BirthDate. Następnie kod generuje wiadomość, która będzie wyświetlana w HTML-u, której treść będzie zależała od danych wprowadzonych przez użytkownika.

Aby sprawdzić, czy zmienna, właściwość czy pole bazy danych jest liczbą, możesz użyć funkcji IsNumeric. Podobnie jak w wypadku funkcji IsDate, IsNumeric zwraca prawdę bądź fałsz. Prawda zwracana jest wtedy, gdy przekazana funkcji wartość jest liczbą, w przeciwnym razie wartością wyjściową będzie fałsz. Jeśli chciałbyś wykorzystać funkcję do testowania wejścia użytkownika w polu formularza HTML, kod mógłby wyglądać tak:

<%

Option Explicit

Dim TheMessage

If IsNumeric(Request.Form("Quantity")) then

TheMessage = "Wprowadziłeś poprawną ilość!"

Else

TheMessage = "Wprowadziłeś niewłaściwą wartość w polu ilości!"

End If

%>

Kod wyświetli tekst wiadomości, której treść będzie zależała od wartości wprowadzonej przez odwiedzającego.

Techniki zatwierdzania danych

Często będzie zachodziła potrzeba zatwierdzania zakresu liczby czy daty. Na przykład data urodzenia powinna być datą, a oprócz tego nie może być datą przyszłą; podobnie ilość produktu nie może być liczbą ujemną ani nie może przekraczać ustalonej górnej granicy. W tym podrozdziale poznamy kody, które pomagają rozwiązywać takie kwestie związane z zatwierdzaniem.

Jeśli musisz stwierdzić, czy podana data urodzenia nie jest datą przyszłą, twój kod mógłby wyglądać tak:

<%

Option Explicit

Dim TheMessage

If IsDate(Request.Form("BirthDate")) then

If Cdate(Request.Form("BirthDate")) <= Date then

TheMessage = "Wartość poprawna"

Else

TheMessage = "Data urodzenia nie może być datą przyszłą!"

End If

Else

TheMessage = "Wartość, którą wprowadziłeś, nie jest datą"

End If

%>

Zauważ, w jaki sposób zastosowanie akapitów poprawiło czytelność struktur instrukcji If. Ponadto zwróć uwagę na funkcję Date, która użyta została do porównania daty wprowadzonej z datą systemową. Jak już się dowiedziałeś z treści tego rozdziału, zastosowanie funkcji CDate było konieczne, aby porównanie w instrukcji If było porównaniem daty, a nie tekstu.

Możesz również ustalić dolną granicę dla wprowadzanej daty urodzenia, na przykład 150 lat wstecz. Poniższy kod zawiera to dodatkowe sprawdzanie daty:

<%

Option Explicit

Dim TheMessage

If IsDate(Request.Form("BirthDate")) then

If Cdate(Request.Form("BirthDate")) > Date then

TheMessage = "Data urodzenia nie może być datą przyszłą!"

ElseIf DateDiff("yyyy", Request.Form("BirthDate"), Date) > 150

TheMessage = "Poprawna data urodzenia nie została wprowadzona!"

Else

TheMessage = "Wartość poprawna"

End If

Else

TheMessage = "Wartość, którą wprowadziłeś, nie jest datą"

End If

%>

Dodatkowa instrukcja ElseIf używa funkcji DateDiff w celu określenia ilości lat pomiędzy aktualną datą a datą urodzenia wprowadzoną przez odwiedzającego. Jeśli różnica ta wynosi więcej niż 150 lat, wyświetlana jest wiadomość o błędzie.

Kiedy dana jest liczbą, często występuje potrzeba ustalenia dla niej dolnej i górnej granicy. Jeśli dysponujesz polem ilości wypełnianym przez gości witryny, to chciałbyś, aby podana wartość nie przekraczała pewnych rozsądnych granic. Taką możliwość zapewnia poniższy kod:

<%

Option Explicit

Dim TheMessage

If IsNumeric(Request.Form("Quantity")) then

If CInt(Request.Form("Quantity")) < 1 then

TheMessage = "Musisz zamówić przynajmniej jedną rzecz!"

ElseIf CInt(Request.Form("Quantity")) > 250 then

TheMessage = "Ilość nie może być większa od 250!"

Else

TheMessage = "Zamówienie przyjęte"

End If

Else

TheMessage = "Ilość musi być liczbą!"

End If

%>

W tym kodzie użyto funkcji CInt. Dzięki niej dokonujemy konwersji podanej wartości na wartość całkowitą, tak więc realizujemy porównanie liczbowe, a nie porównanie tekstu.

Formatowanie liczb, dat i kwot pieniężnych

Umieszczając na swojej stronie ASP informacje o liczbach, datach oraz kwotach chciałbyś, aby były one wyświetlane wspólnie z odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi. Na przykład chcesz, aby liczby miały przecinki we właściwym miejscu lub dzień, miesiąc i rok były oddzielone od siebie znakiem /. W tym podrozdziale omówimy funkcje wspomagające takie zadania.

Funkcja FormatDateTime pozwala na formatowanie daty lub czasu, lub obu tych wartości jednocześnie. Funkcja ta ma następującą składnię:

FormatDateTime(DateToFormat, HowToFormat)

Pierwszy parametr to data lub czas, którą chcesz sformatować. W drugim parametrze określasz sposób, w jaki chcesz wyświetlać datę lub czas. Poniższy kod prezentuje przegląd różnych dostępnych formatów wyjściowych:

<%

Response.Write "Format ogólny (Domyślny): "

Response.Write FormatDateTime(Now,0) & "<P>"

Response.Write "Data długa: "

Response.Write FormatDateTime(Now,1) & "<P>"

Response.Write "Data krótka: "

Response.Write FormatDateTime(Now,2) & "<P>"

Response.Write "Czas długi: "

Response.Write FormatDateTime(Now,3) & "<P>"

Response.Write "Czas krótki: "

Response.Write FormatDateTime(Now,4)

%>

Wynik użycia różnych formatów wyświetlania czasu prezentuje rysunek 4.19.

Rysunek 4.19. Wyjście funkcji FormatDateTime

Zauważ, że Format ogólny jest wartością domyślną, dlatego jeśli nie określisz żadnych parametrów, wyświetlony zostanie właśnie ten format. Poza tym w wywołaniu zastosowano funkcję Now. Z wyniku tej funkcji podczas formatowania wyodrębniana jest, w zależności od potrzeb, data lub czas.

Funkcja FormatCurrency pozwala na formatowanie wartości pieniężnych. Pamiętaj, że sformatowana kwota zostanie opatrzona oznaczeniem tej waluty, która zdefiniowana została na komputerze gościa. Funkcja ma następującą postać:

FormatCurrency(ValueToConvert, NumDecimalPlaces, LeadingZero, _

NegsInParans, GroupNumbers)

Funkcja zwraca kwotę pieniężną sformatowaną jako ciąg. Wszystkie parametry, oprócz pierwszego, są fakultatywne. Domyślne wartości parametrów są zależne od domyślnych ustawień systemu operacyjnego gościa. Zwykle więc funkcję tą wywołuje się bez określania dodatkowych parametrów.

Pierwszy parametr, ValueToConvert, jest wartością, którą chcesz sformatować. Drugi, NumDecimalPlaces, określa ilość wyświetlanych miejsc po przecinku. Trzeci parametr, LeadingZero, pozwala na włączenie lub wyłączenie zera wiodącego dla liczb, których wartość bezwzględna jest mniejsza od 1. Parametr NegsInParans pozwala na wyświetlanie liczb ujemnych albo ze znakiem, albo w nawiasie. Dzięki ostatniemu parametrowi, GroupNumbers, możesz wyświetlić dużą kwotę pieniężną jako jedną grupę cyfr, bez przecinków oddzielających od siebie setki, tysiące, miliony itd.

Kilka wywołań funkcji przedstawiono poniżej:

<%

Response.Write FormatCurrency(12345.67) & "<P>"

Response.Write FormatCurrency(-12345.67) & "<P>"

Response.Write FormatCurrency(12345.67,3) & "<P>"

Response.Write FormatCurrency(.67, ,0) & "<P>"

Response.Write FormatCurrency(-12345.67,,,0) & "<P>"

Response.Write FormatCurrency(12345.67,,,,0) & "<P>"

%>

Zauważ, że jeśli chcesz w wywołaniu pominąć niektóre parametry, a niektóre określić, musisz zastosować odpowiednią ilość dodatkowych przecinków. Wyjście kodu pokazuje rysunek 4.20.

Rysunek 4.20. Wyjście funkcji FormatCurrency

Funkcja FormatNumber jest bardzo podobna do FormatCurrency z tą tylko różnicą, że nie wyświetla ona symbolu waluty. Ma ona następujący format:

FormatNumber(ValueToConvert, NumDecimalPlaces, LeadingZero, _

NegsInParans, GroupNumbers)

Podobnie jak poprzednio, również funkcja FormatNumber posiada parametry określające ilość miejsc po przecinku, obecność zera wiodącego, wyświetlanie minusa dla liczb ujemnych oraz grupowanie cyfr części całkowitej.

Przykłady użycia funkcji wyszczególniono poniżej:

<%

Response.Write FormatNumber(.67) & "<P>"

Response.Write FormatNumber(-12345.67) & "<P>"

Response.Write FormatNumber(12345.67123456,5) & "<P>"

Response.Write FormatNumber(.67, ,0) & "<P>"

Response.Write FormatNumber(-12345.67,,,0) & "<P>"

Response.Write FormatNumber(987654321.1234,,,,0) & "<P>"

%>

Wyniki tych wywołań pokazuje rysunek 4.21.

Rysunek 4.21. Wyjście funkcji FormatNumber

Inną funkcją formatującą, o której należy wspomnieć w tym podrozdziale jest FormatPercent. Jest ona podobna do dwóch poprzednich z tą tylko różnicą, że przekazaną wartość funkcja mnoży przez 100, a następnie dodaje do wyniku symbol procentów. Przyjmuje ona następującą postać:

FormatPercent(ValueToConvert, NumDecimalPlaces, LeadingZero, _

NegsInParans, GroupNumbers)

Pierwszy parametr jest formatowaną liczbą i to ta właśnie wartość jest mnożona razy 100. Reszta parametrów jest fakultatywna, a ich domyślne ustawienia zależą od ustawień systemu. Wywołania funkcji FormatPercent mogą być następujące:

<%

Response.Write FormatPercent(.67) & "<P>"

Response.Write FormatPercent(-.67) & "<P>"

Response.Write FormatPercent(23.67) & "<P>"

Response.Write FormatPercent(23.67, 0) & "<P>"

%>

Wyjście tych wywołań prezentuje rysunek 4.22.

Rysunek 4.22. Wyjście funkcji FormatPercent

Czasami jednak same wywołania nie wystarczają. Szczególnie w wypadku dat przekonasz się, że musisz wyjść poza gotowe formaty i tworzyć swoje własne. Używając funkcji daty (omówionych wcześniej w tym rozdziale) do wyodrębniania bądź łączenia ze sobą części daty, możesz znaleźć rozwiązanie odpowiadające twoim potrzebom.

Operowanie ciągami

Przy wyświetlaniu informacji lub przy uzyskiwaniu ich od odwiedzających stronę często będziesz musiał operować ciągami. Być może zajdzie potrzeba zmiany ich wielkości liter, podzielenia, zmiany bądź wyszukania ciągów. Niniejszy podrozdział omawia funkcje realizujące takie zadania.

Na początku przyjrzymy się dwóm funkcjom zmieniającym wielkość liter w ciągu — LCase i UCase. Funkcja LCase zamienia wszystkie litery ciągu na małe, natomiast funkcja UCase — dokonuje konwersji na duże litery.

Oto przykład użycia funkcji LCase:

<%

Option Explicit

Dim StringToConvert

StringToConvert = "HELLO"

Response.Write LCase(StringToConvert)

%>

Do przeglądarki wysłany zostanie ciąg "hello".

A teraz przykład użycia funkcji UCase:

<%

Option Explicit

Dim StringToConvert

StringToConvert = "hello"

Response.Write UCase(StringToConvert)

%>

Tym razem w przeglądarce pojawi się ciąg "HELLO".

Funkcje te okażą się użyteczne podczas pracy ze starszymi systemami baz danych, które nie tolerują małych liter. Kolejnym zastosowaniem powyższych funkcji jest konwersja danych na potrzeby tych systemów baz danych, które uwzględniają wielkość liter.

Możliwość wydzielenia części z ciągu znaków w stronach ASP dają funkcje Left, Right oraz Mid. Wydzielenie ciągu czasami jest konieczne podczas obsługi danych przekazywanych twojemu kodowi, choćby wtedy, gdy części jednego ciągu muszą być wyświetlone w osobnych polach.

Funkcje Left, Right oraz Mid pomogą w realizacji tego typu zadań, ale jak się zaraz przekonasz, często podczas dzielenia ciągu będzie trzeba wykorzystywać funkcje Instr i Len.

Funkcja Left pozwala na wydzielenie części ciągu patrząc od lewej jego strony. Składnia funkcji jest następująca:

Left(StringToChop, NumCharacters)

Pierwszy parametr jest ciągiem, z którego będziesz wycinał znaki. Drugi parametr zawiera ilość znaków, które chcesz wydzielić. Na przykład:

<%

Option Explicit

Dim StringToChop

StringToChop = "New Mexico"

Response.Write Left(StringToChop, 3)

%>

Do przeglądarki wpisany zostanie tekst "New".

Funkcja Right wydziela znaki ciągu patrząc od jego prawej strony. Składnia funkcji:

Right(StringToChop, NumCharacters)

Pierwszy parametr jest ciągiem, z którego chcesz wydzielić znaki. Drugi parametr określa ilość wydzielanych znaków, co pokazano poniżej:

<%

Option Explicit

Dim StringToChop

StringToChop = "New Mexico"

Response.Write Right(StringToChop, 6)

%>

Tym razem do przeglądarki wysłana zostanie tekst "Mexico".

Funkcja Mid zwraca znaki wydzielone ze środka ciągu. Jej składnia jest nieco inna niż w przypadku dwóch pozostałych funkcji:

Mid(StringToChop, StartPosition, NumCharacters)

Pierwszy parametr jest ciągiem znaków, z którego chcesz wydzielać znaki. Drugi parametr określa pozycję pierwszego znaku wydzielanego ciągu. Trzeci parametr, opcjonalny, określa ilość znaków, które chcesz wyciąć. Jeśli nie określisz tego parametru, funkcja zwróci wszystkie znaki od pozycji początkowej (określonej przez drugi parametr) do końca ciągu.

Poniższy kod prezentuje wykorzystanie funkcji Mid:

<%

Option Explicit

Dim StringToChop

StringToChop = "New Mexico"

Response.Write Mid(StringToChop, 5, 3)

Response.Write Mid(StringToChop, 5)

%>

Pierwszym tekstem wpisanym do przeglądarki byłby "Mex", ponieważ parametry określają piąty znak ciągu jako początkowy oraz ilość wydzielanych znaków — trzy. Jednak kolejny wiersz wpisze do przeglądarki tekst "Mexico". Pozycja początkowa w obu instrukcjach jest ta sama, ale brak trzeciego parametru w drugiej instrukcji Response.Write powoduje, że wszystkie znaki począwszy od piątego, a skończywszy na ostatnim, znajdą się w przeglądarce.

Jak wspomniano wcześniej, podczas dzielenia ciągów przy użyciu wyżej opisanych funkcji, będziesz musiał wykorzystać funkcje Instr i Len.

Funkcja Len zwraca ilość znaków w ciągu. Ma następującą składnię:

Len(StringToMeasure)

Zmienną przekazywaną funkcji jest nazwa ciągu, którego długość chcesz sprawdzić. Ta długość jest zwracana przez funkcję. Przykładowo:

<%

Option Explicit

Dim StringToMeasure

StringToMeasure = "New Mexico"

Response.Write Len(StringToMeasure)

%>

Do przeglądarki wpisana zostaje liczba 10.

Funkcja Instr sprawdza obecność określonego ciągu znaków w innym ciągu. Gdy zostaje znaleziony, funkcja zwraca pozycję znaku, gdzie ciąg został znaleziony. Jeśli poszukiwany ciąg nie jest częścią testowanego ciągu, funkcja zwraca wartość zero. Składnia funkcji jest następująca:

Instr(StartingPosition, String2Search, SearchString, ComparisonType)

Parametr drugi i trzeci muszą być podane. Drugi parametr jest ciągiem, który przeszukujesz. Trzeci parametr reprezentuje ciąg lub znak, którego szukasz. Parametr pierwszy, fakultatywny, określa pozycję, od której chcesz rozpocząć przeszukiwanie. Jeśli nie zostanie określony, pozycją startową będzie początek ciągu.

Czwarty parametr określa, czy typ porównania ma być binarny czy tekstowy. Podczas porównania na poziomie binarnym rozpoznawana jest wielkość liter; nie znalazłbyś na przykład litery „D” w słowie „duży”. Natomiast podczas porównania tekstu wielkość liter nie jest ważna, tak więc wynik poszukiwania litery „D” w słowie „duży” byłby pozytywny. Domyślną wartością parametru jest porównanie binarne. Jeśli chciałbyś określić typ porównania własnoręcznie, dla binarnego wpisz 0, a dla tekstowego 1.

Kilka przykładów pomoże wytłumaczyć sposób wykorzystania tej funkcji.

<%

Option Explicit

Dim String2Search

Dim SearchString

String2Search = "Mississippi"

SearchString = "s"

Response.Write Instr(String2Search, SearchString)

'3 jest wpisywane do przeglądarki

Response.Write Instr(3, String2Search, SearchString)

'3 jest wpisywane do przeglądarki w dalszym ciągu _

ponieważ 3 pozycja jest punktem startowym

Response.Write Instr(5, String2Search, SearchString)

'6 jest wpisywane do przeglądarki

SearchString = "Z"

Response.Write Instr(String2Search, SearchString)

'0 jest wpisywane do przeglądarki, ponieważ ciąg nie został znaleziony

SearchString = "P"

Response.Write Instr(String2Search, SearchString)

'znowu 0, ponieważ ważna jest wielkość liter

Response.Write Instr(1 ,String2Search, SearchString, 1)

'Porównanie tekstu, więc wynikiem będzie 9

%>

Kolejną funkcją, bardzo podobną do Instr, jest funkcja InstrRev. Różnica pomiędzy tymi dwoma funkcjami polega na tym, że funkcja InstrRev zaczyna przeszukiwanie ciągu od jego końca, podając jednak pozycję znalezionego znaku licząc od przodu. Składnia funkcji jest następująca:

InstrRev(StartingPosition, String2Search, SearchString, ComparisonType)

Drugi parametr określa ciąg, który przeszukujesz, trzeci jest szukanym ciągiem. Pozostałe dwa parametry są fakultatywne. Pierwszy z nich to pozycja startowa, od której należ zacząć przeszukiwanie. Przez określenia ostatniego parametru wybierasz binarny bądź tekstowy typ porównania.

Poniższy blok kodu demonstruje sposób wykorzystania funkcji:

<%

Option Explicit

Dim String2Search

Dim SearchString

String2Search = "Mississippi"

SearchString = "s"

Response.Write InstrRev(String2Search, SearchString)

%>

Wynikiem wykonania kodu będzie wysłanie do przeglądarki liczby 7, jest to bowiem pozycja pierwszego wystąpienia litery „s” w słowie Mississippi, patrząc od końca ciągu.

Jednak naprawdę użyteczne stają się te funkcje dopiero wtedy, gdy się je połączy. Zwróćmy uwagę na przykład procedury zatwierdzającej wprowadzony przez użytkownika adres poczty elektronicznej. Poniższy kod pokazuje, jak to można zrobić:

<%

Option Explicit

Dim TheAt

Dim TheDot

Dim FieldToTest

FieldToTest = "[e-mail]"

If Len(FieldToTest) < 6 then

Response.Write "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

Else

TheAt = InStr(2, FieldToTest, "@")

If TheAt = 0 Then

Response.Write "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

Else

TheDot = InStr(cint(TheAt) + 2, FieldToTest, ".")

If TheDot = 0 Then

Response.Write "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

ElseIf cint(TheDot) + 1 > Len(FieldToTest) Then

Response.Write "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

Else

Response.Write "Adres e-mail jest prawidłowy!"

End If

End If

End If

%>

Na wstępie użyto funkcji Len w celu sprawdzenia, czy wprowadzony adres ma długość przynajmniej sześciu znaków:

If Len(FieldToTest) < 6 then

Adres poczty musi zawierać symbol małpy „@”. Kod to sprawdza:

TheAt = InStr(2, FieldToTest, "@")

If TheAt = 0 Then

Funkcja Instr sprawdza, czy w ciągu wystąpił symbol „@”. Jeśli nie, funkcja zwraca zero. Następnie w podobny sposób sprawdzana jest obecność kropki w podanym adresie e-mail:

TheDot = InStr(cint(TheAt) + 2, FieldToTest, ".")

If TheDot = 0 Then

Response.Write "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

Zauważ, że startową pozycją, od której zaczyna się poszukiwanie kropki, jest drugi znak za symbolem małpy. Tak więc adres e-mail nie tylko musi zawierać kropkę, ale również musi ona znaleźć się na właściwej pozycji.

Następnie kod sprawdza znaki po kropce:

ElseIf cint(TheDot) + 1 > Len(FieldToTest) Then

Będzie to część com adresu e-mail.

Teraz przyjrzyjmy się kodowi wypisującemu samo nazwisko z pola bazy danych mogącego zawierać zarówno imię, jak i nazwisko.

<%

Option Explicit

'Tutaj jest kod łączący się z bazą danych

If Instr(RS("FullName"), " ") then

Response.Write Mid(RS("FullName"), Instr(RS("FullName"), " ") + 1)

Else

Response.Write RS("FullName")

End If

%>

Pole FullName może zawierać imię i nazwisko lub po prostu samo nazwisko. Aby sprawdzić, co zostało wpisane w pole, kod sprawdza na początku, czy zawiera ono znak spacji:

If Instr(RS("FullName"), " ") then

Jeśli spacja się pojawiła, to kod zakłada, że ciąg znaków po spacji jest nazwiskiem. Funkcja Mid zwraca wszystkie znaki po znaku spacji:

Response.Write Mid(RS("FullName"), Instr(RS("FullName"), " ") + 1)

Zapamiętaj sobie tych kilka funkcji. Rozwiązanie wielu problemów związanych z kodowaniem będzie możliwe dzięki ich zastosowaniu.

Czasami będziesz chciał stworzyć ciąg, który zawierałby jakieś znaki niewidoczne, takie jak znak tabulacji czy pusty wiersz. Jeśli na przykład chciałbyś wysłać adres e-mail poprzez swój kod, potrzebowałbyś nowego wiersza w celu rozmieszczenia tekstu. W takich wypadkach możesz użyć funkcji Chr:

TheText = "Hello" & Chr(13) & "World"

Zmienna TheText będzie teraz zawierała pusty wiersz pomiędzy dwoma słowami.

Funkcja Replace pozwala na zastąpienia jednego ciągu znaków innym. Ma ona następujący format:

Replace(String2Change, SearchString, ReplaceString, _

StartPosition, NumberOfChanges, ComparisonType)

Pierwszy parametr określa ciąg, w którym chcesz dokonać zmian. Drugi jest ciągiem lub znakiem, który będzie zastępowany. Trzeci parametr zapamiętuje ciąg lub znak, na który ma być dokonana zmiana. Reszta to parametry opcjonalne. Czwarty określa pozycję, od której chcesz rozpocząć dokonywanie zmian (wszystkie znaki przed wyszczególnioną pozycją zostaną pominięte i nie będą wysłane do przeglądarki). Piąty definiuje maksymalną ilość zmian. Ostatni parametr precyzuje typ przeprowadzanego poszukiwania, tekstowego, bez rozpoznawania wielkości liter lub binarnego, gdzie wielkość liter jest identyfikowana.

Kilka przykładów zastosowania funkcji Replace ukazano poniżej:

<%

'zwykła zamiana

Response.Write Replace("Mississippi", "s", "x") & "<P>"

'początek przeszukiwania od pozycji 5

Response.Write Replace("Mississippi", "s", "x", 5) & "<P>"

'początek przeszukiwania od pozycji 1 i dwie zamiany

Response.Write Replace("Mississippi", "s", "x", 1, 2) & "<P>"

'początek przeszukiwania od pozycji 4 i dwie zamiany

Response.Write Replace("Mississippi", "s", "x", 4, 2) & "<P>"

'zwykła zamiana, ale znak nie został znaleziony

Response.Write Replace("Mississippi", "S", "x") & "<P>"

'to samo, ale teraz porównywany jest tekst

Response.Write Replace("Mississippi", "S", "x", 1, 4, 1)

%>

Wyniki kodu są pokazane na rysunku 4.23.

Rysunek 4.23. Wyniki funkcji Replace

Liczby losowe

Jeśli twoja strona ASP ma przenosić cię do królestwa gier, będziesz potrzebował liczb losowych. Czasami liczby losowe wykorzystuje się przy tworzeniu tożsamości. Dwie instrukcje służą do generowania liczb losowych: Randomize i Rnd.

Randomize jest jedynie instrukcją uruchamiającą generator liczb losowych; Rnd generuje liczbę losową z zakresu od 0 do 1, niezbyt przydatną. Możesz jednak używać jej w wyrażeniach algebraicznych do wygenerowania liczb losowych należących do określonego zakresu. Wtedy formuła jest następująca:

Int((Rnd * TopValue) + LowValue)

W tym wyrażeniu LowValue oznacza najmniejszą oczekiwaną liczbą, a TopValue + LowValue reprezentuje największą dopuszczalną liczbę zakresu.

Poniższy kod generuje 10 liczb losowych z zakresu od 20 do 50.

<%

Option Explicit

Randomize

Dim I

For I = 1 to 10

Response.Write Int((Rnd * 30) + 20) & "<BR>"

Next

%>

Wyniki działania tego kodu pokazano na rysunku 4.24.

Rysunek 4.24. Wyniki generowania liczb losowych

Procedury

Dowiedziałeś się już, jak tworzyć bloki kodu, które radzą sobie z różnego rodzaju problemami. Teraz możesz zamknąć stworzony blok w procedurze, dzięki czemu oddzielisz te części kodu, których używasz wielokrotnie w twojej stronie ASP, a następnie będziesz wywoływał je tam, gdzie są aktualnie potrzebne.

Na przykład wcześniej stworzyliśmy kod zatwierdzający poprawność wprowadzonego adresu e-mail. Moglibyśmy umieścić ten kod w procedurze, a następnie wywoływać tą procedurę w miejscach, gdzie byłaby potrzebna.

Istnieją dwa typy procedur: sub i function. Główna różnica pomiędzy nimi polega na tym, że function zwraca jakąś wartość, kiedy jest wywoływana, a sub tego nie robi. Weźmy przykładowy blok kodu:

<%

WriteMessage

%>

<%

Sub WriteMessage()

Response.Write "TheStuff"

end Sub

%>

Kod wywołuje procedurę typu sub o nazwie WriteMessage, która wysyła wiadomość do przeglądarki. Żadna wartość nie jest tutaj zwracana. Zwróć uwagę na strukturę procedury sub. Zaczyna się słowem Sub, po którym pojawia się nazwa, a następnie dowolne parametry. Procedura zakończona jest instrukcją End Sub.

Procedura function (lub po prostu funkcja) mogłaby wyglądać następująco:

<%

Response.Write WriteMessage

%>

<%

Function WriteMessage()

WriteMessage = "TheStuff"

End Function

%>

Zauważ, że w tym przypadku wywołując WriteMessage oczekuje się jakiejś wartości, która mogłaby zostać wysłana do przeglądarki przy użyciu metody Write obiektu Response. Funkcja ma podobną strukturę do procedury sub. Rozpoczyna się kluczowym słowem Function, po którym określona zostaje nazwa funkcji. Następnie gdzieś w kodzie ustalasz zwracaną wartość funkcji poprzez umieszczenie w jakimś równaniu jej nazwy. Funkcja kończy się instrukcją End Function.

Twoje procedury mogą również zawierać parametry. Przyjrzyj się poniższemu blokowi kodu, który zamienia blok zatwierdzający poprawność wprowadzonego adresu e-mail na funkcję.

<%

Option Explicit

Dim LocalTest

LocalTest = "[e-mail]"

Response.Write ValidateEmailAddress(LocalTest)

%>

<%

Function ValidateEmailAddress(FieldToTest)

Dim TheAt

Dim TheDot

If Len(FieldToTest) < 6 then

ValidateEmailAddress = "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

Else

TheAt = InStr(2, FieldToTest, "@")

If TheAt = 0 Then

ValidateEmailAddress = "Adres e-mail jest nieprawidłowy!"

Else

TheDot = InStr(cint(TheAt) + 2, FieldToTest, ".")

If TheDot = 0 Then

ValidateEmailAddress = "Adres e-mail jest _ nieprawidłowy!"

ElseIf cint(TheDot) + 1 > Len(FieldToTest) Then

ValidateEmailAddress = "Adres e-mail jest _ nieprawidłowy!"

Else

ValidateEmailAddress = "Adres e-mail jest _ prawidłowy!"

End If

End If

End If

End Function

%>

Zauważ, że teraz funkcji przekazywany jest parametr w głównym bloku kodu:

Response.Write ValidateEmailAddress(LocalTest)

Ponadto zwróć uwagę na to, że funkcja wysyła wiadomość poprzez przypisanie jej nazwie zwracanej wartości.

Rozdział 5.
Obiekt Request

Hierarchia i modele obiektów ASP

Czym są hierarchie obiektów?

Aby zapewnić logiczną konsekwencję podczas programowania w środowisku Windows, Microsoft wprowadził hierarchie obiektów i inne firmy zaczęły się do tego stosować. Hierarchie ułatwiają programowanie różnych obiektów aplikacji w twoim kodzie, ponieważ muszą one być zgodne z określonym wcześniej stylem.

Po pierwsze, czym są obiekty? W świecie rzeczywistym obiekty są przedmiotami takimi jak rower, biurko czy krzesło. To obiekty, rzeczy. W technice komputerowej mianem obiektów określa się na przykład arkusze kalkulacyjne, dokumenty lub koszyki.

Większość z nas wie, czym jest hierarchia. Przykładem może być tutaj hierarchia w firmie, w której skład wchodzą dyrektorowie, menedżerowie, pracownicy i inni. Tak więc hierarchie obiektów są zbiorem obiektów ułożonych zgodnie z jakąś logiką. W świecie komputerów przykładem hierarchii obiektu jest zbiór obiektów Excela. Na szczycie hierarchii mamy obiekt aplikacji, którym jest sam Excel. Poniżej znajduje się skoroszyt, a jeszcze niżej w hierarchii jest arkusz roboczy. W ten sposób zbiór obiektów jest zorganizowany w porządku logicznym, lub inaczej mówiąc w hierarchii obiektów.

Obiekty mają właściwości, metody, zdarzenia i zbiory. Właściwości są atrybutami opisującymi obiekt. Metody to działania podejmowane przez obiekt. Zdarzenia są zawiadomieniami, które otrzymujemy po wystąpieniu działań. Zbiory to grupy podobiektów.

Jak wspomniano wcześniej, rower jest obiektem i ma swoje właściwości, metody, zdarzenia i zbiory. Właściwości to atrybuty roweru takie jak kolor, rozmiar opony, typ opon oraz wysokość siodełka. Metodami roweru będą działania z nim związane, takie jak pedałowanie, kierowanie lub malowanie roweru. Zdarzenia będą w tym wypadku informacjami o zmianach stanu: rower zatrzymał się, teraz jedzie itd. W oparciu o takie zawiadomienia możemy następnie podjąć odpowiednie działania. Zbiorami w odniesieniu do roweru są takie jego elementy jak szprychy czy szczęki hamulcowe. Wszystkie składniki zbioru są również obiektami i tak samo mogą charakteryzować się określonymi właściwościami, metodami, zdarzeniami i zbiorami.

Pamiętaj, że metoda może zmienić właściwość, a zdarzenie może się ukazać, kiedy metoda zostanie wywołana lub zmieni się właściwość. Jeśli pomalujemy rower, zmienimy właściwości koloru.

Arkusz w Excelu jest również obiektem i posiada swoje właściwości, metody, zdarzenia i zbiory. Arkusz charakteryzuje się kolorem tła, typem czcionki oraz domyślnie ustawioną szerokością kolumny — wszystko to są właściwości. Metody arkusza łączą w sobie kopiowanie tekstu do schowka, tworzenia pola formuły oraz generowanie wykresów w oparciu o dane arkusza. Zdarzenia w arkuszu roboczym to na przykład powiadomienia o aktywacji i dezaktywacji arkusza czy o zmianie jego zawartości. Arkusz posiada również zbiory komórek, kolumn, rzędów i komentarzy. Ponieważ każdy z tych zbiorów zawiera podzbiór obiektów, wszystkie elementy podzbioru posiadają właściwości, metody, zdarzenia i zbiory.

Dostęp do właściwości, metody czy zbioru uzyskujemy dzięki składni kropki. Jeśli więc chcielibyśmy odnieść się właściwości koloru naszego roweru, kod byłby taki:

If Bicycle.Color = "Czerwony" then

Response.Write "Twój rower jest czerwony."

End if

W drugiej linii tego przykładowego kodu używamy składni kropki do wywołania metody Write (wypisywanie tekstu) obiektu Response (odpowiedź). Tekst Twój rower jest czerwony to parametr, który jest informacją dostarczaną metodzie w celu szczegółowego określenia podejmowanego działania. Poniżej przedstawiony jest kolejny przykład użycia właściwości i metody przy wykorzystaniu składni kropki.

Server.ScriptTimeOut = 90

Response.Write Request.Form("NameOfPicture")

Response.BinaryWrite ThePicture

Na początku ustalamy wartość właściwości ScriptTimeOut obiektu Server, która określa w sekundach maksymalny czas, w którym skrypt musi zakończyć swe działanie. Następnie wykorzystujemy zbiór Form, który jest zespołem pól obecnych na wywoływanej stronie. Wartość dla pozycji NameOfPicture w zbiorze Form jest przekazywana jako parametr do metody Write obiektu Response, który zwraca tekst do przeglądarki odwiedzającego stronę.

W następnej kolejności wywołujemy metodę BinaryWrite obiektu Response i przekazujemy jej parametr o nazwie ThePicture. Metoda BinaryWrite pozwala nam wysyłać do przeglądarki dane nietekstowe, na przykład obrazki.

Ponownie więc obiekt posiada właściwości, metody i zbiory, które możemy wywołać i którymi możemy operować przy użyciu składni kropki.

Do zdarzeń nie odnosimy się tak bezpośrednio jak do właściwości, metod i zbiorów. Piszemy cały kod dla zdarzenia, który zostanie uruchomiony podczas jego wystąpienia. Na przykład jeśli chciałbyś uruchomić kod zapamiętujący czas odwiedzenia naszej witryny WWW przez gościa, moglibyśmy użyć zdarzenia Session_OnStart. Zostało ono omówione bardziej szczegółowo w rozdziale 8., teraz pamiętaj jedynie o tym, że za każdym razem, kiedy gość odwiedza witrynę i uruchamia stronę ASP, każdy kod objęty zdarzeniem Session_OnStart będzie wykonany. Aby zapamiętać czas odwiedzin witryny, należy stworzyć następujący kod:

Sub Session_OnStart

Session("StartTime") = Now

End Sub

Hierarchie obiektów są ich zgrupowaniem w porządku logicznym. Strony ASP mają bogatą kolekcję obiektów z licznymi właściwościami, metodami, zbiorami i zdarzeniami, które zostaną omówione zarówno w tym rozdziale, jak i w pozostałych częściach książki.

Model obiektów ASP

Model obiektów ASP definiuje pięć głównych obiektów: Request, Response, Application, Server i Session. Obiekty te zostały omówione poniżej, a ich streszczenie zawiera tabela 5.1.

Tabela 5.1. Podsumowanie modelu obiektów ASP.

Obiekt	Przeznaczenie
Request	Odbiera informacje od odwiedzających stronę.
Response	Metody i właściwości do tworzenia odpowiedzi wysyłanej odwiedzającemu stronę.
Application	Zajmuje się właściwościami, które zarządzają grupowaniem stron WWW w tak zwane aplikacje.
Session	Metody i właściwości odnoszące się do poszczególnych gości strony.
Server	Zajmuje się tworzeniem składników i ustawień serwera.

Bezpośrednio przez HTML możemy wysyłać dane do serwera w formie dwóch metod: Post i Get. Uzyskiwanie informacji leży w gestii obiektu Request, który umożliwia nam grupowanie właściwości w zbiory, co pozwala odbierać przesyłane informacje. Na przykład, jeśli mamy formularz HTML na naszym serwerze, który zawiera pole Login, moglibyśmy otrzymywać daną logowania poprzez następujący kod:

Response.Write "Cześć, witamy:" & Request.Form("Login")

Przy użyciu obiektu Request, możemy również otrzymać informacje o przeglądarce odwiedzającego stronę w następujący sposób:

Request.ServerVariables("REMOTE_HOST")

Ta metoda zwraca nazwę internetową lub adres IP komputera odwiedzającego. Obiekt Request jest omówiony w tym rozdziale.

Obiekt Response, jak to już mogliśmy zaobserwować, jest używany do wysyłania informacji do przeglądarki gościa. Na przykład użytkownicy korzystać ze strony opatrzonej formularzem quizu, będącej częścią naszej witryny. Użytkownicy wybierają odpowiedź na pytanie, która znajduje się na rozwijanej liście opcji. Lista opcji nosi nazwę Odpowiedź. Kiedy goście wybiorą już swoją odpowiedź naciskają przycisk Prześlij (Submit).To działanie pociąga za sobą wysłanie odpowiedzi do naszej strony .asp, która zareaguje na ten wybór wykonaniem poniższego kodu:

If Request.Form("Answer") = "42" then

Response.Write "Właściwa Odpowiedź!"

Else

Response.Write "Błąd! Spróbuj ponownie..."

End If

Ponownie więc wyświetlamy dynamiczną zawartość, bazując przy tym na dokonanym przez użytkownika wyborze. Możemy również ustawić inne właściwości przeglądarki, które określają sposób wyświetlania odpowiedzi. Obiekt Response omówiono w rozdziale 6.

Kiedy grupujemy strony ASP, które są połączone w zbiór, tworzymy w ten sposób aplikację ASP. Jeśli przykładowo dysponujemy zbiorem stron, które realizują dodawanie, edytowanie, kasowanie i przeglądanie kontaktów naszej firmy, możemy zgrupować je ze sobą w jedną aplikację ASP. Obiekt Application łączy w sobie właściwości dla tego poziomu. Posiadamy również możliwość tworzenia kodów lub procedur zdarzeń, które uruchamiane są wtedy, gdy ktoś przegląda strony aplikacji po raz pierwszy, co pozwala na inicjację zmiennych; kod jest uruchamiany również wtedy, gdy aplikacja kończy swe działanie.

Goście witryny mogą odwiedzić więcej niż jedną stronę. Mogą na przykład przeglądnąć twój katalog, wyszukać określoną pozycję, przejrzeć informacje o sprzedaży, zamówić parę rzeczy, a następnie zweryfikować zamówienie. Przechodzenie gościa przez kolejne strony nosi nazwę sesji. Obiekt Session zawiera metody i właściwości pozwalające na stwierdzenie, kim jest odwiedzający.

Ponieważ strony ASP są jednostkami oddzielnymi, potrzebujemy sposobu na ich powiązanie. Nie chcielibyśmy, aby gość musiał logować się na każdej stronie witryny z osobna, więc musimy zachować pewien porządek — korzystamy wtedy z obiektu Session. Na przykład w większości naszych stron sklepowych e-commerce będziemy wymagali od użytkowników zalogowania się przed dokonaniem jakichkolwiek zakupów. Pozwoli to na dostosowanie wyglądu strony do typu produktu, którego najczęściej poszukują. Dlatego najpierw uruchomimy poniższy kod, zanim jakakolwiek zawartość pojawi się na naszych stronach:

If IsEmpty(Session("UserName")) then

Response.Redirect "http://www.whatever.com/login.asp"

Else

'pokaż zwykła stronę

End If

W pierwszym wierszu kodu sprawdzamy, czy użytkownik się zalogował. Jeśli nie, właściwość UserName obiektu Session nie będzie miała żadnej zawartości. Jeśli tak będzie, wysyłamy użytkownika na stronę logowania. Obiekty Application i Session omówiono w rozdziale 8.

Głównym przeznaczeniem obiektu Server jest umożliwianie połączeń z innymi składnikami, które stworzyliśmy lub zainstalowaliśmy w naszym systemie. Na przykład jednym ze składników serwera IIS są obiekty danych współpracujących (CDO — Collaborative Data Objects). Wysyłając e-mail przy użyciu obiektów CDO ze strony ASP, potrzebujemy kilku wierszy kodu:

Set TheMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

TheMail.Send "[e-mail]", "[e-mail]", "Co jest?", "Tekst wiadomości..."

Set TheMail = Nothing

Tutaj używamy metody CreateObject obiektu Server w celu wykorzystania składnika CDO. Ponieważ składnik CDO podlega standardowemu modelowi obiektów, który omawialiśmy, korzystamy ze składni kropki, aby wysłać e-mail przy użyciu metody Send. Metoda ta ma cztery parametry, oddzielone od siebie przecinkami. Pierwszy z nich jest adresem wysyłającego, drugi adresem docelowym, trzeci to temat wiadomości, czwarty natomiast to jej treść. Obiekt Server omówiono w rozdziale 7.

Odbieranie informacji od odwiedzającego

W tym podrozdziale omówimy obiekt Request. Jak wspomniano wcześniej, obiekt ten służy odbieraniu informacji od gościa, który uzyskuje dostęp do twojej strony ASP.

Kiedy goście wypełnią pola formularza, który stworzyłeś, zazwyczaj naciskają przycisk Prześlij (Submit). Te dane są przesyłane do serwera, a później są dla ciebie dostępne poprzez obiekt Request. Przez ten obiekt możesz otrzymać również znacznik cookie od użytkownika. Obiekt Request może dostarczyć ci również informacji nagłówka, jak również certyfikaty bezpieczeństwa klienta.

Zbiory obiektu Request

Obiekt Request zawiera pięć zbiorów, które zostały omówione poniżej, a których krótki opis zawarty jest w tabeli 5.2.

Tabela 5.2. Zbiory obiektu Request.

Zbiór	Przeznaczenie
Form	Pola przesyłane z formularza poprzez metodę Post.
QueryString	Pola przesyłane z formularza poprzez metodę Get.
ServerVariables	Pola nagłówka dostępne w chwili, kiedy strona jest wywoływana przez przeglądarkę odwiedzającego.
Cookies	Odbiera cookie od odwiedzającego.
ClientCertificate	Odbiera pola certyfikatu klienta od przeglądarki odwiedzającego.

Zbiór Form

Większość witryn WWW posiada formularze. Jeśli chcesz dodać gości do listy pocztowej, przedstawiasz im formularz, w który wpisują swój adres poczty elektronicznej. Jeśli masz witrynę e-commerce, będziesz potrzebował formularza odbierającego informacje o fakturach i wysyłce; być może masz witrynę zawierającą ankietę na temat aktualnych wydarzeń, zbierającą opinie gości poprzez formularz.

Odwiedzający następnie przekazują informacje do formularza poprzez kliknięcie przycisku, grafiki lub po prostu klawisza Enter. Dane wpisane przez gości w polach formularza są przesyłane do strony określonej w znaczniku Form. Na przykład:

<FORM ACTION="http://www.whatever.com/shoppingcart.asp" METHOD=GET>

Ten wiersz wyśle zawartość formularza do strony shoppingcart.asp.

Kiedy umieszczasz znacznik Form na twojej stronie WWW, uzupełniasz go parametrem Action, który określa sposób przesyłania danych. Możesz użyć metody Post, jak w tym przykładzie:

<FORM ACTION="http://www.whatever.com/shoppingcart.asp" METHOD=POST>

Kiedy korzystasz z metody Post, pola są wysyłane w postaci strumienia binarnego i nie są widziane jako część łącza do strony. Możesz również wykorzystać metodę Get:

<FORM ACTION="http://www.whatever.com/shoppingcart.asp" METHOD=GET>

Kiedy używasz metody Get, liczba wysłanych bajtów jest ograniczona, a pola pojawiają się jako część łącza do strony. Spójrzmy na przykład na wyszukiwarkę taką jak Go To. Kiedy wprowadzisz słowo kluczowe do wyszukania, stanie się ono częścią adresu URL stronie wyników wyszukiwania, jak to pokazano na rysunku 5.1.

Rysunek 5.1. Adres URL zawierający pola formularza

W polu wyszukiwania wpisałem "Active Server Page". Zauważ, że ta fraza jest częścią adresu URL w polu adresowym przeglądarki Internet Explorer. Wynika to z zastosowania metody Get podczas przesyłania formularza.

Kiedy formularz jest przesyłany przy użyciu metody Post, jego pola dostępne są poprzez zbiór Form. Kiedy są przesyłane przy wykorzystaniu metody Get, zbiór QueryString będzie zawierał przesłane dane.

Podczas tworzenia formularza na stronie WWW wykorzystujesz różne pola, na przykład pola tekstowe, z hasłem, ukryte oraz obszary tekstowe. Definiując każdy z tych elementów na stronie WWW, nadajesz im określone nazwy. Na przykład jeśli masz stronę zbierającą informacje o użytkownikach, formularz mógłby być zdefiniowany w następujący sposób:

<FORM ACTION="http://www.somewhere.com/processform.asp"

METHOD="POST">

Nazwa:<BR>

<INPUT TYPE="text" SIZE=30 MAXLENGTH=50 NAME="Name">

<P>Adres e-mail:<BR>

<INPUT TYPE="text" SIZE=30 MAXLENGTH=50 NAME="EmailAddress">

<P>Zainteresowania:<BR>

<SELECT NAME="Interests" SIZE=4 MULTIPLE>

<OPTION VALUE="Nowości">Nowości

<OPTION VALUE="Sport">Sport

<OPTION VALUE="Wycieczki">Wycieczki

<OPTION VALUE="Inne">Inne

</SELECT>

<P><INPUT TYPE="submit" NAME="SubmitButton" VALUE="OK">

</FORM>

Formularz korzysta z metody Post, więc pola dostępne są poprzez zbiór Form. Formularz jest wysyłany do strony processform.asp, jak to zostało określone w parametrze Action znacznika Form. Na stronie processform.asp możemy odnieść się do dowolnego elementu formularza, który został przesłany poprzez zbiór Form. Jeśli więc będziemy chcieli uzyskać dostęp do pola Name, kod byłby następujący:

TheName = Request.Form("Name")

Zmienna TheName niesie w sobie zawartość, którą użytkownik wprowadził w pole tekstowe, tak więc w celu odniesienia się do pola w zbiorze Form określamy jego nazwę, a zwracana jest wartość tego pola.

W podobny sposób uzyskalibyśmy dostęp do pola EmailAddress:

SendToAddress = Request.Form("EmailAddress")

Możesz wykorzystać tą samą procedurę, aby uzyskać dostęp do ukrytych pól. Nawet przycisk jest częścią formularza i jest przesyłany wraz z nim. Tak więc poniższy kod:

ButtonValue = Request.Form("SubmitButton")

zapamięta wartość "OK" w zmiennej ButtonValue.

Zauważ, że pole wyboru o nazwie Zainteresowania pozwala odwiedzającemu na wybranie więcej niż jednej wartości, ponieważ w znaczniku znajduje się słowo kluczowe Multiple. Wartości dostarczane są w postaci listy oddzielonej przecinkami. Jeśli więc nasza strona processform.asp zawierałaby taki kod:

response.write request.form("Interests")

a odwiedzający wybrałby Sport, przeglądarka wyświetliłaby:

Sport

Jeśli odwiedzający zaznaczyłby Sport i Nowości, w przeglądarce ukazałby się ten tekst:

Sport, Nowości

Kiedy pole formularza zawiera wiele wartości, tak jak w tym przypadku, możesz zaznaczyć każdą pozycję indywidualnie, tak więc w polu może się znaleźć zbiór zaznaczeń. Liczbę zaznaczeń możesz poznać przy użyciu właściwości Count. Wyjściem tego kodu:

response.write request.form("Interests").count

byłaby liczba 2, ponieważ dokonano dwóch zaznaczeń. Możemy odnieść się do każdego elementu w tablicy zaznaczeń w następujący sposób:

response.write request.form("Interests")(1) & "<P>"

response.write request.form("Interests")(2)

Tym razem wyjściowa wartość dla przeglądarki byłaby taka:

Sport

Nowości

Jeśli odwiedzający dokonał tylko jednego zaznaczenia, drugi wiersz ostatniego kodu wywołałby stan błędu, najlepiej więc używać właściwości Count podczas odnoszenia się do dowolnej zaznaczonej pozycji.

Możemy również odnieść się do dowolnej pozycji zbioru poprzez użycie bloku For Each:

For Each TheStuff in Request.Form("Interests")

'insert code that would process each item

response.write TheStuff & "<BR>"

Next

Blok For Each przechodzi kolejno przez każdą pozycję zbioru. Zmiennej TheStuff przypisywana jest wartość dowolnego elementu zbioru Zainteresowania. Jeśli więc odwiedzający wybierze Sport i Nowości, to podczas pierwszego przejścia przez blok kodu do zmiennej TheStuff zostanie wpisany ciąg Sport, a za następnym przejściem — Nowości. Po dwóch iteracjach skończą się pozycje w zbiorze i kod bloku nie będzie już wykonywany.

Zbiór QueryString

Jak wspomniano wcześniej, podczas przesyłania pól formularza korzystamy z metody Get lub Post. Poprzedni podrozdział ukazywał metodę Post, która była wykorzystywana przez zbiór Form. W tej części zwrócimy uwagę na zbiór QueryString, który używa metody Get.

Wcześniej również mogłeś używać metody Get, ale w formularzach ogólnie rzecz biorąc używa się metody Post, aby nie martwić się o ograniczenia dotyczące długości ciągów. Zbiór QueryString jest tak naprawdę używany wtedy, gdy musisz przekazać parametry poprzez łącze. Przypuśćmy, że masz stronę, która pokazuje listę sprzedanych produktów. Kiedy goście klikną dany produkt, powinni ujrzeć szczegóły z nim związane. Mógłbyś mieć setki stron wyświetlających każdy produkt lub tylko jedną stronę ASP wyświetlającą dowolny z nich. Wymagałoby to zastosowania numeru identyfikacyjnego produktów (ProductID) i odwołań do bazy danych, w której umieszczone byłyby szczegóły. Aby przekazywać ProductID do strony poprzez łącze, mógłbyś korzystać ze zbioru QueryString.

Mógłbyś wyświetlać nazwę produktu jako łącze do strony ze szczegółami za pomocą następującego kodu:

<A

HREF="http://www.somewhere.com/productdetails.asp?ProductID

=2355">Pasta</A>

Gość, który kliknął słowo Pasta zostaje połączony ze stroną productdetails.asp. Numer identyfikacyjny pasty do zębów (2355) jest wysyłany do tej strony. Zwróć uwagę na strukturę łącza. Po rozszerzeniu .asp następuje znak zapytania oznaczający, że teraz pojawi się parametr. Każdy parametr jest parą nazwa-wartość. Jeśli przekazywany jest więcej niż jeden parametr, każdy kolejny oddzielony jest od siebie ampersandem (&). Jeśli więc kolejnym naszym parametrem będzie typ klienta (CustomerType), łącze będzie wyglądało następująco:

http://www.somewhere.com/productdetails.asp?ProductID=2355&

CustomerType=Normal

Kod strony productdetails.asp jest odpowiedzialny za wykorzystanie przekazanego numeru ProductID w celu określenia, który produkt powinien być wyświetlony. Aby wyszukać ProductID, wykorzystany zostanie zbiór QueryString:

TheStuff = Request.QueryString("NameOfField")

Pole NameOfField zawiera wartość, którą chcesz przypisać zmiennej TheStuff. W stronie productdetails.asp wykorzystuje się numer ProductID w następujący sposób:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSProduct

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSProduct = conn.Execute("select * from Products where " _

& "ProductID = " & Request.QueryString("ProductID"))

%>

Kod łącząc się z bazą danych, wykorzystuje ADO (omówimy ADO w rozdziale 14.). Zauważ jednak, że QueryString jest wykorzystywany do wyszukiwania określonego numeru ProductID, który z kolei jest używany przez instrukcję SQL do znalezienia w bazie danych rekordu zawierającego informacje o odpowiednim produkcie.

Jeśli przesyłasz formularz przy użyciu metody Get, możesz użyć zbioru QueryString w celu wyszukania wartości przesłanych formularzy. Te same zasady, które obowiązywały dla zbioru Form, obowiązują również dla tego zbioru. Po prostu używasz nazwy pola formularza, aby uzyskać wartość przesłaną:

TheName = Request.QueryString("Name")

Jeśli pole zawiera wiele wartości jak pole wyboru, możesz odnieść się do wybranego elementu określając jego numer:

response.write request.querystring("Interests")(2)

Możemy również odnieść się do każdej pozycji zbioru QueryString w podobny sposób. Jeśli więc użyjemy metody Get dla znacznika Form, formularz będzie wyglądał tak, jak to prezentuje rysunek 5.2.

Rysunek 5.2. Przykład formularza używającego metody Get

Moglibyśmy stworzyć w naszej stronie productdetails.asp kod przechodzący kolejno przez każde pole formularza:

For Each TheStuff in Request.QueryString

Response.Write TheStuff & ": " & Request.QueryString(TheStuff) &

"<P>"

Next

Wynik wykonania tego kodu prezentuje rysunek 5.3.

Rysunek 5.3. Wynik przetworzenia strony

Zwróć uwagę na parę rzeczy na stronie wyjściowej. Spójrz na adres strony. Ponieważ użyto metody Get, pola formularza są częścią łącza. Ponadto znajduje się tam również przycisk przesyłania, ponieważ jest on częścią formularza HTML. Możesz to wykorzystać w celu umożliwienia twoim gościom dokonania wyboru rodzaju działania przy pomocy większej ilości przycisków. Jedynie ten przycisk, który jest naciśnięty, jest przekazywany.

W bloku kodu wykorzystujemy instrukcję For Each, aby przejść kolejno przez zbiór QueryString. Zmiennej TheStuff przypisywane są wszystkie elementy formularza po kolei w czasie przechodzenia kodu przez strukturę pętli For Each. Zmienna TheStuff zawiera w rzeczywistości nazwę pola, dlatego jest używana do wyszukania poprawnej wartości określonego pola.

Zbiór ServerVariables

Zbiór ServerVariables wyszukuje liczne nagłówki pól oraz zmienne środowiskowe. Możesz na przykład użyć zbioru ServerVariables do wyszukania typu przesłania formularza, nazwy ostatnio przeglądanej strony, ścieżki do aktualnej strony, adresu IP gościa lub typu serwera internetowego.

Wyszukanie jednej z tych pozycji w zbiorze ServerVariables jest proste — określ po prostu nazwę zmiennej serwera, którą chcesz otrzymać. Jeśli na przykład chciałbyś poznać ścieżkę do bieżącej strony, kod byłby taki:

ThePath = Request.ServerVariables("PATH_INFO")

A poniższy kod wyświetla w przeglądarce nazwę strony poprzednio przeglądanej:

Response.Write Request.ServerVariables("HTTP_REFERER")

Niektóre pola nagłówków i zmienne środowiskowe powinne być dostępne przez cały czas. Wyszczególniono je w tabeli 5.3. Pozostałe zmienne serwera, które nie są osiągalne przez cały czas, ale mogą mieć duże znaczenie, pokazuje tabela 5.4.

Tabela 5.3. Standardowe zmienne serwera.

Zmienna serwera	Przeznaczenie
ALL_HTTP	Zawiera pełną listę niestandardowych nagłówków w formie HTTP_NAME: wartość.
ALL_RAW	Podobna do ALL_HTTP z tą różnicą, że nagłówki są ukazywane dokładnie tak, jak są odbierane, bez przedrostka HTTP i innego formatowania.
APPL_MD_PATH	Zawiera logiczną ścieżkę do metabazy.
APPL_PHYSICAL_PATH	Zawiera fizyczną ścieżkę do metabazy.
AUTH_PASSWORD	Hasło wprowadzone podczas używania podstawowego uwierzytelniania.
AUTH_TYPE	Typ używanego uwierzytelniania, przeprowadzanego w celach bezpieczeństwa.
AUTH_USER	Nazwa uwierzytelnianego użytkownika.
CERT_COOKIE	Ciąg zawierający unikalny identyfikator certyfikatu klienta.
CERT_FLAG	Pierwsza flaga jest ustawiana, kiedy obecny jest certyfikat klienta. Druga flaga jest ustawiana, jeśli Wydawca Certyfikatu zostaje uznany za wiarogodne źródło.
CERT_ISSUER	Wydawca certyfikatu klienta.
CERT_KEYSIZE	Liczba bitów klucza bezpieczeństwa SSL.
CERT_SECRETKEYSIZE	Liczba bitów klucza bezpieczeństwa SSL dla serwera.
CERT_SERIALNUMBER	Numer seryjny certyfikatu klienta.
CERT_SERVER_ISSUER	Wydawca Certyfikatu serwera.
CERT_SERVER_SUBJECT	Pole tematu certyfikatu serwera.
CERT_SUBJECT	Pole tematu certyfikatu klienta.
CONTENT_LENGTH	Liczba bitów zgłaszanych przez klienta serwerowi wraz z żądaniem.
CONTENT_TYPE	Typ żądania.
GATEWAY_INTERFACE	Wersja CGI w formie numeru CGI.
HTTPS	Zawiera ciąg on, gdy żądanie jest bezpieczne, jeśli nie — ciąg off.
HTTPS_KEYSIZE	Liczba bitów SSL używanych przy żądaniu.
HTTPS_SECRETKEYSIZE	Liczba bitów używana na serwerze.
HTTPS_SERVER_ISSUER	Wydawca certyfikatu dla serwera.
HTTPS_SERVER_SUBJECT	Pole tematu certyfikatu serwera.
INSTANCE_ID	Numer identyfikacyjny egzemplarza serwera WWW.
INSTANCE_META_PATH	Ścieżka do metabazy dla tego określonego egzemplarza.
LOCAL_ADDR	Adres IP serwera.
LOGON_USER	Jeśli użytkownik jest zalogowany w systemie NT, to pole zawiera nazwę tego użytkownika.
PATH_INFO	Ścieżka dostępu do żądanej strony poza katalogiem macierzystym nazwy domeny.
PATH_TRANSLATED	Fizyczna ścieżka żądania.
QUERY_STRING	Dowolna dana przekazana metodą Get lub występująca po znaku zapytania w łączu.
REMOTE_ADDR	Adres IP komputera, który wystosował żądanie.
REMOTE_HOST	Tłumaczona nazwa komputera wystosowującego żądanie, jeśli takowa istnieje. Jeśli nie, pole zawiera adres IP.
REMOTE_USER	Nazwa użytkownika, jeśli takowa została wysłana przez gościa.
REQUEST_METHOD	Wykorzystana metoda żądania, Post lub Get.
SCRIPT_NAME	Położenie pliku wirtualnego wywoływanego skryptu.
SERVER_NAME	Nazwa serwera.
SERVER_PORT	Port używany podczas żądania.
SERVER_PORT_SECURE	Jeśli żądanie było wystosowane przez bezpieczne połączenie, pole to będzie zawierało wartość 1; jeśli nie, wartością będzie 0.
SERVER_PROTOCOL	Używany protokół z numerem wersji, to znaczy HTTP/1.1.
SERVER_SOFTWARE	Nazwa i wersja oprogramowania uruchamianego przez serwer.
URL	Ścieżka do wywoływanej strony.

Tabela 5.4. Niestandardowe zmienne serwera.

Zmienna serwera	Przeznaczenie
HTTP_CONNECTION	Typ połączenia pomiędzy klientem a serwerem.
HTTP_REFERER	Strona, którą gość odwiedzał bezpośrednio przed bieżącą stroną, jeśli przejścia dokonano poprzez łącze.
HTTP_USER_AGENT	Typ przeglądarki i jej wersja wraz z systemem operacyjnym gościa.

Aby przejrzeć wartości wszystkich zmiennych serwera i dostępnych typów, mógłbyś umieścić w stronie ASP następujący kod:

For Each TheStuff in Request.ServerVariables

Response.Write TheStuff & ": " _

& Request.ServerVariables(TheStuff) & "<P>"

Next

Kod ten wyszczególni listę wszystkich zmiennych serwera wraz z ich wartościami w następującej formie:

Zmienna serwera: Wartość

Zbiór Cookies

Znaczniki cookie są wykorzystywane do zapamiętywania informacji na komputerze odwiedzającego. Możesz użyć swojego kodu do odzyskania wartości zapisanych na komputerze gościa.

Mógłbyś na przykład zapamiętać nazwę użytkownika odwiedzającego w znaczniku cookie. Gdyby goście odwiedzili twoją witrynę ponownie, wiedziałbyś kim byli. W znaczniku cookie możesz również zapamiętać preferencje gościa, takie jak ulubione typy produktów lub ich położenie.

Ponieważ jednak dane przechowywane są w systemie gościa, nie możesz używać jedynie cookie do identyfikacji odwiedzającego. Problem polega na tym, że użytkownicy mogą usunąć cookies ze swojego komputera; mogą mieć również zainstalowany program usuwający cookies; mogą również odwiedzać twoją witrynę korzystając z komputera innego niż ich własny, wtedy cookie znajduje się gdzie indziej.

Znaczniki możesz odebrać poprzez zbiór Cookies. Jeśli zapamiętałeś cookie o nazwie UserName na komputerze gościa, odzyskasz ten znacznik w następujący sposób:

TheValue = request.cookies("UserName")

Zmienna TheValue będzie zawierała wartość cookie o nazwie UserName. Jeśli takowe nie istnieje, zmienna TheValue pozostanie pusta.

Cookies mogą być również złożone. Jeden znacznik może zawierać więcej niż jedna wartość. Jeśli więc chciałbyś odczytać nazwę gościa oraz ulubioną kategorię produktów, podczas gdy obie te wartości znajdowałyby się w tym samym cookie o nazwie Preferences, kod byłby następujący:

TheValue = Request.Cookies("Preferences")("UserName")

FavCategory = Request.Cookies("Preferences")("FavCategory")

Możesz sprawdzić, czy znacznik cookie jest prosty, czy złożony poprzez właściwość znacznika zwaną HasKeys. Jeśli cookie jest złożony, zawiera więcej niż jedną wartość. W tym przypadku wartością właściwości HasKeys jest prawda. Jeśli znacznik cookie jest prosty, wartość HasKeys to fałsz. Odwołanie do właściwości wygląda tak:

If Request.Cookies("Preferences").HasKeys then

Response.Write "Złożony cookie"

Else

Response.Write "Prosty cookie"

End if

W poniższym kodzie wyświetlamy zawartość dwóch cookies: jednego prostego, drugiego złożonego. Wyświetlana jest również zawartość właściwości HasKeys:

response.write "Simple Cookie: " _

& request.cookies("SampleCookie1") & "<P>"

response.write "Czy cookie 1 ma klucz?: " _

& request.cookies("SampleCookie1").HasKeys & "<P>"

response.write "Cały złożony cookie: " _

& request.cookies("SampleCookie2") & "<P>"

response.write "Czy cookie 2 ma klucz?: " _

& request.cookies("SampleCookie2").HasKeys & "<P>"

response.write "Cookie złożony część 1: " _

& request.cookies("SampleCookie2")("Part1") & "<P>"

response.write "Cookie złożony część 1: " _

& request.cookies("SampleCookie2")("Part2")

Wynik wykonania kodu pokazano na rysunku 5.4.

Rysunek 5.4. Wynik przykładowego kodu ze znacznikami cookie

Zbiór ClientCertificate

Coraz bardziej rośnie zapotrzebowanie na pozytywną identyfikację gości, w szczególności jeśli chodzi o obszar e-commerce. Jednym ze sposobów identyfikacji są certyfikaty klienta.

Użytkownicy mogą kupić certyfikat klienta od organizacji określanej mianem Wydawcy Certyfikatu (CA — Certificate Authority), która jest firmą wydającą certyfikaty dla indywidualnych osób. Certyfikat jest zwykle związany z adresem poczty elektronicznej i hasłem.

Normalnie podczas pracy z certyfikatem decydujesz, jakim organizacjom CA ufasz. Przez zaufanie do CA rozumiemy akceptację certyfikatów przez nią wydanych. Dwie najsłynniejsze organizacje wydającego certyfikaty to Thawte (http://www.thawte.com) i Verisign (http://www.verisign.com).

Zbioru ClientCertificate obiektu Request używasz do kwestionowania wartości certyfikatu gościa. Powiedzmy, że chciałbyś poznać datę wygaśnięcia ważności certyfikatu. Kod byłby taki:

ExpDate = Request.ClientCertificate("ValidUntil")

Niektóre obiekty zbioru ClientCertificate zawierają klucze podrzędne. Na przykład jednym z elementów zbioru jest wydawca certyfikatu, organizacja CA. Jeśli chciałbyś poznać określoną nazwę CA, kod wyglądałby tak:

CAName = Request.ClientCertificate("Issuer0")

Poniższy kod przechodzi kolejno przez wartości zbioru ClientCertificate:

For Each CCValue in Request.ClientCertificate

Response.Write CCValue & ": " &

Request.ClientCertificate(CCValue) & "<P>"

Next

Bardziej czytelne wyjście tego kodu zaprezentowano na rysunku 5.5.

Rysunek 5.5. Wyjście strony ClientCertificate

W dalszej części tego rozdziału przyjrzymy się przykładowi praktycznego wykorzystania zbioru ClientCertificate, a także krokom jakie należy podjąć, aby wyszukiwać certyfikaty oraz żądać dostępu do nich poprzez serwer IIS.

Właściwość obiektu Request

Obiekt Request ma tylko jedną właściwość, którą omówiono poniżej i podsumowano w tabeli 5.5.

Tabela 5.5.

Właściwość	Przeznaczenie
TotalBytes	Liczba bajtów wysłanych podczas wywoływania strony.

Właściwość TotalBytes

Właściwość TotalBytes zawiera liczbę bajtów w parametrze wywołania strony ASP. Jeśli masz stronę z następującym formularzem:

<FORM ACTION="./processform.asp" METHOD="POST">

Name:<BR><INPUT TYPE="text" SIZE=30 MAXLENGTH=50 NAME="Name">

<P>Email Address:<BR><INPUT TYPE="text" SIZE=30 MAXLENGTH=50 NAME="EmailAddress">

<P>Interests:<BR><SELECT NAME="Interests" SIZE=4 MULTIPLE>

<OPTION VALUE="News">News

<OPTION VALUE="Sports">Sports

<OPTION VALUE="Hiking">Hiking

<OPTION VALUE="Other">Other

</SELECT>

<P><INPUT TYPE="submit" NAME="SubmitButton" VALUE="OK">

</FORM>

i gość wpisał Dave w pole Name, zostawił puste pole adresu e-mail oraz zaznaczył News w polu Interests, to poniższy kod zwróci wartość 54:

Response.Write Request.TotalBytes

Liczba 54 jest ilością bajtów lub znaków w żądaniu, która jest sumą znaków pól przesłanych i nazw pól formularza:

Nazwa pola: Name = 4 bajty

Nazwa pola: EmailAddress = 12

Nazwa pola: Interests = 9

Nazwa pola: Submit Button = 12

Dana wprowadzona: Dave = 4

Dana wprowadzona: Email (NA) = 0

Dana wprowadzona: News = 4

Dana wprowadzona: OK. (Submit Button) = 2

Ampersandy: 3

Znaki równości = 4

Ogólnie = 54

Jeśli używałeś metody Get przy przesyłaniu formularza, właściwość TotalBytes zwróci wartość 0. Właściwość ta dostępna jest jedynie podczas przesyłania formularza przy użyciu metody Post.

Metoda obiektu Request

Obiekt Request ma tylko jedną metodę, którą omówiono poniżej i podsumowano w tabeli 5.6.

Tabela 5.6.

Właściwość	Przeznaczenie
BinaryRead	Zwraca nieprzetworzoną daną przesłaną poprzez formularz.

Metoda BinaryRead

Metoda BinaryRead zwraca daną przekazaną poprzez formularz w niskopoziomowej, nieprzetworzonej formie. Bajty zwracane są w takiej postaci, w jakiej zostały przesłane bez przetworzenia ich przy użyciu zbioru Form.

Metoda przybiera następującą formę:

TheStuff = Request.BinaryRead(NumberOfBytesToRetrieve)

NumberOfBytesToRetrieve reprezentuje liczbę bajtów, którą chcesz wydobyć z danej przesłanej. TheStuff jest tablicą tych bajtów. Po wywołaniu NumberOfBytesToRetrieve zawiera liczbę bajtów, które zostały odebrane. Jeśli chcesz odebrać wszystkie przesłane bajty, kod byłby taki:

TheStuff = Request.BinaryRead(Request.TotalBytes)

Prawie zawsze o wiele łatwiej jest pracować z danymi przesłanymi poprzez formularz używając zbioru Form. Ta metoda odbierania danych przesłanych jest naprawdę odpowiednia tylko wtedy, gdy istnieje niskopoziomowego dostępu do przesłania formularza, któremu towarzyszy plik binarny.

Obiekt Request w działaniu

W tym podrozdziale zwrócimy uwagę na liczne przykłady stron i rozwiązań wykorzystujących obiekt Request.

Po pierwsze poznamy kroki, jakie należy podjąć, aby używać certyfikatów klienta. W odpowiednim przykładzie zobaczysz, jak skonfigurować serwer IIS do odbierania certyfikatów klienta oraz w jaki sposób klient może taki certyfikat otrzymać. Następnie przyjrzymy się programowi usługowemu, który przesyła pocztą elektroniczną zawartość formularza osobom wyszczególnionym w tym formularzu. Podobna strona ASP jest wykorzystywana do zapamiętywania danych w tabeli bazy danych. Zwrócimy również uwagę na przykład formularza logowania gości na witrynie. Formularz ten będzie wykorzystywał cookies w celu rozpoznania użytkowników. Użytkownikom nie rozpoznanym lub nie posiadającym odpowiedniego cookie będzie umożliwiał logowanie się.

Przykład certyfikatu klienta

Jednym ze sposobów identyfikacji użytkowników twojej witryny są certyfikaty klienta, które informują cię o tym, czy osoby odwiedzające witrynę są faktycznie tymi, za które się podają. Użytkownicy otrzymują certyfikat od Wydawcy Certyfikatu. Ponieważ każdy może być wydawcą, ty sam decydujesz, któremu z nich chcesz zaufać. W ten sposób Wydawca Certyfikatu pełni rolę pośrednika pomiędzy tobą a gośćmi twojej witryny.

Aby skonfigurować stronę jako używającą certyfikatów klienta, musisz skorzystać z Konsoli Zarządzania Microsoftu serwera IIS. Wyszukaj stronę, którą chcesz zabezpieczyć certyfikatami klienta i kliknij ją prawym przyciskiem myszy; następnie wybierz Właściwości (Properties). Powinieneś zobaczyć dialog pokazany na rysunku 5.6.

Rysunek 5.6. Dialog Właściwości pliku serwera IIS

Przejdź do zakładki Bezpieczeństwo pliku (File Security) i naciśnij przycisk Edytuj (Edit) w części Zabezpieczenie komunikacji (Secure Communications). Powinieneś ujrzeć dialog z rysunku 5.7.

Rysunek 5.7. Dialog Zabezpieczenie komunikacji

Aby zabezpieczyć kanał podczas dostępu do strony musisz zaznaczyć kratkę Wymagaj bezpiecznego kanału podczas dostępu do zasobu (Require Secure Channel when accessing this resource). Kiedy to zrobisz, w następnej kolejności możesz zaznaczyć opcję Wymagaj certyfikatu klienta (Require Client Certificate).

Możesz również użyć certyfikatów klienta w celu mapowania dostępu użytkowników do określonych kont NT. Realizujesz to przez zaznaczenie kratki Uaktywnij mapowanie certyfikatu klienta (Enable Client Certificate Mapping) i naciskając przycisk Edytuj (Edit). Kiedy to zrobisz, zobaczysz dialog pokazany na rysunku 5.8.

Rysunek 5.8. Dialog Mapowanie kont, zakładka Podstawowe

W zakładce Podstawowe (Basic) możesz przydzielić określony certyfikat klienta do określonego konta klikając przycisk Dodaj (Add). Większe możliwości prezentuje zakładka Zaawansowane (Advanced), która pozwala na użycie wieloznaczników do mapowania dostępu grup osób do określonych kont NT. Mógłbyś na przykład mapować dostęp do określonego konta każdej osoby z certyfikatem pochodzącym od jednego wydawcy; mógłbyś również mapować opierając się na organizacji związanej z właścicielem certyfikatu.

Aby przydzielić wiele certyfikatów do jednego konta NT, kliknij przycisk Dodaj (Add) w zakładce Zaawansowane (Advanced). Wyświetli się pierwsze okno kreatora, pokazane na rysunku 5.9.

Rysunek 5.9. Dodawanie mapowania zaawansowanego, krok pierwszy

Po pierwsze, wpisujesz jakąś nazwę dla twojej reguły, która służy jedynie temu, abyś rozpoznawał ta regułę. W pierwszym filtrowaniu określasz, czy chcesz mapować wszystkich Wydawców Certyfikatu, czy tylko wybranych. Aby ograniczyć ich liczbę, naciśnij przycisk Wybierz (Select), a wtedy zobaczysz listę wydawców.

Po wybraniu opcji Wydawcy (Issuers), naciśnij przycisk Dalej (Next), a zobaczysz dialog pokazany na rysunku 5.10.

Rysunek 5.10. Reguły mapowania

W dialogu reguł możesz dodawać, edytować oraz usuwać określone reguły filtrowania dla tego mapowania. Naciskając przycisk Nowy (New), wyświetlisz okno pokazane na rysunku 5.11., w którym stworzysz regułę w oparciu o testowane pola i kryteria, które muszą one spełniać. Reguła na rysunku 5.11. wyszukuje te firmy, których nazwa rozpoczyna się od liter ABC w podrzędnym kluczu Organizacja (Organization) klucza Temat (Subject). Naciśnij OK w celu potwierdzenia reguły, a następnie kliknij przycisk Dalej (Next). Ukaże się wtedy trzecie okno kreatora, pokazane na rysunku 5.12.

Rysunek 5.11. Przykładowa reguła

Rysunek 5.12. Przydzielanie reguły do określonego konta

W kroku trzecim wybierasz konto, które chcesz mapować zgodnie z odpowiednią regułą lub określasz, którym certyfikatom odmówić dostępu. Naciśnij następnie przycisk Zakończ (Finish), a konfiguracja twojego zaawansowanego mapowania zostanie zakończona.

Drugą stroną zapewnienia bezpieczeństwa jest otrzymanie przez gościa certyfikatu klienta. Wymaga to od użytkownika wejścia na którąś z witryn WWW Wydawców Certyfikatu, na przykład Verisign lub Thawte, gdzie generalnie mogą skorzystać z kreatorów certyfikatu klienta, różniących się między sobą w zależności od witryny. Większość znaczących Wydawców Certyfikatu pobiera opłatę za tę usługę.

Kiedy te dwie strony bezpieczeństwa zostaną zrealizowane, twoi goście mogą już odwiedzać twoją zabezpieczoną witrynę, a podawane informacje dotyczące ich tożsamości, mogą być uznane za godne zaufania. Strona zabezpieczona winna być adresowana poprzez https:// zamiast http://. Jeśli użytkownicy próbowaliby wejść na witrynę bez certyfikatu, zobaczą ostrzeżenie podobne do tego pokazanego na rysunku 5.13, pochodzące od przeglądarki Netscape Navigator. Następnie ujrzą wiadomość przeglądarki, informującą o konieczności posiadania certyfikatu klienta umożliwiającego przeglądanie strony.

Rysunek 5.13. Ostrzeżenie wyświetlane przez przeglądarkę Netscape Navigator

Rysunek 5.14. Wiadomość informująca o konieczności przedstawienia certyfikatu

Goście posiadający certyfikat otrzymają wiadomość przeglądarki, która powiadomi ich o konieczności przedstawienia certyfikatu oraz poprosi o wybranie któregoś. Ten dialog pokazano na rysunku 5.14. Następnie ujrzą zabezpieczoną stronę. Na stronie możesz użyć zbioru Request.ClientCertificate w celu zatwierdzenia dostępu gościa. Kod mógłby używać pola numeru seryjnego w celu wyszukania w twojej bazie danych informacji o tożsamości gościa. Wtedy mógłbyś wykorzystać dane zapamiętane w bazie w celu wyświetlenia widoku strony zgodnego z preferencjami twojego użytkownika. Taki kod mógłby wyglądać następująco:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSVisitor

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "DBName", "sa", "yourpassword"

set RSVisitor = conn.Execute("select * from Visitors where SerialNumber = " _

& Request.ClientCertificate("SerialNumber"))

If RSVisitor.EOF Then

conn.execute "insert into Visitors (SerialNumber) values " _

& Request.ClientCertificate("SerialNumber")

Response.Redirect "./config.asp?User=" _

& Request.ClientCertificate("SerialNumber") & "&Type=New"

Else

Layout = RSVisitor("Layout")

FavCat = RSVisitor("FavCat")

End If

%>

Kod bazy danych został omówiony bardziej szczegółowo w rozdziałach 13. i 14. Na początku kod łączy się z bazą danych:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "DBName", "sa", "yourpassword"

Kod korzysta z numeru seryjnego pochodzącego z certyfikatu gościa w celu znalezienia jego rekordu w bazie danych:

set RSVisitor = conn.Execute("select * from Visitors where SerialNumber = " _

& Request.ClientCertificate("SerialNumber"))

Jeśli gościa nie ma w bazie danych, ustawiana jest następująca flaga:

If RSVisitor.EOF Then

W tym przypadku jest on dodawany do bazy danych:

conn.execute "insert into Visitors (SerialNumber) values " _

& Request.ClientCertificate("SerialNumber")

i jest wysyłany do kolejnej strony w celu określenia swoich preferencji:

Response.Redirect "./config.asp?User=" _

& Request.ClientCertificate("SerialNumber") & "&Type=New"

W przeciwnym wypadku dane znajdujące się w bazie są wykorzystane do ustawienia aspektów wyświetlania strony:

Layout = RSVisitor("Layout")

FavCat = RSVisitor("FavCat")

Procesor e-mail dla formularza

Jedna ze stron każdej praktycznie witryny posiada formularz informacji dodatkowych. Taka strona zazwyczaj prosi gości o podanie informacji o sobie oraz pozwala na zadanie pytania. Następnie zawartość formularza jest wysyłana do wyznaczonej osoby. Poniżej zaprezentowano przykład takiej witryny. Co ważniejsze, wykorzystuje ona kod do przetworzenia formularza. Kod jest sposobem na przedłożenie formularza i wysłanie jego zawartości pocztą elektroniczną do kogokolwiek, kto wyszczególniony został w specjalnym polu.

Pierwszą stroną jest strona żądania informacji dodatkowych, pokazana na rysunku 5.15. Formularz strony może zawierać elementy o dowolnych typach i w dowolnej ilości, musi jednak zawierać dwa specjalne, ukryte elementy formularza:

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="SendTo" VALUE="[e-mail]">

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="CompleteMessage"

VALUE=" Dziękujemy za podanie niezbędnych informacji"

Rysunek 5.15. Formularz informacji dodatkowych

Pole SendTo zapamiętuje adres e-mail tej osoby, do której należy wysłać zawartość formularza. Innym polem specjalnym jest CompleteMessage, które zawiera tekst ukazujący się gościowi po przesłaniu formularza. Kolejnym interesującym elementem jest przycisk typu Submit:

<INPUT TYPE=SUBMIT NAME="SubmitButton" VALUE="Send">

Pamiętaj o tym, co powiedzieliśmy wcześniej — przycisk jest wysyłany wraz ze wszystkimi innymi polami formularza. Jeśli jednak przycisk jest określany mianem SubmitButton, nie jest wysyłany z resztą pól. Będziesz mógł to stwierdzić przeglądając kod.

Rysunek 5.16. pokazuje stronę, która wyświetlana jest po naciśnięciu przycisku Wyślij. Zwróć uwagę na wiadomość ukazaną na tej stronie. Jest to tekst wysłany do formularza poprzez pole CompleteMessage.

Rysunek 5.16. Strona ukazująca się po przesłaniu formularza informacji dodatkowych

Następnie kod wysyła e-mail do osoby wskazanej w polu SendTo. Jego tekst oparty jest na wprowadzonych wcześniej danych, a przedstawia się w ten sposób:

Imię i nazwisko: Dave Smith

Adres e-mail: [e-mail]

Telefon: [phone]

Dział(3): Sprzedaż, Zatrudnienie, Zwroty

Wiadomość: Przykładowa wiadomość

Zawartość formularza jest wysyłana do strony ASP, która tworzy odpowiedni e-mail. Główny blok kodu tej strony wygląda następująco:

<%

Option Explicit

Dim TheMessage

Dim TheFormField

For Each TheFormField in Request.Form

If TheFormField <> "SendTo" and TheFormField <>

"CompleteMessage" _

and TheFormField <> "SubmitButton" Then

If Request.Form(TheFormField).Count > 1 Then

TheMessage = TheMessage & TheFormField & "(" _

& Request.Form(TheFormField).Count & "): " _

& Request.Form(TheFormField) & chr(13)

else

TheMessage = TheMessage & TheFormField & ": " _

& Request.Form(TheFormField) & chr(13)

end if

end if

Next

Dim ObjMail

Set objMail = CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.Send "[e-mail]", cstr(Request.Form("SendTo")), _

"New More Info Request", cstr(TheMessage)

Set objMail = Nothing

%>

Przypis

Powyższy kod używa kilku obiektów, których do tej pory nie omówiliśmy, a których zastosowanie było niezbędne w tym przykładzie.

Kod posiada pętlę, która przejdzie kolejno przez każde przesłane pole. W pętli do zmiennej TheFormField wpisywany jest każdy punkt zbioru Form:

For Each TheFormField in Request.Form

Wysłany e-mail nie powinien zawierać treści pól specjalnych, określających adresata wiadomości, informacji wyświetlanej gościowi oraz przycisku typu Submit:

If TheFormField <> "SendTo" and TheFormField <> "CompleteMessage" _

and TheFormField <> "SubmitButton" Then

Jeśli element jest częścią pola złożonego, wskazywana jest liczba elementów:

If Request.Form(TheFormField).Count > 1 Then

TheMessage = TheMessage & TheFormField & "(" _

& Request.Form(TheFormField).Count & "): " _

& Request.Form(TheFormField) & chr(13)

W przeciwnym wypadku w zmiennej tekstowej wiadomości e-mail zapamiętywana jest tylko nazwa pola i jego wartość:

TheMessage = TheMessage & TheFormField & ": " _

& Request.Form(TheFormField) & chr(13)

Następnie pętla kodu przechodzi do następnego pola:

Next

Dalsza część kodu korzysta obiektu danych współpracujących (omówionego w rozdziale 9.) w celu wysłania wiadomości e-mail do osoby określonej w polu SendTo:

Dim ObjMail

Set objMail = CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.Send "[e-mail]", cstr(Request.Form("SendTo")), _

"New More Info Request", cstr(TheMessage)

Set objMail = Nothing

Procesor bazy danych dla formularza

Kolejnym zadaniem, często wykonywanym przy użyciu formularzy, jest zapamiętywanie przesłanych informacji w tabeli bazy danych. Obiekt Request po raz kolejny użyty jest tutaj przy przekazywaniu do formularza przetwarzającego pól ukrytych i tych wypełnianych przez odwiedzającego.

Tym razem przyjrzymy się przykładowej ankiecie. Gość odwiedza naszą witrynę i wypełnia ankietę. Jej zawartość jest wpisywana w tabelę bazy danych, a do zapisywania jakichkolwiek danych formularza w bazie wykorzystujemy kod. Kod używa obiektu Request w celu wyszukania nazw pól i ich wartości, nazwy tabeli oraz wiadomości prezentowanej gościowi.

Strona ankiety pokazana jest na rysunku 5.17. Może ona zawierać rozmaite pola formularza. Nazwa każdego elementu formularza musi być taka sama jak nazwa pola w tabeli docelowej, do której zostanie dodany rekord. Na przykład użycie takiego pola formularza:

<TEXTAREA WRAP=PHYSICAL NAME="Service" ROWS=3 COLS=61></TEXTAREA>

wymaga zastosowania dla pola tabeli nazwy Service. Formularz HTML zawiera również następujące pola ukryte:

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="CompleteMessage"

VALUE="Dziękujemy za podanie niezbędnych informacji">

<INPUT TYPE=HIDDEN NAME="TableName" VALUE="C5Survey">

Rysunek 5.17. Strona ankiety

Ukryte pole CompleteMessage zapamiętuje wiadomość, która będzie wyświetlana po przesłaniu formularza. Pole TableName przechowuje nazwę tabeli, w której dane mają być zapisane.

Kiedy goście nacisną przycisk Wyślij, ujrzą stronę pokazaną na rysunku 5.18. Kod strony process_form.asp odbiera przesłane dane i dodaje je do bazy. Główny blok kodowy jest następujący:

<%

Option Explicit

Dim TheFields

Dim TheValues

Dim TheFormField

Dim TheQuery

For Each TheFormField in Request.Form

If TheFormField <> "TableName" and TheFormField <> "CompleteMessage" _

and TheFormField <> "SubmitButton" Then

TheFields = TheFields & TheFormField & ", "

TheValues = TheValues & "'" & Request.Form(TheFormField) & "', "

end if

Next

TheFields = left(TheFields, Len(TheFields) - 2)

TheValues = left(TheValues, Len(TheValues) - 2)

Dim conn

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

conn.execute "insert into " & Request.Form("TableName") _

& " (" & TheFields & ") values (" & TheValues & ")"

%>

Rysunek 5.18. Strona wyświetlana po przesłaniu ankiety przez gościa

Kod przechodzi kolejno przez wszystkie przesłane pola, które są dostępne poprzez zbiór Form:

For Each TheFormField in Request.Form

Kod nie przetwarza poniższych pól, ponieważ nie mają one być dodane do bazy danych:

If TheFormField <> "TableName" and TheFormField <>

"CompleteMessage" _

and TheFormField <> "SubmitButton" Then

Wszystkie inne pola i ich wartości łączone razem, ponieważ będą potrzebne do stworzenia właściwego zapytania:

TheFields = TheFields & TheFormField & ", "

TheValues = TheValues & "'" & Request.Form(TheFormField) & "', "

Następnie kod przechodzi w pętli do kolejnej pozycji zbioru Form:

Next

Każdy ciąg znaków stworzony wcześniej będzie w tym momencie posiadał dodatkowy przecinek i spację na końcu. Ten fragment kodu usuwa niepotrzebne znaki:

TheFields = left(TheFields, Len(TheFields) - 2)

TheValues = left(TheValues, Len(TheValues) - 2)

W końcu kod bazy danych (omówiony gruntownie w rozdziałach 13. i 14.) dodaje przesłane dane do danych przekazanych poprzez pole TableField w zbiorze Form:

Dim conn

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

conn.execute "insert into " & Request.Form("TableName") _

& " (" & TheFields & ") values (" & TheValues & ")"

Witryna logowania

Wiele witryn posiada obszary poufne, przed dostępem do których goście muszą się najpierw zalogować. Czasami spotyka się całe witryny tego typu. Kolejny przykład pokaże w jaki sposób stworzyć stronę logowania korzystającą ze znacznika cookie do zapamiętania odpowiednich informacji o użytkowniku. Strona zapamiętuje również informacje o gościach w bazie danych tak, aby mogli wejść na witrynę również wtedy, gdy ich cookie nie jest dostępny.

Narzędzie to pokazuje sposób wykorzystania obiektu Request w celu gromadzenia informacji pochodzących od gości. Użytkownicy otrzymują informacje ze zbioru Form, a ich komputery ze zbioru Cookie.

Kiedy goście odwiedzają witrynę po raz pierwszy, ukazuje się im widok pokazany na rysunku 5.19. Ponieważ są tu po raz pierwszy, nie posiadają w swoim systemie znacznika cookie. Kod nie wie czy są oni użytkownikami, którzy już odwiedzali stronę, nie mającymi obecnie cookie, czy są całkiem nowi. Jeśli są nowymi gościami strony, mogą kliknąć łącze, po czym zostaną odesłani do strony rejestrującej nowego użytkownika, pokazanej na rysunku 5.20.

Rysunek 5.19. Formularz logowania

Rysunek 5.20. Strona nowego użytkownika

Tutaj użytkownicy podają swoje imię (nazwę), hasło oraz ulubioną rzecz. Kod wpisuje te informacje do bazy danych, jak również wysyła do systemu użytkownika znacznik cookie pozwalający mu odwiedzać witrynę w przyszłości. Kiedy już użytkownik zakończy procedurę logowania, ujrzy stronę pokazaną na rysunku 5.21.

Rysunek 5.21. Strona witająca witryny logowania

Przy następnych wizytach użytkownicy będą odsyłani wprost do tej strony, jeśli tylko cookie będzie znajdował się na ich komputerach; jeśli tak nie będzie, będą oni odesłani z powrotem do strony logowania. Tym razem jednak uzyskają dostęp do witryny zaraz po wpisaniu nazwy użytkownika i hasła, ponieważ ich dane znajdują się w bazie. Następnie te informacje zostaną zapisane w znaczniku cookie w ich komputerze i za kolejnym razem (miejmy nadzieję!) będą oni mogli przejść od razu do strony powitania.

Przypis

Kod użyty w tym przykładzie zawiera pewne instrukcje, które nie zostały jeszcze omówione. Zostały one jednak zastosowane tutaj, aby przykład był kompletny.

Wejściowa strona tej przykładowej witryny jest odpowiedzialna za sprawdzanie, czy dany gość posiada nasz znacznik cookie. Jeśli tak, strona wyświetla zawartość dostosowaną do użytkownika. Jeśli nie, gość odsyłany jest do strony logowania. Główny blok kodu tej strony jest następujący:

<%

Option Explicit

If not Len(Request.Cookies("Login")("UserName")) > 1 Then

Response.Redirect "./login.asp"

End If

%>

Kod używa obiektu Request do sprawdzenia cookie. Znacznik jest złożony, jeśli zawiera więcej niż jedno pole. Aby się przekonać, czy cookie w ogóle istnieje, sprawdzana jest długość znacznika.

If not Len(Request.Cookies("Login")("UserName")) > 1 Then

Jeśli cookie nie ma w sobie przynajmniej jednego znaku, nie jest obecny i odwiedzający odesłani zostają do strony logowania:

Response.Redirect "./login.asp"

W innym wypadku widok strony jest dostosowywany według nazwy odwiedzającego i jego ulubionej kategorii, w oparciu o znaleziony znacznik cookie:

Witamy na witrynie użytkownika o imieniu

<% Response.Write Request.Cookies("Login")("UserName")%>

Kliknij tutaj aby zobaczyć wszystkie produkty z Twojej ulubionej kategorii, którą jest

<% Response.Write Request.Cookies("Login")("FavCat")%>

Zauważ, że ponownie mamy do czynienia ze złożonym cookie. Główna nazwa cookie brzmi Login, a kluczami podrzędnymi są UserName i FavCat.

Strona logowania pozwala gościom odwiedzać witrynę, jeśli tylko znajdują się oni w bazie danych. Jeśli tak jest, znacznik cookie jest wysyłany do ich systemu, a sami użytkownicy są odsyłani do strony witającej.

<%

Option Explicit

Dim RSUser

Dim conn

If not isempty(Request.Form("Login")) Then

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSUser = conn.Execute("select * from C5Login where " _

& "UserName = '" & Request.Form("UserName") & "' and " _

& "Password = '" & Request.Form("Password") & "'")

If not RSUser.EOF Then

response.cookies("Login")("UserName") = request.form ("username")

response.cookies("Login")("FavCat") = request.form("FavCat")

response.cookies("Login").Expires = "2/2/2002"

response.redirect "./welcomeback.asp"

end if

End If

%>

Strona ma dwa stany. Albo goście dopiero weszli na stronę i należy wyświetlić formularz, albo przesłali formularz i informacje muszą być skonfrontowane z bazą danych. Funkcja IsEmpty jest używana w celu sprawdzenia naciśnięcia przycisku Zaloguj. Jeśli przycisk był naciśnięty, formularz został przesłany:

If not isempty(Request.Form("Login")) Then

W tym przypadku, będziemy musieli sprawdzić dane odwiedzającego w naszej bazie danych:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSUser = conn.Execute("select * from C5Login where " _

& "UserName = '" & Request.Form("UserName") & "' and " _

& "Password = '" & Request.Form("Password") & "'")

Jeśli rekord odwiedzającego został znaleziony, ustawiona zostanie flaga EOF:

If not RSUser.EOF Then

Następnie musimy wysłać cookie do systemu gościa i ustalić datę wygaśnięcia ważności znacznika:

response.cookies("Login")("UserName") = request.form ("username")

response.cookies("Login")("FavCat") = request.form("FavCat")

response.cookies("Login").Expires = "2/2/2002"

Wtedy gość odsyłany jest do strony witającej.

response.redirect "./welcomeback.asp"

Kod nowej strony dodaje gości do bazy danych, zapisuje w ich systemie cookie i wysyła ich do strony powitania. Kod strony:

<%

Option Explicit

Dim conn

If not isempty(Request.Form("Add")) Then

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

conn.execute "insert into C5Login (UserName, Password, FavCat) " _

& "values (" _

& "'" & Request.Form("UserName") & "', " _

& "'" & Request.Form("Password") & "', " _

& "'" & Request.Form("FavCat") & "')"

response.cookies("Login")("UserName") = request.form("username")

response.cookies("Login")("FavCat") = request.form("FavCat")

response.cookies("Login").Expires = "2/2/2002"

response.redirect "./welcomeback.asp"

End If

%>

Podobnie jak strona logowania, również ta strona ma dwa stany. Albo może mieć widok formularza, albo widok przetwarzania. Widok formularza po prostu przedstawia takowy w celu wypełnienia go informacjami pochodzącymi od gości. Drugi z widoków dokonuje przetworzenia danych wprowadzonych w formularzu. Stan określany jest na podstawie sprawdzenia przycisku Dodaj:

If not isempty(Request.Form("Add")) Then

Jeśli przycisk jest naciśnięty, musimy dodać nowego gościa do bazy danych:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

conn.execute "insert into C5Login (UserName, Password, FavCat) " _

& "values (" _

& "'" & Request.Form("UserName") & "', " _

& "'" & Request.Form("Password") & "', " _

& "'" & Request.Form("FavCat") & "')"

Następnie cookie wraz z datą ważności są wpisywane do systemu gościa:

response.cookies("Login")("UserName") = request.form("username")

response.cookies("Login")("FavCat") = request.form("FavCat")

response.cookies("Login").Expires = "2/2/2002"

a odwiedzający jest odsyłany do strony powitania.

response.redirect "./welcomeback.asp"

Rozdział 6.
Obiekt Response

Wysyłanie informacji do gości

W ostatnim rozdziale przyjrzeliśmy procesowi pozwalającemu na bezpośrednie i pośrednie dostarczanie nam informacji o żądaniu i środowisku gości. W tym rozdziale zwrócimy uwagę na drugą tego procesu — wysyłanie informacji gościom i ich systemom operacyjnym.

Spójrz na rysunek 6.1. Owalna otoczka wskazuje na rolę obiektu Response, który pozwala na przekazywanie dynamicznej zawartości do przeglądarki. Korzystasz z informacji zebranych przez system gości oraz przez składniki twojego systemu w celu przygotowania tekstu, grafik i wielu innych rzeczy, które mają być wysłane do odwiedzającego. Realizuje się to poprzez obiekt Response.

Rysunek 6.1. Rola obiektu Response w procesie ASP

W tym rozdziale omawiamy zbiór, właściwości i metody obiektu Response. Poznasz sposoby wpisywania cookie do przeglądarki gościa. Nauczysz się sprawować kontrolę podczas wysyłania wyników kodu do gościa. Będziesz wiedział jak wpisywać nagłówki do przeglądarki. Przyjrzymy się również wysyłaniu danych innych niż tekst, takich jak grafiki.

Na końcu rozdziału przyjrzymy się kilku praktycznym przykładom użycia obiektu Response.

Zbiór obiektu Response

Obiekt Response posiada jeden tylko zbiór, który omówiono poniżej i podsumowano w tabeli 6.1.

Tabela 6.1. Zbiór obiektu Response

Zbiór	Przeznaczenie
Cookies	Wpisywanie znaczników cookie do przeglądarek gości.

Zbiór cookie

Jak wspomniano w poprzednim rozdziale, cookies są sposobem na zapisanie informacji na komputerze gościa. Później możesz wykorzystać twój kod w celu wyszukania wartości zapisanych w systemie gościa.

Na przykład mógłbyś zapamiętać w cookie najczęstsze kryteria wyszukiwania użyte przez gościa na twojej witrynie WWW. Następnie kiedy odwiedzający zacząłby ponownie wyszukiwać, mógłbyś przedstawić mu ostatnie pięć kryteriów; mógłbyś również zapamiętać w cookie położenie gościa i wyświetlić taką lokalną informację, kiedy ponownie będzie odwiedzał twoją witrynę.

Ponieważ jednak dane przechowywane są w systemie gościa, cookie nie może być jedynym sposobem identyfikacji gości. Zawsze powinieneś dysponować jakąś alternatywą dla cookies. Pamiętaj, że użytkownicy mogą w każdym czasie skasować kod, mogą mieć na komputerze program blokujący cookies lub mogą odwiedzać twoją witryną z innego systemu.

Umieszczania cookie na komputerze gościa dokonuje się przy użyciu zbioru Cookies obiektu Response. Aby wpisać pojedynczy, prosty znacznik cookie do systemu gościa, należy stworzyć następujący kod:

Response.Cookies("NameOfCookie") = "Wartość"

NameOfCookie jest nazwą cookie zapamiętanego na systemie gościa. Wartość reprezentuje tekst zapamiętywany w cookie. Tak więc ten kod:

Response.Cookies("SearchCriteria1") = "ASP"

wpisze do systemu gościa cookie o nazwie SearchCriteria1. Znacznik będzie zawierał wartość ASP. Jeśli cookie już istnieje, stara wartość będzie zastąpiona nową.

Poprzedni kod tworzy prosty cookie zawierający pojedynczą wartość. Jednak znacznik może być również złożony i może zawierać klucze podrzędne. Odniesienia to danego klucza dokonuje się poprzez określenie nazwy cookie wraz z nazwą klucza podrzędnego w następującej formie:

Response.Cookies("NameOfCookie")("NameOfKey") = "Wartość"

W tym przykładzie NameOfCookie jest nazwą cookie głównego, a NameOfKey reprezentuje nazwę klucza podrzędnego, do którego się odnosimy. Wartość to tekst wpisywany do cookie.

W naszym przykładzie związanym z kryteriami przeszukiwania, moglibyśmy zapamiętywać najczęściej wykorzystywane kryteria wyszukiwania w złożonym cookie. Spójrz na rysunek 6.2. To uproszczony widok naszej strony wyszukiwania, kiedy gość korzysta z niej po raz pierwszy. Pole najczęściej wykorzystywanych kryteriów jest puste. Jednak po kilku przeszukiwaniach pole zostanie zapełnione elementami do wyboru, jak to pokazano na rysunku 6.3.

Rysunek 6.2. Pierwotny widok strony wyszukującej

Rysunek 6.3. Widok strona po zakończeniu wyszukiwania

Kod realizujący to zadanie używa cookies. Blok kodowy na początku strony wpisuje znaczniki cookies:

<%

If Len(Request.Form("Search")) > 0 Then

Response.Cookies("SearchCriteria")("5")Request.Cookies

("SearchCriteria")("4")

Response.Cookies("SearchCriteria")("4")Request.Cookies

("SearchCriteria")("3")

Response.Cookies("SearchCriteria")("3")Request.Cookies

("SearchCriteria")("2")

Response.Cookies("SearchCriteria")("2")Request.Cookies

("SearchCriteria")("1")

Response.Cookies("SearchCriteria")("1") = Request.Form("Search")

End If

%>

Po pierwsze kod upewnia się, czy gość wprowadził nowe kryterium wyszukiwania:

If Len(Request.Form("Search")) > 0 Then

Jeśli tak się stało, każdy cookie przeskakuje o jeden poziom w górę. Czwarte kryterium z listy najczęściej używanych staje się piątym, trzecie czwartym i tak dalej:

Response.Cookies("SearchCriteria")("5")Request.Cookies

("SearchCriteria")("4")

Response.Cookies("SearchCriteria")("4")Request.Cookies

("SearchCriteria")("3")

Response.Cookies("SearchCriteria")("3")Request.Cookies

("SearchCriteria")("2")

Response.Cookies("SearchCriteria")("2")Request.Cookies

("SearchCriteria")("1")

Następnie nowo wprowadzone kryterium jest dokładane do listy najczęściej używanych:

Response.Cookies("SearchCriteria")("1") = Request.Form("Search")

W formularzu HTML obiekt wyboru Select jest wypełniany tymi znacznikami cookie za każdym razem, kiedy strona jest ładowana:

<SELECT NAME="OldSearch" SIZE=1>

<OPTION VALUE="<% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("1") %>"><% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("1") %>

<OPTION VALUE="<% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("2") %>"><% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("2") %>

<OPTION VALUE="<% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("3") %>"><% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("3") %>

<OPTION VALUE="<% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("4") %>"><% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("4") %>

<OPTION VALUE="<% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("5") %>"><% Response.Write

Request.Cookies("SearchCriteria")("5") %>

</SELECT>

Znacznik cookie będzie jednak obecny tylko przez czas, w którym odwiedzający jest połączony z twoją witryną. Aby znacznik pozostał dłużej na systemie gościa, musisz określić poprzez właściwość Expires odpowiednią datę i czas (lub jedną z tych wartości) ważności cookie. Składnia jest właściwość Expires następująca:

Response.Cookies("NameOfCookie").Expires = Data

Data określa moment upłynięcia ważności cookie. NameOfCookie jest nazwą tego znacznika, dla którego chcesz ustalić datę ważności. W naszym przykładzie kod wyglądałby tak:

Response.Cookies("SearchCriteria").Expires = "5/1/2005"

Istnieją trzy inne właściwości cookie, które możesz określić: Domain, Path i Secure. Możesz ograniczyć wysyłanie cookie do jednej tylko nazwy domeny przy użyciu właściwości Domain. Jeśli więc napisałbyś taki kod:

Response.Cookies("SearchCriteria").Domain = "whatever.com"

to przekazywanie cookies zostałoby ograniczone jedynie do domeny whatever.com. Możemy pójść dalej i ograniczyć cookie do wyszczególnionej ścieżki katalogu wykorzystując właściwość Path. Jeśli chcielibyśmy ograniczyć przesyłanie cookie do katalogu o nazwie Docs, kod byłby taki:

Response.Cookies("SearchCriteria").Path = "/docs/"

Ostatnią właściwością zbioru Cookies, którą należy omówić jest Secure. Ta boole'owska właściwość zapamiętuje, czy cookie został bezpiecznie przesłany bądź otrzymany. Kod jest następujący:

Response.Cookies("SearchCriteria").Secure = FALSE

Właściwości obiektu Response

Właściwości obiektu pozwalają na kontrolę sposobów wysyłania danych do przeglądarki odwiedzającego. Właściwości zostały omówione poniżej, a podsumowano je w tabeli 6.2.

Tabela 6.2. Właściwości obiektu Response

Właściwość	Przeznaczenie
Buffer	Właściwość boole'owska określająca czy wyjście ASP jest wysłane zaraz po pojawieniu się, czy jako blok.
CacheControl	Używana do wskazania informacji dotyczących buforowania dla serwerów proxy.
Charset	Używana do ustalenia typu znaków, który jest dołączany do nagłówka typu zawartości.
ContentType	Określa nagłówek typu zawartości, który ustala typ danych zwracanych, na przykład HTML, obraz.
Expires	Okres ważności buforowanej strony w minutach.
ExpiresAbsolute	Określona data i czas (lub jedno z nich) upłynięcia okresu ważności buforowanej strony.
IsClientConnected	Właściwość boole'owska sprawdzająca, czy klient w dalszym ciągu jest połączony z witryną.
PICS	Dołącza pola etykiety PICS do zwracanych nagłówków.
Status	Nagłówek wiersza stanu zwracany do przeglądarki.

Właściwość Buffer

Właściwość Buffer jest boole'owską właściwością, określającą czy wyjście strony ASP jest wysyłane na bieżąco podczas uruchamiania, czy jest zapamiętywane dopóki cały kod nie będzie kompletny lub nie zostanie wywołana metoda Flush. Używając właściwości Buffer, musisz to zrobić przed wpisaniem jakiejkolwiek informacji do przeglądarki.

Jak stwierdzono wcześniej, jest to właściwość boole'owska, co oznacza, że może przyjmować dwie wartości: prawdę (True) i fałsz (False). Spójrzmy na dwa przykładowe bloki kodów różniących się między sobą ustawieniem właściwości Buffer. Pierwszy kod jest buforowany.

<%

Option Explicit

Response.Buffer = True

Response.Write "Zapytanie uruchomione…"

Dim conn

Dim RSTotalSales

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Sales", "sa", "YourPassword"

set RSTotalSales = conn.Execute("select Sum(TotalAmount) as

TotalSales " _

& "from Sales")

Response.Write RSTotalSales("TotalAmount")

%>

Scenariuszem tego bloku kodu jest prezentowanie strony ukazującej całkowitą kwotę sprzedaży dla wszystkich rekordów w tabeli bazy danych. Szacowany czas zapytania będzie wynosił 20 sekund. Bufor jest włączony. Kiedy więc kod dojdzie do tego wiersza:

Response.Write "Zapytanie uruchomione..."

tekst jest umieszczany w buforze i nie jest wysyłany do przeglądarki. Kod jest kontynuowany i 20 sekund później jego działanie jest zakończone. Tekst Zapytanie uruchomione…, jak również wynik zapytania są w tym momencie wysyłane do przeglądarki.

Teraz zwróć uwagę na działanie tego bloku kodowego:

<%

Option Explicit

Response.Buffer = False

Response.Write "Zapytanie uruchomione…"

Dim conn

Dim RSTotalSales

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Sales", "sa", "YourPassword"

set RSTotalSales = conn.Execute("select Sum(TotalAmount) as

TotalSales " _

& "from Sales")

Response.Write RSTotalSales("TotalAmount")

%>

Kiedy kod dojdzie do wiersza:

Response.Write "Zapytanie uruchomione..."

tekst natychmiastowo wysłany jest do przeglądarki. teraz więc goście otrzymują informację o tym, że coś się dzieje w czasie ich oczekiwania na zakończenie działania zapytania. Ta technika udzielania gościom stopniowego sprzężenia zwrotnego jest bardzo ważna przy procedurach, których czas działania zajmuje więcej niż kilka sekund. Bez takiego sprzężenia, szczególnie w Internecie, goście mogliby stwierdzić, że coś poszło nie tak i opuszczą twoją witrynę.

Właściwość CacheControl

Wielu użytkowników uzyskuje dostęp do Internetu poprzez serwer proxy. Przekazują oni swe żądanie przez przeglądarkę, która następnie wysyła je do serwera proxy, pełniącego rolę `lejka' dla wielu komputerów wysyłających żądania do Internetu. Jedną z rzeczy przechowywanych przez proxy jest podręczna pamięć stron, do których dostępu żądali jego użytkownicy. Zamiast więc wyszukiwać wielokrotnie tą samą stronę w Internecie, proxy jedynie zwraca buforowaną stronę tej osobie, która wystosowała żądanie.

Działa to zazwyczaj dobrze, gdy masz do czynienia ze statycznymi stronami HTML, chociaż przy dynamicznych stronach ASP często nie będziesz chciał ich buforować. Właściwość CacheControl jest sposobem na poinstruowanie serwera proxy o tym, czy zastosować buforowanie. Kod musi występować przed HTML-em, a jego forma jest następująca:

Response.CacheControl = "Public"

lub

Response.CacheControl = "Private"

Domyślnym ustawieniem właściwości jest Private, co oznacza, że zawartość nie powinna być buforowana. Jeśli chcesz buforować tekst twojej strony ASP, po prostu ustal dla właściwości wartość Public.

Właściwość Charset

Właściwość Charset pozwala na modyfikację parametru o tej samej nazwie w nagłówku typu zawartości. Kod ma następującą składnię:

Response.Charset = "CharSetValue"

CharSetValue reprezentuje nazwę zestawu znaków, którego chcesz użyć. Jeśli użyjesz więcej niż jednego wiersza kodu modyfikującego właściwość Charset, tylko ostatnia wartość będzie zastosowana. Ponieważ wiersz kodu modyfikuje nagłówek, musi on poprzedzać HTML wysyłany do przeglądarki.

Właściwość ContentType

Kiedy odsyłasz zawartość do przeglądarki, bez względu na to czy jest to HTML czy twój kod, określasz typ zawartości, który informuje przeglądarkę i rodzaju zwracanych danych. Wysyłasz HTML, obrazek, wideo, audio? O tym poinformuje przeglądarkę właśnie typ zawartości.

Możesz ustawić tą wartość w kodzie używając właściwości ContentType. Jeśli na przykład chciałbyś zaznaczyć, że wysyłałeś HTML, kod wyglądałby tak:

Response.ContentType = "text/HTML"

Jeśli chciałbyś zasygnalizować wysłanie obrazu gif, kod byłby taki:

Response.ContentType = "image/GIF"

Domyślną wartością dla tej właściwości jest text/HTML. Pierwsza część wartości określa typ, a druga podtyp zawartości. Tabela 6.3. wyszczególnia główne typy.

Tabela 6.3. Typy zawartości

Typ	Definicja
Application	Nieokreślona informacja binarna.
Audio	Przesyłane dane obejmują format audio.
Image	Transmitowana jest grafika, zazwyczaj plik gif lub jpeg.
Message	Treść wiadomości.
Multipart	Dane przesyłane łączą w sobie różne typy.
Text	Wysyłany jest sam tekst, zwykły lub HTML.
Video	Przesyłane dane mają format video, taki jak avi lub mpeg.

Właściwość Expires

Przeglądarka odwiedzającego zawiera pamięć podręczną, która jest obszarem pamięci systemu gościa przechowującym poprzednio przeglądane strony. Pozwala to gościom na przegląd danej strony WWW bez konieczności ponownego jej ładowania pod warunkiem, że się nie zmieniła.

Przy stronach HTML zazwyczaj działa to świetnie — strona znajduje się w buforze dopóki nie musi być uaktualniona, a wtedy ładowana jest ponownie. Jednak przy stronach ASP będziesz potrzebował lepszej kontroli nad czasem pozostawania strony w podręcznej pamięci gościa przed jej bezpośrednim uaktualnieniem na twoim serwerze. Jednym ze sposobów na zrealizowanie tego zadania jest właściwość Expires ustalająca czas w minutach, podczas którego strona będzie dostępna w podręcznej pamięci odwiedzającego.

Właściwość ma następującą składnię:

Response.Expires = NumMinutes

gdzie NumMinutes określa ilość minut buforowania strony.

Za przykład weźmy prosty przykład kodu:

<%

Response.Expires = 2

Response.Write Now

%>

Wynik wykonania kodu prezentuje rysunek 6.4.

Rysunek 6.4. Wyjście kodu używającego właściwości Expires

Kod wpisuje do przeglądarki aktualne wartości daty i godziny systemu operacyjnego serwera. Zauważ jednak, że wartość właściwości Expires wynosi 2. Jeśli gość zamknie przeglądarkę i powróci do strony wciągu dwóch minut, zobaczy dokładnie tą samą datę i godzinę. Jeśli powróci do strony po czasie większym niż dwie minuty, strona będzie uaktualniona.

W ten sposób właściwość ustala zakres czasu, który musi upłynąć zanim strona będzie uaktualniona, chyba że gość naciśnie przycisk Odśwież (Refresh) swojej przeglądarki. Ten typ kodu jest użyteczny w sytuacjach, kiedy masz stronę, która jest częściej wywoływana niż zmieniana. Twoja strona może być buforowana przez czas tylu minut, w którym jej zawartość będzie poprawna.

Właściwość ExpiresAbsolute

Kolejną metodą definiowania czasu buforowania strony jest właściwość ExpiresAbsolute, która umożliwia ustalenie granicznej daty lub godziny (lub obu tych wartości) poprawności strony, w następującej formie:

Response.ExpiresAbsolute = "5/14/2004 14:13"

Poprawne użycie tej właściwości może zaoszczędzić serwerowi niepotrzebnego zajmowania pasma oraz zbędnego przetwarzania wysyłanej strony w sytuacjach, kiedy strona jest zmieniana raz na jakiś czas. Na przykład twoja witryna może mieć stronę z prognozą pogody. Tak strona może się zmieniać tylko jeden raz dziennie. Jeśli odwiedzający powróci na stronę w ciągu tego samego dnia, nie zajdzie potrzeba ponownego wysyłania strony. Może ona znajdować się po prostu w pamięci podręcznej.

Albo powiedzmy, że dysponujesz stroną zawierającą listę zajęć, która jest uaktualniana co piątek. Jeśli ktoś przeglądał stronę w poniedziałek, nie będziesz chciał aby serwer wysyłał mu tą stronę ponownie w przeciągu całego tygodnia aż do piątku. Aby rozwiązać ten problem, mógłbyś stworzyć następujący kod:

<%

Option Explicit

Dim TheExpireDate

If WeekDay(Date) = 1 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 5, Date)

ElseIf WeekDay(Date) = 2 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 4, Date)

ElseIf WeekDay(Date) = 3 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 3, Date)

ElseIf WeekDay(Date) = 4 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 2, Date)

ElseIf WeekDay(Date) = 5 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 1, Date)

ElseIf WeekDay(Date) = 6 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 7, Date)

Else

TheExpireDate = DateAdd("d", 6, Date)

End If

Response.ExpiresAbsolute = TheExpireDate

%>

Na wstępie korzystamy z dyrektywy Option Explicit, która informuje kompilator o tym, że zamierzamy deklarować wszystkie nasze zmienne:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną TheExpireDate, która zapamiętuje datę upłynięcia ważności strony:

Dim TheExpireDate

Pamiętaj, że strona z listą zajęć jest uaktualniana w każdy piątek, skoro więc aktualną datą jest niedziela, strona utraci ważność za pięć dni:

If WeekDay(Date) = 1 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 5, Date)

Jeśli poniedziałek, strona straci ważność za cztery dni:

ElseIf WeekDay(Date) = 2 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 4, Date)

Jeśli aktualnym dniem jest wtorek, brakuje trzech dni do piątku:

ElseIf WeekDay(Date) = 3 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 3, Date)

W środę należy dodać dwa dni do aktualnego dnia:

ElseIf WeekDay(Date) = 4 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 2, Date)

Dodajemy jeden dzień, jeśli aktualnym dniem w systemie jest czwartek:

ElseIf WeekDay(Date) = 5 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 1, Date)

W piątek strona pozostanie aktualna przez cały tydzień:

ElseIf WeekDay(Date) = 6 then

TheExpireDate = DateAdd("d", 7, Date)

Aby została wykonany warunek instrukcji Else, musi być sobota. Dodajemy więc sześć dni:

Else

TheExpireDate = DateAdd("d", 6, Date)

Następnie kod używa zmiennej TheExpireDate w celu ustawienia właściwości ExpiresAbsolute:

Response.ExpiresAbsolute = TheExpireDate

Właściwość IsClientConnected

Właściwość IsClientConnected informuje o tym, czy gość w dalszym ciągu jest połączony z twoją witryną. Ta właściwość boole'owska, przeznaczona jedynie do odczytu, zwraca prawdę lub fałsz. Jeśli wartością zwracaną jest prawda, gość cały czas jest połączony. Jeśli wartością jest fałsz, gość opuścił twoją stronę.

Właściwość zazwyczaj używana jest w instrukcji If w ten sposób:

If Response.IsClientConnected = True then

Pamiętaj jednak, że instrukcja If oblicza wyrażenie, tak więc wystarczy napisać:

If Response.IsClientConnected then

Możesz użyć tej właściwości w stronach o kodzie, którego uruchomienie może zająć więcej niż kilka sekund. Jeśli gość opuści stronę podczas działania kodu, jego działanie powinno być wstrzymane w celu oszczędzenia zasobów serwera. Spójrz na ten blok kodowy:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSTotals

Response.Buffer = False

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Sales", "sa", "yourpassword"

set RSTotals = conn.Execute("select Sum(Sales) as TotalSales from Sales99")

response.write RSTotals("TotalSales") & "<P>"

If Response.IsClientConnected Then

set RSTotals = conn.Execute("select Sum(Sales) as TotalSales from Sales98")

response.write RSTotals("TotalSales") & "<P>"

If Response.IsClientConnected Then

set RSTotals = conn.Execute("select Sum(Sales) as TotalSales from Sales97")

response.write RSTotals("TotalSales") & "<P>"

End If

End If

%>

Na początku deklaracja pary zmiennych przy użyciu dyrektywy Option Explicit:

Option Explicit

Dim conn

Dim RSTotals

Scenariusz strony jest następujący: chcemy uruchomić kilka zapytań, a każde z nich zajmie trochę czasu, tak więc nie chcemy, aby strona była buforowana. Chcielibyśmy, aby goście widzieli wynik każdego zapytania w chwili ich pojawiania się, buforowanie jest więc wyłączone:

Response.Buffer = False

Następnie łączymy się z bazą danych i uruchamiamy zapytanie:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Sales", "sa", "yourpassword"

set RSTotals = conn.Execute("select Sum(Sales) as TotalSales from Sales99")

Wtedy kod wysyła wynik zapytania do przeglądarki:

response.write RSTotals("TotalSales") & "<P>"

Dalej musimy się upewnić, czy gość w dalszym ciągu jest połączony, ponieważ nie chcemy uruchamiać następnego zapytania, jeśli opuścił on stronę:

If Response.IsClientConnected Then

Jeśli gość jest połączony, uruchamiane jest kolejne zapytanie, a jego wynik wpisywany jest do przeglądarki:

set RSTotals = conn.Execute("select Sum(Sales) as TotalSales from Sales98")

response.write RSTotals("TotalSales") & "<P>"

W końcu kod sprawdza, czy gość jest połączony ze stroną przed uruchomieniem ostatniego zapytania:

If Response.IsClientConnected Then

set RSTotals = conn.Execute("select Sum(Sales) as TotalSales from Sales97")

response.write RSTotals("TotalSales") & "<P>"

Właściwość PICS

Właściwość PICS umożliwia dodanie etykiety PICS do nagłówka odpowiedzi. Właściwość ma następującą składnię:

Response.PICS = Wartość

gdzie Wartość reprezentuje tekst etykiety PICS, którą chcesz dodać.

Ogólnie rzecz biorąc etykiety PICS używane są do określenia wartości znamionowej pod kątem zawartości. Niektóre przeglądarki i niezależne narzędzia dodatkowe wyszukują taki znacznik w celu określenia, czy wyświetlić stronę filtrując ją na podstawie informacji pochodzących od gościa, jak to jest w wypadku rodzicielskiej kontroli zawartości stron.

Użyłbyś ten znacznik na stronie ASP, która miałaby zmienną zawartość w zależności od twojego kodu. Aby dowiedzieć się nieco więcej o systemach wskaźników, możesz odwiedzić stronę Recreational Software Advisory Council (http://www.rsac.org).

Właściwość Status

Ostatnią właściwością obiektu Response jest Status, która pozwala na ustalenie wartości zwracanego nagłówka stanu. Mógłbyś na przykład użyć takiego kodu, aby przeglądarka myślała, że strona nie została znaleziona:

Response.Status = 404

Ten kod wytworzy wyjście pokazane na rysunku 6.5. Może to być użyteczne w okolicznościach dynamicznego tworzenia warunku, który w rzeczywistości nie jest prawdziwy. Ustawienie stanu może być również użyteczne podczas debuggingu w celu stwierdzenia co się stanie, jeśli wystąpi określony stan.

Rysunek 6.5. Wynik ustawienia wartości statusu 404 widziany w przeglądarce Internet Explorer 5

Metody obiektu Response

Metody obiektu Response zostały omówione poniżej, a podsumowano je w tabeli 6.4.

Tabela 6.4. Metody obiektu Response

Metoda	Definicja
AddHeader	Pozwala na dodanie własnego, dostosowanego nagłówka do odpowiedzi.
AppendToLog	Ta metoda zapewnia możliwość wpisania informacji do dziennika zdarzeń systemu NT.
BinaryWrite	Metoda używana do wysyłania informacji nietekstowych do przeglądarki.
Clear	Usuwa dowolne buforowane wyjście.
End	Zatrzymuje dowolne przetwarzanie kodu strony ASP.
Flush	Wysyła zawartość bufora do przeglądarki.
Redirect	Odsyła przeglądarkę do innej strony.
Write	Wysyła tekst do przeglądarki.

Metoda AddHeader

Możesz użyć metody AddHeader aby dodać do wyjścia strony HTML swój własny, dostosowany do własnych potrzeb nagłówek. Metoda przyjmuje następującą formę:

Response.AddHeader NameOfHeader, ValueOfHeader

NameOfHeader jest nazwą, którą chcesz użyć dla nagłówka, a ValueOfHeader jest wartością wysyłaną do nagłówka. Ponieważ metoda ta wpisuje treść do nagłówka HTTP, musi występować przed każdym wyjściem HTML. Na przykład kod:

Response.AddHeader "StorageValue", "Red63"

stworzy pozycję nagłówka o nazwie StorageValue i wartości Red63.

Metoda AppendToLog

Bardzo poręczna metoda AppendToLog pozwala na dodanie tekstu do dziennika zdarzeń serwera WWW dla określonego żądania. Tekst może mieć do 80 znaków i nie mogą znaleźć się w nim przecinki. Metoda ma następującą formę:

Response.AppendToLog Text2Add

Text2Add jest zmienną zawierającą tekst, który chcesz dodać do dziennika zdarzeń. Aby skorzystać z tej funkcji, musisz włączyć rejestrację dla tej witryny, w której strona jest ulokowana. Możesz to zrobić poprzez Konsolę zarządzania Microsoftu wybierając Witrynę WWW (Web Site), a następnie klikając ją prawym przyciskiem i zaznaczając Właściwości (Properties). Przejdź do zakładki Witryna WWW (Web Site), a wtedy ukaże się dialog pokazany na rysunku 6.6. Upewnij się czy zaznaczyłeś kratkę Włącz rejestrację (Enable Logging).

Rysunek 6.6. Właściwości witryny WWW

Gdybyś napisał taki kod:

Response.AppendToLog "mymessage"

to w dzienniku zdarzeń formatu W3C znalazłaby się następująca pozycja:

1999-08-14 16:27:40 207.66.52.164 - W3SVC3 NETSTATS2000

204.238.18.144 GET

/aspbook/c6/logtry.asp mymessage 200 0 429 382 47088 80 HTTP/1.1

Mozilla/4.0+(compatible;+MSIE+5.0;+Windows+98;+DigExt)

Login=FAVCAT=Music&USERNAME=Dave+Smith;

+NSCookie=207%2E66%2E52%2E130%3A8%2F14%2F99+9%3A45%3A50+AM;

+ASPSESSIONIDQGQQQQPF=GACBAFHAFIIOKEDDDBPAMJHJ -

Zauważ, że dodany do dziennika tekst znajduje się w środku tej pozycji i jest pogrubiony. Poza tym zwróć uwagę na to, że tekst pojawi się tylko w pozycji dziennika odnoszącej się do tej określonej strony.

Metoda BinaryWrite

Metoda BinaryWrite umożliwia wysyłanie nietekstowych, binarnych informacji do przeglądarki. Metoda ma następującą formę:

Response.BinaryWrite DateToWrite

Zmienna DataToWrite zawiera informację binarną, którą chcesz wysłać do przeglądarki. Zazwyczaj wysyła się przeglądarce zamiast tekstu dane — obrazki lub dźwięk.

Bardzo ciekawym sposobem wykorzystania tej funkcji jest możliwość umieszczenia znacznika ASP jako źródła obrazka w standardowej stronie HTML.

Za przykład weźmy witrynę WWW posiadającą stronę pogodową podobną do tej pokazanej na rysunku 6.7. Ta prosta strona stworzona została na bazie HTML-a:

<HMTL>

<HEAD>

<TITLE>Pogoda</TITLE>

</HEAD>

<BODY>

<P>Dzisiejsza pogoda:<P>

<IMG SRC="./mount71.gif">

</BODY>

</HTML>

Rysunek 6.7. Strona z pogodą

Znacznik obrazka zawiera zdjęcie reprezentujące aktualną pogodę. Znacznik ten mógłby być wyjściem strony ASP, jeśli zmieniłbyś źródło obrazka w następujący sposób:

<IMG SRC="./weatherpict.asp">

Wtedy w stronie weatherpict.asp użyłbyś metody BinaryWrite, aby zwrócić binarną reprezentację wyświetlanego obrazka w stronie HTML. Kod takiej strony ASP mógłby wyglądać w ten sposób:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSWeather

Dim ThePicture

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Pogoda", "sa", "yourpassword"

set RSWeather = conn.Execute("select PathToCurrentWeather from

WeatherCond" _

& "where WheatherDate = `" & Date & "'")

response.contenttype = "image/gif"

set ObjBin = server.createobject("bin.binary")

ThePicture = ObjBinReadFile(RSWeather("PathToCurrentWeather"))

response.binarywrite(ThePicture)

set ObjBin = Nothing

%>

Po pierwsze informujemy przeglądarkę o zamiarze deklarowania wszystkich naszych zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarowana jest para zmiennych bazy danych:

Dim conn

Dim RSWeather

Potem deklarowana jest zmienna, która będzie zapamiętywała binarne dane obrazka:

Dim ThePicture

Kod bazy danych wyszukuje obrazek reprezentujący aktualny stan pogodowy:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "Pogoda", "sa", "yourpassword"

set RSWeather = conn.Execute("select PathToCurrentWeather from

WeatherCond" _

& "where WheatherDate = `" & Date & "'")

Domyślnie zwracana jest strona HTML. Strona ta wyświetli obrazek pokazujący warunki pogodowe, tak więc typ zawartości musi być ustawiony w taki sposób, aby odzwierciedlał wartość zwracaną:

response.contenttype = "image/gif"

Następnie używamy jednego z wielu dostępnych na rynku niezależnych obiektów sterujących, pozwalającego otworzyć plik binarny:

set ObjBin = server.createobject("bin.binary")

ThePicture = ObjBinReadFile(RSWeather("PathToCurrentWeather"))

W końcu plik binarny jest wpisywany do przeglądarki przy użyciu metody BinaryWrite obiektu Response:

response.binarywrite(ThePicture)

Metoda Clear

Metoda Clear opróżnia bufor. Ponieważ metoda ta obsługuje bufor, musisz mieć włączoną właściwość Buffer, w przeciwnym razie wystąpi błąd. Metoda ma następującą składnię:

Response.Clear

Spójrz na ten kod:

<%

Response.Buffer = True

Response.Write "Hello"

Response.Write " World!"

%>

Ten kod wysyła tekst "Hello World!" do przeglądarki. Ten kod:

<%

Response.Buffer = True

Response.Write "Hello"

Response.Clear

Response.Write " World!"

%>

wpisze do przeglądarki jedynie "World!". Tekst "Hello" był w buforze, kiedy ten został opróżniony.

Teraz zwróć uwagę na ten kod:

<%

Response.Write "Hello"

Response.Clear

Response.Write " World!"

%>

Ten kod wywoła stan błędu, ponieważ bufor nie był włączony.

Metoda End

Metoda End obiektu Response nakazuje kompilatorowi zatrzymanie przetwarzania kodu. Przybiera ona następującą formę:

Response.End

Wiemy, że kod użyty w poprzednim podrozdziale:

<%

Response.Write "Hello"

Response.Write " World!"

%>

wpisze do przeglądarki tekst "Hello World!". Ale taki kod:

<%

Response.Write "Hello"

Response.End

Response.Write " World!"

%>

wyświetli w przeglądarce jedynie tekst "Hello".

Jeśli korzystasz z buforowania wyjścia, zawartość bufora wysyłana jest do przeglądarki w chwili wywołania metody End. Metody tej używa się zazwyczaj w instrukcji If. Sprawdzasz jakiś warunek, a jeśli zostanie on spełniony — kończysz przetwarzanie. Na przykład podczas dodawania rekordu pracownika do tabeli możesz sprawdzać czy pewne pola są obecne lub czy mają określony typ. Jeśli nie, generujesz wiadomość o błędzie, która jest wyświetlana odwiedzającemu i zatrzymujesz przetwarzanie.

Metoda Flush

W tym rozdziale przyjrzeliśmy się właściwościom kontrolującym czas wysyłania i jakość danych wysyłanych do przeglądarki. Zwróciliśmy uwagę na właściwość Buffer, która pozwala przetrzymywać dane przed wysłaniem ich do przeglądarki; metodę Clear opróżniającą bufor; ponadto metodę End wstrzymującą dalsze przetwarzanie kodu.

Jeszcze jedna metoda pozwala na kontrolę zachowania wyjścia: metoda Flush, która natychmiastowo wysyła dowolne buforowane wyjście do przeglądarki. Ponieważ metoda ta opróżnia bufor, wywoła ona stan błędu, jeśli bufor będzie wyłączony. Metoda ma następującą składnię:

Response.Flush

Dzięki połączeniu właściwości Buffer i metody Flush możesz sprawować kompletną kontrolę nad tym, w którym momencie różne wyniki kodów są wysyłane do przeglądarki.

Powiedzmy, że masz stronę wytwarzającą serie raportów w postaci tabel HTML, których treść oparta jest na wynikach zapytań działających w bazie z danymi o sprzedaży. Taka strona mogłaby mieć wygląd podobny do tego pokazanego na rysunku 6.8. Strona ładuje się 30 sekund. Każdy kolejny rok sprzedaży zajmuje 15 sekund, a każdy miesiąc kolejnych kilka sekund. Zdecydowałeś, aby pokazywać gościowi dane każdego roku po przetworzeniu ich jako pojedynczej jednostki. Możesz zrealizować to zadanie ustawiając dla właściwości Buffer wartość True. Następnie po kodzie każdego roku możesz zastosować metodę Flush w celu natychmiastowego wysłania tych danych do przeglądarki.

Rysunek 6.8. Raport sprzedaży

Metoda Redirect

Metoda Redirect wysyła przeglądarkę do innej strony w celu otrzymania odpowiedzi. Metoda ma następującą formę:

Response.Redirect URL

W tym przypadku URL oznacza adres strony, do której przeglądarka jest odsyłana.

Metoda ta jest użyteczna w wielu rozmaitych przypadkach. Głównym przeznaczeniem metody jest przetworzenie żądania w jakiś sposób, a następnie wysłanie osoby do innej strony, czasami nie będącej stroną ASP.

Przykładowo możesz dysponować katalogiem wyświetlającym informacje o twoich produktach, ich cenę, opis itd. Możesz mieć przycisk, przez który goście wysyłaliby zamówienie na dany produkt do strony ASP. Strona zawierałaby również ikonę ze zdjęciem produktu. Taka strona pokazana jest na rysunku 6.9. Kiedy goście kliknęliby ikonę produktu, zobaczyliby większy jego obraz. Zazwyczaj taka ikona jest łączem do obrazka. Jednak dla informacji marketingowych być może będziesz chciał obserwować, jaka liczba gości żąda dostępu do większego obrazka produktu.

Rysunek 6.9. Przykład katalogu produktów

Możesz to zrobić łącząc się ze stroną ASP, która zapamiętywałaby żądania w bazie danych, a następnie readresowałaby gości do większego obrazka produktu.

Kolejnym częstym przykładem zastosowania metody Redirect są paski reklamowe (banery), które są obrazami umieszczanymi w witrynie w celu reklamowania jakiejś innej witryny. Kiedy goście klikną baner, zostaną przeniesieni na witrynę reklamowaną na pasku. Liczba gości, którzy kliknęli baner jest bardzo ważna, ponieważ często używana jest ona do określenia opłaty za reklamę.

Prawdopodobnie chciałbyś mieć stronę ASP pomiędzy banerem a witryną reklamującego się. Kiedy goście klikną baner, żądanie zostanie wysłane do strony ASP, która zapamięta to działanie. Następnie kod strony ASP readresuje gościa do strony reklamodawcy.

Metoda Write

Metoda Write (często używaną w ostatnich kilku rozdziałach) jest metodą, z której najprawdopodobniej będziesz korzystał najczęściej. Umożliwia ona zwracanie do przeglądarki danych niebinarnych.

Metoda przyjmuje następującą formę:

Response.Write Text2Write

gdzie Text2Write jest tekstem, który chcesz wysłać do przeglądarki. Na przykład ten wiersz kodu:

Response.Write "Hello World!"

wyśle do przeglądarki tekst "Hello World!" w tym miejscu, gdzie kod został napisany. Możesz wypisywać teksty, daty, liczby itd.

Możesz również wbudować HTML w tekst wysyłany przy użyciu metody Write:

Response.Write "<B>Hello World!</B>"

Ten wiersz kodu wypisze tekst "Hello World!" wraz ze znacznikami pogrubienia HTML.

Czasami musisz wstawić cudzysłów do ciągu znaków, który wysyłasz do przeglądarki. Możesz to zrobić w taki sposób:

Response.Write "Bob mówi, ""Hello World!"""

Podwójny cudzysłów oznacza, że chcesz umieścić cudzysłów w cudzysłowie.

Obiekt Response w działaniu

W tym podrozdziale zwrócimy uwagę na kilka przykładów użycia metod, właściwości i zbioru obiektu Response, dzięki którym możesz stworzyć programy usługowe, gotowe do zastosowania od razu. Pierwszym przykładem będzie dodanie obiektu wyboru do strony głównej, którego goście mogliby używać w celu szybkiego odnajdywania ścieżki do najbardziej popularnych stron witryny.

Następnie rzucimy okiem na narzędzie implementujące pasek zaawansowania, który jest podobny do paska w diagramie, ale wskazuje postęp w wykonywaniu zadania. Narzędzie to będzie wykorzystywało buforowanie.

Ponadto zwrócimy uwagę na stronę pozwalającą gościom zapamiętywać ich osobiste preferencje przeszukiwania witryny. Zbiór Cookies używany jest do zapamiętywania ulubionych kolorów i czcionek, a metoda Write — do dostosowania widoku strony.

Przypis

Ten podrozdział zawiera w swojej treści pewne obiekty i metody, które nie były jeszcze omówione. Użyto ich jednak tutaj, aby przykłady były kompletne.

Readresowanie i obiekt wyboru

W tej przykładowej witrynie, strona główna zawiera standardowe łącza nawigacyjne z głównymi obszarami witryny. Oprócz tego zawiera też obiekt sterujący Select, który goście wykorzystać mogą do przeglądu najpopularniejszych stron witryny. Witryna wykorzystuje metodę Redirect podczas odsyłania gości do strony wybranej w obiekcie sterującym. Używa ona również metody Write w celu wypełnienia obiektu. Strona główna pokazana jest na rysunku 6.10.

Rysunek 6.10. Strona główna wykorzystująca readresowanie przy użyciu obiektu wyboru

Obiekt sterujący Select, który wyświetla listę najpopularniejszych stron witryny WWW, zawiera informacje o stronach i ich lokalizacji wzięte z tabeli bazy danych. Goście wybierają stronę z listy, a następnie, kiedy nacisną przycisk Go, są do niej przenoszeni. Jedna z pozycji na liście to strona transakcji miesiąca. Kiedy zostanie ona wybrana z listy, a gość naciśnie przycisk Go, zostanie przeniesiony do strony, która została pokazana na rysunku 6.11.

Rysunek 6.11. Strona transakcji miesiąca ukazująca się po wybraniu jej w obiekcie wyboru

Obiekt Select jest wypełniany z tabeli bazy danych SQL Servera. Tabela zawiera nazwy stron wyświetlanych w obiekcie oraz adresy URL w postaci wartości przekazywanych obiektowi.

Wyszczególnienie pól tabeli bazy danych prezentuje tabela 6.5.

Tabela 6.5. Pola tabeli C6Redirect

Nazwa pola	Typ pola	Długość
PageName	varchar	100
PageUrl	varchar	100

Pole PageName zapamiętuje nazwę strony wyświetlany w obiekcie wyboru. Pole PageUrl przechowuje położenie tej strony.

Kod strony głównej wyszukuje dane z tabeli C6Redirect.

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSMostPopular

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSMostPopular = conn.Execute("select * from C6Redirect")

%>

Na początku kod informuje kompilator o zamiarze deklarowania wszystkich naszych zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarowane są dwie zmienne, które wykorzystamy do łączenia się z bazą oraz wyszukiwania potrzebnych danych:

Dim conn

Dim RSMostPopular

Teraz kod łączy się z bazą danych i wyszukuje informacje o najpopularniejszych stronach:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSMostPopular = conn.Execute("select * from C6Redirect")

Wyszukane w bazie dane są wykorzystywane w drugim bloku kodu tworzącym obiekt sterujący Select.

<SELECT NAME="RedirectTo">

<%

Do Until RSMostPopular.EOF

%>

<OPTION VALUE="<% response.write RSMostPopular("PageURL") %>">

<% response.write RSMostPopular("PageName") %></OPTION>

<%

RSMostPopular.MoveNext

Loop

%>

</SELECT>

Obiekt Select wywołuje pole RedirectTo:

<SELECT NAME="RedirectTo">

Następnie kod uruchamia pętlę przechodzącą przez wszystkie rekordy tabeli najpopularniejszych stron:

<%

Do Until RSMostPopular.EOF

%>

Metoda Write obiektu Response używana jest przy dodawaniu opcji do obiektu wyboru. Zauważ, że metoda Write występuje w jednym wierszu z HTML-em. Poza tym zwróć uwagę na to, że dokonujemy dwóch wpisów dla jednego rekordu: pierwszy zapamiętuje wewnętrzną wartość opcji — stronę, do której odsyłany jest gość po dokonaniu wyboru; drugi wpis zawiera prezentowaną nazwę strony:

<OPTION VALUE="<% response.write RSMostPopular("PageURL") %>">

<% response.write RSMostPopular("PageName") %></OPTION>

Następnie kod przechodzi do kolejnego rekordu:

<%

RSMostPopular.MoveNext

Loop

%>

Tabela 6.6. ukazuje przykładowe rekordy, które mogą zostać umieszczone w tabeli bazy. Rekordy z tabeli 6.6. wytworzą następujący HTML:

<SELECT NAME="RedirectTo">

<OPTION VALUE="./clearance.asp ">Sprzedaż</OPTION>

<OPTION VALUE="./deal_of_the_month.html">Transakcja miesiąca</OPTION>

<OPTION VALUE="../index.html">Numery telefonów</OPTION>

<OPTION VALUE="mailto:[e-mail]">E-mail</OPTION>

</SELECT>

Tabela 6.6. Przykładowe rekordy tabeli C6Redirect

Strona	Definicja
Sprzedaż	./clearance.asp
Transakcja miesiąca	./deal_of_the_month.html
Numery telefonu	../index.html
E-mail	mailto:[e-mail]

Zwróć uwagę na pozycję E-mail, która funkcjonuje jak łącze pocztowe i otwiera nową wiadomość zaadresowaną według wartości pola.

Kiedy gość naciśnie przycisk Go, formularz jest przesyłany do strony redirectcombo.asp, jak to określono w znaczniku Form:

<FORM NAME="LAYOUTFORM" ACTION="./redirectcombo.asp" METHOD=POST>

Kod tej strony readresuje gościa według wystosowanego żądania:

<%

If not isempty(Request.Form("RedirectTo")) Then

Response.Redirect Request.Form("RedirectTo")

else

Response.Redirect "../index.html"

End If

%>

Wstępnie powyższy kod upewnia się, czy pole RedirectTo było przesłane wraz z formularzem:

If not isempty(Request.Form("RedirectTo")) Then

Jeśli tak, goście są odsyłani do adresu URL określonego w polu RedirectTo:

Response.Redirect Request.Form("RedirectTo")

W przeciwnym razie wprowadzili oni tą stronę w sposób nie pozwalający na dostęp do niej, są więc odsyłani do strony głównej:

Response.Redirect "../index.html"

Pasek zaawansowania

Ta przykładowa strona pokazuje jak stworzyć pasek zaawansowania, który stanowiłby wizualny sygnał postępu w wykonywaniu jakiegoś zadania. Narzędzie wykorzystuje metodę Write w celu sterowania wyjściem HTML. Włącza również funkcję buforowania i przy użyciu metody Flush dokładnie kontroluje czas ukazywania się wyjścia.

Kiedy goście wejdą na stronę, zobaczą widok pokazany na rysunku 6.12. Następnie strona rozpoczyna swój długi proces tworzenia raportu. Pasek zaawansowania wskazuje jak daleko posunął się proces, jak to pokazano na rysunku 6.13.

Rysunek 6.12. Pasek zaawansowania w początkowym stanie

Rysunek 6.13. Pasek zaawansowania w połowie procesu

Pasek zaawansowania pokazuje odwiedzającemu, że strona cały czas pracuje aż do chwili, gdy proces się nie zakończy, a wtedy ukaże się wynik prezentowany na rysunku 6.14.

Rysunek 6.14. Pasek zaawansowania w całości

Do stworzenia paska zaawansowania kod wykorzystuje opóźnienia czasowe symulujące działanie kodu podczas tworzenia raportu. Pierwszy blok kodu jest następujący:

<%

Option Explicit

Response.Buffer = True

Dim DelayTime

%>

Po pierwsze informujemy kompilator o deklarowaniu zmiennych:

Option Explicit

Następnie włączamy bufor, ponieważ będziemy używać metody Flush:

Response.Buffer = True

Tworzona jest również zmienna przechowująca czas opóźnienia potrzebny do symulacji długości procesu:

Dim DelayTime

Kolejny blok kodowy kreśli pasek zaawansowania:

<%

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 10

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 5

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 16

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 1

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 1

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 1

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

DelayTime = Second(Time) + 1

If DelayTime > 59 Then

DelayTime = DelayTime - 60

End If

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Flush

%>

Na wstępie używamy tutaj metody Write w celu umieszczenia paska zaawansowania o pierwotnej długości, aby nasz gość widział jakiś postęp w procesie już od samego początku.

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Zauważ, że metoda Write jest wpisana w znacznik obrazka HTML. Poza tym zastosowano tu podwójny cudzysłów, co oznacza, że jeden cudzysłów znajduje się w drugim.

Ten znacznik HTML jest następnie wyprowadzany z bufora:

Response.Flush

Dalej, w celu symulacji dziesięciosekundowego opóźnienia, wyszukiwana jest ilość sekund w aktualnym czasie, a do tej wartości dodawane jest 10:

DelayTime = Second(Time) + 10

Z powodu dodania wartości 10 do liczby sekund, ich ilość może przekroczyć 59, musimy to sprawdzić:

If DelayTime > 59 Then

Jeśli liczba przekroczy 59, odejmowana jest wartość 60 w celu przywrócenia odpowiedniego zakresu sekund:

DelayTime = DelayTime - 60

Kod opóźnia swe działanie, aby zademonstrować użycie paska zaawansowania:

Do Until Second(Time) = DelayTime

Loop

Następnie obrazki określające postęp procesu są wpisywane do bufora podczas wykonywania tej części kodu:

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Response.Write "<IMG HEIGHT=12 WIDTH=10 SRC=""../assets/images/redbar2.gif"" BORDER=0>"

Później bufor zostaje opróżniony i powyższe wiersze kodu są wysyłane do przeglądarki:

Response.Flush

Proces powtarza się podczas całego okresu wykonywania zadania, aż do jego ukończenia. Tak jak widać w bloku kodu, różnym jego fragmentom przekazywane są różne wielkości obrazka postępu. Powinieneś zastosować ten typ uzupełniania długości paska w twoim bloku kodowym. Pomyśl o tym, jaki czas zajmie wykonanie danego zadania i zastosuj odpowiednią szybkość postępowania paska, porównując ten całkowity okres z czasami wykonania poszczególnych bloków.

Strona preferencji

Strona preferencji pokazuje w jaki sposób możesz zapamiętać ulubiony wygląd twojej witryny wybrany przez gości, którym umożliwiono ustalenie czcionek i kolorów strony. Kiedy wracają na witrynę, jej widok oparty jest na ich własnych preferencjach.

Strona używa zbioru Cookies do zapamiętania i wyszukania preferencji gości. W celu wyświetlenia zawartości strony w formacie wymaganym przez odwiedzającego, wykorzystywana jest metoda Write.

Podczas pierwszych odwiedzin strony, goście widzą domyślny schemat kolorów ukazany na rysunku 6.15.

Rysunek 6.15. Strona preferencji, widok początkowy

Goście mogą wybrać własny układ kolorów i czcionek. Kiedy nacisną przycisk Zapisz, ich preferencje są zapamiętywane, a strona przybiera wybrany przez nich wygląd, jak to pokazano na rysunku 6.16.

Rysunek 6.16. Strona preferencji po dokonaniu przez gościa pożądanych zmian w widoku

Ponieważ preferencje zapamiętywane są w cookie, podczas następnych odwiedzin goście ujrzą widok strony oparty na ich wyborze. Jeśli znacznik cookie zniknął lub goście odwiedzają stronę przy użyciu innego systemu, ujrzą jej pierwotny widok z początkowym schematem kolorów.

Kod strony zapamiętuje i wyszukuje wartości znacznika cookie. Określa, czy formularz został przesłany i podejmuje odpowiednie działanie w oparciu o warunek. Kod formatuje również samą stronę, bazując na wyborze dokonanym przez gościa. Główny blok kodowy przedstawia się następująco:

<%

Option Explicit

Dim BackgroundColor

Dim LargeFontColor

Dim SmallFontColor

Dim LargeFont

Dim SmallFont

If IsEmpty(Request.Form("Save")) Then

If not len(Request.Cookies("Prefs")("BackgroundColor")) > 0 Then

Response.Cookies("Prefs")("BackgroundColor") = "#FFFFFF"

BackgroundColor = "#FFFFFF"

Response.Cookies("Prefs")("LargeFontColor") = "#000000"

LargeFontColor = "#000000"

Response.Cookies("Prefs")("SmallFontColor") = "#000000"

SmallFontColor = "#000000"

Response.Cookies("Prefs")("LargeFont") = "Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT"

LargeFont = "Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT"

Response.Cookies("Prefs")("SmallFont") = "Times New Roman,Times,Times NewRoman"

SmallFont = "Times New Roman,Times,Times NewRoman"

Response.Cookies("Prefs").Expires = "2/2/2002"

Else

BackgroundColor =Request.Cookies("Prefs")("BackgroundColor")

LargeFontColor = Request.Cookies("Prefs")("LargeFontColor")

SmallFontColor = Request.Cookies("Prefs")("SmallFontColor")

LargeFont = Request.Cookies("Prefs")("LargeFont")

SmallFont = Request.Cookies("Prefs")("SmallFont")

End If

else

Response.Cookies("Prefs")("BackgroundColor") = Request.Form("BackgroundColor")

BackgroundColor = Request.Form("BackgroundColor")

Response.Cookies("Prefs")("LargeFontColor") = Request.Form("LargeFontColor")

LargeFontColor = Request.Form("LargeFontColor")

Response.Cookies("Prefs")("SmallFontColor") = Request.Form("SmallFontColor")

SmallFontColor = Request.Form("SmallFontColor")

Response.Cookies("Prefs")("LargeFont") = Request.Form("LargeFont")

LargeFont = Request.Form("LargeFont")

Response.Cookies("Prefs")("SmallFont") = Request.Form("SmallFont")

SmallFont = Request.Form("SmallFont")

Response.Cookies("Prefs").Expires = "2/2/2002"

end if

%>

Kod informuje kompilator o zamiarze deklarowania zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarowane są zmienne zapamiętujące preferencje gościa lub preferencje domyślne:

Dim BackgroundColor

Dim LargeFontColor

Dim SmallFontColor

Dim LargeFont

Dim SmallFont

Później określany jest stan. Jeśli przycisk Zapisz (Save) nie został naciśnięty, formularz nie jest przesyłany:

If IsEmpty(Request.Form("Save")) Then

Oznacza to, że mamy w tym miejscu pierwotny widok strony. Następnie kod sprawdza, czy gość dysponuje znacznikiem cookie z zapisanymi w nim preferencjami, a robi to poprzez funkcję Len, testującą długość jednego z podkluczy znacznika:

If not len(Request.Cookies("Prefs")("BackgroundColor")) > 0 Then

Jeśli cookie nie zostaje znaleziony, tworzony jest nowy znacznik zapamiętujący domyślne ustawienia w systemie gościa:

Response.Cookies("Prefs")("BackgroundColor") = "#FFFFFF"

Następnie w zmiennej używanej do modyfikacji strony ustawiana jest domyślna preferencja:

BackgroundColor = "#FFFFFF"

Ta sama metoda jest używana do zapamiętania wszystkich innych preferencji:

Response.Cookies("Prefs")("LargeFontColor") = "#000000"

LargeFontColor = "#000000"

Response.Cookies("Prefs")("SmallFontColor") = "#000000"

SmallFontColor = "#000000"

Response.Cookies("Prefs")("LargeFont")

"Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT"

LargeFont = "Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT"

Response.Cookies("Prefs")("SmallFont") = "Times New Roman,Times,

Times NewRoman"

SmallFont = "Times New Roman,Times,Times NewRoman"

Następnie ustalana jest data ważności dla cookie:

Response.Cookies("Prefs").Expires = "2/2/2002"

Przejście kodu do części Else instrukcji If drugiego poziomu oznacza, że goście właśnie weszli na stronę, ale odwiedzali ją już wcześniej. Mają więc cookie z preferencjami i ten znacznik używany jest do ustawienia zmiennych wykorzystywanych podczas definiowania widoku strony:

BackgroundColor =Request.Cookies("Prefs")("BackgroundColor")

LargeFontColor = Request.Cookies("Prefs")("LargeFontColor")

SmallFontColor = Request.Cookies("Prefs")("SmallFontColor")

LargeFont = Request.Cookies("Prefs")("LargeFont")

SmallFont = Request.Cookies("Prefs")("SmallFont")

Część Else głównej instrukcji If jest wykonywana, gdy spełniony będzie warunek przesłania formularza. W tym przypadku przesłane wartości są wykorzystane do ponownego wypełnienia cookie:

Response.Cookies("Prefs")("BackgroundColor") = Request.Form("BackgroundColor")

Ustawiany jest również bieżący widok strony na podstawie domyślnych preferencji:

BackgroundColor = Request.Form("BackgroundColor")

To samo z innymi preferencjami:

Response.Cookies("Prefs")("LargeFontColor") = Request.Form("LargeFontColor")

LargeFontColor = Request.Form("LargeFontColor")

Response.Cookies("Prefs")("SmallFontColor") = Request.Form("SmallFontColor")

SmallFontColor = Request.Form("SmallFontColor")

Response.Cookies("Prefs")("LargeFont") = Request.Form("LargeFont")

LargeFont = Request.Form("LargeFont")

Response.Cookies("Prefs")("SmallFont") = Request.Form("SmallFont")

SmallFont = Request.Form("SmallFont")

Ustalana jest też data ważności cookie:

Response.Cookies("Prefs").Expires = "2/2/2002"

W wierszu HTML strona może zostać sformatowana zgodnie z domyślnymi preferencjami lub preferencjami gościa. Na przykład poniższy wiersz kodu ustala kolor tła:

<BODY BGCOLOR="<% Response.Write BackgroundColor %>">

A ten wiersz kodu ustawia czcionkę i kolor dla jednego z wierszy tekstu:

<FONT FACE="<% Response.Write LargeFont %>" Color="

<% Response.Write LargeFontColor %>">

Rozdział 7.
Obiekt Server

Wejście na szczyt

Do tej pory przyjrzeliśmy się obiektowi Request, który, jak mogłeś stwierdzić, pozwala na otrzymywanie informacji o gościu. Poznaliśmy również obiekt Response, którego używamy do wysyłania informacji do przeglądarki gościa. W tym rozdziale zwrócimy uwagę na kolejny element modelu obiektów ASP — obiekt Server.

Obiekt Server używa jednej właściwości i czterech metod pozwalających na komunikację z Internetowym serwerem informacyjnym (IIS) i wykorzystanie jego funkcjonalności. Przez komunikację z serwerem IIS rozumiemy możliwość zmiany sposobów jego pracy ze stroną. Funkcjonalność obiektu Server pozwala na podjęcie takich działań w skrypcie, dla których sam skrypt nie posiada odpowiednich mechanizmów.

Rysunek 7.1. prezentuje rolę, jaką odgrywa obiekt Server w modelu przetwarzania strony ASP. Zgodnie z modelem goście wpisują w przeglądarce stronę, którą chcą przeglądać bądź klikają łącze będące częścią innej strony, która jest stroną ASP. Żądanie przemierza Internet podążając do twojego serwera. Ten następnie wyszukuje pożądaną stronę i jeśli jest to strona ASP, rozpoczyna jej przetwarzanie. Obiekt Server odgrywa rolę właśnie w tym momencie, kiedy strona jest przetwarzana. Obiekt pozwala włączyć inne składniki w proces przetwarzania strony oraz komunikować się z samym serwerem. Przetworzona strona jest następnie wysyłana do przeglądarki odwiedzającego.

1. Żądanie http://www.cds.com/sales.asp

2. Internet

3. IIS wyszukuje stronę ASP

4. IIS interpretuje stronę ASP i korzysta ze składników

Składniki

5. Internet

6. HTML w przeglądarce: Cześć Bob! Dzisiaj w sprzedaży mamy…

Rysunek 7.1. Rola obiektu Server w modelu obiektów ASP

Właściwość obiektu Server

Obiekt Server zawiera jedną tylko właściwość, która umożliwia komunikację z serwerem. Ta właściwość została omówiona poniżej, a podsumowana jest w tabeli 7.1.

Tabela 7.1. Właściwość obiektu Server.

Właściwość	Przeznaczenie
ScriptTimeout	Czas uruchomienia strony ASP (w sekundach) przed jej przeterminowaniem.

Właściwość ScriptTimeout

Z różnorakich powodów przetwarzanie kodu może zająć dużo czasu. Serwer może być bardzo zajęty, składnik może utknąć w pętli lub twój własny program może zawierać kod powtarzający się w nieskończoność. Głównie z takich powodów być może ustalisz maksymalny czas działania twojego skryptu przed jego zatrzymaniem i zwróceniem błędu przeglądarce wystosowującej żądanie.

Możesz ustalić ten czas uruchamiania na poziomie serwera WWW, przeglądając jego właściwości i naciskając przycisk Konfiguracja (Configuration) w zakładce Katalog główny (Home Directory). W ten sam sposób możesz ustawić tą właściwość na poziomie strony WWW. Możesz to również zrobić na poziomie aplikacji ASP klikając prawym przyciskiem myszy wybraną aplikację w widoku Konsoli zarządzania Microsoftu serwera IIS, a następnie zaznaczając Właściwości (Properties). Następnie, gdy przejdziesz do zakładki Katalog (Directory) po naciśnięciu przycisku Konfiguracja (Configuration), zobaczysz dialog pokazany na rysunku 7.2.

Rysunek 7.2. Ustawianie maksymalnego czasu uruchamiania strony ASP

W zakładce Opcje aplikacji (App Options) tego dialogu znajduje się pole tekstowe o nazwie Czas uruchamiania skryptu ASP (ASP Script Timeout). Tutaj możesz ustalić maksymalną ilość sekund uruchamiania skryptu.

W swoim kodzie możesz zwiększyć ten czas uruchamiania przy użyciu właściwości ScriptTimeout obiektu Server. Właściwość ma następującą składnię:

Server.ScriptTimeout = NumberOfSeconds

Zmienna ScriptTimeout jest liczbą sekund, podczas których skrypt może być uruchamiany przed jego przeterminowaniem.

Wartość tej właściwości możesz wyświetlić w oknie przeglądarki poprzez następujący kod:

<%

Response.Write "<B>Ta strona może być uruchamiana przez "

Response.Write Server.ScriptTimeout

Response.Write "sekund przed przeterminowaniem.</B>"

%>

Ta strona wypisze domyślną wartość właściwości, jak to pokazano na rysunku 7.3.

Rysunek 7.3. Wyjście właściwości ScriptTimeout

Możesz również określić wartość właściwości w kodzie zwiększając w ten sposób czas potrzebny na zakończenie jego przetwarzania. Poniższy kod ustala ten maksymalny czas na poziomie 200 sekund:

<%

Server.ScriptTimeout = 200

Response.Write "<B>Ta strona może być uruchamiana przez "

Response.Write Server.ScriptTimeout

Response.Write "sekund przed przeterminowaniem.</B>"

%>

Wyjście tego kodu pokazuje, że wartość się zmieniła, co prezentuje rysunek 7.4. Wartość ta musi być liczbą większą od zera, w przeciwnym wypadku wystąpi stan błędu.

Rysunek 7.4. Wyjście kodu programowo zmieniającego wartość właściwości

Metody obiektu Server

Obiekt Server posiada cztery metody, których możesz użyć podczas realizacji rozmaitych zadań. Są one omówione poniżej, a podsumowano je w tabeli 7.2.

Tabela 7.2. Metody obiektu Server.

Metoda	Przeznaczenie
CreateObject	Pozwala na tworzenie składników serwera.
HTMLEncode	Koduje tekst w formacie HTML.
MapPath	Zwraca fizyczną ścieżkę ścieżki wirtualnej bądź względnej.
URLEncode	Modyfikuje przekazany tekst tak, że jest on zakodowany w formacie URL.

Metoda CreateObject

Z tą metodą spotkałeś się już wielokrotnie w tej książce. W rzeczywistości bez tej metody strony ASP byłyby tak ograniczone w swojej funkcjonalności, że mało kto chciałby z nich korzystać.

Metoda CreateObject pozwala na tworzenie egzemplarza składnika serwera, co oznacza obiekt znajdujący się na serwerze, zwykle bibliotekę DLL, posiadającą własne obiekty, zbiory, metody, właściwości i zdarzenia. Termin „tworzyć egzemplarz” oznacza możliwość dostępu do składnika serwera poprzez twój kod.

Składniki serwera można podzielić na trzy różne kategorie. Istnieją składniki będące częścią serwera IIS. Takie składniki są specjalnie zaprojektowane tak, aby rozszerzać możliwości pracy ze stronami ASP. Łączą one w sobie składnik możliwości przeglądarki, który dostarcza informacji o przeglądarce wysyłającej żądanie; składnik rotatora ogłoszeń pozwalający umieścić na witrynie paski reklamowe i zarządzać nimi; oraz składnik licznika stron, dzięki któremu można uzyskać informacje o trafnych odpowiedziach.

Drugim typem składników serwera są te, które zwiększają funkcjonalność strony, ale niekoniecznie są zaprojektowane specjalnie na potrzeby stron ASP. Ten typ składników obejmuje Microsoft Word , którego możesz użyć do sformatowania tekstu w formie dokumentu Word; Graph Generator, który tworzy `w locie' wykres w oparciu o wyjście mogące znajdować się na twojej stronie WWW; oraz zaawansowany program matematyczny dostarczający stronie wyniku obliczeń naukowych.

Ostatnim typem składników serwera będą te, które tworzysz sam. Przyjdzie czas, gdy będziesz potrzebował stworzyć procedurę, której nie możesz wykonać w ramach strony ASP oraz nie znajdującej się na serwerze. Czasami stworzysz taki składnik w celu ominięcia pewnych błędów i niedoborów w stronie ASP. Kolejnym powodem tworzenia własnych składników serwera jest kapsułkowanie, które oznacza umieszczenie kodu w jednym miejscu, a następnie używanie go w wielu innych położeniach; jeśli potem kod musi zostać zmieniony, należy to uczynić tylko w jednym miejscu.

Metoda ma następujący format:

Set MyObject = Server.CreateObject(NameOfAppClass)

Deklarację musisz rozpocząć od kluczowego słowa Set. Jeśli tak nie zrobisz (łatwo o tym zapomnieć), wystąpi błąd, co pokazano na rysunku 7.5.

Rysunek 7.5. Błąd metody CreateObject

Dużym problemem związanym z wystąpieniem tego błędu jest fakt, że wiadomość o błędzie nie jest opisowa. Poza tym nie wystąpi w tym miejscu, gdzie użyłeś instrukcji CreateObject, ale w miejscu pierwszego użycia obiektu poprzez jego metody i właściwości.

W poprzednim przykładzie ukazującym składnię MyObject jest zmienną, która staje się kopią obiektu serwera. Poprzez metodę CreateObject przekazywany jest pojedynczy parametr NameOfAppClass. Ogólnie rzecz biorąc jest on ciągiem zawierającym nazwę serwera i klasę, którą chcesz stworzyć w serwerze. Tak więc forma tego ciągu będzie następująca:

Aplikacja.Klasa

Jeśli na przykład chciałbyś ustanowić połączenie z bazą danych, kod wyglądałby tak:

set Conn = server.createobject ("ADODB.Connection")

W tym przykładzie nazwą aplikacji serwera jest ADODB. Klasa tworzona nosi nazwę Connection. Ustanawiany obiekt jest umieszczony w zmiennej Conn.

Spójrzmy na kolejny przykład:

set MyWord = server.createobject("Word.Application")

Tutaj zmienna MyWord będzie obiektem dostarczonym przez klasę o nazwie Application składnika serwera, jakim jest Word.

Kiedy już stworzysz swój obiekt, możesz zacząć korzystać z jego metod, właściwości i zbiorów. Poniższy przykład pokazuje jak można to zrobić.

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSEmp

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

conn.execute "delete from Emps where EmpID = " & Request.Form("EmpID")

set RSEmp = conn.Execute("select * from Emps where EmpID = " _

& Request.Form("NewEmpID"))

Response.Write "<P>" & RSEmp("FirstName")

Response.Write "<P>" & RSEmp("LastName")

set conn = Nothing

set RSEmp = Nothing

%>

Na początku kompilator otrzymuje informację o zamiarze deklarowania naszych zmiennych. Pamiętaj, że pomaga to bardzo podczas usuwania błędów ze stron ASP o dużej objętości:

Option Explicit

Następnie definiujemy dwie zmienne. Jedna z nich zapisuje obiekt połączenia w bazie danych:

Dim conn

Druga będzie przetrzymywała zestaw rekordów wzięty z bazy danych:

Dim RSEmp

Tutaj metoda CreateObject wykorzystana jest do stworzenia obiektu aplikacji ADODB z klasą Connection:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

Kiedy już stworzyliśmy połączenie, możemy zacząć z niego korzystać. Tutaj metoda Open obiektu Connection jest używana przy połączeniu z określoną nazwą źródła danych:

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

Następnie metoda Execute obiektu Connection jest używana do usuwania rekordu z bazy danych:

conn.execute "delete from Emps where EmpID = " & Request.Form("EmpID")

W następnym wierszu kodu ponownie korzystamy z metody Execute, ale tym razem zwraca ona kolejny obiekt:

set RSEmp = conn.Execute("select * from Emps where EmpID = " _

& Request.Form("NewEmpID"))

Zmienna RSEmp nie jest tworzona z metodą CreateObject, ale z metodą metody Execute obiektu połączenia. Jednak RSEmp jest obiektem i to obiektem typu Recordset (zestawem rekordów). Typ ten łączy w sobie zbiór Fields, który używany jest do wyszukiwania danych w polach bazy:

Response.Write "<P>" & RSEmp("FirstName")

Response.Write "<P>" & RSEmp("LastName")

Ponieważ użyto tutaj obiektów, które są bardziej złożone od standardowych zmiennych zapamiętujących liczbę lub tekst, korzystamy z większej ilości zasobów. Możesz zwolnić zasoby używane przez obiekt, porównując je do wartości Nothing, jak tutaj:

set conn = Nothing

set RSEmp = Nothing

W następnym przykładzie kodu tworzona jest kopia obiektu CDO (Collaborative Data Object). Ten obiekt wykorzystywany jest do wysyłania wiadomości e-mail poprzez twój kod i pracy z programem Microsoft Exchange.

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

ObjMail.Send "[e-mail]", "[e-mail]", "Cześć",

"Jak się masz?"

Set objMail = Nothing

%>

Na początku instrukcja deklaracji zmiennych:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna przeznaczona do przetrzymywania obiektu e-mail:

Dim objMail

Metoda CreateObject użyta jest w celu stworzenia kopii klasy NewMail serwera CDONTS:

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

Następnie pojawia się metoda Send obiektu objMail, wysyłająca wiadomość e-mail. Metodzie przekazywane są cztery parametry:

ObjMail.Send "[e-mail]", "[e-mail]", "Cześć", _

"Jak się masz?"

Później uwalniamy zasoby obiektu:

Set objMail = Nothing

Metoda HTMLEncode

Załóżmy, że twoja strona ASP wyświetlająca pytania quizu sprawdza, czy studenci rozumieją zasady porównania numerycznego. Na przykład chciałbyś wyświetlić pytanie pokazane na rysunku 7.6.

Rysunek 7.6. Przykład strony quizu

Zauważ, że używamy znaków < i >, które oczywiście mają specjalne znaczenie na naszej stronie WWW. Jeśli strona ASP zawierałaby poniższy kod, nie otrzymałbyś pożądanego wyjścia:

<%

Response.Write "Pytanie 1:" & "<P>"

Response.Write "P = 5, B = 8. Używając operatorów <, >, i =" _

& "określ relację pomiędzy liczbami P i B." & "<P>"

Response.Write "A. P<B" & "<P>"

Response.Write "B. P>B" & "<P>"

Response.Write "C. P=B" & "<P>"

%>

Zamiast tego otrzymasz stronę pokazaną na rysunku 7.7. Zauważ, że odpowiedzi nie znajdują się tam, gdzie być powinny. Jest to spowodowane tym, że niektóre fragmenty tekstu zostały zinterpretowane przez przeglądarkę jako znaczniki HTML.

Rysunek 7.7. Nieprawidłowy tekst na stronie quizu

Możesz obejść ten problem stosując metodę HTMLEncode obiektu Server, która ma następującą składnię:

ConvertedText = Server.HTMLEncode(TextToConvert)

Zmienna TextToConvert jest tekstem, który chcesz konwertować. ConvertedText to zakodowany tekst HTML, zwracany przez metodę. Jeśli więc poprawilibyśmy poprzedni kod w taki sposób:

<%

Response.Write "Pytanie 1:" & "<P>"

Response.Write "P = 5, B = 8. Używając operatorów <, >, i =" _

& "określ relację pomiędzy liczbami P i B." & "<P>"

Response.Write Server.HTMLEncode("A. P<B") & "<P>"

Response.Write Server.HTMLEncode("B. P>B") & "<P>"

Response.Write Server.HTMLEncode("C. P=B") & "<P>"

%>

to otrzymalibyśmy pożądane wyjście, ponieważ tekst posiadałby właściwie zakodowane sekwencje HTML, mianowicie:

A. P&lt;B<P>B. P&gt;B<P>C. P=B<P>

Metoda MapPath

Metoda MapPath obiektu Server zamienia wirtualną lub względną ścieżkę widzianą przez serwer WWW na rzeczywistą ścieżkę fizyczną. Metoda przyjmuje następującą formę:

ConvertedPath = Server.MapPath(PathToConvert)

Zmienna PathToConvert jest ścieżką, którą chcesz zamienić, a zmienna ConvertedPath jest ścieżką zamienioną na jej katalog fizyczny.

Na przykład:

<%

Response.Write "Ścieżka do katalogu nadrzędnego: " & "<BR>"

Response.Write Server.MapPath("../") & "<P>" & "<P>"

Response.Write "Ścieżka do katalogu bieżącego: " & "<BR>"

Response.Write Server.MapPath ("./") & "<P>" & "<P>"

Response.Write "Ścieżka do pliku w katalogu bieżącym: " & "<BR>"

Response.Write Server.MapPath ("myfile.txt") & "<P>" & "<P>"

Response.Write "Ścieżka do katalogu głównego: " & "<BR>"

Response.Write Server.MapPath ("/") & "<P>" & "<P>"

%>

Po pierwsze mapowana jest ścieżka do katalogu nadrzędnego:

Response.Write Server.MapPath("../") & "<P>" & "<P>"

Następnie ścieżka do katalogu bieżącego:

Response.Write Server.MapPath ("./") & "<P>" & "<P>"

Później mapujemy plik w katalogu bieżącym:

Response.Write Server.MapPath ("myfile.txt") & "<P>" & "<P>"

Na końcu mapujemy katalog macierzysty serwera:

Response.Write Server.MapPath ("/") & "<P>" & "<P>"

Wyjście kodu prezentuje rysunek 7.8.

Rysunek 7.8. Wyjście metody MapPath

Metoda URLEncode

Kiedy przesyłasz formularz metodą Post lub dostarczasz łącza z ciągiem zapytania, tekst w ciągu nie może zawierać w sobie pewnych znaków, ponieważ staje się on częścią łącza.

Możesz na przykład chcieć wyszukać znaczenie zapisu http:// i w tym celu korzystasz z wyszukiwarki. Gdy wpiszesz taki ciąg i naciśniesz przycisk przesłania, ujrzysz rezultaty poszukiwań. Część łącza do wyniku szukania jest twoim zapytaniem. Zauważ, że teraz twój ciąg http:// został zamieniony na:

http%3A%2F%2F

Znak dwukropka zamieniony został na coś, co nie zostanie odrzucone ani nie zaskoczy przeglądarki i serwera. Możesz zrealizować to zadanie manualnie w twoim kodzie przy użyciu metody URLEncode, która ma następującą składnię:

ConvertedText = Server.URLEncode(Text2Convert)

Text2Convert jest tekstem, który chcesz zamienić, a ConvertedText jest wynikiem metody. Za przykład weźmy taki kod:

<%

Response.Write Server.URLEncode("Hello? World!") & "<P>"

Response.Write Server.URLEncode("http://www.whatever.com") & "<P>"

Response.Write Server.URLEncode("Yes, 10% of $20.") & "<P>"

Response.Write Server.URLEncode("';:[]{}") & "<P>"

%>

Wynik wykonania kodu pokazano na rysunku 7.9.

Rysunek 7.9. Wynik kodu używającego metody URLEncode

Obiekt Server w działaniu

W tym podrozdziale zwrócimy uwagę na rozwiązania wykorzystujące obiekt Server i inne obiekty omówione do tej pory. Przykład będzie używał metody CreateObject obiektu Server w celu stworzenia kopii Microsoft Worda umożliwiającej kreowanie własnych dokumentów Word.

Automatyzacja biura

W tym przykładzie używamy serwera Microsoft Word w kodzie do wygenerowania dokumentu Word. Gość przekazuje nam określone dane, które wykorzystamy w celu stworzenia dokumentu; ta informacja zostanie połączona z szablonem dokumentu. Następnie dokument dostosowany do potrzeb klienta jest prezentowany gościowi.

Kod wykorzystuje metodę CreateObject do stworzenia kopii Worda. Używa również metody MapPath obiektu Server w celu określenia fizycznego położenia wyjściowego dokumentu Word. Zastosowano także obiekty Request i Response, które wyszukują wejściowe dane gościa i odsyłają go odpowiedniego dokumentu Word.

Zanim przyjrzymy się kodowi, wcześniej zwrócimy uwagę na to, co właściwie ona ma robić. Kiedy goście po raz pierwszy odwiedzają stronę, widzą menu pokazane na rysunku 7.10. Zawiera ona listę wszystkich dostępnych formularzy listów. Jeśli gość wybrał list w sprawie bilansu, zobaczy formularz pokazany na rysunku 7.11.

Rysunek 7.10. Menu wyboru formularza listu

Rysunek 7.11. Formularz listu w sprawie bilansu

Większość pól formularza bilansu odnosi się do zakładek w szablonie Worda, które zaznaczają te miejsca w dokumencie, gdzie znajdą się teksty wpisane w poszczególne pola. Formularz przesyła wprowadzone dane z powrotem do siebie w celu przetworzenia:

<FORM ACTION="./balance_due.asp" METHOD=POST>

Kod sprawdza czy został naciśnięty przycisk Prześlij i na tej podstawie określa, czy należy wyświetlić formularz. Jeśli stwierdzono naciśnięcie przycisku, formularz musi być przesłany.

Kiedy gość naciska przycisk Prześlij, serwer ładuje kopię Worda w celu stworzenia dokumentu. Następnie gość jest readresowany to tego dokumentu gdy tylko jest on ukończony, jak to pokazano na rysunku 7.12. Zwróć uwagę na tekst strony. Zawiera ona dane wprowadzone w poprzednim formularzu. Kod umieszcza je w określonych miejscach dokumentu Word zwanych zakładkami (bookmarks). Odpowiedni szablon tworzysz poprzez menu programu Word, wybierając Wstaw (Insert), a następnie Zakładka (Bookmark) dokładnie w tym miejscu, gdzie ma być wstawione określone pole formularza.

Rysunek 7.12. Wygenerowany list w sprawie bilansu

Jeśli goście wybraliby w menu głównym list w sprawie opóźnienia płatności, ujrzeliby formularz pokazany na rysunku 7.13. Następnie wprowadziliby dane konieczne w tym formularzu w celu wygenerowania dokumentu Word zaprezentowanego na rysunku 7.14.

Rysunek 7.13. Formularz gromadzący dane potrzebne do stworzenia dokumentu Worda w sprawie opóźnienia płatności

Rysunek 7.14. Dokument formatu Word w sprawie opóźnienia płatności

Zauważ, że goście mogą wpisać w pola formularza dowolną treść. Poza tym, ponieważ wyjściowa strona posiada format Worda, goście mogą ją drukować, zapisywać i modyfikować w jakikolwiek sposób. Kod dla strony ASP formularza bilansu określa stan formularza. Jeśli został on przesłany, kod tworzy dokument Word i readresuje gości do miejsca jego położenia.

Główny blok kodowy jest następujący:

<%

Option Explicit

Dim MyWord

Dim Path2File

Dim Path2File1

if not isempty(Request.Form("Submit")) then

set MyWord = Server.Createobject("Word.Application")

MyWord.Application.Documents.Open Server.MapPath("../") _

& "\balancedue.doc"

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CurrentDate"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Date)

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("CustomersName"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersAddress"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("CustomersAddress"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersCSZ"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("CustomersCSZ"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "FirstName"

if instr(Request.Form("CustomersName"), " ") > 0 then

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText _

cstr(left(Request.Form("CustomersName"),instr(Request.Form

("CustomersName"), " ")-1))

else

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr

(Request.Form("CustomersName"))

end if

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CurrentBalance"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CurrentBalance"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "YourName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("YourName"))

Path2File1 = Month(Date) & Day(Date) & Year(Date) _

& Hour(Time) & Minute(Time) & Second(Time) & ".doc"

Path2File = Server.MapPath("./") & "\" & Path2File1

MyWord.ActiveDocument.SaveAs Path2File

set MyWord = Nothing

Response.Redirect "./" & Path2File1

end if

%>

Po pierwsze informujemy kompilator o zamiarze deklaracji naszych zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną przechowującą kopię serwera Word:

Dim MyWord

Dwie inne zmienne zapamiętują informację o nazwie generowanego pliku:

Dim Path2File

Dim Path2File1

Następnie sprawdzamy czy formularz został przesłany. Realizujemy to wyszukując przycisk Prześlij (Submit) w zbiorze Form:

if not isempty(Request.Form("Submit")) then

Jeśli przycisk został naciśnięty, musimy stworzyć dokument Word. W tym celu należy ustanowić połączenie z serwerem Word. Metoda CreateObject obiektu Server używana jest do połączenia z Wordem. Zmienna MyWord będzie zawierała naszą kopię serwera:

set MyWord = Server.Createobject("Word.Application")

Następnie metoda Open zbioru Documents, który jest zbiorem obiektu Application, który z kolei jest podobiektem naszego obiektu MyWord, wykorzystywana jest do otwarcia szablonu dokumentu Worda o nazwie balancedue.doc. Zwróć uwagę na metodę MapPath obiektu Server, która wykorzystywana jest podczas określenia fizycznej ścieżki katalogu nadrzędnego:

MyWord.Application.Documents.Open Server.MapPath("../") _

& "\balancedue.doc"

Następnie używamy metody Goto w celu znalezienia zakładek w dokumencie Word o nazwie CurrentDate, który właśnie otwarliśmy:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CurrentDate"

Bieżąca data, najpierw zamieniana na ciąg, umieszczana jest w tym miejscu:

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Date)

W następnej kolejności umieszczamy w szablonie dokumentu znacznik CustomersName:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersName"

A w tym miejscu umieszczamy pole zbioru Form o nazwie CustomersName przekazane przez gościa w formularzu:

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("CustomersName"))

W podobny sposób postępujemy z polami CustomersAddress i CustomerCSZ:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersAddress"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersAddress"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersCSZ"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersCSZ"))

Następnie kod wstawia zakładkę FirstName:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "FirstName"

W tym miejscu musimy umieścić imię klienta. Dysponujemy jednak imieniem i nazwiskiem klienta. W kodzie zakładamy, że jeśli pomiędzy imieniem i nazwiskiem znajduje się spacja, to wszystko przed nią jest imieniem. Tak więc najpierw musimy sprawdzić, czy znak spacji znalazł się w tym polu:

if instr(Request.Form("CustomersName"), " ") > 0 then

Jeśli w ciągu znaków znalazła się spacja, umieszczamy cały tekst znajdujący po jej lewej stronie w zakładce, używając przy tym metody TypeText obiektu MyWord:

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText _

cstr(left(Request.Form("CustomersName"),_

instr(Request.Form("CustomersName"), " ")-1))

W innym wypadku po prostu umieszczamy w polu imię i nazwisko:

else

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("CustomersName"))

end if

Teraz poprzedni kod jest wykorzystywany ponownie w celu wypisania pól CurrentBalance i YourName:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CurrentBalance"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("CurrentBalance"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "YourName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("YourName"))

Teraz, kiedy stworzyliśmy już dokument Word, musimy zapisać plik w określonym fizycznym położeniu. Nazwa pliku będzie oparta o bieżącą datę i czas:

Path2File1 = Month(Date) & Day(Date) & Year(Date) _

& Hour(Time) & Minute(Time) & Second(Time) & ".doc"

Ścieżka dostępu do pliku będzie taka sama jak do strony ASP. W celu wyszukania tego położenia korzystamy z metody MapPath:

Path2File = Server.MapPath("./") & "\" & Path2File1

Następnie metoda SaveAs zapisuje nowo utworzony plik:

MyWord.ActiveDocument.SaveAs Path2File

Na końcu uwalniamy zasoby używane przez dokument:

set MyWord = Nothing

Następnie gość jest readresowany do miejsca zapisania pliku:

Response.Redirect "./" & Path2File1

Podobny kod użyto dla strony ASP formularza opóźnienia płatności. Główny blok kodowy strony jest taki:

<%

Option Explicit

Dim MyWord

Dim Path2File

Dim Path2File1

if not isempty(Request.Form("Submit")) then

set MyWord = Server.CreateObject("Word.Application")

MyWord.Application.Documents.Open Server.MapPath("../") _

& "\overdue.doc"

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CurrentDate"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Date)

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersName"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersAddress"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersAddress"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersCSZ"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersCSZ"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "FirstName"

if instr(Request.Form("CustomersName"), " ") > 0 then

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText_

cstr(left(Request.Form("CustomersName"),instr(Request.Form

("CustomersName"), " ")-1))

else

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr

(Request.Form("CustomersName"))

end if

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "DaysOverDue"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("DaysOverDue"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "DueDate"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("DueDate"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "YourName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("YourName"))

Path2File1 = Month(Date) & Day(Date) & Year(Date) _

& Hour(Time) & Minute(Time) & Second(Time) & ".doc"

Path2File = Server.MapPath("./") & "\" & Path2File1

MyWord.ActiveDocument.SaveAs Path2File

set MyWord = Nothing

Response.Redirect "./" & Path2File1

end if

%>

Najpierw informujemy kompilator o zamiarze deklarowania naszym zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną, która będzie przechowywała kopię Worda:

Dim MyWord

Również deklarowane są zmienne zapamiętujące informację o ścieżce dostępu do pliku:

Dim Path2File

Dim Path2File1

Później sprawdzamy przycisk Prześlij (Submit) używając przy tym funkcji IsEmpty, która zwraca prawdę, jeśli pole formularza nie jest częścią zbioru. Operator not określa logikę odwrotną i wyrażenie jest wartością prawdziwą, jeśli pole jest obecne:

if not isempty(Request.Form("Submit")) then

Następnie łączymy się z serwerem Word przy użyciu metody CreateObject:

set MyWord = Server.CreateObject("Word.Application")

Teraz używamy metody MapPath w celu wyszukania fizycznej lokalizacji pliku overdue.doc, bazując przy tym na informacji, że znajduje się on w katalogu nadrzędnym tej strony ASP:

MyWord.Application.Documents.Open Server.MapPath("../") _

& "\overdue.doc"

Następnie kod używa metody Goto, aby znaleźć w naszym szablonie dokumentu zakładkę o nazwie CurrentDate:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CurrentDate"

Używając metody TypeText wstawiamy bieżącą datę w miejscu zakładki:

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Date)

Ta sama procedura przeprowadzana jest dla pól CustomersName, CustomersAddress i CustomersCSZ:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersName"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersAddress"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersAddress"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "CustomersCSZ"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form("CustomersCSZ"))

Później umieszczamy zakładkę, która zostanie użyta do wstawienia imienia gościa:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "FirstName"

Ponieważ dysponujemy jedynie pełnym imieniem i nazwiskiem gościa, jego imię musi być wyodrębnione poprzez wypisanie wszystkich znaków znajdujących się po lewej stronie spacji:

if instr(Request.Form("CustomersName"), " ") > 0 then

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText_

cstr(left(Request.Form("CustomersName"),instr(Request.Form

("CustomersName"), " ")-1))

else

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr

(Request.Form("CustomersName"))

end if

Następnie ustalamy kolejne zakładki i wstawiamy ich tekst w oparciu o zbiór formularza przesłany przez odwiedzającego:

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "DaysOverDue"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("DaysOverDue"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "DueDate"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("DueDate"))

MyWord.ActiveWindow.Selection.GoTo -1,,, "YourName"

MyWord.ActiveWindow.Selection.TypeText cstr(Request.Form

("YourName"))

Teraz musimy wymyślić niepowtarzalną nazwę dla dokumentu Worda, ponieważ nie chcemy, aby plik szablonu został podmieniony. Nazwa jest liczbą tworzoną w oparciu o bieżącą datę i godzinę:

Path2File1 = Month(Date) & Day(Date) & Year(Date) _

& Hour(Time) & Minute(Time) & Second(Time) & ".doc"

Ta nazwa pliku będzie wykorzystana w ścieżce do katalogu, w którym znajduje się bieżąca strona ASP. Korzystamy tutaj z metody MapPath:

Path2File = Server.MapPath("./") & "\" & Path2File1

Dokument Word jest zapisywany przy użyciu metody SaveAs. Metodzie przekazywana jest nazwa utworzonego wcześniej pliku:

MyWord.ActiveDocument.SaveAs Path2File

Uwalniamy serwer Word:

set MyWord = Nothing

a następnie gość readresowany jest do wygenerowanego dokumentu Word:

Response.Redirect "./" & Path2File1

Rozdział 8.
Obiekt Session, obiekt Application oraz plik global.asa

Aplikacje ASP

Do tej pory przyjrzeliśmy się przykładom kodów wykorzystujących obiekt Request w celu uzyskania danych od naszego gościa oraz informacji o nim samym. Korzystaliśmy z obiektu Response, aby wysyłać dane z powrotem do przeglądarki odwiedzającego. Tego samego obiektu Response używaliśmy również w celu wysyłania informacji do innej strony przy pomocy łącza lub metody Redirect wraz z zapytaniem. Wiemy też, jak komunikować się z serwerem. Lecz do tej pory nie poznaliśmy metod dzielenia informacji pomiędzy stronami tak, aby mogły być wykorzystywane przez wszystkich gości lub jedynie niektórych z nich. Ten rozdział koncentruje się na tym temacie: na aplikacjach ASP.

Jeśli na co dzień programujesz w jakimś innym języku lub tylko słyszałeś, jak rozmawiają ze sobą programiści, możesz być już zaznajomiony ze słowem stan (state), odnoszący się do trwałości informacji w obrębie danej aplikacji. W aplikacjach bezstanowych wszystkie dane są tracone podczas przechodzenia od jednej procedury do drugiej. Tak więc każde wywołanie lub (jak to jest w wypadku stron ASP) każda strona musi dysponować własnym zestawem danych. Aplikacja posiadająca stan zachowuje informacje podczas kolejnych wywołań, do których to informacji dostęp uzyskać może wiele procedur aplikacji lub ta sama procedura, ale wielokrotnie.

Jeśli kiedykolwiek programowałeś w Visual Basicu, zapewne znasz już zmienne Public i Global. Zmienne te mogą być widoczne w obrębie całej aplikacji od jej uruchomienia aż do zamknięcia. W Visual Basicu deklarujesz tego typu zmienną w następujący sposób:

Public EmpName as String

Możesz ustalić jej wartość w dowolnej procedurze:

EmpName = "Nancy"

Kiedy procedura ustalająca wartość zmiennej kończy swe działanie, wartość tą w dalszym ciągu stanowi tekst Nancy, tak więc inne procedury lub ta sama procedura może odwoływać się do ustawionej ostatnio wartości tej zmiennej. Taka aplikacja posiada swój stan. Widzieliśmy, że w większości kodów prezentowanych do tej pory nie mieliśmy możliwości takich odwołań. Zmienne tworzyliśmy używając w kodzie strony instrukcji Dim:

Dim EmpName

Jednak gdy tylko przetwarzanie strony zostaje ukończone, dana ulokowana w zmiennej EmpName jest tracona. Żadna inna strona nie może odnosić się do tej zmiennej, jeśli została ona zdeklarowana w ten sposób. Stworzyliśmy strony, które są bezstanowe.

W tym rozdziale zwrócimy uwagę na tworzenie aplikacji ASP pozwalających na utrzymywanie stanu. Aplikacja ASP dostarcza mechanizmów zapamiętywania informacji o stanie we wszystkich stronach. Informacja ta może być zapamiętana na dwóch poziomach: poziomie aplikacji i poziomie sesji.

Poziom aplikacji odnosi się do wszystkich stron aplikacji ASP oraz wszystkich gości twojej aplikacji, możesz więc stworzyć zmienną w jednym położeniu, do której to zmiennej wszystkie strony aplikacji i wszyscy odwiedzający mogliby się odwoływać. Informacja o aplikacji jest wywoływana i tworzona poprzez obiekt Application.

Informacje o stanie możesz również zapamiętać na poziomie sesji, który odnosi się do jednego tylko gościa witryny. W tym przypadku informacja o stanie znajduje się na niższym poziomie od poziomu aplikacji. Informacja jest dostępna dla określonego gościa na wszystkich stronach. Oznacza to, że możesz stworzyć informację o stanie aplikacji, która jest widoczna poprzez kod dla jednego tylko odwiedzającego. Ten poziom jest kodowany przez obiekt Session.

Jak się dowiesz bardziej szczegółowo z niniejszego rozdziału, obiekty Session i Application mogą obsługiwać wystąpienie określonych zdarzeń, tak więc możesz dysponować kodem uruchamianym podczas rozpoczęcia działania aplikacji lub podczas wchodzenia odwiedzającego na witrynę. Te funkcje naprawdę podnoszą możliwości twoich witryn WWW.

Tworzenie aplikacji ASP

Aplikacja ASP jest serią połączonych ze sobą stron ASP oraz pliku o nazwie global.asa. Wszystkie pliki aplikacji ASP muszą znajdować się w tej samej strukturze katalogu głównego, w którym aplikacja jest zdefiniowana lub w jego podkatalogach.

Spójrz na strukturę katalogu pokazaną na rysunku 8.1.

Rysunek 8.1. Przykładowa struktura katalogu

Aplikacja ASP składa się z wszystkich plików znajdujących się w katalogu głównym lub w dowolnym jego podkatalogu, chyba że podkatalog ten należy do innej aplikacji ASP. Patrząc na nasz przykład widzimy, że najwyższy poziom nie jest zdefiniowany jako aplikacja ASP. Następnie mamy podkatalog o nazwie HR, który zdefiniowany jest jako aplikacja ASP, tak więc strony ASP w tym katalogu są częścią jednej aplikacji HR.

Powiedzieliśmy również, że podkatalogi są częścią aplikacji, o ile nie stanowią swojej własnej aplikacji ASP. W katalogu HR znajduje się katalog o nazwie NewEmps. Nie jest on aplikacją ASP, tak więc każda strona w nim się znajdująca należy do aplikacji HR. Jeśli katalog NewEmps zawiera w sobie jakieś podkatalogi, one również będą składnikami aplikacji ASP, chyba że zostały zdefiniowane jako własna, odrębna aplikacja ASP.

Drugim podkatalogiem HR jest Train. Ten katalog sam w sobie jest aplikacją ASP, więc strony ASP znajdujące się w nim nie należą do aplikacji HR. W katalogu Train znajduje się podkatalog C1. Ponieważ nie jest on katalogiem ASP, należy do aplikacji Train, znajduje się bowiem na niższym poziomie w stosunku do niej.

W katalogu głównym znajduje się ponadto katalog o nazwie IS, który zdefiniowany jest jako aplikacja ASP, tak więc wszystkie strony ASP w tym katalogu będą należały do aplikacji IS, a nie HR czy jakiejkolwiek innej.

Ostatnim podkatalogiem katalogu głównego jest Sales. Nie jest on aplikacją ASP, więc strony znajdujące się w nim są bezstanowe. Nie należą one do żadnej aplikacji ASP, ponieważ ani katalog, w którym się znajdują, ani żaden katalog nadrzędny nie jest zdefiniowany jako aplikacja ASP.

Tworząc aplikację ASP musisz orientować się, w którym miejscu umieszczasz poszczególne strony, aby ich względne położenie gwarantowało możliwość dzielenia między sobą informacji o stanie. Normalnie dokonasz tego tworząc katalog podrzędny w stosunku do katalogu głównego twojej witryny WWW. Następnie umieszczasz w obrębie tego katalogu wszystkie pliki będące częścią aplikacji.

Teraz jesteś już gotowy do oznaczenia katalogu jako aplikacji ASP. Możesz to zrobić klikając katalog prawym przyciskiem myszy w oknie Konsoli zarządzania Microsoftu serwera IIS, a następnie wybierając Właściwości (Properties), jak to zaprezentowano na rysunku 8.2.

Rysunek 8.2. Przeglądanie Właściwości w celu stworzenia aplikacji ASP

Po wybraniu Właściwości (Properties) powinieneś ujrzeć dialog pokazany na rysunku 8.3. Kiedy już znajdziesz się we właściwościach katalogu, powinieneś znaleźć się w zakładce Katalog (Directory); jeśli tak nie jest, zmień zakładkę. Następnie naciśnij przycisk Utwórz (Create) w sekcji Ustawienia aplikacji (Application Settings) i wprowadź w pole tekstowe Nazwa (Name) nazwę, jaką chcesz nadać aplikacji. Naciśnij OK. Od tej pory dysponujesz aplikacją ASP. Wszystkie strony ASP w obrębie aplikacji mogą dzielić między sobą informacje przy użyciu obiektów Application i Session.

Rysunek 8.3. Tworzenie aplikacji ASP

Obiekt Session

Sesja, w terminologii ASP, odnosi się do przemierzania przez określonego gościa twojej aplikacji. Sesja rozpoczyna się w momencie, gdy gość przegląda jedną ze stron ASP twojej aplikacji lub przechodzi do strony HTML, której kod wywołuje którąś z twoich stron ASP. Trwa ona dopóki odwiedzający nie opuści twej witryny.

Sesja określonego gościa witryny może być zakończona w sposób ukryty lub jawny. Kończy się ona w sposób ukryty, gdy gość nie żądał dostępu do strony na ustalony z góry czas trwania w minutach. Kończy się w sposób jawny, gdy wywołujesz metodę zakańczającą sesję gościa.

Podczas gdy odwiedzający przemierza twoją witrynę, możesz użyć obiektu Session w celu zapamiętania informacji o gościu oraz kontrolowania pewnych aspektów jego sesji. Obiekt Session zawiera zbiory, właściwości oraz metody zapewniające realizację tego typu funkcji w kodzie.

Zbiory obiektu Session

Obiekt Session posiada dwa zbiory, których możesz wykorzystać do kontrolowania danych używanych w stanie sesji. Zbiory te omówione są poniżej, a podsumowano je w tabeli 8.1.

Tabela 8.1. Zbiory obiektu Session

Zbiór	Opis
Contents	Zbiór wszystkich zmiennych dostępnych na poziomie sesji, wyłączając te tworzone ze znacznikiem Object.
StaticObjects	Zbiór wszystkich obiektów poziomu sesji, które utworzone były przy użyciu znacznika Object w pliku global.asa.

Zbiór Contents

Zbiór Contents jest grupą zmiennych, którą tworzysz w celu udostępnienia ich we wszystkich stronach aplikacji ASP poprzez obiekt Session. Zmienne obejmują swym zasięgiem poziom sesji, są więc dostępne dla dowolnej strony ASP, ale ich wartości nie są użytkowane przez wszystkich gości. Każdy gość będzie dysponował własną kopią zmiennej.

Ustalenia wartości dla pozycji zbioru Contents dokonujesz w następujący sposób:

Session.Contents("EmpName") = "Tonya"

Ponieważ jednak zbiór ten jest zbiorem domyślnym, możesz również napisać to samo w następujący sposób:

Session("EmpName") = "Tonya"

Każdy ze sposobów, wyszukujący lub ustalający wartość danej pozycji zbioru Contents, rozpoczyna się obiektem Session. Później pojawia się w cudzysłowie (jako że jest to pozycja zbioru) nazwa pozycji, do której chcesz się odnieść.

Ponieważ zmienne są pozycjami zbioru, to w odróżnieniu od standardowych zmiennych, nie wykorzystują instrukcji Option Explicit. Jej użycie w tym wypadku nie ma sensu, ponieważ najpierw możesz stworzyć zmienną w jednej stronie, a potem odwoływać się do niej na innych stronach. I takie jest rzeczywiste przeznaczenie zmiennych zbioru Contents — mają być wyszukiwane i ustawiane w wielu stronach twojej witryny WWW.

Na przykład mógłbyś w stronie zawrzeć następujący kod tworzący kilka zmiennych sesji:

<%

Session("UserName") = "Bob Tyler"

Session("UserID") = 10

Session("City") = "Portland"

%>

Tworzymy tutaj trzy zmienne sesji, które od tej pory dostępne są dla każdej strony naszej aplikacji ASP. Po pierwsze tworzymy zmienną sesji o nazwie UserName i ustalamy dla niej wartość w postaci ciągu "Bob Tyler":

Session("UserName") = "Bob Tyler"

Wartość tą ustalamy wpisując ciąg, ale może być ona określona przez odwołanie się do wartości w bazie danych lub może zostać odebrana od użytkownika poprzez zbiór Form obiektu Request.

Następnie tworzona jest zmienna o nazwie UserID, dla której ustalamy wartość 10. Zapamiętaj, że uzupełniając wartości zmiennych sesji możemy użyć ciągów, liczb, a także dat:

Session("UserID") = 10

W końcu ustalamy trzecią zmienną sesji, City, w której przechowujemy wartość "Portland":

Session("City") = "Portland"

Teraz w kolejnej stronie możemy odwołać się do tych zmiennych sesji lub możemy stworzyć nowe. Spójrz na poniższy kod:

<%

If Session("City") = "Portland" Then

Session("City") = "Portland, stan Oregon"

End If

Response.Write "Cześć: " & Session("UserName") & ".<P>"

Response.Write "Twój numer to : " _

& Session("UserID") & ".<P>"

Response.Write "Co ciekawego w " & Session("City") & "?<P>"

%>

Po pierwsze wyszukujemy wartość zmiennej sesji City przy użyciu instrukcji If aby się przekonać, czy znajduje się w niej ciąg "Portland":

If Session("City") = "Portland" Then

Jeśli tak, ustalamy nową wartość zmiennej:

Session("City") = "Portland, stan Oregon"

Następnie wykorzystujemy wartość zmiennej sesji UserName w metodzie Write:

Response.Write "Cześć: " & Session("UserName") & ".<P>"

Wartości zmiennych UserID i City używane są jako dodatkowe wyjście dla przeglądarki:

Response.Write "Twój numer to : " _

& Session("UserID") & ".<P>"

Response.Write "Co ciekawego w " & Session("City") & "?<P>"

Wyjście kodu przedstawia rysunek 8.4.

Rysunek 8.4. Wyjście kodu wykorzystującego zbiór Contents

Możesz również tworzyć obiekty zbioru Contents. Jest to trochę niebezpieczne, ponieważ zasoby używane przez obiekty mogą być znacznie większe od prostych zmiennych, ale pozwala to na stworzenie obiektu Session w jednym miejscu, a następnie korzystanie z niego w całej twojej aplikacji ASP.

Przykładowo możesz stworzyć na stronie kopię obiektu:

set Session("Sconn") = Server.CreateObject("adodb.connection")

Ten obiekt Session jest teraz utworzony i używa zasobów systemowych odpowiednich dla swojego typu. W kolejnej stronie lub stronach możesz pisać kody używając przy tym obiektu Session:

Session("Sconn").open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

Ponieważ te pola są częścią zbioru, możemy użyć bloku For...Each do przejścia kolejno przez każdą zmienną sesji lub obiekt. Kod bloku jest następujący:

<%

For Each MySession in Session.Contents

Response.Write "Punkty sesji: " & MySession & "<P>"

Next

%>

Wyjście kodu, stworzone na podstawie wszystkich zdefiniowanych do tej pory zmiennych, pokazano na rysunku 8.5.

Rysunek 8.5. Wyświetlanie punktów sesji przy użyciu zbioru Contents

Pomyśl o przepływie kodu w stronie, gdzie najpierw do zmiennej sesji City wpisujemy ciąg "Portland", a następnie w kolejnej stronie zmieniamy tą wartość na "Portland, stan Oregon". Jeśli gość wróciłby na pierwszą stronę, wartość zmiennej znowu zostałaby ustawiona na "Portland". Wiele razy będziesz dysponował kodem, który stworzy te zmienne sesji i nada im początkową wartość. Jeśli jednak zmienne te były już wcześniej utworzone, nie chcesz zmieniać ich wartości. Możesz wykorzystać funkcję IsEmpty w celu określenia, czy zmienna sesji już istnieje.

Tak więc nasz kod moglibyśmy zmodyfikować w następujący sposób:

<%

If IsEmpty(Session("City")) Then

Session("City") = "Portland"

End If

%>

Teraz kod zadziała tylko raz w czasie sesji gościa. Po utworzeniu zmiennej sesji warunek instrukcji If nie będzie prawdą, więc zmienna nie będzie przydzielona ponownie. W dalszej części rozdziału zwrócimy uwagę na jeszcze jeden sposób inicjalizacji zmiennych sesji — poprzez plik global.asa.

Kolejnym zastosowaniem zmiennych sesji jest wymuszenie na gościach, aby najpierw weszli na określoną stronę przed odwiedzeniem jakiejś innej strony. Załóżmy na przykład, że dysponujesz na twojej witrynie WWW quizami dla klasy, którą uczysz. Przed rozpoczęciem quizu goście będą musieli się zalogować. Problemem, z którym się spotkasz jest fakt, że uczniowie ustawią znacznik w samym quizie i w ten sposób będą powracać wprost do tej strony z pominięciem logowania.

Aby z tym sobie poradzić możesz wykorzystać zmienną sesji. Mogłaby ona zawierać numer identyfikacyjny ucznia i nosić nazwę StudentID, a ustawiana byłaby jedynie w stronie logowania. Sama strona quizu zawierałaby kod podobny do tego przedstawionego poniżej, który zapobiegałby wchodzeniu na stronę z pominięciem strony logowania:

<%

If IsEmpty(Session("StudentID")) then

Response.Redirect "./login.asp"

End If

%>

Teraz, gdy uczniowie będą próbować wejścia wprost na stronę quizu bez logowania, zmienna sesji StudentID będzie pusta i uczniowie będą readresowani do strony logowania.

Zbiór StaticObjects

W dalszej części tego rozdziału omówimy plik global.asa w całej rozciągłości. W tym momencie powinieneś wiedzieć, że jest on częścią aplikacji ASP. Daje on możliwość napisania kodu, który uruchamiany jest na początku lub pod koniec sesji gościa. Ponadto plik umożliwia napisanie kodu uruchamianego w chwili rozpoczęcia bądź zakończenia działania aplikacji ASP.

Możesz również stworzyć obiekty Session w pliku global.asa, które później dostępne są — jak te omówione do tej pory — dla wszystkich stron znajdujących się w obrębie aplikacji ASP. Obiekty te tworzysz przy użyciu znacznika Object, a stają się one dostępne dzięki zbiorowi StaticObjects.

Takie statyczne obiekty sesji są deklarowane w pliku global.asa poprzez znacznik Object w następujący sposób:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Session ID=Sconn PRODIG="adodb.connection">

</OBJECT>

Ten wiersz kodu tworzy obiekt zasięgu sesji o nazwie Sconn, który jest obiektem połączenia ADO. Ten natomiast:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Session ID=SobjMail PRODIG="CDONTS.

NewMail">

</OBJECT>

tworzy obiekt sesji o nazwie SobjMail, który jest obiektem CDO używanym do wysyłania wiadomości e-mail.

Po utworzeniu obiektów możesz odwoływać się do każdego z nich w kodzie dowolnej strony ASP będącej częścią aplikacji, tak jak tutaj:

<%

Option Explicit

Dim RSUser

Sconn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSUser = Sconn.Execute("select * from Users")

%>

Najważniejsze rzeczą, na którą powinieneś zwrócić uwagę jest to, że do zbioru StaticObjects odnosimy się inaczej niż do zbioru Contents. Po prostu określamy nazwę pozycji zbioru bez wcześniejszego podawania obiektu. W tym przykładzie właśnie w ten sposób używamy nazwy obiektu Sconn:

Sconn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

Ponieważ są to pozycje zbioru, możemy użyć bloku For...Each, aby przejść kolejno przez wszystkie te pozycje:

<%

Option Explicit

Dim MySessionSO

For Each MySessionSO in Session.StaticObjects

Response.Write "Obiekt statyczny: & MySessionSO & "<P>"

Next

%>

Po pierwsze informujemy kompilator o zamiarze deklaracji naszych zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną, która będzie przechowywała odwołanie do każdego obiektu zbioru StaticObjects:

Dim MySessionSO

Blok For...Each rozpoczyna swe działanie i przechodzi w pętli kolejno przez wszystkie pozycje zbioru:

For Each MySessionSO in Session.StaticObjects

Metoda Write obiektu Response wpisuje nazwę obiektu statycznego do przeglądarki przed przejściem do kolejnego obiektu zbioru:

Response.Write "Obiekt statyczny: & MySessionSO & "<P>"

Next

Wyjście kodu, wyświetlającego nazwę dwóch stworzonych przez nas obiektów, pokazano na rysunku 8.6.

Rysunek 8.6. Wyjście kodu wykorzystującego zbiór StaticObjects

Właściwości obiektu Session

Właściwości obiektu Session pozwalają na konfigurację, a następnie odnoszenie się do aspektów sesji gościa. Omówiono je w tym podrozdziale oraz podsumowano w tabeli 8.2.

Tabela 8.2. Właściwości obiektu Session

Właściwość	Przeznaczenie
CodePage	Określa zestaw znaków używany w sesji.
LCID	Definiuje identyfikator lokalizacji dla sesji.
SessionID	Definiuje unikalny identyfikator dla sesji gościa.
TimeOut	Określa czas w minutach pomiędzy kolejnymi żądaniami dostępu do strony, który nie może zostać przekroczony, w innym wypadku sesja gościa będzie traktowana jako zakończona.

Właściwość CodePage

Właściwość CodePage pozwala na wybór zestawu znaków, który będzie używany w czasie trwania sesji. Zestaw obejmuje liczby, litery, a także inne znaki. Zestawy znaków różnią się między sobą w zależności od kraju, w którym obowiązują, możesz więc użyć tej właściwości jeśli chcesz umieścić na twojej witrynie zawartość międzynarodową.

CodePage jest właściwością sesji, tak więc jej ustawienia będą obowiązywały we wszystkich stronach twojej aplikacji ASP. Właściwość tą wpisywać i odczytywać, a przyjmuje ona następującą formę:

Session.CodePage = CPValue

gdzie CPValue jest liczbą odnoszącą się do strony kodowej, której chcesz użyć. Spójrz na ten kod:

<%

Session.CodePage = 1252

Response.Write "Używana strona kodowa: " & Session.CodePage & "<P>"

Response.Write "1é ć ç ę ë ě í î ď đ Ę Î Đ" & "<P>"

Session.CodePage = 932

Response.Write " Używana strona kodowa: " & Session.CodePage & "<P>"

Response.Write "1é ć ç ę ë ě í î ď đ Ę Î Đ" & "<P>"

%>

Po pierwsze, ustalamy angielską stronę kodową dla całej sesji:

Session.CodePage = 1252

Następnie wartość strony kodowej wpisywana jest do przeglądarki:

Response.Write "Używana strona kodowa: " & Session.CodePage & "<P>"

Teraz wpisywane do przeglądarki niektóre niestandardowe znaki:

Response.Write "1é ć ç ę ë ě í î ď đ Ę Î Đ" & "<P>"

W kolejnym wierszu kodu ustawiana jest japońska strona kodowa:

Session.CodePage = 932

Do przeglądarki wpisywana jest wartość właściwości CodePage:

Response.Write "Używana strona kodowa: " & Session.CodePage & "<P>"

jak również ponownie niektóre znaki niestandardowe:

Response.Write "1é ć ç ę ë ě í î ď đ Ę Î Đ" & "<P>"

Właściwość LCID

Właściwość LCID obiektu Session pozwala na określenie sposobu dynamicznego wyświetlania tekstu w zależności od lokalizacji. Dotyczy ona wyświetlania takich rzeczy jak czas, liczby oraz waluta.

Ponieważ jest to właściwość sesji, raz ustawiona obowiązuje dla wszystkich stron twojej aplikacji ASP. Właściwość tą można zapisywać i odczytywać, a przyjmuje ona następującą formę:

Session.LCID = LocaleID

gdzie LocaleID jest liczbą typu long reprezentującym daną lokalizację.

Właściwość ta dostarcza dodatkowego mechanizmu internacjonalizacji twojej witryny. Używasz jej w celu właściwego sformatowania zawartości twojej strony. Zwróć uwagę na przykładowy blok kodu:

<%

Session.LCID = 1033

Response.Write "Format amerykański: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Session.LCID = 2057

Response.Write "Format brytyjski : " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Session.LCID = 1049

Response.Write "Format rosyjski: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Session.LCID = 1032

Response.Write "Format grecki: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Session.LCID = 2049

Response.Write "Format iracki: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Session.LCID = 3073

Response.Write "Format egipski: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Session.LCID = 6154

Response.Write "Format panamski: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

%>

Pierwszą ustawioną przez kod lokalizacją są Stany Zjednoczone:

Session.LCID = 1033

Następnie kod wyświetla aktualną datę i godzinę, jak również walutę w formacie obowiązującym w Stanach Zjednoczonych:

Response.Write "Format amerykański: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Tutaj ustawioną lokalizacją jest Wielka Brytania:

Session.LCID = 2057

a następnie wyświetlana jest data, godzina oraz waluta w formacie brytyjskim:

Response.Write "Format brytyjski : " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Podobnie kod wyświetla format rosyjski:

Session.LCID = 1049

Response.Write "Format rosyjski: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Następnie format grecki:

Session.LCID = 1032

Response.Write "Format grecki: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Tutaj iracki:

Session.LCID = 2049

Response.Write "Format iracki: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Następne wyświetlany jest egipski format daty, godziny i waluty:

Session.LCID = 3073

Response.Write "Format egipski: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

To samo jeśli chodzi o format panamski:

Session.LCID = 6154

Response.Write "Format panamski: " & Now & " " _

& formatcurrency(1234.56) & "<P>"

Wyjście kodu zaprezentowano na rysunku 8.7.

Rysunek 8.7. Wyjście kodu wykorzystującego właściwość LCID

Właściwość SessionID

Serwer IIS musi mieć sposoby na wewnętrzne śledzenie przechodzenia gości przez twoją witrynę. Jednym z takich sposobów jest wykorzystanie właściwości SessionID. Kiedy używasz aplikacji ASP, serwer IIS przydziela losową liczbę typu long wszystkim gościom wchodzącym na twoją witrynę.

Właściwość ta służy tylko do odczytu, ponieważ jest używana wewnętrznie przez serwer IIS w celu identyfikacji wszystkich gości podczas trwania ich sesji. Właściwość ma następującą składnię:

TheID = Session.SessionID

TheID jest zmienną, w której chcesz umieścić numer identyfikacyjny.

Przypis

SessionID nie jest niepowtarzalnym numerem przez cały czas. Jeśli ponownie uruchomisz swój serwer, to ten sam numer może być przydzielony ponownie. Nie używaj więc tego identyfikatora jako klucza głównego tabeli.

Właściwość TimeOut

Sesja rozpoczyna się w chwili, gdy gość uzyskuje dostęp do jednej ze stron aplikacji ASP lub gdy uzyskuje dostęp do strony wywołującej kod jednej z twoich stron ASP. Jednym z sposobów, w jaki sesja może się skończyć to brak żądania dostępu gościa do strony twojej aplikacji ASP w pewnym określonym (w minutach) zakresie czasu. Ilość minut ustalana jest przez właściwość TimeOut. Właściwość ta może być zapisywana i odczytywana, a zapamiętuje ona czas w minutach, jaki może upłynąć pomiędzy kolejnymi żądaniami dostępu do aplikacji ASP bez jej przeterminowania.

Domyślna wartość tej właściwości jest ustawiana przez Konsolę zarządzania Microsoftu serwera IIS. Przejdź do twojej aplikacji ASP i wybierz Właściwości (Properties). Następnie przejdź do zakładki Katalog (Directory) i naciśnij przycisk Konfiguracja (Configuration). Przejdź do zakładki Opcje aplikacji (App Options), a wtedy powinieneś ujrzeć dialog, który został zaprezentowany na rysunku 8.8.

Rysunek 8.8. Ustawianie domyślnej wartości właściwości TimeOut

Pole tekstowe Czas trwania sesji (Session TimeOut) zawiera domyślną wartość właściwości TimeOut. Możesz unieważnić tą wartość w kodzie przy użyciu właściwości TimeOut. Właściwość może być zapisywana lub odczytywana i przyjmuje następujący format:

Session.TimeOut = NumMinutes

gdzie NumMinutes jest ilością minut pomiędzy żądaniami dostępu, których upłynięcie powoduje zakończenie sesji.

Kiedy sesja się kończy, wszystkie jej obiekty i zmienne zostają uwolnione i ich wartości przestają być dostępne. Jeśli goście żądają dostępu do strony po przekroczeniu czasu ważności, będzie to zinterpretowane jako pierwsze żądanie, co spowoduje rozpoczęcie nowej sesji.

Metoda obiektu Session

Obiekt Session posiada jedną tylko metodę, która pozwala na podjęcie działania w związku z tym obiektem. Metoda ta jest omówiona poniżej, a podsumowuje ją tabela 8.3.

Tabela 8.3. Metoda Obiektu Session

Metoda	Przeznaczenie
Abandon	Jawne zakończenie sesji odwiedzającego.

Metoda Abandon

Jak to było widać w ostatnim podrozdziale, sesje gości kończą się po upłynięciu pomiędzy żądaniami ustalonego czasu mierzonego w minutach. Innym sposobem na zakończenie sesji jest wywołanie w kodzie metody Abandon.

Metoda Abandon obiektu Session pozwala na natychmiastowe zakończenie sesji gościa. Jest to pomocne sytuacjach, gdy goście podejmują działanie kończące jakiś proces, w który byli zaangażowani. Na przykład, jeśli masz witrynę e-commerce, goście mogą przeszukiwać katalog twoich produktów i umieszczać niektóre z nich w koszyku. Aby zarządzać ich stanem używasz obiektu Session wraz z identyfikatorem klienta, tak więc mogą oni dokładać produkty do koszyka oraz usuwać je stamtąd — a ty przez cały czas utrzymujesz ich stan. W którymś momencie mogą oni opuścić twój sklep online. Kiedy podejmą takie działanie oznacza to, że zakończyli swe zakupy, a ty powinieneś przetworzyć ich zamówienie. Musisz zakończyć ich sesję. Dokonasz tego przy użyciu metody Abandon.

Metoda Abandon ma następującą składnię:

Session.Abandon

Spójrz na przykład na ten kod:

<%

Session("UserName") = "Jim Smith"

Response.Write Session("UserName")

Session.Abandon

%>

Tutaj tworzona jest zmienna sesji o nazwie UserName:

Session("UserName") = "Jim Smith"

Wartość tej zmiennej jest wpisywana do przeglądarki:

Response.Write Session("UserName")

Sesja kończy się:

Session.Abandon

Kiedy już wykonywanie kodu strony jest zakończone, zmienna sesji przestaje być dostępna. Kiedy wywołana zostaje metoda Abandon, uruchamiane jest zdarzenie Session_OnEnd i wszystkie zmienne sesji oraz obiekty zostają uwolnione.

Obiekt Application

Jak mogłeś się nauczyć z tego rozdziału, aplikacja ASP jest połączeniem stron ASP oraz pliku global.asa we wspólnej strukturze katalogu. Obiekt Application pozwala na programową kontrolę twojej aplikacji.

Przy użyciu metod i zbiorów dostępnych w obrębie tego obiektu, możesz tworzyć zmienne i obiekty widziane w całej aplikacji w czasie trwania wszystkich sesji, jak również metody pozwalające na kontrolę zmian stanu zmiennych.

Zbiory obiektu Application

Obiekt Application ma dwa zbiory, które możesz wykorzystać do kontroli zmiennych i obiektów widzianych w całej aplikacji ASP. Zbiory te omówiono poniżej, a sumarycznie prezentuje je tabela 8.4.

Tabela 8.4. Zbiory obiektu Application

Zbiór	Opis
Contents	Zbiór wszystkich zmiennych dostępnych na poziomie aplikacji, wyłączając te tworzone ze znacznikiem Object.
StaticObjects	Zbiór wszystkich obiektów poziomu aplikacji, które utworzone były przy użyciu znacznika Object w pliku global.asa.

Zbiór Contents

Zbiór Contents jest grupą zmiennych, którą udostępniasz każdej ze stron twojej aplikacji ASP w czasie trwania dowolnej sesji. Zmienne te mają zasięg aplikacji, są więc dostępne dla każdej strony ASP i nie są współużytkowane przez wszystkich gości. Kod uruchamiany z osobna dla każdego gościa odwołuje się do tego samego zbioru zmiennych aplikacji.

Ustalenia wartości danej pozycji zbioru Contents dokonuje się w następujący sposób:

Application.Contents("CurrentDiscount") = .9

Składnia polecenia, zarówno dla ustawiania, jak i wyszukiwania pozycji zbioru Contents rozpoczyna się słowem Application, a następnie w cudzysłowie (ponieważ jest to pozycja zbioru) określana jest nazwa pozycji, do której się odwołujesz.

Podobnie jak zbiór Contents obiektu Session, również zbiór obiektu Application nie wywoła stanu błędu związanego z użyciem instrukcji Option Explicit, jeśli zmienna nie była wywoływana wcześniej. Jest to w pełni zrozumiałe, ponieważ sednem użycia zbioru Contents w dowolnym obiekcie jest tworzenie zmiennych dostępnych w obrębie szerszej ilości stron.

Zmienne aplikacji dostarczają mechanizmu tworzenia i ustalania wartości zmiennych w jednym położeniu, do których następnie będzie można się odwoływać w wielu innych miejscach. Dzięki temu można modyfikować kod w prostszy sposób. Weźmy następujący przykład:

<%

Application("CurrentDiscount") = .9

Application("MinShipHand") = 12

Application("MinQuantity") = 2

Application("ShipHandPercent") = .07

%>

Utworzyliśmy tutaj cztery zmienne aplikacji. Ich wartości będą dostępne dla wszystkich stron aplikacji ASP w czasie trwania każdej sesji.

Pierwsza utworzona zmienna nosi nazwę CurrentDiscount, a przypisujemy wartość 0.9:

Application("CurrentDiscount") = .9

Następnie tworzona jest zmienna MinShipHand, która zapamiętuje minimalną płatność za transport i obsługę przy realizacji jednego zamówienia, wynoszącą w tym wypadku 12 dolarów:

Application("MinShipHand") = 12

Trzecia zmienna aplikacji, MinQuantity, zapamiętuje minimalną ilość kupowanych produktów:

Application("MinQuantity") = 2

I wreszcie czwarta zmienna aplikacji, ShipHandPercent, przechowuje naliczany procent za transport i obsługę:

Application("ShipHandPercent") = .07

Teraz możemy odwoływać się do tych zmiennych w innych stronach aplikacji ASP:

<%

Option Explicit

Dim OrderTotal

Dim SandH

Dim TotalDue

OrderTotal = Session("OrderTotal") * Application("CurrentDiscount")

SandH = OrderTotal * Application("ShipHandPercent")

If SandH < Application("MinShipHand") Then

SandH = Application("MinShipHand")

End If

TotalDue = SandH + OrderTotal

%>

Ten prosty blok kodowy jest przykładem sposobu obliczenia całkowitej sumy zamówienia. Zauważ, że nie ma w tym kodzie na sztywno zakodowanych liczb. Kod wykorzystuje zmienne aplikacji w celu określenia opłaty.

Wstępnie jednak kompilator zostaje poinformowany o deklaracji naszych zmiennych:

Option Explicit

Następnie tworzymy zmienną zapamiętującą sumę zamówienia podlegającą zniżce:

Dim OrderTotal

Następna tworzymy zmienną zapamiętującą kwotę należną za transport i obsługę:

Dim SandH

oraz ostatnią zmienną, przechowującą ostateczną kwotę do zapłaty:

Dim TotalDue

Suma zamówienia jest obliczana przy użyciu zapamiętanej zniżki w zmiennej aplikacji CurrentDiscount:

OrderTotal = Session("OrderTotal") * Application("CurrentDiscount")

Następnie należna kwota za transport i obsługę obliczana jest jako określony w zmiennej aplikacji ShipHandPercent procent wartości zmiennej OrderTotal:

SandH = OrderTotal * Application("ShipHandPercent")

Mamy również określoną minimalną płatność za transport i obsługę. Instrukcja If porównuje płatność bieżącą z jej wartością minimalną, zapisaną w zmiennej aplikacji:

If SandH < Application("MinShipHand") Then

Jeśli obliczona płatność za transport i obsługę jest mniejsza od wartości minimalnej, do zmiennej wpisywana jest ta wartość minimalna:

SandH = Application("MinShipHand")

End If

W końcu obliczana jest kwota do zapłaty, będąca sumą należności ze zniżką oraz płatności za transport i obsługę:

TotalDue = SandH + OrderTotal

Możesz również tworzyć obiekty zbioru Contents, ale tutaj bądź bardzo ostrożny. Pamiętaj, że zmienne aplikacji oraz obiekty utrzymują się przez cały czas trwania aplikacji ASP, więc wszystkie zasoby wykorzystywane przez obiekt będą również w użyciu przez cały czas, a ten może okazać się bardzo długi.

Kiedy tworzysz obiekt obejmujący zasięgiem aplikację, podobny do tego:

Set Application("Gconn") = Server.CreateObject("adodb.connection")

przemyśl to, co będzie realizował ten wiersz kodu. Przez cały czas trwania twojej aplikacji, który wynieść może tygodnie, utrzymywałbyś stałe połączenie z bazą danych.

Ponieważ Contents jest zbiorem, możemy przejść kolejno przez wszystkie jego pozycje korzystając z następującego kodu:

<%

Option Explicit

Dim MyApp

For Each MyApp in Application.Contents

Response.Write "Nazwa zmiennej aplikacji: " & MyApp _

& " Wartość: " & Application(MyApp) & "<P>"

Next

%>

Po pierwsze, sygnalizujemy zamiar deklarowania zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną, która będzie zapamiętywała odwołanie do każdej pozycji zbioru podczas przechodzenia przez pętlę:

Dim MyApp

Później nasz blok For...Each przechodzi kolejno przez wszystkie pozycje zbioru Contents:

For Each MyApp in Application.Contents

Do przeglądarki wpisywana jest nazwa każdej zmiennej aplikacji wraz z wartością:

Response.Write "Nazwa zmiennej aplikacji: " & MyApp _

& " Wartość: " & Application(MyApp) & "<P>"

Następnie kod przechodzi w pętli do kolejnej pozycji zbioru:

Next

Wyjście omówionego wcześniej, przykładowego kodu przetwarzającego kwotę zamówienia zaprezentowano na rysunku 8.9.

Rysunek 8.9. Wyjście kodu przechodzącego przez pozycje zbioru Contents

Zbiór StaticObjects

Podobnie jak obiekt Session, również obiekt Application posiada zbiór StaticObjects, który jest tworzony poprzez plik global.asa. Pamiętaj, że plik ten jest częścią aplikacji ASP. Daje on możliwość napisania kodu, który uruchamiany jest w chwili rozpoczęcia bądź zakończenia działania aplikacji ASP. Ponadto plik umożliwia napisanie kodu uruchamianego na początku lub pod koniec sesji.

Takie obiekty tworzysz przy użyciu znacznika Object, a stają się one dostępne poprzez zbiór StaticObjects. Deklarujemy je w pliku global.asa w następujący sposób:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Application ID=Gconn PRODIG=

"adodb.connection">

</OBJECT>

Powyższy wiersz kodu tworzy obiekt o zasięgu aplikacji o nazwie Gconn, który jest obiektem połączenia ADO. Po utworzeniu obiektu możesz odnosić się do pozycji zbioru StaticObjects w każdej ze stron aplikacji ASP w czasie trwania dowolnej sesji:

<%

Option Explicit

Dim RSUser

Gconn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSUser = Sconn.Execute("select * from Users")

%>

Zauważ, że sposób odwołania się do zbioru StaticObjects różni się od sposobu odwoływania się do zbioru Contents. Nazwa pozycji zbioru określana jest bez poprzedzenia jej jakimkolwiek obiektem. W tym przykładzie po prostu używana jest nazwa obiektu Gconn:

Gconn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

Możesz również użyć bloku For...Each w celu przejścia kolejno przez wszystkie pozycje zbioru StaticObjects:

<%

Option Explicit

Dim MyAppSO

For Each MyAppSO in Application.StaticObjects

Response.Write "Obiekt aplikacji: " & MyAppSO & "<P>"

Next

%>

Po pierwsze pojawia się instrukcja Option Explicit, jak tego wymaga deklaracja zmiennych:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna, która będzie zapamiętywała odwołanie do pozycji zbioru:

Dim MyAppSO

Później rozpoczynamy iterację w strukturze bloku For…Each:

For Each MyAppSO in Application.StaticObjects

Do przeglądarki wpisywana jest nazwa pozycji zbioru StaticObjects:

Response.Write "Obiekt aplikacji: " & MyAppSO & "<P>"

Next

Metody obiektu Application

Obiekt Application posiada dwie metody, których używa w celu kontrolowania odwołań do pozycji zbioru Contents. Zostały one omówione w tym podrozdziale, a sumarycznie przedstawia je tabela 8.5.

Tabela 8.5. Metody obiektu Application

Metoda	Przeznaczenie
Lock	Blokuje zmienną aplikacji tak, aby inne sesje nie mogły jej modyfikować.
Unlock	Uwalnia blokadę zmiennych aplikacji.

Metoda Lock

Jednym z problemów pojawiających się przy dużej zajętości witryny lub nawet w wypadkach gdy ruch nie jest aż tak wielki, jest możliwość modyfikacji zmiennych aplikacji przez większą ilość skryptów w jednym czasie. Pamiętaj, że zmienna poziomu aplikacji jest dostępna dla wszystkich sesji. Jeśli więc obsługujesz setki równoczesnych sesji staje się prawdopodobne, że więcej niż jedna z nich będzie próbowała zmienić wartość zmiennej aplikacji w tym samym czasie.

Na przykład możesz śledzić liczbę udanych wywołań strony przy użyciu zmiennej aplikacji. Kiedy aplikacja jest uruchamiana, mógłbyś ustawić początkową wartość zmiennej według jakiegoś pola bazy danych, używając przy tym kodu podobnego do tego:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSPageHits

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

set RSPageHits = conn.Execute("select Hits from RSPageHits")

Application("PageHits") = RSPageHits("Hits")

%>

Wymagana jest deklaracja zmiennych:

Option Explicit

Tworzona jest zmienna zapamiętująca połączenie z bazą danych:

Dim conn

Następnie tworzymy kolejną zmienną, która będzie wyszukiwała w bazie danych informacje o udanych wywołaniach:

Dim RSPageHits

Zmienna Conn będzie spełniała rolę obiektu Connection:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

Zestawiane jest połączenie bazą danych:

conn.open "ASPBook", "sa", "yourpassword"

Zapytanie wyszukuje w bazie dane o udanym wywołaniu:

set RSPageHits = conn.Execute("select Hits from RSPageHits")

Tworzona jest zmienna aplikacji PageHits, zapamiętującą liczbę udanych wywołań strony:

Application("PageHits") = RSPageHits("Hits")

Teraz, za każdy razem kiedy strona jest wywoływana, zmienna aplikacji PageHits jest inkrementowana:

<%

Application("PageHits") = Application("PageHits") + 1

%>

Tu spotykamy się z sednem problemu. Jeśli wielu gości uzyska dostęp do strony równocześnie, istnieje możliwość, że więcej niż jedna sesja będzie próbowała zmienić wartość zmiennej aplikacji w tym samym czasie. Metoda Lock radzi sobie z tego typu problemami blokując zmienne aplikacji tak, aby w jednym czasie tylko jedna sesja mogła zmodyfikować ich wartość. Metoda ma następującą składnię:

Application.Lock

Możemy zmodyfikować nasz kod zawierając w nim metodę Lock, dając w ten sposób możliwość zmiany wartości zmiennej tylko jednej sesji naraz:

<%

Application.Lock

Application("PageHits") = Application("PageHits") + 1

%>

W tym przypadku wszystkie zmienne aplikacji zostaną zablokowane, dopóki kompilator nie zakończy przetwarzania kodu strony. Jak się jednak przekonasz, kolejna metoda uwalnia blokadę.

Metoda Unlock

Istnieją dwa sposoby zwolnienia blokady zmiennych aplikacji. O pierwszej z nich już wspomnieliśmy: pozwolić kodowi działać aż do końca, a wtedy blokada zostanie zwolniona. Jeśli jednak przetworzenie kodu zabiera zbyt dużo czasu, możesz zakończyć je uwalniając zmienne aplikacji, na które oczekują inne sesje. Z tego powodu powinieneś zablokować twoje zmienne aplikacji przed ich modyfikacją i uwolnić je po modyfikacji.

Zwolnienia blokady dokonuje się przy użyciu metody Unlock, która ma następującą składnię:

Application.Unlock

Powinniśmy więc zmodyfikować naszą przykładową stronę zliczającą udane wywołania, umieszczając w niej następujący, blokowany kod:

<%

Application.Lock

Application("PageHits") = Application("PageHits") + 1

Application.Unlock

%>

Tuż przed modyfikacją blokowane są zmienne aplikacji:

Application.Lock

Następnie dokonujemy modyfikacji zmiennej:

Application("PageHits") = Application("PageHits") + 1

Po dokonaniu zmian blokada jest zwalniana:

Application.Unlock

Plik global.asa

Do tej pory rozdział omawiał sposoby tworzenia aplikacji ASP. Przyjrzeliśmy się plikom składającym się na aplikację: plikom ASP oraz plikowi global.asa znajdującym się w strukturze tego samego katalogu. Zwróciliśmy uwagę na obiekty Session i Application oraz sposoby tworzenia zmiennych i obiektów dostępnych w obrębie całej aplikacji ASP.

W tej części rozdziału zajmiemy specjalnym plikiem używalnym przez aplikacje ASP, global.asa. Po pierwsze, jest to plik tekstowy. Możesz go utworzyć przy użyciu twego ulubionego edytora tekstu lub możesz w tym celu skorzystać z jednego z narzędzi rozbudowy stron.

Plik ten musi nosić nazwę global.asa i musi znajdować się w katalogu głównym aplikacji ASP. Składa się on z czterech zdarzeń, dla których możesz stworzyć procedury oraz ze znaczników Object.

Struktura pliku global.asa przedstawia się następująco:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Application ID=Aconn PRODIG="adodb.

connection">

</OBJECT>

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Session ID=SobjMail PRODIG="CDONTS.

NewMail">

</OBJECT>

<SCRIPT LANGUAGE="VBScript" RUNAT="Server">

Sub Application_OnStart

'kod procedury

End Sub

Sub Session_OnStart

'kod procedury

End Sub

Sub Session_OnEnd

'kod procedury

End Sub

Sub Application_OnEnd

'kod procedury

End Sub

</SCRIPT>

Na samym początku pliku znajdują się obiekty poziomu aplikacji, deklarowane przy użyciu znacznika Object:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Application ID=Aconn PRODIG="adodb.

connection">

</OBJECT>

W drugiej kolejności mogą znaleźć się obiekty poziomu sesji, również tworzone przy użyciu znacznika Object:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Session ID=SobjMail PRODIG="CDONTS.

NewMail">

</OBJECT>

Następnie znacznik Script wskazuje używany język programowania oraz na miejsce uruchamiania kodu:

<SCRIPT LANGUAGE="VBScript" RUNAT="Server">

Dalej możesz umieścić kod, który będzie uruchomiony w chwili wystąpienia określonego zdarzenia. Możesz stworzyć kod uruchamiany przy starcie aplikacji:

Sub Application_OnStart

'kod procedury

End Sub

Możesz stworzyć kod uruchamiany przy rozpoczęciu sesji:

Sub Session_OnStart

'kod procedury

End Sub

Poza tym kod działający na końcu sesji:

Sub Session_OnEnd

'kod procedury

End Sub

Oraz na końcu aplikacji:

Sub Application_OnEnd

'kod procedury

End Sub

Strona kończy się znacznikiem Script:

</SCRIPT>

Zdarzenia pliku global.asa

W obrębie pliku global.asa możesz stworzyć kod uruchamiany w różnych momentach trwania aplikacji ASP. Zdarzenia te omówiono poniżej, a sumarycznie przedstawia je tabela 8.6.

Tabela 8.6. Zdarzenia aplikacji i sesji

Zdarzenie	Moment zadziałania
Application_OnStart	Zdarzenie uruchamiane w chwili żądania dostępu do pierwszej strony aplikacji ASP.
Application_OnEnd	Kod zdarzenia uruchamiany jest w chwili zamknięcia serwera IIS.
Session_OnStart	Uruchamiane w chwili, gdy dowolny gość wywołuje swoją pierwszą stronę aplikacji ASP.
Session_OnEnd	Kod procedury uruchamiany jest po upłynięciu czasu trwania sesji lub w chwili wywołania metody Abandon.

Struktura procedury zdarzenia przedstawia się następująco:

Sub NameOfEvent

'kod zdarzenia

End Sub

Pierwszy wiersz procedury rozpoczyna się słowem kluczowym Sub, po którym następuje nazwa procedury. W kolejnych wierszach zawarty jest kod uruchamiany w przypadku wystąpienia danego zdarzenia. Ostatni wiersz procedury zawiera kluczowe słowa End Sub.

Zdarzenie Application_OnStart

Kiedy odwiedzający żąda dostępu do strony twojej aplikacji ASP po raz pierwszy od uruchomienia serwera, zadziała zdarzenie Application_OnStart. Zdarzenie to jest uruchamiane przed jakimkolwiek innym kodem żądanej strony, jak również przed uruchomieniem zdarzenia Session_OnStart.

Zdarzenie Application_OnStart uruchamiane jest tylko jeden raz i nie stanie się to ponownie, dopóki aplikacja nie zakończy swego działania. Kod tego zdarzenia może uzyskiwać dostęp do obiektów Application i Server. Obiekty Request, Response i Session nie są osiągalne w tym wypadku.

Zdarzenie ma następującą składnię:

Sub Application_OnStart

'kod procedury

End Sub

Typowo zdarzenie to używane jest podczas inicjacji programu. Jest to kod, który chcesz uruchomić jeden tylko raz, przy starcie twojej aplikacji. Często wymaga to tworzenia zmiennych i obiektów aplikacji. To zdarzenie jest wykorzystywane również przez kod powiadomienia.

We wcześniejszej części rozdziału zwróciliśmy uwagę na stronę obliczającą całkowitą należność za zamówienie. Kod używał zmiennych aplikacji deklarowanych w stronie ASP w celu określenia całkowitej kwoty zamówienia. Te zmienne powinny być inicjowane w zdarzeniu Application_OnStart:

Sub Application_OnStart

Application("CurrentDiscount") = .9

Application("MinShipHand") = 12

Application("MinQuantity") = 2

Application("ShipHandPercent") = .07

End Sub

Nie musimy martwić się tutaj o blokowanie zmiennych aplikacji, ponieważ zdarzenie to jest uruchamiane i działa przed jakimkolwiek innym kodem aplikacji ASP.

Kolejnym dobrym przykładem zastosowania tego zdarzenia jest dostosowywanie programu do potrzeb użytkownika. Powiedzmy, że tworzysz aplikację ASP, która używana będzie przez wiele organizacji. Chcesz dostarczyć im minimum informacji na temat stron ASP, aby swobodnie mogli korzystać z tego narzędzia. Jednak aplikacja ASP może być dostosowywana na potrzeby wielu klientów, chcesz więc, aby mieli możliwość zrobienia tego we własnym zakresie. Jedynym sposobem na dokonanie tego jest stworzenie serii zmiennych konfiguracyjnych w zdarzeniu Application_OnStart. Pozwoli to twoim użytkownikom na centralną modyfikację możliwości programu. Weźmy na przykład:

Sub Application_OnStart

Application("DNS") = "OC"

Application("UserName") = "Admin"

Application("Password") = "yourpassword"

Application("AllowNew") = "Yes"

Application("AllowEnroll") = "Yes"

Application("Path2Logo") = "./images/logo.gif"

Application("AllowDrop") = "No"

Application("ChatMode") = "External"

End Sub

Ten kod pozwala na dostosowanie aplikacji ASP, będącej szkołą online. Po pierwsze użytkownicy określają nazwę DNS-a łączącego się z bazą danych szkoły:

Application("DNS") = "OC"

Mogą określić również użytkownika logującego się do bazy danych:

Application("UserName") = "Admin"

oraz hasło tego użytkownika:

Application("Password") = "yourpassword"

Następnie mogą kontrolować sposób funkcjonowania programu. Czy chcą udzielać dostępu nowym uczniom? Jeśli tak, należy umieścić następujący wiersz kodu:

Application("AllowNew") = "Yes"

Czy chcą, aby uczniowie mogli zapisać się na kurs? Jeśli tak, kod będzie taki:

Application("AllowEnroll") = "Yes"

Następnie klienci określają położenie ich logo firmowego:

Application("Path2Logo") = "./images/logo.gif"

Mogą określić, czy zezwolą na porzucenie kursu przez ucznia:

Application("AllowDrop") = "No"

Na końcu typ używanego programu do pogawędek:

Application("ChatMode") = "External"

W twojej dokumentacji mógłbyś podać użytkownikom stosowne instrukcje, traktujące o znaczeniu i wartościach tych zmiennych aplikacji. Wtedy mógłbyś w kodzie kontrolować opcje strony w oparciu o ich preferencje. Oto na przykład kod strony rekrutacji uczniów na kursy:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSCourses

if Application("AllowEnroll") = "Yes" then

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open Application("DNS"), Application("UserName"), _

Application("Password")

set RSCourses = conn.execute ("SELECT CourseID, CourseName, " _

& CourseDescription FROM OCCourses")

%>

<P ALIGN="CENTER"><B><FONT COLOR="#0000A0" SIZE="+3"

FACE="Arial,Helvetica">Wybierz kurs</B></FONT>

<%

do until RSCourses.EOF

%>

<A HREF="../html/enrolldrop.asp?CourseID=

<% Response.Write RSCourses("CourseID") %>">

<IMG HEIGHT=52 WIDTH=56 SRC="../assets/images/p048.gif"

BORDER=0 ALT="Enroll" ></A>

<P><B><FONT FACE="Arial,Helvetica">

<% Response.Write RSCourses("CourseName") %> -

<% Response.Write RSCourses("CourseDescription") %></B></FONT>

<%

RSCourses.MoveNext

loop

end if

%>

Na wstępie stwierdzamy, że będziemy deklarować nasze zmienne:

Option Explicit

Następnie tworzymy zmienną, która będzie używana do połączenia z bazą danych:

Dim conn

oraz zmienną wyszukującą informacje o kursie:

Dim RSCourses

Tutaj sprawdzamy preferencje określone w zdarzeniu Application_OnStart aby się przekonać, czy w ogóle należy wyświetlić informacje dotyczące rekrutacji:

if Application("AllowEnroll") = "Yes" then

Jeśli wpisano wartość "Yes", wtedy powinniśmy wyświetlić te informacje. Możemy więc utworzyć obiekt połączenia:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

Zwróć uwagę na to, że zmienne aplikacji używane są do określenia DNS-a, nazwy użytkownika oraz hasła — danych potrzebnych do połączenia z bazą danych:

conn.open Application("DNS"), Application("UserName"), _

Application("Password")

Informacja o kursach jest wyszukiwana w bazie danych:

set RSCourses = conn.execute ("SELECT CourseID, CourseName, " _

& CourseDescription FROM OCCourses")

Zauważ, że ten HTML jest częścią instrukcji If. Nie będzie on wykonany, jeśli w zmiennej AllowEnroll znajdzie co innego niż "Yes":

<P ALIGN="CENTER"><B><FONT COLOR="#0000A0" SIZE="+3"

FACE="Arial,Helvetica">Wybierz kurs</B></FONT>

Następnie rozpoczynamy przechodzenie w pętli przez wszystkie kursy znajdujące się w bazie danych:

do until RSCourses.EOF

Każdy kurs wpisywany jest do przeglądarki jako łącze pozwalające gościowi zapisać się na wybrany z nich:

<A HREF="../html/enrolldrop.asp?CourseID=

<% Response.Write RSCourses("CourseID") %>">

<IMG HEIGHT=52 WIDTH=56 SRC="../assets/images/p048.gif"

BORDER=0 ALT="Enroll" ></A>

<P><B><FONT FACE="Arial,Helvetica">

<% Response.Write RSCourses("CourseName") %> -

<% Response.Write RSCourses("CourseDescription") %></B></FONT>

Następnie przechodzimy w pętli do przetwarzania następnego kursu:

RSCourses.MoveNext

loop

i kończymy blok If:

end if

Zdarzenie Application_OnEnd

Jak stwierdzono wcześniej, aplikacja rozpoczyna swe działanie w chwili, gdy gość uzyskuje dostęp do jednej ze stron twojej witryny. Odpowiedni na ten moment kod tworzysz w obrębie zdarzenia Application_OnStart. Możesz również określić kod, który będzie uruchamiany przy zakończeniu działania aplikacji.

Aplikacja kończy swe działanie w chwili, gdy serwer jest wyłączany, możesz więc stworzyć kod zawiadomienia o porządkowaniu lub jakiegoś innego typu. Uważaj jednak na to, co umieszczasz w tym miejscu, ponieważ czasami twoja aplikacja zatrzyma się z powodu błędu lub problemu z serwerem. Jeśli tak się stanie, twój końcowy kod nigdy nie zostanie uruchomiony. Z tego powodu osobiście nie używam tego zdarzenia.

Zdarzenie ma następującą składnię:

Sub Application_OnEnd

'kod procedury

End Sub

Wiersz komentarza "kod procedury" możesz zastąpić dowolnym kodem uruchamianym w czasie wystąpienia tego zdarzenia.

Zdarzenie Session_OnStart

Za każdym razem, gdy gość uzyskuje dostęp do twojej aplikacji ASP, uruchamiane jest zdarzenie Session_OnStart, a wtedy rozpocznie działanie dowolny kod umieszczony w tym zdarzeniu. Zdarzenie Session_OnStart następuje po zdarzeniu Application_OnStart, ale przed jakimkolwiek innym kodem strony ASP wywoływanej przez odwiedzającego.

Kiedy zdarzenie Session_OnStart zostanie uruchomione, wszystkie obiekty ASP stają się dla ciebie dostępne i możesz je wykorzystać w kodzie. Zdarzenie to ma następującą składnię:

Sub Session_OnStart

'kod procedury

End Sub

Zazwyczaj w tym miejscu umieszcza się kod inicjacji użytkownika, łączący w sobie takie rzeczy jak tworzenie rekordu w bazie danych na potrzeby sesji, uruchomienie koszyka na zakupy, ustawienie preferencji oraz tworzenie zmiennych i obiektów sesji wykorzystywanych w tym zdarzeniu.

Jednym z wielce użytecznych zastosowań zdarzenia Session_OnStart jest uniemożliwienie gościom wejścia na którąkolwiek ze stron twojej witryny, zanim nie wejdą na określoną przez ciebie stronę. Możesz na przykład wymagać od użytkowników przejścia przez twoją stronę główną, nim odwiedzą jakąkolwiek inną część twej witryny. Być może chcesz, aby logowali się tam przed przejściem dalej.

Poniżej zaprezentowano, w jak prosty sposób można tego dokonać przy użyciu zdarzenia Session_OnStart:

Sub Session_OnStart

Response.Redirect "./welcome.asp"

End Sub

Pamiętaj, że zdarzenie Session_OnStart jest uruchamiane przed jakimkolwiek innym kodem stron aplikacji ASP, tak więc bez względu na to, jaką stronę ASP gość wpisze w przeglądarce, będą musieli najpierw odwiedzić stronę powitania.

Weź pod uwagę na prosty przykład użycia takiego kodu. Przykładowa witryna ma dwie strony: stronę powitania oraz jakąś inną. Kiedy goście wpiszą w przeglądarce adres innej strony, nie zobaczą jej. W zamian ujrzą stronę powitania ukazaną na rysunku 8.10. Goście nie mogą więc przejść wprost do jakiejś innej strony witryny. Muszą najpierw wejść na stronę powitania w celu zalogowania się lub po prostu w celu przejścia przez witrynę w sposób przez ciebie wymagany.

Rysunek 8.10. Powitalna strona próbnej witryny

Jeśliby jednak goście wpisaliby w przeglądarce adres innej strony, wtedy ujrzeliby ją, ponieważ ich sesja właśnie się rozpoczęła. Spójrz na rysunek 8.11.

Rysunek 8.11. Wygląd drugiej strony próbnej witryny

Zdarzenie Session_OnEnd

Sesja rozpoczyna się w momencie uzyskania przez gościa dostępu do pierwszej strony twojej aplikacji ASP. Kończy się natomiast, gdy wywołasz metodę Abandon lub gdy czas jej trwania upłynie z powodu braku kolejnego żądania dostępu do strony w wymaganej liczbie minut.

Kiedy sesja się skończy, uruchamiane jest zdarzenie Session_OnEnd, w którym możesz programowo wykorzystać obiekty Application, Server i Session, ale obiekty Request i Response nie są w tym momencie dostępne. Zdarzenie ma następującą składnię:

Sub Session_OnEnd

'kod procedury

End Sub

W to zdarzenie możesz włączyć kod porządkowania. Możesz wpisać do bazy danych datę i godzinę zakończenia sesji gościa. Mógłbyś użyć również tego zdarzenia do zakończenia przetwarzania zadań, które stale pozostają otwarte lub do wysłania jakichś zawiadomień pocztą elektroniczną (jeśli jest to wymagane) przy użyciu obiektów CDO, które omówiono w następnym rozdziale.

Poniżej przedstawiono przykład tego, co można włączyć do zdarzenia Session_OnEnd. Ta procedura umieszcza nazwę komputera gościa w bazie danych, możesz więc rozpoznawać tożsamość gości twojej witryny. Wartość ta nie jest normalnie dostępna poprzez serwer IIS, ponieważ zwykle otrzymujesz jedynie adres IP gościa. Kod wykorzystuje niezależne narzędzie, które przeprowadza przeszukiwanie w tył adresu IP w celu określenia nazwy komputera. Gdyby kod ten nie był umieszczony w zdarzeniu Session_OnEnd, wystąpiłby problem związany ze zbyt długim czasem przetwarzania kodu i wstrzymaniem wyświetlenia żądanej strony w przeglądarce gościa. Teraz jednak, gdy kod ten znalazł się w zdarzeniu Session_OnEnd, odwiedzający nie muszą czekać na przetworzenie tego kodu:

Sub Session_OnEnd

Dim objDNS

Dim conn

Dim hostname

Dim GMT

set objDNS = server.createobject("INet.DNS.1")

objDNS.ip = request.servervariables("remote_addr")

If objDNS.Host <> "" Then

hostname = objDNS.Host

Else

hostname = request.servervariables("remote_addr")

End If

GMT = Cstr (dateadd("h", 6, now()))

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "IISLog", "sa", "yourpassword"

SQL = "update iislog..sessions set session_end = '" & GMT _

& "', hostname = '" & hostname & "'"

SQL = SQL & " where Session_id = " & cstr(Session("session_id"))

conn.Execute SQL

End Sub

Po pierwsze deklarowane są pewne zmienne, które będą używane w tym zdarzeniu. Jedna z nich będzie zapamiętywała kopię narzędzia przeszukiwania w tył DNS:

Dim objDNS

Następnie tworzona jest zmienna zapamiętująca połączenie z bazą danych:

Dim conn

Tworzona również jest zmienna przechowująca nazwę komputera gościa:

Dim hostname

oraz zmienna przechowująca czas Greenwich (GMT):

Dim GMT

Wykorzystywany jest obiekt Server do stworzenia kopii narzędzia przeszukiwania w tył:

set objDNS = server.createobject("INet.DNS.1")

Do właściwości IP tego obiektu wpisywany jest adres IP systemu gościa:

objDNS.ip = request.servervariables("remote_addr")

Do właściwości Host obiektu DNS jest teraz wpisywana nazwa komputera gościa. Jeśli jest to nazwa nieznana, ustawioną wartością będzie pusty ciąg:

If objDNS.Host <> "" Then

Jeśli nie, oznacza to, że nazwa komputera została odnaleziona:

hostname = objDNS.Host

W innym wypadku nazwa komputera nie została odnaleziona i wykorzystany będzie jedynie adres IP:

Else

hostname = request.servervariables("remote_addr")

End If

Chcemy również zapamiętać w bazie danych datę i godzinę zakończenia sesji odwiedzającego. Czas zapamiętywany jest w formacie GMT, który powstaje tutaj (USA) po dodaniu sześciu godzin do czasu strefy lokalnej, obowiązującego na serwerze:

GMT = Cstr (dateadd("h", 6, now()))

Następnie zestawiane jest połączenie z bazą danych:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "IISLog", "sa", "yourpassword"

(Użyty tutaj obiekt Connection zostanie szczegółowo omówiony w rozdziale 14).

Instrukcja SQL zbudowana jest przy użyciu nazwy komputera oraz czasu zakończenia sesji. Te wartości będą wprowadzone do rekordu bazy danych korespondującego z numerem identyfikacyjnym sesji gościa (Session_ID):

SQL = "update iislog..sessions set session_end = '" & GMT _

& "', hostname = '" & hostname & "'"

SQL = SQL & " where Session_id = " & cstr(Session("session_id"))

Ta instrukcja SQL jest następnie wykonywana w celu modyfikacji bazy danych:

conn.Execute SQL

Deklaracje obiektów w pliku global.asa

Jak mogliśmy się przekonać z treści poprzednich podrozdziałów poświęconych obiektom Application i Session, na tych poziomach obiekty możemy tworzyć poprzez znaczniki Object w pliku global.asa. Te obiekty są udostępniane w kodzie przez zbiór StaticObjects zarówno obiektu Application, jak i Session.

Wspomniane znaczniki umieszczone są poza znacznikami Script w pliku global.asa i mają następujący format:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=TheScope ID=Name PRODIG="App.Class">

</OBJECT>

Tekst TheScope należy zastąpić słowem Session, gdybyś chciał stworzyć obiekt poziomu sesji lub słowem Application, gdybyś tworzył obiekt poziomu aplikacji. Tekst Name należy zamienić na nazwę obiektu, do której będziesz się odwoływał w kodzie. Zamiast ciągu App.Class w deklaracji musi znaleźć się nazwa serwera oraz klasa, którą chcesz utworzyć.

Na przykład poniżej tworzymy obiekt poziomu aplikacji o nazwie Aconn, który będzie obiektem połączenia z bazą danych ADO:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Application ID=Aconn PRODIG="adodb.

connection">

</OBJECT>

A tutaj tworzymy obiekt poziomu sesji o nazwie SobjMail o klasie NewMail obiektu CDO:

<OBJECT RUNAT=Server SCOPE=Session ID=SobjMail PRODIG="CDONTS.NewMail">

</OBJECT>

Aplikacje ASP w użyciu

Materiał omówiony w tym rozdziale naprawdę przedstawia ASP jako technologię, dzięki której możliwe będzie tworzenie całościowych rozwiązań na potrzeby twojego firmowego Internetu bądź intranetu. Bez obiektów Application i Session twoja witryna byłaby niczym więcej, jak tylko serią stron, od przypadku do przypadku łączących się ze sobą. Jednak dzięki tym obiektom możesz tworzyć prawdziwe aplikacje w pełnym tego słowa znaczeniu.

Weź pod uwagę stronę e-commerce. Rysunek 8.12. przedstawia prawdziwą stronę, którą administruję. Strona pokazana na rysunku jest częścią kreatora zamówień. Zapytuje ona gości o konieczne szczegóły na temat zamawianego produktu. Strona w dużym stopniu bazuje na obiekcie Session w celu śledzenia poczynań gości tak, aby w ich koszyku znalazły się właściwe produkty, jak to widać w kodzie tej strony:

if isempty(Session("SessionID")) then

CurrentDateTime = Now

conn.Execute "insert into WICustomers (SessionDateTime) values ('"_

& CurrentDateTime & "')"

set RSSession = conn.Execute("select SessionID from WICustomers "_

& "where SessionDateTime = '" & CurrentDateTime & "'") Session("SessionID") = RSSession("SessionID")

end if

''''''''''

set RSTotal = conn.Execute("select Sum(TotalPrice) as TheTotal from

WIOrderItems "_

& "where SessionID = " & Session("SessionID"))

if RSTotal("TheTotal") * Application("ShipPercent") > Application

("MinShip") then

TopShipping = RSTotal("TheTotal") * Application("ShipPercent")

else

TopShipping = Application("MinShip")

end if

'''''''''''

Response.Redirect "https://www.netstats2000.com/bud/html/"_

& shopping_cart.asp?SessionID=" & Session(SessionID")

W pierwszej części kodu sprawdzamy, czy zmienna sesji o nazwie SessionID jest pusta:

if isempty(Session("SessionID")) then

Jeśli zmienna sesji jest pusta oznacza to, że gość umieścił w koszyku swój pierwszy wybrany produkt i należy stworzyć dla niego odpowiedni rekord. Aktualna data i godzina systemowa będzie częścią rekordu koszyka:

CurrentDateTime = Now

Rekord jest dodawany do bazy danych:

conn.Execute "insert into WICustomers (SessionDateTime) values ('"_

& CurrentDateTime & "')"

Numer identyfikacyjny nowo utworzonego rekordu koszyka jest wyszukiwany w bazie danych:

set RSSession = conn.Execute("select SessionID from WICustomers "_

& "where SessionDateTime = '" & CurrentDateTime & "'")

W zmiennej sesji SessionID ustawiana jest wartość z rekordu koszyka:

Session("SessionID") = RSSession("SessionID")

Następna część kodu oblicza koszty wysyłki zamówionych produktów. Po pierwsze obliczany jest całkowity koszt zamówienia na bazie wyszukanych kosztów poszczególnych produktów w koszyku znajdujących się w zmiennej SessionID:

set RSTotal = conn.Execute("select Sum(TotalPrice) as TheTotal from

WIOrderItems "_

& "where SessionID = " & Session("SessionID"))

Następnie zmienne aplikacji wykorzystywane są do porównania kosztu wysyłki z minimalną wartością tego kosztu:

if RSTotal("TheTotal") * Application("ShipPercent") > Application

("MinShip") then

Jeśli procentowa wartość kosztu wysyłki jest większa od dwóch, wykorzystujemy ją:

TopShipping = RSTotal("TheTotal") * Application("ShipPercent")

W innym wypadku używamy minimalnego kosztu wysyłki:

TopShipping = Application("MinShip")

Widzisz więc, że dobrze rozplanowana, złożona aplikacja ASP w pełni wykorzystuje funkcje obiektów Application i Session.

Rysunek 8.12. Kreator zamówień

Rozdział 9. Obiekty CDO dla Windows NT Server

Uzupełnienie strony ASP o funkcję wysyłania wiadomości e-mail

Obiekt danych współpracujących dla Windows NT Server (Collaborative Data Objects, CDONTS, CDO dla NTS) pozwala na tworzenie kopii umożliwiających wysyłanie wiadomości e-mail z twoich stron lub aplikacji ASP. Biblioteka CDONTS ukazuje główną klasę, którą możemy stworzyć, NewMail, dostarczającą łatwych w użyciu metod i właściwości pozwalających na wysyłanie wiadomości e-mail z twoich stron ASP. Treść tego rozdziału koncentruje się na tym obiekcie.

CDONTS zaprojektowano tak, aby działał w systemie Windows NT Server dysponującym serwerem IIS wersji 4.0 lub późniejszej. Biblioteka nie wymaga uruchomienia serwera wymiany (Exchange Server). Jeśli posiadasz serwer wymiany w twoim systemie, musi on być zainstalowany po IIS, aby również biblioteka CDONTS była poprawnie zainstalowana. Jeśli nie posiadasz serwera wymiany, będziesz musiał korzystać z serwera SMTP dostarczanego wraz z IIS w celu poprawnego funkcjonowania biblioteki CDONTS. Powinieneś zobaczyć witrynę SMTP w serwerze IIS, co pokazano na rysunku 9.1.

Rysunek 9.1. Witryna SMTP w serwerze IIS

Jeśli nie posiadasz Microsoft Exchange'a, możesz tutaj skonfigurować witrynę SMTP przeglądając jej właściwości. Jeśli nie jest ona widoczna w IIS, to prawdopodobnie nie wybrałeś tego składnika w czasie instalacji IIS. Uruchom ponownie instalację i dodaj ten składnik.

Obiekt NewMail

W kilku przykładach użytych już w tej książce mogłeś widzieć obiekt NewMail w działaniu. Przy jego użyciu możesz wysyłać podstawowe wiadomości e-mail w trzech prostych wierszach kodu twojej strony ASP:

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.Send "[e-mail]", "[e-mail], "Witamy!", _

"Witamy w naszej firmie Julio. Cieszymy się, że tu jesteś — Bob"

Set objMail = Nothing

To wszystko, trzy wiersze. Najpierw tworzysz obiekt NewMail z biblioteki CDONTS:

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

Następnie używasz metody Send w celu wysłania wiadomości e-mail. Pierwszy parametr metody Send określa wysyłającego wiadomość; drugi parametr to adresat wiadomości; trzeci to temat wiadomości; ostatni to sama jej treść:

objMail.Send "[e-mail]", "[e-mail], "Witamy!", _

"Witamy w naszej firmie Julio. Cieszymy się, że tu jesteś! — Bob"

W końcu zwalniasz zasoby obiektu NewMail:

Set objMail = Nothing

Wiadomość e-mail wysyłana jest do odbiorcy. Powyższy kod wygeneruje wiadomość pokazaną na rysunku 9.2. Dzięki zastosowaniu obiektu NewMail możesz jednak zrobić znacznie więcej niż to, co pokazano na tym prostym przykładzie. W dalszej części tego rozdziału przyjrzymy się dokładnie właściwościom i metodom obiektu NewMail.

Rysunek 9.2. Wiadomość e-mail wysłana przy użyciu metody Send obiektu NewMail

Właściwości obiektu NewMail

Właściwości obiektu NewMail pozwalają na dostosowanie do potrzeb klienta sposobu wysyłania wiadomości e-mail. Tabela 9.1. przedstawia sumarycznie te właściwości, które zostały tutaj omówione.

Tabela 9.1. Właściwości obiektu NewMail

Właściwość	Przeznaczenie
To	Adres e-mail odbiorcy
From	Adres e-mail nadawcy
Subject	Temat wiadomości
Body	Treść wiadomości
CC	Odbiorcy listu typu DW
BCC	Odbiorcy zamaskowanego listu typu DW (UDW)
Importance	Ustawia poziom ważności wiadomości
BodyFormat	Określa format tekstu wiadomości, zwykły tekst lub HTML
MailFormat	Określa kodowanie wiadomości, tekstowe lub MIME
ContentBase	Baza adresu URL dla wszystkich łącz w wiadomości
ContentLocation	Określa ścieżkę dostępu do wszystkich łączy URL w treści wiadomości
Value	Dodaje nagłówki do wiadomości
Version	Zwraca wersję biblioteki CDONTS

Właściwość To

Właściwość To pozwala na określenie adresu e-mail odbiorcy. Właściwość ta ma następującą formę:

ObjMail.To = ListOfRecipients

ObjMail w tym kodzie musi być obiektem klasy NewMail biblioteki CDONTS. Zmienna ListOfRecipients jest adresem poczty elektronicznej osoby lub osób, do których chcesz wysłać wiadomość. Możesz zaadresować wiadomość do jednej osoby w następujący sposób:

ObjMail.To = "[e-mail]"

Możesz również wysłać wiadomość do wielu odbiorców, oddzielając każdy z adresów średnikiem, jak to pokazano poniżej:

ObjMail.To = "[e-mail];[e-mail];[e-mail]"

W tym momencie e-mail wysłany zostanie pod trzy adresy. Zwróć uwagę na to, że możemy określić odbiorcę wiadomości za pomocą właściwości To lub używając parametru metody Send, tak więc poprzedni wiersz mógłby być zastąpiony przez taki kod:

objMail.Send "[e-mail]", "[e-mail];[e-mail];[e-mail]", _

"Witamy!", "Witamy wszystkich w firmie. Cieszymy się z waszej obecności! -—- Bob"

Jeśli korzystasz z właściwości To, po prostu nie wpisuj drugiego parametru metody Send:

ObjMail.To = "[e-mail];[e-mail];[e-mail]"

objMail.Send "[e-mail]", , "Witamy!", _

"Witamy wszystkich w firmie. Cieszymy się z waszej obecności! -—- Bob"

Jeśli używasz zarówno właściwości To, jak i parametru metody Send, wiadomość zostanie wysłana pod wszystkie adresy z obu list. Tak więc ten kod:

ObjMail.To = "[e-mail];[e-mail];[e-mail]"

objMail.Send "[e-mail]", "[e-mail]", "Witamy!", _

"Witamy wszystkich w firmie. Cieszymy się z waszej obecności! -—- Bob"

wysłałby e-mail do czterech odbiorców: trzech z nich określono we właściwości To i jednego w drugim parametrze metody Send.

Właściwość From

Właściwość From zapamiętuje adres poczty elektronicznej nadawcy. Właściwość ta ma następującą formę:

ObjMail.From = EmailAddressOfSender

ObjMail musi być tutaj ważnym obiektem NewMail biblioteki CDONTS. Zmienna EmailAddressOfSender musi być pełnym adresem e-mail, na przykład:

ObjMail.From = "[e-mail]"

W tej właściwości możesz określić jednego tylko nadawcę. Innymi słowy nie możesz zastosować średników w celu określenia wielu nadawców; jeśli tak zrobisz, wystąpi błąd w przeglądarce, który prezentuje rysunek 9.3.

Rysunek 9.3. Wiadomość o wystąpieniu błędu, który wywołany został określeniem wielu nadawców

Do określenia nadawcy możesz użyć właściwości From lub zamiennie parametru metody Send. Tak więc ten kod:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Send , , "Wiadomość próbna", _

"Ta wiadomość została wysłana do wszystkich z listy."

jest funkcjonalnym zamiennikiem tego kodu:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.Send "[e-mail]", , "Wiadomość próbna", _

"Ta wiadomość została wysłana do wszystkich z listy."

Jeśli podasz parametr zarówno w metodzie Send, jak i właściwości From, w wysłanej wiadomości pojawi się nadawca określony poprzez metodę Send.

Właściwość Subject

Właściwości Subject możesz użyć do określenia tematu wiadomości. Ma ona następujący format:

ObjMail.Subject = TheSubject

ObjMail musi być ważnym obiektem NewMail serwera CDONTS. TheSubject jest ciągiem reprezentującym temat wiadomości. Użycie takiego kodu:

ObjMail.Subject = "Witamy!"

spowoduje, że tematem wiadomości będzie tekst "Witamy!". Temat wiadomości możesz określić przy użyciu właściwości Subject, jak również wykorzystując w tym celu trzeci parametr metody Send. Tak więc taki kod:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Witamy!"

objMail.Send , , , _

"Ta wiadomość została wysłana do wszystkich z listy."

można zastąpić takim, wywołującym te same rezultaty:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Send , , "Witamy!", _

"Ta wiadomość została wysłana do wszystkich z listy."

Jeśli zastosujesz zarówno właściwość Subject, jak i trzeci parametr metody Send, użyty zostanie ten określony przez metodę Send.

Właściwość Body

Właściwość Body określa tekst wiadomości lub jej HTML, jak będziesz mógł się przekonać nieco później. Właściwość ta ma następującą formę:

ObjMail.Body = BodyText

ObjMail musi być ważnym obiektem NewMail biblioteki CDONTS. BodyText jest treścią wiadomości. Taki kod:

ObjMail.Body = "Ta wiadomość została wysłana do wszystkich z listy."

spowoduje, że wiadomość będzie zawierała powyższy tekst. Do określenia treści wiadomości możesz użyć właściwości Body lub czwartego parametru metody Send, tak więc to:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Witamy!"

objMail.Body = "Dziękujemy za odwiedzenie naszej witryny!"

ObjMail.Send

jest funkcjonalnie tożsame z tym:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Witamy!"

ObjMail.Send , , , "Dziękujemy za odwiedzenie naszej witryny!"

Kiedy tworzysz wiadomości e-mail w twoim kodzie przekonasz się, że musisz je sformatować przy użyciu nowych wierszy w celu zaznaczenia przerw w tekście. Możesz to zrobić wykorzystując funkcję Chr, której parametrem jest liczba, a wartością zwracaną znak odpowiadający tej liczbie. Jeśli chciałbyś wstawić nowy wiersz, kod będzie taki:

Chr(13)

Jeśli chcesz wstawić znak tabulacji:

Chr(9)

Kolejnym znakiem, który być może będziesz chciał wstawić w tekst wiadomości to cudzysłów. Możesz to zrobić wstawiając tekst w cudzysłowie w cudzysłów podwójny.

Weź pod uwagę następujący blok kodu, zawierający cudzysłowy i nowe wiersze w treści wiadomości:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Dim TheMessage

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Witamy!"

TheMessage = "Cześć:" & chr(13) & chr(13) _

& "Dziękujemy za odwiedzenie naszej witryny!" & chr(13) & chr(13) _

& """Cenimy sobie Twoją firmę!"""

objMail.Body = TheMessage

objMail.Send

response.write "gotowe"

Set objMail = Nothing

%>

Po pierwsze zaznaczamy, że będziemy deklarować nasze zmienne:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna, która będzie przechowywała nasz obiekt NewMail:

Dim objMail

Kolejna zmienna przeznaczona jest do przechowywania tekstu wiadomości:

Dim TheMessage

Następnie wykorzystujemy metodę CreateObject obiektu Server do stworzenia kopii obiektu NewMail:

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

Określamy adresata wiadomości:

objMail.To = "[e-mail];[e-mail]"

nadawcę:

objMail.From = "[e-mail]"

i temat wiadomości:

objMail.Subject = "Witamy!"

Tekst wiadomości zapamiętywany jest w zmiennej TheMessage. Zauważ, że użyto tutaj funkcji Chr do stworzenia nowych wierszy, a poza tym podwójnego cudzysłowu dla zaznaczenia cudzysłowu w cudzysłowie:

TheMessage = "Cześć:" & chr(13) & chr(13) _

& "Dziękujemy za odwiedzenie naszej witryny!" & chr(13) & chr(13) _

& """Cenimy sobie Twoją firmę!"""

Dla właściwości Body ustawiana jest wartość zmiennej TheMessage:

objMail.Body = TheMessage

Wiadomość jest wysyłana:

objMail.Send

a obiekt zwalnia pamięć:

Set objMail = Nothing

Stworzony w ten sposób e-mail przedstawiono na rysunku 9.4. Zwróć uwagę na położenie cudzysłowu oraz nowych wierszy.

Rysunek 9.4. E-mail zawierający znaki specjalne

Właściwość CC

Właściwość CC pozwala określić odbiorców wiadomości, nie będących odbiorcami głównymi. Odbiorcy listu typu DW (ang. CC — Carbon Copy) widzą tą samą wiadomość, co odbiorcy główni, są jednak wyszczególnieni w nagłówku wiadomości jako adresaci drugorzędni.

Właściwość przyjmuje następującą formę:

ObjMail.CC = CCList

ObjMail musi być zatwierdzoną kopią klasy NewMail biblioteki CDONTS. CCList jest ciągiem zawierającym listę adresów poczty elektronicznej. Możesz określić pojedynczego odbiorcę listu typu DW:

ObjMail.CC = "[e-mail]"

lub większą ich liczbę oddzielając każdego z nich średnikiem:

ObjMail.CC = "[e-mail];[e-mail]"

Właściwość BCC

Poprzez właściwość BCC możesz określić odbiorców zamaskowanego listu typu DW (UDW, ang. BCC — Blind Carbon Copy). Adresat UDW otrzymuje tą samą wiadomość, co odbiorca główny i odbiorca DW, ale ci dwaj ostatni nie są powiadamiani o adresie e-mail odbiorców listu UDW. Dzięki tej właściwości możesz chronić prywatność poszczególnych osób.

Właściwość ma następującą formę:

ObjMail = BCCList

ObjMail musi być zatwierdzoną kopią klasy NewMail biblioteki CDONTS. BCCList to ciąg łączący w sobie listę adresów e-mail odbiorców zamaskowanego listu typu DW. Możesz określić pojedynczego odbiorcę listu UDW:

ObjMail.BCC = "[e-mail]"

lub, przy użyciu średników, wielu odbiorców:

ObjMail.BCC = "[e-mail];[e-mail]"

Właściwość Importance

Różne aplikacje poczty elektronicznej pozwalają określać poziom ważności wysyłanych przez ciebie wiadomości. Sposób wyświetlania tego znacznika ważności różni się w zależności od systemu. Za pomocą właściwości Importance możesz określić w kodzie ważność wiadomości.

Składnia właściwości przedstawia się następująco:

ObjMail.Importance = Value

ObjMail musi być ważną kopią obiektu NewMail. Dopuszczalne wartości Value przedstawia tabela 9.2.

Tabela 9.2. Wartości właściwości Importance

Wartość	Znaczenie
0	Niska ważność
1	Normalna ważność (domyślna)
2	Wysoka ważność

Możemy więc włączyć właściwość Importance do naszego bloku kodu:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Dim TheMessage

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail] "

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Witamy!"

TheMessage = "Cześć:" & chr(13) & chr(13) _

& "Dziękujemy za odwiedzenie naszej witryny!" & chr(13) & chr(13) _

& """Cenimy sobie Twoją firmę!"""

objMail.Body = TheMessage

objMail.Importance = 2

objMail.Send

Set objMail = Nothing

response.write "gotowe"

%>

Kiedy ważność wiadomości jest wysoka, program obsługujący pocztę odbiorcy zazwyczaj czyni taką wiadomość bardziej widoczną. Zwróć uwagę na zmianę, jaka zaszła w wyglądzie wiadomości prezentowanej przez program Outlook z powodu nadania jej priorytetu ważności, co pokazano na rysunku 9.5.

Rysunek 9.5. Wiadomość wykorzystująca właściwość Importance

Właściwości BodyFormat i MailFormat

Wszystkie omówione do tej pory wiadomości miały format tekstowy. Możemy jednak wysyłać również wiadomości e-mail w formacie HTML, korzystając przy tym z właściwości BodyFormat i MailFormat.

Właściwość BodyFormat ma następującą składnię:

ObjMail.BodyFormat = Value

ObjMail jest obiektem NewMail serwera CDONTS. Wartość (Value) może wynosić domyślnie 1 co oznacza, że treść wiadomości jest zwykłym tekstem. Wartość właściwości ustawiona na 0 oznacza, że treść wiadomości zawiera HTML.

Aby wysłać wiadomość w formacie HTML, musisz również użyć właściwości MailFormat, która określa typ kodowania wiadomości. Składnia właściwości przedstawia się następująco:

ObjMail.MailFormat = Value

ObjMail musi być obiektem NewMail. Wartość (Value) może wynosić 0 lub 1. Domyślną wartością jest 1, co oznacza, że zastosowano kodowanie tekstowe. Dla wiadomości HTML musisz użyć wartości 0 co oznacza, że zastosowano kodowanie MIME.

Poniższy przykładowy kod wysyła wiadomość HTML o wysokiej ważności.

<%

Option Explicit

Dim objMail

Dim TheMessage

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Zwariowaliśmy!"

TheMessage = "<HTML>" _

& "<HEAD>" _

& "<TITLE>Mamy wyprzedaż</TITLE>" _

& "</HEAD>" _

& "<BODY>" _

& "<H1><CENTER>Wszystko tańsze o<STRIKE>30%</STRIKE> 50% !</CENTER></H1>" _

& "<HR>" _

& "<P>Stój więc! <A HREF=""http://www.na.com"">kliknij tutaj!</A></P>" _

& "</BODY>" _

& "</HTML>"

objMail.Body = TheMessage

objMail.Importance = 2

objMail.BodyFormat = 0

objMail.MailFormat = 0

objMail.Send

Set objMail = Nothing

%>

Po pierwsze stwierdzamy, że będziemy deklarować nasze zmienne:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną obiektu NewMail:

Dim objMail

oraz zmienną, która będzie przechowywała treść wiadomości HTML:

Dim TheMessage

Tworzymy kopię zmiennej objMail:

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

a następnie określamy odbiorcę wiadomości:

objMail.To = "[e-mail]"

Następnie określamy nadawcę wiadomości poprzez właściwość From:

objMail.From = "[e-mail]"

Wiadomości nadawany jest tytuł:

objMail.Subject = "Zwariowaliśmy!"

Następnie budujemy treść naszej wiadomości w postaci czystego HTML-a. Używamy tutaj rozmaitych znaczników HTML. Zwróć uwagę na użyte w tekście cudzysłowy:

TheMessage = "<HTML>" _

& "<HEAD>" _

& "<TITLE>Mamy wyprzedaż</TITLE>" _

& "</HEAD>" _

& "<BODY>" _

& "<H1><CENTER>Wszystko tańsze o<STRIKE>30%</STRIKE> 50% !</CENTER></H1>" _

& "<HR>" _

& "<P>Stój więc! <A HREF=""http://www.na.com"">kliknij tutaj!</A></P>" _

& "</BODY>" _

& "</HTML>"

Dalej ustalamy treść wiadomości HTML:

objMail.Body = TheMessage

Ustawiamy ważność wiadomości:

objMail.Importance = 2

Zaznaczamy, że treścią jest HTML:

objMail.BodyFormat = 0

Użyty format kodowania to MIME:

objMail.MailFormat = 0

Metoda Send wysyła wiadomość e-mail:

objMail.Send

W końcu uwalniamy zasoby wiadomości:

Set objMail = Nothing

Odbiorca powinien otrzymać wiadomość pokazaną na rysunku 9.6.

Rysunek 9.6. Wiadomość HTML

Pamiętaj jednak, że nie wszystkie programy poczty elektronicznej potrafią przeglądać wiadomości HTML. Niektóre z nich mogą wyświetlić jedynie tekst wiadomości podobny do tego pokazanego na rysunku 9.7. Program próbuje tutaj pokazać tekst wiadomości, zauważ jednak jak zmieniło się jej znaczenie. W dokumencie HTML skreśliliśmy 30% na rzecz 50%. Tutaj nie widać tej różnicy.

Rysunek 9.7. Wiadomość HTML przeglądana przez klienta nie obsługującego HTML-a

Właściwości ContentBase i ContentLocation

Właściwości ContentBase i ContentLocation pozwalają ci określić w HTML-u położenie względnych odwołań. Właściwość ContentBase normalnie zapamiętuje wyższy poziom lokalizacji adresów URL, a właściwość ContentLocation zapamiętuje ścieżkę katalogu.

Właściwość ContentBase ma następującą składnię:

ObjMail.ContentBase = Path

ObjMail musi być ważną kopią klasy NewMail. Wartość Path jest zazwyczaj ścieżką domeny. Zapis może więc być następujący:

ObjMail.ContentBase = "http://www.whatever.com/"

Jeśli wpisałbyś tylko taką wartość, to ścieżki w twojej wiadomości HTML wykorzystają ją jako odniesienie względne podczas lokalizacji obrazków i łącz.

Możesz również użyć właściwości ContentLocation w celu określenia katalogu poniżej nazwy domeny, gdzie ulokowano łącza i pliki. Składnia właściwości ContentLocation przedstawia się tak:

ObjMail.ContentLocation = Path

ObjMail jest kopią klasy NewMail. Wartość Path określa ścieżkę do plików i łącz. Jeśli na przykład napiszesz taki kod:

ObjMail.ContentLocation = "emailreports/December/"

to znacznik obrazka w treści wiadomości HTML wykorzysta obydwie właściwości, ContentBase i ContentLocation, w celu określenia fizycznego położenia obrazka.

Właściwość Value

W zależności od posiadanego przez odbiorcę programu obsługującego pocztę, istnieje wiele rozmaitych ustawień wiadomości. Możesz dodać te ustawienia przy użyciu właściwości Value.

Właściwość Value uzupełnia wiadomość e-mail o dodatkowy nagłówek i ma następujący format:

ObjMail.Value(HeaderName) = HeaderValue

ObjMail musi być zatwierdzonym obiektem NewMail. HeaderName jest kopią nagłówka, którego chcesz użyć w wiadomości, a HeaderValue jest wartością tego nagłówka. Na przykład wiele klientów poczty uwzględnia adres e-mail nadawcy, jak również zwrotny adres odpowiedzi Reply-To. Jeśli odbiorca kliknie przycisk Odpowiedz (Reply) w swojej aplikacji poczty, program użyje adresu wskazanego przez tą funkcję zamiast adresu nadawcy z właściwości From.

Zwróćmy na przykład uwagę na następujący kod:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Zwariowaliśmy!"

objMail.Body = "Wyślij mi e-mail ze szczegółami!"

objMail.Importance = 2

objMail.Value("Reply-To") = "Sprzedaż<[e-mail]>"

objMail.Send

Set objMail = Nothing

%>

Po pierwsze informujemy kompilator o deklaracji naszych zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną NewMail:

Dim objMail

Tworzymy kopię obiektu NewMail:

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

Ustawiana jest właściwość To:

objMail.To = "[e-mail]"

jak również właściwość From:

objMail.From = "[e-mail]"

Dalej określany jest temat i treść wiadomości:

objMail.Subject = "Zwariowaliśmy!"

objMail.Body = "Wyślij mi e-mail ze szczegółami!"

Zaznaczamy, że ważność wiadomości jest wysoka:

objMail.Importance = 2

Następnie, przed wysłaniem wiadomości, dodajemy nagłówek Reply-To:

objMail.Value("Reply-To") = "Sprzedaż<[e-mail]>"

i uwalniamy zasoby wiadomości:

objMail.Send

Set objMail = Nothing

Kiedy goście klikną przycisk Odpowiedz (Reply) znajdujący się w ich kliencie poczty, wiadomość zostanie wysłana pod adres Reply-To, a nie adres nadawcy określony właściwością From, co pokazano na rysunku 9.8.

Rysunek 9.8. Wiadomość wykorzystująca nagłówek Reply-To

Właściwość Version

Pozostała do omówienia ostatnia właściwość obiektu NewMail, właściwość Version, która zwraca wersję biblioteki CDONTS. Ta właściwość, przeznaczona tylko do odczytu, przyjmuje następującą formę:

ObjMail.Version

ObjMail musi być ważnym obiektem NewMail. Zwracaną przez funkcję wartością jest wersja biblioteki, tak więc poniższy kod:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

Response.Write "<H2>Ten serwer korzysta z wersji: " _

& objMail.Version & " CDONTS</H2>"

%>

wyświetli używaną wersję CDONTS, jak to pokazano na rysunku 9.9.

Rysunek 9.9. Wyświetlenie właściwości Version

Metody obiektu NewMail

Metody obiektu NewMail umożliwiają podjęcie odpowiednich działań związanych z tym obiektem. Metody te są omówione poniżej, a ich podsumowanie przedstawia tabela 9.3.

Tabela 9.3. Metody obiektu NewMail

Metoda	Przeznaczenie
Send	Wysyła wiadomość e-mail.
AttachFile	Pozwala na załączenie pliku do wysyłanej wiadomości.
AttachURL	Załącza pliki, które są częścią wiadomości HTML.
SetLocaleIDs	Określa informację o lokalizacji.

Metoda Send

Jak mogłeś przekonać się z treści tego rozdziału, metoda Send wykorzystywana jest do wysyłania wiadomości e-mail. Ma ona następującą składnię:

ObjMail.Send From, To, Subject, Body, Importance

ObjMail musi być obiektem NewMail. Wszystkie parametry tej metody są fakultatywne. Jak widziałeś, każdemu z parametrów odpowiada właściwość, dzięki której możesz określić jego wartość.

Wobec tego kod:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

ObjMail.Send "[e-mail]", "[e-mail]", "Wiadomość testowa", _

"Tekst wiadomości!", 2

Set objMail = Nothing

%>

jest funkcjonalnie tożsamy z tym kodem:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Wiadomość testowa"

objMail.Body = "Tekst wiadomości!"

objMail.Importance = 2

objMail.Send

Set objMail = Nothing

%>

Możesz określić każdy z parametrów w metodzie lub we właściwościach. Jeśli chcesz określić wartość właściwości Importance w metodzie, a wszystkie inne parametry osobno jako właściwości, wykorzystaj przecinki w celu zaznaczenia pustych pozycji, tak jak tutaj:

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Wiadomość testowa"

objMail.Body = "Tekst wiadomości!"

objMail.Send , , , , 2

Set objMail = Nothing

%>

Z wyjątkiem parametru To, wszystkie parametry tej metody unieważniają wartości określone we właściwościach. Jeśli użyta została zarówno właściwość To, jak i parametr metody, wiadomość wysłana zostanie pod adresy znajdujące się w obydwu miejscach.

Metoda AttachFile

Metoda AttachFile łączy w sobie mechanizmy, które pozwolą ci dołączyć pliki do wiadomości e-mail. Metoda ta ma następującą składnię:

ObjMail.AttachFile FileLocation, FileName, EncodingType

ObjMail musi być zatwierdzonym obiektem NewMail biblioteki CDONTS. Parametr FileLocation jest wymagany i określa fizyczne położenie pliku, natomiast parametr FileName jest dodatkowy. Jeśli został podany, stanowi wyświetlaną w programie poczty nazwę załącznika. Jeśli nie wpiszesz tego parametru, wyświetlana będzie nazwa pliku. Parametr EncodingType również nie jest obowiązkowy, a używa się go do zaznaczenia typu kodowania. Domyślnie ustawioną wartością 0, co oznacza kodowanie UUEncode. Jeśli ustawisz tutaj wartość 1, wykorzystane zostanie kodowanie Base 64.

Przykładowy kod przedstawiony poniżej załącza do wiadomości plik, któremu nadano nazwę Company Logo.

<%

Option Explicit

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

objMail.To = "[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

objMail.Subject = "Twój plik"

objMail.Body = "Dołączono żądany plik."

objMail.AttachFile "e:\inetpub\logo.gif", "Company Logo"

objMail.Send

Set objMail = Nothing

%>

Na wstępie używamy instrukcji Option Explicit, wymaganej podczas deklaracji zmiennych:

Option Explicit

Następnie deklarowany jest obiekt NewMail i tworzona jest jego kopia:

Dim objMail

Set objMail = Server.CreateObject("CDONTS.NewMail")

Ustawiane są właściwości To i From:

objMail.To = "[e-mail]"

objMail.From = "[e-mail]"

Następnie ustawiane są właściwości Subject i Body:

objMail.Subject = "Twój plik"

objMail.Body = "Dołączono żądany plik."

Używamy metody AttachFile, aby dołączyć plik do wiadomości. Pierwszy parametr to ścieżka fizyczna do załączanego pliku. Drugi jest nazwą, którą przydzielamy plikowi:

objMail.AttachFile "e:\inetpub\logo.gif", "Company Logo"

Wiadomość jest wysyłana i zasoby wykorzystywane przez obiekt są zwalniane:

objMail.Send

Set objMail = Nothing

Wiadomość, którą otrzymuje odbiorca pokazana jest na rysunku 9.10. Zwróć uwagę na nazwę załączonego pliku.

Rysunek 9.10. E-mail z załącznikiem

Metoda AttachURL

Jeśli wysyłasz wiadomość HTML, możesz chcieć włączyć w jej treść grafiki lub inne pliki. Jednym ze sposobów na dokonanie tego jest określenie ścieżki do pliku w Internecie przy użyciu odpowiedniego znacznika, na przykład Image. Innym sposobem jest włączenie pliku wprost do samej wiadomości. Robi się to poprzez metodę AttachURL, która pozwala na dodanie pliku do wiadomości tak, że staje się on częścią treści HTML. Metoda ta ma następującą składnię:

ObjMail.AttachURL PathToFile, FileName, ContentBase, EncodingType

ObjMail musi być ważnym obiektem NewMail biblioteki CDONTS. Parametr PathToFile jest wymagany i określa fizyczne położenie pliku. Parametr FileName jest użytą w HTML nazwą pliku i on również jest w metodzie wymagany. Wpisanie ContentBase nie jest wymagane, a stanowi ono bazę adresu URL dla załącznika. Podobnie nie musisz wpisywać wartości dla EncodingType. Jego wartość domyślna wynosi 0, co oznacza kodowanie UUEncode. Możesz jednak wykorzystać kodowanie Base 64, ustawiając dla tego parametru wartość 1.

Powiedzmy, że stworzyłeś wiadomość, której treścią jest poniższy HTML:

TheMessage = "<HTML>" _

& "<HEAD>" _

& "<TITLE>Mamy wyprzedaż</TITLE>" _

& "</HEAD>" _

& "<BODY>" _

& <img src=logo.gif>

& "<H1><CENTER>Wszystko tańsze o<STRIKE>30%</STRIKE> 50% !</CENTER></H1>" _

& "<HR>" _

& "<P>Stój więc! <A HREF=""http://www.na.com"">kliknij tutaj!</A></P>" _

& "</BODY>" _

& "</HTML>"

Zauważ, że HTML zawiera znacznik Image. Możesz wykorzystać metodę AttachURL, aby załączyć tą grafikę do wiadomości e-mail:

ObjMail.AttachURL "e:\inetpub\logo.gif", "logo.gif"

Od tej pory grafika jest częścią wiadomości HTML.

Metoda SetLocaleID

Metoda SetLocaleID jest używana do określenia odpowiednich formatów liczb, waluty, daty i innych, obowiązujących dla wiadomości. Metoda ma następującą składnię:

ObjMail.SetLocaleID LocaleID

ObjMail musi być obiektem typu NewMail. LocaleID jest liczbą typu long i reprezentuje format wyświetlania wiadomości w zależności od lokalizacji.

Obiekt NewMail w działaniu

Jeśli przeczytałeś ten rozdział, to wpadłeś już zapewne sam na wiele zastosowań obiektu NewMail. Umiejętność uzupełnienia twojej witryny WWW o wiadomości e-mail może podnieść jej jakość na wiele różnych sposobów.

Wiele witryn WWW używa obiektu NewMail w celu przenoszenia prośby gości o udzielenie informacji. Narzędzie, którego ja używam, prezentuje odwiedzającym formularz, w który mogą wpisać swój adres e-mail, imię i nazwisko, numer telefonu i inne dane oraz swoją wiadomość. Następnie narzędzie zachęca gości do wybrania z listy tematu pasującego do ich wiadomości. Lista jest elementem formularza wyboru. Gościom wyświetlana jest tekstowa lista tematów, ale adres e-mail dla danego tematu przesyłany jest razem z formularzem. Tak więc inna osoba może odpowiadać za każdy z tematów. E-mail może być wysłany również do wielu osób, w tym wypadku ich adresy należy oddzielić od siebie średnikiem.

Jeśli więc element formularza nosiłby nazwę Topic, mógłbyś ustawić według niego właściwość To:

ObjMail.To = Request.Form("Topic")

Często również wykorzystuje się obiekt NewMail w celu wysłania powiadomienia o wystąpieniu określonego zdarzenia. Na przykład w witrynach handlowych konieczne jest zapamiętanie w bazie danych informacji o zamówieniu, ale może również okazać się, że należy wysłać wiadomość do osoby odpowiedzialnej za sklep, aby poinformować ją o konieczności przetworzenia zamówienia. Pewnie nie będziesz chciał wysyłać pocztą całego zamówienia, ponieważ może ono zawierać informacje zastrzeżone, jak choćby numery kart kredytowych.

W rozdziale 7. przyjrzeliśmy się tworzeniu dokumentu Word przy użyciu kopii tego obiektu, wykorzystując przy tym metodę CreateObject obiektu Server. Dokument był tam generowany na bazie formularza w postaci listu wyświetlanego następnie odwiedzającemu. Mógłbyś jednak zmodyfikować ten kod w taki sposób, aby otrzymywał on dokument pocztą elektroniczną. Pamiętaj, że twoi goście mogą dysponować rozmaitymi systemami, na których zainstalowano różnego rodzaju narzędzia, tak więc wykorzystanie szerokiej gamy metod dla jednego zadania może być w tym względzie bardzo użyteczne.

Zastanów się nad wykorzystywaniem wiadomości HTML zamiast zwykłego tekstu. Jest to o wiele lepsze, zwłaszcza jeśli chodzi o materiały reklamowe, a nie wymaga przecież dużej pracy. Użyj jedynie prostego narzędzia HTML podczas projektowania strony. Następnie przeglądnij źródło strony i skopiuj oraz wklej je do twojej strony ASP. Zamień je na ciąg i wpisz go do właściwości Body. Ta prosta zmiana może spowodować, że twój e-mail będzie się wyróżniał spośród wielu innych, które otrzymał odbiorca.

Obiekt NewMail można wykorzystywać również do rozrywki, tworząc strony z kartkami pocztowymi lub kartami urodzinowymi. Te strony pozwalają gościowi wysyłać wiadomości do przyjaciół lub kolegów. E-mail informuje odbiorcę o tym, że otrzymali kartę urodzinową, kartkę pocztową lub jakąś inną, którą mogą odebrać na twojej witrynie. Następnie klikają łącze znajdujące się w treści wiadomości e-mail, które przenosi ich na twoją witrynę. Tam widzą wiadomość pozostawioną przez pierwszego jej gościa. Technika ta nie tylko pozwala gościom powrócić na witrynę, ale również wprowadza na nią nowych gości — a wszystko, czego przy tym potrzebuje, to formularz dla pierwszego gościa, gdzie mógłby wybrać typ kartki i jej tekst. Następnie użyć można obiektu NewMail w celu wysłania wiadomości do odbiorcy kartki. Kiedy goście powrócą na witrynę, ujrzą stronę ASP zawierającą informacje przekazane przez pierwszego przeglądającego.

Łącząc ze sobą omówione do tej pory obiekty dysponujesz prawie nieograniczonymi możliwościami tworzenia aplikacji ASP.

Rozdział 10.
Składniki ASP

Obiekty zwiększające możliwości stron ASP

Serwer IIS posiada rozmaite składniki, które wspierają proces tworzenia stron ASP. Jeden z nich, obiekt CDO, poznaliśmy w poprzednim rozdziale. Ale IIS wyposażono również w zbiór mniejszych składników, z których możesz skorzystać w kodzie podczas realizacji różnego rodzaju zadań. W tym rozdziale skoncentrujemy się na tych pomniejszych składnikach. Tabela 10.1. prezentuje te składniki oraz to, gdzie można je wykorzystać.

Tabela 10.1. Składniki ASP

Składnik	Przeznaczenie
Browser Capabilities	Dostarcza informacji o używanej przez gościa przeglądarce oraz o jej możliwościach.
Ad Rotator	Dostarcza metod pozwalających na umieszczanie banerów w witrynie.
Page Counter	Pozwala na wyświetlanie i śledzenie liczby gości strony.
Counters	Dostarcza mechanizmów pozwalających na zachowywanie liczby, która ma być inkrementowana poprzez aplikację ASP.
Content Linking	Pozwala na stworzenie serii stron zorganizowanych na kształt książki i zaspokaja wszystkie potrzeby związane z poruszaniem się po tych stronach.
Content Rotator	Pozwala na włączenie do strony lub do jej elementu zawartości losowej.
MyInfo	Dostarcza obiektu wraz z licznymi właściwościami, których możesz użyć w celu zapamiętania informacji o tobie i twojej firmie.

Składnik Browser Capabilities

Składnik Browser Capabilities dostarcza informacji o przeglądarce gościa oraz o systemie, którym dysponuje. Poniżej zaprezentowano proste wywołanie tego składnika:

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

Browser = BC.Browser & " " & BC.Version

FramesSupport = BC.Frames

Platform = BC. Platform

Kopia składnika Browser Capabilities jest tworzona przy użyciu metody CreateObject:

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

Wywołanie tworzy kopię klasy BrowserType serwera MSWC i wpisuje ją do zmiennej obiektowej BC. Po wywołaniu w zmiennej Browser ustawiana jest nazwa i wersja przeglądarki używanej przez gościa:

Browser = BC.Browser & " " & BC.Version

W zmiennej FramesSupport ustawiana jest wartość informująca o tym, czy przeglądarka gościa obsługuje ramki:

FramesSupport = BC.Frames

Dodatkowo w zmiennej Platform zapisywana jest nazwa systemu operacyjnego gościa. Jest to realizowane przy użyciu właściwości Platform obiektu Browser Capabilities:

Platform = BC.Platform

Składnik Browser Capabilities działa w bardzo prosty sposób. Wyszukuje zmienną nagłówka HTPP o nazwie User Agent, która zawiera kodowany w pewnym stopniu wiersz z informacjami o gościu. Wyszukana wartość jest następnie wykorzystywana do połączenia w pliku .ini o nazwie browscap.ini, który jest plikiem tekstowym zawierającym informacje konfiguracyjne dla wielu rozmaitych systemów operacyjnych i przeglądarek. Plik browscap.ini musi znajdować się w tym samym katalogu, co plik biblioteki składnika browscap.dll.

Jeśli używasz Internet Explorera w systemie Windows NT, zawartość twojej zmiennej User Agent może wyglądać tak:

Mozilla/4.0 (compatible; MSIE 4.01; Windows NT)

Składnik przegląda plik browscap.ini w poszukiwaniu takiego zapisu:

[Mozilla/4.0 (compatible; MSIE 4.01; Windows NT)*]

Poniżej znajduje się następująca informacja o konfiguracji systemowej:

parent=IE 4.0

minorver=01

platform=WinNT

Zwróć uwagę na pierwszy wiersz określający przodka (parent). Informuje on o obecności w pliku browscap.ini pozycji o nazwie IE 4.0. Biblioteka użyje informacji zapisanych tutaj, a w przypadku braku którejś z nich, użyje wartości w przodku tego typu.

W katalogu nadrzędnym zapisana zostanie konfiguracja dla tego jednego systemu:

browser=IE

Version=4.0

majorver=#4

minorver=#0

frames=TRUE

tables=TRUE

cookies=TRUE

backgroundsounds=TRUE

vbscript=TRUE

javascript=TRUE

javaapplets=TRUE

ActiveXControls=TRUE

Win16=False

beta=False

AK=False

SK=False

AOL=False

crawler=False

CDF=True

Jeśli korzystałeś z przeglądarki Netscape Navigator w systemie Windows 95, nagłówek zwróci tą wartość:

Mozilla/4.0 * (Win95; U)

Składnik Browser Capabilities będzie szukał tej wartości w pliku browscap.ini i znajdzie taki zapis:

parent=Netscape 4.0

platform=Win95

Zauważ, że w pozycji przodka znajduje się teraz nazwa Netscape 4.0. Składnik poszuka tej wartości dla innych właściwości i znajdzie następujące pozycje:

browser=Netscape

version=4.0

majorver=#4

minorver=#0

frames=TRUE

tables=TRUE

cookies=TRUE

backgroundsounds=FALSE

vbscript=FALSE

javascript=TRUE

javaapplets=TRUE

ActiveXControls=FALSE

beta=False

Możesz użyć składnika Browser Capabilities przy pisaniu kodu, który określa możliwości systemu gościa. Spójrz na ten przykładowy kod:

<%

Option Explicit

Dim BC

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

Response.Write "Przeglądarka: " & BC.Browser & " " & BC.Version & "<BR>"

Response.Write "Platforma: " & BC.Platform & "<BR>"

Response.Write "DHTML: " & BC.dhtml & "<BR>"

Response.Write "Ramki: " & BC.frames & "<P>"

Response.Write "Tabele: " & BC.tables & "<BR>"

Response.Write "Cookies: " & BC.cookies & "<BR>"

Response.Write "Dźwięki tła: " & BC.backgroundsounds & "<BR>"

Response.Write "VBScript: " & BC.vbscript & "<P>"

Response.Write "JavaScript: " & BC.javascript & "<BR>"

Response.Write "Dodatki Java: " & BC.javaapplets & "<BR>"

Response.Write "Obiekty sterujące ActiveX: " & BC.activexcontrols & "<BR>"

Response.Write "AOL: " & BC.AOL & "<P>"

Response.Write "Beta: " & BC.Beta & "<BR>"

Response.Write "CDF: " & BC.cdf

%>

Na wstępie kod stwierdza, że deklarowane będą zmienne:

Option Explicit

Następnie tworzymy zmienną o nazwie BC:

Dim BC

W zmiennej BC tworzona jest kopia składnika Browser Capabilities:

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

Do przeglądarki wpisywana jest nazwa i wersja przeglądarki gościa:

Response.Write "Przeglądarka: " & BC.Browser & " " & BC.Version & "<BR>"

Dalej do przeglądarki wpisywana jest platforma, system operacyjny gościa:

Response.Write "Platforma: " & BC.Platform & "<BR>"

Teraz z kolei do przeglądarki wpisywana jest informacja o tym, czy przeglądarka obsługuje dynamiczny HTML. Możliwe dla tej właściwości wartości to prawda (True), fałsz (False) oraz nieznany (Unknown):

Response.Write "DHTML: " & BC.dhtml & "<BR>"

Następny zapis odpowiada na pytanie, czy przeglądarka wyświetla ramki. Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "Ramki: " & BC.frames & "<P>"

Tutaj składnik Browser Capabilities informuje o tym, czy przeglądarka wyświetla tabele. Możliwe wartości to True, False i Unknown:

Response.Write "Tabele: " & BC.tables & "<BR>"

Czy przeglądarka gościa obsługuje znaczniki cookie? Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown. Pamiętaj, że przeglądarka może obsługiwać cookies, ale gość może dysponować narzędziem blokującym te znaczniki:

Response.Write "Cookies: " & BC.cookies & "<BR>"

Czy przeglądarka potrafi odtwarzać dźwięki tła? Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "Dźwięki tła: " & BC.backgroundsounds & "<BR>"

Czy przeglądarka potrafi przetwarzać VBScript po stronie klienta? Zwróć uwagę na to, że mówimy tutaj o stronie klienta, co nie ma nic wspólnego ze stronami ASP, które są przetwarzane przez twój serwer. Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "VBScript: " & BC.vbscript & "<P>"

To samo pytanie tyczy się JavaScriptu. Ponownie odnosimy się do możliwości po stronie klienta. Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "JavaScript: " & BC.javascript & "<BR>"

Czy przeglądarka obsługuje dodatki Javy? Odpowiedź na to pytanie zawarta jest we właściwości JavaApplets składnika Browser Capabilities:

Response.Write "Dodatki Javy: " & BC.javaapplets & "<BR>"

Czy przeglądarka może współpracować ze składnikami ActiveX po stronie klienta? Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "Obiekty sterujące ActiveX: " & BC.activexcontrols & "<BR>"

Czy gość używa AOL? Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "AOL: " & BC.AOL & "<P>"

Czy przeglądarka jest wersji beta? Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "Beta: " & BC.Beta & "<BR>"

I wreszcie, czy przeglądarka obsługuje format CDF? Możliwe wartości dla tej właściwości to True, False i Unknown:

Response.Write "CDF: " & BC.cdf

Rysunek 10.1. przedstawia wyjście tej strony w systemie Windows 98 używającym przeglądarki Netscape Navigator 4.0.

Rysunek 10.1. Wyjście kodu wykorzystującego składnik Browser Capabilities

Rysunek 10.2. Wyjście kodu wykorzystującego składnik Browser Capabilities

Rysunek 10.2 prezentuje wyjście kodu w systemie Windows NT z uruchomionym Internet Explorerem 5.0. Najważniejszą możliwością wykorzystania tego kodu jest kierowanie gości do właściwej wersji twojej witryny WWW. Może ona zawierać witrynę optymalizowaną dla Internet Explorera, drugą dla Netscape Navigatora, trzecią dla WebTV i kolejną dla pozostałych typów przeglądarek. Możesz to zrobić wykorzystując kod taki jak ten:

<%

Option Explicit

Dim BC

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

If BC.Browser = "IE" then

Response.redirect "./IE/index.asp"

ElseIf BC.Browser = "Netscape" then

Response.redirect "./Netscape/index.asp"

ElseIf BC.Browser = "WebTV" then

Response.redirect "./WebTV/index.asp"

Else

Response.redirect "./other/index.asp"

End If

%>

Na wstępie wymagana jest deklaracja zmiennych:

Option Explicit

Tworzona jest zmienna o nazwie BC:

Dim BC

Zmienna wykorzystana jest do stworzenia kopii obiektu Browser Capabilities:

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

Następnie zapytujemy właściwość Browser obiektu Browser Capabilities, czy używana przeglądarka to Internet Explorer:

If BC.Browser = "IE" then

Jeśli tak, to gość jest readresowany do podkatalogu zawierającego strony dla tej przeglądarki:

Response.redirect "./IE/index.asp"

W innym wypadku kod sprawdza, czy używana przeglądarka to Netscape Navigator:

ElseIf BC.Browser = "Netscape" then

Jeśli to prawda, gość odsyłany jest do katalogu Netscape:

Response.redirect "./Netscape/index.asp"

Coraz bardziej popularną przeglądarką staje się WebTV. Jeśli szerokie grono twych gości korzysta z tego narzędzia, stanowczo musisz dysponować witryną w wersji odpowiadającej ich potrzebom:

ElseIf BC.Browser = "WebTV" then

Jeśli jest to ich typ przeglądarki, są readresowani do podkatalogu WebTV:

Response.redirect "./WebTV/index.asp"

w przeciwnym razie gości odsyła się do domyślnego widoku twojej witryny:

Response.redirect "./other/index.asp"

Kolejnym powodem do readresowania twoich gości do określonej wersji witryny są różnice w technologiach. Jeśli martwisz się o to, czy starsze przeglądarki będą mogły korzystać z twojej witryny, to metodą na zróżnicowanie wyglądu twojej witryny jest sprawdzenie obsługi tabel i ramek. Zwróć uwagę na ten kod:

<%

Option Explicit

Dim BC

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

If BC.Tables = "True" and BC.Frames = "True" then

Response.Redirect "./full/index.asp"

ElseIf BC.Tables = "True" then

Response.Redirect "./noframes/index.asp"

Else

Response.Redirect "./none/index.asp"

End If

%>

Jak zwykle wymagana jest deklaracja zmiennych:

Option Explicit

Tworzona jest zmienna BC:

Dim BC

i ustawiany jest w niej obiekt Browser Capabilities:

set BC = server.createobject("MSWC.BrowserType")

Zaczynamy od pytania podstawowego. Czy przeglądarka obsługuje tabele i ramki?

If BC.Tables = "True" and BC.Frames = "True" then

Jeśli przeglądarka obsługuje zarówno jedno, jak i drugie, gość odsyłany jest tutaj:

Response.Redirect "./full/index.asp"

Następnie cofamy się o jeden poziom w technologii. Ramki pojawiły się później niż tabele, usuwamy więc z równania pytanie o ramki i sprawdzamy, czy przeglądarka obsługuje przynajmniej tabele:

ElseIf BC.Tables = "True" then

Jeśli tak jest, wykorzystujemy metodę Redirect obiektu Response w celu odesłania gości do odpowiedniego miejsca:

Response.Redirect "./noframes/index.asp"

W innym wypadku przeglądarka gościa nie obsługuje żadnej z tych technologii i wtedy odsyłamy go do podstawowej wersji naszej witryny:

Else

Response.Redirect "./none/index.asp"

Pamiętaj, że składnik szuka pozycji User Agent w pliku .ini i dopasowuje ją do wartości zmiennej User Agent zwróconej przez nagłówek HTPP. Plik .ini jest jedynie plikiem tekstowym zawierającym zbiór różnego rodzaju wydruków, co oznacza, że jeśli nie będziesz się nim zajmował — plik szybko stanie się przestarzały. Faktycznie, jeśli instalujesz nowy IIS, prawdopodobnie będzie on dysponował przestarzałą wersją pliku .ini. Jeśli więc korzystasz z tego narzędzia, musisz dokładać starań, aby plik był stale aktualny.

Jednym z miejsc, w których możesz otrzymać uaktualnienie jest cyScape, Inc. (http://www.cyscape.com/browscap). Firma często udostępnia nową wersję pliku browscap.ini wraz z dodatkami i poprawkami. Możesz zgłosić chęć otrzymywania uaktualnienia przez e-mail, wtedy firma powiadamia cię o pojawieniu się nowych wersji pliku. cyScape dysponuje również własną wersją składnika Browser Capabilities, która zawiera dodatkowe właściwości, inne niż te omówione w bieżącym podrozdziale.

Modyfikacja pliku browser.ini

Możesz również sam uaktualnić plik. Pamiętaj, że jest to tylko plik tekstowy, który musi mieć określony format. Jeśli chcesz go zmodyfikować, najpierw stwórz sobie jego kopię zapasową. Wtedy możesz wykorzystać poniższy opis w celu modyfikacji poszczególnych sekcji pliku.

Komentarzem w pliku jest każdy wiersz rozpoczynający się średnikiem:

;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

;;; Definicja mojej przeglądarki ;;

;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

Każda część pliku zawiera albo nagłówek User Agent, albo definicję przodka. Mógłbyś na przykład zdefiniować przeglądarkę, której nie było na liście, a dla której zwracany byłby następujący ciąg w User Agent:

[My Browser/1.2.2beta (Windows 95)]

Zwróć uwagę na to, że definicja sekcji jest umieszczona w nawiasie kwadratowym. W następnej kolejności pojawiają się właściwości sekcji. Kontynuuj ich wypisywanie dopóki nie pojawi się kolejny nagłówek sekcji. Mógłbyś zdefiniować właściwości twojej sekcji w następujący sposób:

parent=MyBrowser 1.0

platform=Win95

beta=True

Zwróć uwagę na szczególną pozycję o nazwie parent (przodek), która informuje o tym, że gdzieś w pliku .ini znajduje się pozycja MyBrowser 1.0. Przejdź do tej pozycji i użyj wszystkich właściwości o ile nie określiłem jakiejś w tej sekcji. W następnej kolejności określona została platforma oraz typ przeglądarki, beta.

Gdzieś w pliku .ini musimy dodać sekcję określającą przodka. Pasuje ona dokładnie do nazwy użytej tutaj, a wygląda następująco:

[MyBrowser 1.0]

browser=MyBrowser

version=1.0

majorver=#1

minorver=#0

frames=FALSE

tables=TRUE

cookies=TRUE

backgroundsounds=FALSE

vbscript=TRUE

javascript=FALSE

javaapplets= FALSE

Platform=Windows95

beta=False

Zauważ, że niektóre pozycje są powtórzone tutaj, w przodku. Te, których użyto w rzeczywistej definicji unieważniają pozycje przodka, który po prostu zapamiętuje domyślne wartości nie zdefiniowane ponownie przez pozycję potomka.

Składnik Ad Rotator

Składnik Ad Rotator udostępnia narzędzi do zarządzania paskami reklamowymi (banerami) pojawiającymi się na stronie WWW. Składnik będzie losowo wyświetlał pasek na stronie ASP za każdym razem, kiedy ktoś uzyskuje do niej dostęp. Składnik używa oddzielnego pliku harmonogramu, który stworzony jest w celu określenia częstości wyświetlania jednych banerów względem drugich. Wywołanie składnika Ad Rotator wygląda następująco:

set objAdRot = server.createobject("MSWC.AdRotator")

Response.Write objAdRot.GetAdvertisement("./html/AdFiles/AdFile.txt)

Pierwszy wiersz tworzy kopię klasy AdRotator będącej klasą MSWC, umieszczając ją w zmiennej obiektowej o nazwie objAdRot:

set objAdRot = server.createobject("MSWC.AdRotator")

Następnie wywoływana jest metoda GetAdvertisement w celu wyszukania informacji o pasku reklamowym, który będzie wyświetlany. Zwracana wartość wpisana zostaje do przeglądarki przy użyciu metody Write obiektu Response:

Response.Write objAdRot.GetAdvertisement("./html/AdFiles/AdFile.txt)

A oto ta wpisywana do przeglądarki wartość:

<A HREF="http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/AdRedirect.

asp?

url= http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/HA.html

&image= http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/ha.gif" >

<IMG SRC=" http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/ha.gif"

ALT="Get your organization online" WIDTH=468 HEIGHT=60 BORDER=0>

Metodzie GetAdvertisement przekazywany jest jeden parametr, ścieżka do pliku Schedule, zawierającego listę wyświetlanych banerów oraz informacje o częstości wyświetlania każdego z nich. Plik Schedule zawiera również działania, jakie należy podjąć w chwili, gdy gość kliknie baner, a także rozmiar prezentowanego obrazka. Metoda GetAdvertisement sprawdza wszystkie wartości pliku Schedule i wytwarza pokazane powyżej wyjście.

Zawartość pliku Schedule w tym autentycznym przykładzie zaprezentowano tutaj:

Redirect http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/AdRedirect.asp

width 468

height 60

border 0

*

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/ha.gif

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/HA.html

Get your organization online

10

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/sgianim.gif

http://www.silkgraph.com

Silkscreen Graphics Inc.

10

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/forrent.gif

mailto:[e-mail]

Space For Rent

10

Pierwsza sekcja pliku Schedule zawiera informacje konfiguracyjne. Pierwszy wiersz określa ścieżkę do strony, do której goście są odsyłani po kliknięciu paska reklamowego:

Redirect http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/AdRedirect.asp

Za pomocą zbioru QueryString stronie przekazywana jest nazwa klikniętego obrazka oraz adres, do którego należy po tej akcji przejść.

Drugi i trzeci wiersz pierwszej sekcji określa szerokość i wysokość paska reklamowego:

width 468

height 60

Czwarty wiersz określa jego obwódkę:

border 0

Spójrz na poprzedni HTML wytworzony przez metodę GetAdvertisement, a zobaczysz w nim informacje konfiguracyjne. Pojedyncza gwiazdka zakańcza sekcję konfiguracyjną:

*

Dalej w pliku znajduje się lista banerów z ich harmonogramem. Pierwszy wiersz każdej pozycji banera jest ścieżką dostępu do niego:

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/ha.gif

Potem pojawia się lokalizacja WWW, do której ostatecznie goście będą readresowani po kliknięciu banera:

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/HA.html

W trzecim wierszu znajduje się tekst etykietki:

Get your organization online

Czwarty wiersz zawiera proporcjonalną liczbę określającą częstość wyświetlania jednego banera w stosunku do innych:

10

Wyjście wytworzone przez tą pozycję pliku obrotu banera pokazane jest na rysunku 10.3. Zwróć uwagę na baner znajdujący się na szczycie tego rysunku. Jest on tworem pierwszej pozycji pliku obrotu, tak więc tekst etykiety zgadza się z tym, co pokazano na rysunku, a na pasku statusu widać adres URL, z którym łączy się baner.

Rysunek 10.3. Pierwszy obrót paska reklamowego

Jeśli spojrzysz wstecz na całość pliku Schedule, zauważysz, że opisana wyżej struktura się powtarza. Następny punkt wyświetli grafikę:

http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/sgianim.gif

Jeśli gość kliknie tą grafikę, zostaje odesłany do następującego adresu URL:

http://www.silkgraph.com

Tekst etykietki dla grafiki:

Silkscreen Graphics Inc.

Relatywna liczba wyświetleń tej grafiki w porównaniu z innymi jest taka:

10

Ta pozycja wyświetli widok strony pokazany na rysunku 10.4. Zauważ, że grafika odpowiada treści pliku obrotu. Poza tym zwróć uwagę, że jest to ta sama strona, na której prezentowany był poprzedni baner. Za każdym razem, gdy strona jest przeglądana, pojawia się na niej inna grafika, mianowicie ta, która dawno nie była wyświetlana.

Rysunek 10.4. Drugie ogłoszenie z pliku obrotu

Ponadto każda strona miała zaplanowaną tą samą proporcję wyświetleń, 10, ale tak być nie musi. Możesz dla jednej strony ustawić wartość 20, a dla pozostałych dwóch 10. Oznaczałoby to, że pierwsza strona ukazywałaby się dwa razy częściej niż dwie pozostałe.

Pamiętaj, że pierwszy wiersz pliku Schedule określa miejsce, do którego odsyłani są goście, gdy klikną pasek reklamowy:

Redirect http://www.netstats2000.com/nmaha/html/AdFiles/AdRedirect.asp

width 468

Ta strona ASP normalnie nie zawiera wyjścia. Daje ci ona możliwość zapisywania kliknięć banera (click-through) w bazie danych w celu dalszej analizy. Poniżej przedstawiono przykład takiego kodu.

<%

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "EmpDir", "sa", "yourpassword"

conn.execute "insert into Referrals (ReferredTo) values ('" _

& Request.QueryString("url") & "')"

response.redirect(Request.QueryString("url"))

%>

Na początku kod łączy się z bazą danych:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "EmpDir", "sa", "yourpassword"

Następnie kod dodaje rekord do tabeli o nazwie Referrals, zawierający nazwę banera klikniętego przez gościa:

conn.execute "insert into Referrals (ReferredTo) values ('" _

& Request.QueryString("url") & "')"

W końcu goście są readresowani do miejsca położenia klikniętego banera w witrynie WWW:

response.redirect(Request.QueryString("url"))

Pomyśl o innych polach, które chciałbyś zawrzeć w tej pozycji. Na przykład prawdopodobnie będziesz chciał zapisywać datę i godzinę kliknięcia banera przez gościa. Możesz również wykorzystać składnik Browser Capabilities, omówiony we wcześniejszym podrozdziale, w celu zapisywania obszernych informacji na temat narzędzi gościa, który kliknął pasek reklamowy.

Z drugiej strony może chciałbyś dysponować stroną, na której reklamujący się mogliby sprawdzić ile razy ich baner był kliknięty. Taką stronę prezentuje rysunek 10.5.

Rysunek 10.5. Przykładowa strona raportu kliknięć

Domyślnie strona ładuje się wyświetlając datę w skali rocznej. Kiedy goście klikną przycisk Wyświetl raport, zobaczą wynik ich zapytania pokazany na rysunku 10.6.

Rysunek 10.6. Wynik zapytania o ilość kliknięć

Kod strony wyśle zapytanie do bazy danych o oparciu o informacje przesłane w formularzu. Kod strony również musi wyświetlać informacje w skali rocznej. Główny blok kodowy jest następujący:

<%

Option Explicit

Dim conn

Dim RSHits

Dim TheMessage

Dim StartDate

Dim EndDate

If Not IsEmpty(Request.Form("DisplayReport")) Then

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

conn.open "EmpDir", "sa", "yourpassword"

set RSHits = conn.Execute("select Count(ReferralID) as TheCount " _

& "from Referrals " _

& "where UserName = '" & Request.Form("UserName") & "' " _

& "and HitDate >= '" & Request.Form("StartDate") & "' " _

& "and HitDate <= '" & Request.Form("EndDate") & "' ")

TheMessage = " W tym okresie zarejestrowano" _

& RSHits("TheCount") & " kliknięć."

else

TheMessage ="Wprowadź nazwę użytkownika oraz graniczne daty, dla" _

& "dla którego chcesz poznać liczbę kliknięć."

End If

StartDate = "1/1/" & Year(Date)

EndDate = Date

%>

Na wstępie wykorzystujemy dyrektywę Option Explicit:

Option Explicit

Następne deklarujemy zmienną zapamiętującą połączenie z bazą danych:

Dim conn

Dalej deklarujemy zmienną przechowującą informacje z bazy danych:

Dim RSHits

Zmienna wiadomości będzie wyświetlała w przeglądarce instrukcje lub wynik zapytania:

Dim TheMessage

Kolejne dwie zmienne będą przechowywały domyślną datę początkową:

Dim StartDate

i datę końcową:

Dim EndDate

Strona ma dwa stany. W stanie początkowym strona właśnie została wyświetlona i goście muszą ujrzeć instrukcje postępowania. W stanie przesyłania goście wysyłają formularz, a my musimy go przetworzyć. Stan strony określamy sprawdzając w zbiorze Form, czy przycisk wyświetlający raport (DisplayReport) został naciśnięty.

If Not IsEmpty(Request.Form("DisplayReport")) Then

Jeśli element zbioru formularza nie jest pusty, formularz został przesłany. W tym wypadku musimy połączyć się z bazą danych, aby ustalić liczbę kliknięć. Tworzony jest obiekt Connection:

set conn = server.createobject ("adodb.connection")

który łączy się z żądaną bazą danych:

conn.open "EmpDir", "sa", "yourpassword"

Uruchamiane jest zapytanie, które zwraca liczbę rekordów dla poszczególnego użytkownika pomiędzy wybranymi przez niego datami:

set RSHits = conn.Execute("select Count(ReferralID) as TheCount " _

& "from Referrals " _

& "where UserName = '" & Request.Form("UserName") & "' " _

& "and HitDate >= '" & Request.Form("StartDate") & "' " _

& "and HitDate <= '" & Request.Form("EndDate") & "' ")

Następnie do zmiennej wpisywany jest wyświetlany gościom tekst, który zawiera wyszukane w bazie danych informacje o kliknięciach:

TheMessage = " W tym okresie zarejestrowano" _

& RSHits("TheCount") & " kliknięć."

Jeśli formularz nie został przesłany, w zmiennej wiadomości ustawiana jest instrukcja postępowania:

else

TheMessage ="Wprowadź nazwę użytkownika oraz graniczne daty, dla" _

& "dla którego chcesz poznać liczbę kliknięć."

W każdym z przypadków musimy utworzyć zmienne StartDate i EndDate. Jako datę początkową ustawiamy pierwszy dzień bieżącego roku:

StartDate = "1/1/" & Year(Date)

a jako datę końcową bieżącą datę systemu:

EndDate = Date

Następnie używamy wbudowanej w HTML metody Write obiektu Response w celu wysłania zmiennej wiadomości do przeglądarki:

<P><B><% Response.Write TheMessage %></B>

Wartość daty początkowej wpisywana jest w pole tekstowe StartDate:

<INPUT TYPE=TEXT NAME="StartDate" VALUE="<% Response.Write

StartDate %>"

SIZE=40 MAXLENGHT=50>

Następnie ustalamy domyślną datę końcową w parametrze wartości:

<INPUT TYPE=TEXT NAME="EndDate" VALUE="<% Response.Write EndDate %>"

SIZE=40 MAXLENGHT=50>

Składnik Page Counter

Składnik Page Counter pozwala w prosty sposób śledzić i wyświetlać liczbę trafnych wywołań strony WWW. Ten składnik nie jest instalowany domyślnie wraz z serwerem IIS. Jest on częścią zestawu IIS Resource Kit, który możesz znaleźć na witrynie Microsoftu lub, jeśli zamawiasz Microsoft Technet, znajduje się na CD-ROM-ie. Składnik możesz zainstalować kopiując plik z płyty CD-ROM położony w \IIS Resource Kit\Component\Page Counter\DLL\i386\PageCnt.dll, a następnie umieszczając go w twoim katalogu WinNT\System32. Wtedy możesz zarejestrować składnik przy użyciu polecenia Uruchom (Run) z menu Start, wprowadzając tekst Regsvr32 PageCnt.dll.

Powinieneś ujrzeć wiadomość o pomyślnym zarejestrowaniu składnika, którą zaprezentowano na rysunku 10.7. Po zarejestrowaniu biblioteki możesz zacząć korzystać ze składnika w kodzie. Składnik tworzy się podobnie jak inne składniki, to znaczy przy użyciu metody CreateObject obiektu Server.

Rysunek 10.7. Pomyślna rejestracja składnika Page Counter

Dokumentacja Microsoftu prezentuje dwa sposoby tworzenia obiektu. Odkryłem, że jeden z nich nie działa, ale przyjrzyjmy się obydwu sposobom na wypadek, gdyby przyszłe wersje używały innych niefunkcjonalnych składni. Poniższa deklaracja aktualnie nie działa:

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("MSWC.PageCounter")

Zmienna MyPageCounter zawiera kopię składnika Page Counter. Druga składnia do tworzenia kopii tego składnika używa innego ciągu aplikacji i klasy:

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

Tu również zmienna MyPageCounter jest obiektem klasy Page Counter.

Biblioteka .dll tworzy wewnętrzny plik tekstowy i zapamiętuje, ile razy strona była przeglądana. Składnik okresowo wrzuca te informacje do pliku tekstowego, tak więc dane zostaną zachowane nawet gdy serwer zostanie wyłączony. Kiedy składnik jest inicjowany, ładuje wartości trafnych wywołań różnych stron.

Aby zapisać wywołanie na stronie musisz użyć metody PageHit składnika Page Counter:

<%

Option Explicit

Dim MyPageCounter

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

MyPageCounter.PageHit

%>

Najpierw instrukcja Option Explicit:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna przechowująca obiekt Page Counter:

Dim MyPageCounter

W zmienną wpisywany jest składnik Page Counter:

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

Metoda PageHit obiektu Page Counter używana jest do inkrementacji liczby dla określonej strony:

MyPageCounter.PageHit

tak więc stan licznika dla tej strony wewnętrznie zwiększany jest o jeden. Składnik zapamiętuje nazwę strony i jej położenie wraz z wartością zapewniającą stronie niepowtarzalność.

Licznik stron nie byłby wiele wart, jeśli nie mógłbyś wyświetlać jego zawartości. W tym celu składnik zawiera metodę Hits. Metoda ta ma następującą składnię:

TheCount = MyPageCounter.Hits(OptPageName)

Zmienna MyPageCounter musi zatwierdzonym obiektem Page Counter. Zwracaną wartością polecenia jest liczba trafnych wywołań strony, która znajdzie się w zmiennej TheCount. Metoda pobiera jeden nieobowiązkowy parametr — nazwę i wirtualną ścieżkę do strony, której ilość wywołań chcemy poznać. Jeśli nie podasz tego parametru, metoda zwróci ilość wywołań bieżącej strony.

Spójrzmy na przykładową witrynę, która korzysta z tego składnika. Na początku strona powitania, którą pokazano na rysunku 10.8.

Rysunek 10.8. Strona powitania przykładowej witryny

Strona powitania zapamiętuje liczbę swoich wywołań, ale informacji tej nie wyświetla. Następna strona przykładowej witryny również zapamiętuje liczbę swoich wywołań, a ponadto wyświetla informacje o wywołaniach obydwu stron witryny. Ta strona pokazana jest na rysunku 10.9. Zauważ, że wyświetlane informacje faktycznie dotyczą obu stron.

Rysunek 10.9. Strona wyświetlająca informacje o ilości wywołań

Kod strony powitania inkrementuje licznik wywołań dla tej strony. Blok kodowy jest taki:

<%

Option Explicit

Dim MyPageCounter

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

MyPageCounter.PageHit

%>

Po pierwsze informujemy kompilator o tym, że deklarowane będą zmienne:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną licznika stron:

Dim MyPageCounter

i tworzymy jej kopię:

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

Licznik strony powitania jest inkrementowany:

MyPageCounter.PageHit

Kod strony informacyjnej inkrementuje licznik tej strony, a następnie wyświetla informacje o trafnych wywołaniach obu stron. Główny blok kodowy wygląda następująco:

<%

Option Explicit

Dim MyPageCounter

Dim CompInfoCount

Dim WelcomeCount

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

MyPageCounter.PageHit

If MyPageCounter.Hits = 1 Then

CompInfoCount = "1 raz"

else

CompInfoCount = MyPageCounter.Hits & " razy"

End If

If MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") = 1 Then

WelcomeCount = "1 raz"

else

WelcomeCount = MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") _

& " razy"

End If

%>

Pierwszy wiersz kodu to instrukcja Option Explicit:

Option Explicit

Następnie deklarowana jest zmienna obiektu licznika stron:

Dim MyPageCounter

Tworzona jest zmienna, która będzie przechowywała liczbę wywołań strony informacyjnej:

Dim CompInfoCount

Ta zmienna będzie zapamiętywała liczbę wywołań strony powitania:

Dim WelcomeCount

Następnie tworzona jest kopia obiektu licznika stron:

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

Metoda PageHit używana jest do inkrementacji liczby wywołań tej strony:

MyPageCounter.PageHit

Następnie musimy stworzyć wiadomości tekstowe, informujące o ilości wywołań obu stron. Metoda Hits obiektu Page Counter wyszukuje tą wartość. Najpierw jednak patrzymy na ilość wywołań tej strony:

If MyPageCounter.Hits = 1 Then

Kod tego bloku If nadaje odpowiednią formę gramatyczną słowu “raz”:

CompInfoCount = "1 raz"

Zauważ, że używamy metody Hits bez parametru, ponieważ na razie zajmujemy się ilością wywołań bieżącej strony:

else

CompInfoCount = MyPageCounter.Hits & " razy"

End If

Dalej te same czynności są realizowane dla strony powitania. Zauważ, że teraz metoda Hits zawiera parametr, wirtualną ścieżkę do strony, której ilość wywołań chcemy poznać:

If MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") = 1 Then

WelcomeCount = "1 raz"

else

WelcomeCount = MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") _

& " razy"

End If

Następnie w HTML-u wypisywana jest informacja o wywołaniach wspólnie z dwoma ciągami:

<P>Ta strona była przeglądana <% response.write CompInfoCount %>.

<BR>Strona powitania była przeglądana <% response.write WelcomeCount

%>.

Składnik Page Counter ma jeszcze jedną metodę, Reset, która wpisuje do licznika strony ponownie wartość zero. Metoda ma następującą składnię:

MyPageCounter.Reset OptPage

Zmienna MyPageCounter musi być zatwierdzonym obiektem Page Counter. Metoda posiada jeden nieobowiązkowy parametr. Określa on wirtualną ścieżkę do strony, której licznik chcesz wyzerować. Jeśli nie podasz tego parametru, wyzerowany zostanie licznik strony bieżącej.

Uzupełnijmy naszą przykładową witrynę o tą metodę, dodając do niej stronę raportu wyszczególniającą ilość wywołań każdej ze stron i pozwalającą gościowi na kasowanie liczników. Taką stronę pokazano na rysunku 10.10. Zawiera ona w pierwszej kolumnie nazwy wszystkich stron, a dalej ilość ich wywołań i łącza pozwalające na wyzerowanie licznika każdej ze stron. Kliknięcie łącza spowoduje wpis do licznika wartości 0, a strona zostanie ponownie wyświetlona. Jeśli na przykład klikniesz łącze Wyczyść dla strony informacyjnej, jej licznik zostanie skasowany, jak to pokazano na rysunku 10.11. Kod strony raportu musi dodać jeden do ilości swoich wywołań, skasować licznik żądanej strony i ponownie wyświetlić ilość wywołań dla każdej strony. Główny blok kodowy jest taki:

<%

Option Explicit

Dim MyPageCounter

Dim CompInfoCount

Dim WelcomeCount

Dim HitReportCount

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

MyPageCounter.PageHit

If not isempty(Request.QueryString("ClearPage")) Then

If Request.QueryString("ClearPage") = "Welcome" Then

MyPageCounter.Reset("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp")

ElseIf Request.QueryString("ClearPage") = "CI" Then

MyPageCounter.Reset("/aspbook/c10/pc/html/company_info.asp")

ElseIf Request.QueryString("ClearPage") = "Report" Then

MyPageCounter.Reset

End If

End If

If MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/company_info.asp") = 1 Then

CompInfoCount = "1 raz"

else

CompInfoCount = MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/company_info.asp") & " razy"

End If

If MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") = 1 Then

WelcomeCount = "1 raz"

else

WelcomeCount = MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") & " razy"

End If

If MyPageCounter.Hits = 1 Then

HitReportCount = "1 raz"

else

HitReportCount = MyPageCounter.Hits & " razy"

End If

%>

Rysunek 10.10. Strona raportu wywołań

Rysunek 10.11. Strona raportu po wyzerowaniu licznika

Na wstępie pojawia się instrukcja Option Explicit:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna dla obiektu Page Counter:

Dim MyPageCounter

Potrzebujemy również zmiennych do zapamiętania ilości wywołań każdej ze stron:

Dim CompInfoCount

Dim WelcomeCount

Dim HitReportCount

Tworzona jest kopia obiektu Page Counter:

Set MyPageCounter = Server.CreateObject("IISSample.PageCounter")

Zapisywane jest wywołanie strony raportu:

MyPageCounter.PageHit

Następnie kod sprawdza, czy któryś licznik powinien być wyzerowany. Łącza służące do kasowania liczników przekazują nazwę strony poprzez pole ClearPage za pomocą zbioru QueryString (będziesz się mógł o tym przekonać nieco później). Jeśli więc pole to nie jest puste, należy skasować licznik strony:

If not isempty(Request.QueryString("ClearPage")) Then

Jeśli wartością pola będzie ciąg Welcome, musi być skasowany licznik strony powitania:

If Request.QueryString("ClearPage") = "Welcome" Then

Zauważ, że metoda Reset musi przekazać parametr określający wirtualną ścieżkę strony, której licznik jest kasowany, ponieważ metoda ta odnosi się do strony innej niż bieżąca:

MyPageCounter.Reset("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp")

Podobne sprawdzenie i akcja realizowane są dla strony informacyjnej:

ElseIf Request.QueryString("ClearPage") = "CI" Then

MyPageCounter.Reset("/aspbook/c10/pc/html/company_info.asp")

Zwróć uwagę na to, że metoda Reset, odnosząca się do strony raportu, nie posiada parametru. Jest to spowodowane tym, że kasujemy ilość wywołań strony bieżącej, tak więc parametr nie jest potrzebny:

ElseIf Request.QueryString("ClearPage") = "Report" Then

MyPageCounter.Reset

Następnie kod przygotowuje odpowiedni tekst informacji o wywołaniach strony informacyjnej:

If MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/company_info.asp") = 1 Then

CompInfoCount = "1 raz"

else

CompInfoCount = MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/company_info.asp") & " razy"

End If

To samo robione jest dla strony powitania:

If MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") = 1 Then

WelcomeCount = "1 raz"

else

WelcomeCount = MyPageCounter.Hits("/aspbook/c10/pc/html/welcome.asp") & " razy"

End If

jak również dla strony raportu:

If MyPageCounter.Hits = 1 Then

HitReportCount = "1 raz"

else

HitReportCount = MyPageCounter.Hits & " razy"

End If

Tabela HTML musi być wypełniona właściwym tekstem dla każdej strony.

<TD WIDTH=164><P>Strona powitania</TD>

<TD WIDTH=164><P><% response.write WelcomeCount %></TD>

<TD WIDTH=164><P><A HREF="./hitreport.asp?ClearPage=Welcome">

<B>Wyczyść</B></A></TD>

<TD WIDTH=164><P>Strona informacyjna</TD>

<TD WIDTH=164><P><% response.write CompInfoCount %></TD>

<TD WIDTH=164><P><A HREF="./hitreport.asp?ClearPage=CI">

<B>Wyczyść</B></A></TD>

<TD WIDTH=164><P>Strona raportu wywołań</TD>

<TD WIDTH=164><P><% response.write HitReportCount %></TD>

<TD WIDTH=164><P><A HREF="./hitreport.asp?ClearPage=Report">

<B>Wyczyść</B></A></TD>

Zauważ, że pierwsza komórka tabeli HTML zawiera jedynie nazwę strony:

<TD WIDTH=164><P>Strona powitania</TD>

Następnie do przeglądarki wpisywana jest informacja o trafnych wywołaniach:

<TD WIDTH=164><P><% response.write WelcomeCount %></TD>

Zwróć również uwagę, że łącze kasowania licznika odnosi się do tej samej strony. Ponadto poprzez zbiór QueryString przekazywana jest wraz z łączem nazwa tej strony, której licznik należy wyzerować:

<TD WIDTH=164><P><A HREF="./hitreport.asp?ClearPage=Welcome">

<B>Wyczyść</B></A></TD>

Składnik Counters

Składnik Counters stanowi prosty interfejs do przechowywania liczb całkowitych, które możesz odczytywać, zapisywać, usuwać i inkrementować we wszystkich stronach twojej witryny, a nawet w granicach aplikacji ASP. Tak jak to było w wypadku ostatniego składnika, również ten jest częścią zestawu IIS Resource Kit. Oto jego lokalizacja:

\IIS Resource Kit\Component\Counters\DLL\i386\counters.dll

Umieść plik w twoim katalogu WinNT\System32, a następnie zarejestruj składnik przy użyciu polecenia Uruchom (Run) z menu Start, wprowadzając zapis Regsvr32 counters.dll. Po pomyślnym zarejestrowaniu składnika, możesz zacząć z niego korzystać.

Składnię do tworzenia składnika Counters przedstawiono poniżej:

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

Kopia składnika Counters tworzona jest przy użyciu metody CreateObject obiektu Server. Metodzie przekazuje się ciąg zawierający aplikację i klasę — MSWC.Counters. Obiekt klasy Counters jest zwracany w zmiennej MyCounter.

Składnik Counters przechowuje wartości liczników w pliku tekstowym położonym w tym samym miejscu, co plik biblioteki. Wartości te dostępne są w każdej stronie twojej witryny WWW, nawet jeśli witryna umiejscowiona jest w innej aplikacji ASP.

Takie zmienne mają zasięg przekraczający zasięg wszystkich innych omówionych do tej pory. Zwróciliśmy już uwagę na zmienne obiektu Session, które są dostępne dla wszystkich stron aplikacji ASP, lecz w czasie trwania określonej sesji. Przyjrzeliśmy się również zmiennym obiektu Application osiągalnym dla wszystkich stron i w czasie trwania wszystkich sesji, ale w obrębie jednej aplikacji ASP. Natomiast zmienne licznika przekraczają te ograniczenia, ponieważ są dostępne dla wszystkich stron bez względu na to, do której aplikacji ASP należą.

Licznik tworzy się wyszukując jego wartości lub je ustawiając. Wyszukiwanie wartości licznika realizuje się przy użyciu metody Get składnika Counters:

TheValue = MyCounter.Get(NameOfCounter)

Zmienna MyCounter musi być kopią zmiennej składnika Counters. Metoda Get pobiera jeden parametr, którym jest nazwa licznika. Metoda zwraca aktualną wartość licznika i umieszcza ją w zmiennej TheValue. Jeśli licznik o podanej nazwie nie istnieje, zostaje utworzony i zwracana jest wartość 0.

W tym przykładzie:

<%

Option Explicit

Dim MyCounter

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

Response.Write MyCounter.Get("Product10Views")

%>

w przeglądarce wyświetlona zostanie wartość licznika Product10Views. Jeśli taki licznik nie istnieje, zostaje utworzony, a w przeglądarce wyświetlana jest liczba 0.

Aby wpisać do licznika jakąś określoną wartość, możesz wykorzystać metodę Set. Ustawia ona w liczniku wskazaną przez ciebie wartość, a jeśli licznik o podanej nazwie nie istnieje, składnik tworzy nowy licznik. Metoda ma następującą wartość:

MyCounter.Set NameOfCounter, ValueOfCounter

Zmienna MyCounter musi być ważnym obiektem Counters. Metodzie Set przekazywane są dwa parametry: pierwszy jest nazwą licznika, którego wartość chcemy ustawić, drugi jest tą właśnie wartością.

Na przykład:

<%

Option Explicit

Dim MyCounter

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

MyCounter.Set "AllPageViews", 123

%>

Ten kod wpisze wartość 123 do licznika o nazwie AllPageViews. Jeśli taki licznik nie istnieje, zostaje utworzony i wpisywana jest do niego żądana wartość.

Kolejną metodą składnika jest metoda Increment, która zwiększa wartość licznika o jeden. Metoda ma następującą składnię:

MyCounter.Increment NameOfCounter

Zmienna MyCounter musi być zatwierdzoną kopią składnika Counters. NameOfCounter jest nazwą inkrementowanego licznika.

Zwróć uwagę na ten przykład:

<%

Option Explicit

Dim MyCounter

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

MyCounter.Increment "AllPageViews"

%>

Tutaj stan licznika AllPageViews jest zwiększany o jeden, jeśli więc jego wartość wynosiła wcześniej 123, teraz będzie to 124.

Składnik Counters ma jeszcze jedną metodę, Remove, która usuwa licznik z pliku liczników. Jeśli po użyciu tej metody następuje odwołanie do usuniętego licznika, jest on tworzony na nowo, a jego wartość wynosi 0 (jeśli licznik jest tworzony przy użyciu metody Set).

Metoda ma następującą składnię:

MyCounter.Remove NameOfCounter

Zmienna MyCounter musi być zatwierdzoną kopią składnika Counters. Metoda pobiera jeden parametr — nazwę usuwanego licznika.

Na przykład:

<%

Option Explicit

Dim MyCounter

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

MyCounter.Remove "AllPageViews"

%>

W tym kodzie licznik AllPageViews jest usuwany z pamięci. Jeśli usunięty licznik jest następnie wywoływany przy użyciu metody Set lub Get, jest tworzony ponownie.

W następnym bloku kodu użyto wszystkich omówionych metod, aby zademonstrować działanie składnika.

<%

Option Explicit

Dim MyCounter

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

Response.Write "<B>Teraz tworzony jest nowy licznik.<P>"

Response.Write "Jego wartość wynosi: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter1") & "<P>"

MyCounter.Set "Counter1", 33

Response.Write "Teraz wpisana została do niego wartość: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter1") & "<P>"

MyCounter.Increment "Counter1"

Response.Write "Licznik został inkrementowany: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter1") & "<P>"

MyCounter.Remove "Counter1"

Response.Write " Licznik został usunięty. " & "<P>"

MyCounter.Set "Counter2", 250

Response.Write "Ustawiona została wartość nowego licznika : "

Response.Write MyCounter.Get("Counter2") & "<P>"

%>

Na początku umieszczamy instrukcję Option Explicit:

Option Explicit

Tworzona jest zmienna przechowująca obiekt Counters:

Dim MyCounter

Tworzona jest kopia zmiennej:

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

Poprzez wywołanie metody Get tworzony jest licznik i wyświetlana jest jego początkowa wartość:

Response.Write "<B>Teraz tworzony jest nowy licznik.<P>"

Response.Write "Jego wartość wynosi: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter1") & "<P>"

W ten sam licznik wpisywana jest liczba 33:

MyCounter.Set "Counter1", 33

która następnie wyświetlana jest w przeglądarce przy użyciu metody Get:

Response.Write "Teraz wpisana została do niego wartość: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter1") & "<P>"

Licznik Counter1 jest inkrementowany:

MyCounter.Increment "Counter1"

Wartość licznika ponownie jest wyświetlana w przeglądarce:

Response.Write "Licznik został inkrementowany: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter1") & "<P>"

Wykorzystana zostaje metoda Remove w celu usunięcia licznika Counter1:

MyCounter.Remove "Counter1"

Response.Write " Licznik został usunięty. " & "<P>"

Następnie tworzony jest drugi licznik, który będzie wyświetlany w kolejnej stronie, znajdującej się w obrębie innej aplikacji ASP:

MyCounter.Set "Counter2", 250

a wartość tego licznika prezentowana jest tutaj:

Response.Write "Ustawiona została wartość nowego licznika : "

Response.Write MyCounter.Get("Counter2") & "<P>"

Wyjście strony przedstawia rysunek 10.12.

Rysunek 10.12. Wyjście kodu licznika

Pamiętaj, że liczniki mają zasięg przekraczający zakres jednej aplikacji ASP, tak więc w kolejnej stronie należącej do innej aplikacji ASP możemy odwoływać się do licznika stworzonego w tym kodzie:

<%

Option Explicit

Dim MyCounter

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

Response.Write "<B>Ta strona wyszukuje wartość drugiego licznika "

Response.Write "stworzonego w innej aplikacji ASP. "

Response.Write "<P>Jego wartość: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter2") & ".<P>"

%>

Na wstępie pojawia się instrukcja Option Explicit:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna licznika:

Dim MyCounter

i jej kopia:

set MyCounter = Server.CreateObject("MSWC.Counters")

Wartość licznika utworzonego w innej stronie, wyszukana poprzez metodę Get, jest wpisywana do przeglądarki:

Response.Write "<B>Ta strona wyszukuje wartość drugiego licznika "

Response.Write "stworzonego w innej aplikacji ASP. "

Response.Write "<P>Jego wartość: "

Response.Write MyCounter.Get("Counter2") & ".<P>"

Wyjście tej strony, będącej częścią innej aplikacji ASP, pokazane zostało na rysunku 10.13.

Rysunek 10.13. Wyjście drugiej pokazowej strony licznika

Składnik Content Linking

Składnik Content Linking pozwala na połączenie stron w taki sposób, aby mogły być przeglądane w seriach, sekwencyjnie. Przykładowo książka składa się ze stron ułożonych sekwencyjnie, a plik pomocy składa się z serii stron. Jeśli masz taki scenariusz, to często będziesz chciał dysponować łączami, które dynamicznie przenosiłyby gości do strony następnej lub z powrotem, do poprzedniej. Być może będziesz chciał również mieć tabelę zawartości dla serii stron. Składnik Content Linking łączy w sobie metody umożliwiające realizację takich funkcji.

Składnik jest częścią standardowej instalacji IIS. Jego plik biblioteki nosi nazwę nextlink.dll. Podstawą działania składnika jest plik tekstowy zawierający informacje o wszystkich stronach, które chcesz połączyć oraz o kolejności, w jakiej te strony mają być połączone. W tym specjalnym pliku tekstowym podajesz nie tylko nazwę strony, ale również jej adres URL. Plik nie musi nosić jakiejś określonej, specjalnej nazwy — musi być jedynie dostępny w strukturze katalogu tej witryny WWW, w której będzie wykorzystany.

Każdy wiersz pliku tekstowego ma następującą strukturę:

PageURL Description Comment

Każde pole oddzielone jest od siebie znakiem tabulacji, a każda pozycja musi umieszczona w osobnym wierszu tekstowego pliku indeksu. Pierwsze pole każdego wiersza przechowuje adres URL danej strony. Drugie pole jest nazwą lub opisem strony. Trzecie, które nie jest wymagane, może zawierać dowolny komentarz, który po prostu jest ignorowany przez składnik.

Spójrz na ten przykładowy plik indeksu:

TOC.asp Table of Contents Page

Page1.asp Page 1 of Chapter 1

Page2.asp Page 2 of Chapter 1

Zauważ, że adres URL i opis są od siebie oddzielone znakiem tabulacji. Ponadto zwróć uwagę na kolejność pozycji. Jest to ważne, ponieważ metody nawigacyjne używają tej kolejności w celu określenia, która strona jest następna, a która poprzednia. Stwierdziłem, że najlepszym miejscem na zapisanie tego pliku jest katalog, w którym umieszczone są używające go strony. Dzięki temu prostsze staje się używanie metod, ponieważ ścieżkę dostępu do strony można przestawić za pomocą samej jej nazwy.

W twoim kodzie możesz stworzyć kopię składnika Content Linking, który będzie używał tego pliku tekstowego w celu określenia koniecznych do podjęcia działań. Aby stworzyć kopię składnika Content Linking, należy użyć takiego kodu:

Set MyCL = Server.CreateObject("MSWC.NextLink")

Jak to było w wypadku innych składników, do tworzenia kopii Content Linking używamy metody CreateObject obiektu Server. Tutaj kopia zostanie umieszczona w zmiennej obiektowej MyCL. Od tej chwili możesz używać pliku tekstowego wraz z ze stworzonym obiektem do zaspokajania potrzeb nawigacyjnych tego typu aplikacji.

Składnik posiada osiem metod, które omówiono poniżej i sumarycznie przedstawiono w tabeli 10.2.

Tabela 10.2. Metody składnika Content Linking

Metoda	Działanie
GetListCount	Zwraca liczbę pozycji pliku indeksu.
GetListIndex	Zwraca numer pozycji bieżącej strony w pliku indeksu.
GetNextURL	Zwraca adres URL strony następnej względem strony bieżącej.
GetNextDescription	Zwraca opis strony następnej względem strony bieżącej.
GetPreviousURL	Zwraca URL strony poprzedniej względem strony bieżącej.
GetPreviousDescription	Zwraca opis strony poprzedniej względem strony bieżącej.
GetNthURL	Zwraca URL pozycji indeksu w oparciu o liczbę przekazaną metodzie.
GetNthDescription	Zwraca opis pozycji indeksu w oparciu o liczbę przekazaną metodzie.

Metoda GetListCount zwraca liczbę pozycji w pliku indeksu. Jej składnia jest następująca:

TheCount = MyCL.GetListCount(Path2IndexFile)

Metodzie przekazywana jest wirtualna ścieżka do pliku indeksu (Path2IndexFile), jeśli więc plik ten położony jest w tym samym miejscu co strona dokonująca wywołania, wprowadzona musi być jedynie nazwa pliku. Zwracaną przez metodę wartością jest liczba pozycji w pliku indeksu, jeśli więc stworzysz taki kod odnoszący się do pliku omówionego wcześniej:

Response.Write MyCL.GetListCount("CLList.txt")

to do przeglądarki wpisana zostanie liczba 3.

Następną metodą jest GetListIndex, która zwraca numer pozycji bieżącej strony w pliku indeksu. Metoda ma następującą składnię:

TheIndex = MyCL.GetListIndex(Path2IndexFile)

Zmienna MyCL musi być ważnym składnikiem Content Linking. Metodzie przekazywany jest parametr Path2IndexFile, który stanowi ścieżkę wirtualną do tekstowego pliku indeksu. Gdybyś poszukiwał strony Page1.asp w pliku indeksowym opisanym wcześniej, to następujący kod:

Response.Write MyCL.GetListIndex("CLList.txt")

wpisałby do przeglądarki liczbę 2.

Metoda GetNextURL zwraca URL następnej pozycji pliku indeksu. Jeśli bieżąca strona jest ostatnią na liście, metoda GetNextURL zwróci pierwszą stronę z listy, przenosząc gościa w pętli na początek. Metoda ma następującą składnię:

TheURL = MyCL.GetNextURL(Path2IndexFile)

Zmienna MyCL musi być ważnym składnikiem Content Linking. Parametr Path2IndexFile jest ścieżką wirtualną do pliku indeksu. Metoda zwraca adres URL następnej pozycji w pliku indeksu, jeśli więc znajdowalibyśmy się na stronie Page1.asp, to ten kod:

Response.Write MyCL.GetNextURL("CLList.txt")

wpisze do przeglądarki Page2.asp.

Metoda GetNextDescription wyszukuje pole opisu tej pozycji pliku indeksu, która następuje za bieżącą stroną. Jeśli bieżącą stroną jest strona ostatnią, wtedy składnik zwraca opis pierwszej strony z listy. Metoda ma następującą składnię:

TheDescription = MyCL.GetNextDescription(Path2IndexFile)

Zmienna MyCL musi być kopią składnika Content Linking. Metodzie przekazywana jest ścieżka do pliku indeksu, a wartością zwracaną jest opis następnej w pliku indeksu strony. Jeśli więc znajdowałbyś się na stronie Page1.asp z poprzedniego pliku indeksu, to taki kod:

Response.Write MyCL.GetNextDescription("CLList.txt")

wpisałby do przeglądarki następujący tekst:

Page 2 of Chapter 1

Metoda GetPreviousURL zwraca URL poprzedniej pozycji w tekstowym pliku indeksu. Jeśli bieżąca strona jest pierwsza na liście, metoda GetPreviousURL zwróci adres URL ostatniej strony z listy, przechodząc w pętli na koniec pliku. Metoda ma następującą składnię:

TheURL = MyCL.GetPreviousURL(Path2IndexFile)

Zmienna MyCL musi być zatwierdzonym składnikiem Content Linking. Parametr Path2IndexFile jest ścieżką wirtualną do pliku indeksu. Metoda zwraca URL poprzedniej pozycji pliku indeksu, jeśli więc znajdowalibyśmy się na stronie Page1.asp i napisalibyśmy taki kod:

Response.Write MyCL.GetNextURL("CLList.txt")

w przeglądarce ukazałby się URL TOC.asp.

Metoda GetPreviousDescription wyszukuje pole opisu tej pozycji pliku indeksu, która poprzedza bieżącą stronę. Jeśli strona bieżąca jest stroną pierwszą, to składnik zwróci opis strony znajdującej się na końcu listy. Metoda ma następującą składnię:

TheDescription = MyCL.GetPreviousDescription(Path2IndexFile)

Zmienna MyCL musi być kopią składnika Content Linking. Metodzie przekazywana jest ścieżka do pliku indeksu. Zwracaną wartością jest opis strony poprzedniej w pliku indeksu, jeśli więc znajdowałbyś się na stronie Page1.asp, to następujący wiersz kodu:

Response.Write MyCL.GetPreviousDescription("CLList.txt")

wpisałby do przeglądarki tekst:

Table of Contents Page

Zostały nam do omówienia jeszcze dwie metody, GetNthURL i GetNthDescription, które również zwracają URL i opis (odpowiednio) z pliku indeksu. Jednak w tych metodach określasz numer pozycji, która ma być zwrócona przez funkcję.

Metoda GetNthURL ma następującą składnię:

TheURL = MyCL.GetNthURL(Path2ToIndexFile, NumericPosition)

Zmienna MyCL musi być zatwierdzoną kopią składnika Content Linking. Metodzie przekazywane są dwa parametry: pierwszy z nich to wirtualne położenie tekstowego pliku indeksu; drugi parametr zapamiętuje numer pozycji, której URL chcesz otrzymać i ten właśnie URL jest zwracany przez metodę.

Jeśli przykładowo stworzyłeś taki kod odnoszący się do pliku indeksu omówionego wcześniej:

Response.Write MyCL.GetNthURL("CLList.txt", 2)

to do przeglądarki zostanie wpisane łącze Page1.asp.

Metoda GetNthDescription ma następującą składnię:

TheDescription = MyCL.GetNthDescription(Path2ToIndexFile, NumericPosition)

Zmienna MyCL musi być zatwierdzoną kopią składnika Content Linking. Metodzie przekazywane są dwa parametry: pierwszy z nich to wirtualne położenie tekstowego pliku indeksu; drugi parametr zapamiętuje numer pozycji, której opis chcesz otrzymać i ten właśnie opis jest zwracany przez metodę.

Jeśli stworzyłbyś taki przykładowy kod odnoszący się do omówionego wcześniej tekstowego pliku indeksu:

Response.Write MyCL.GetNthDescription("CLList.txt", 2)

to jego wynikiem będzie pojawienie się w przeglądarce tekstu Page 1 of Chapter 1.

Jeśli połączysz ze sobą te metody, możesz stworzyć całkiem niezłą aplikację ASP umożliwiającą gościom kolejne przechodzenie przez strony twojej witryny, zarówno w przód, jak i w tył oraz wyświetlającą tabelę zawartości. Zwróćmy uwagę na taką witrynę WWW, która opisuje omówione w poprzednim podrozdziale metody składnika Counters.

Poniżej przedstawiony jest tekst pliku indeksu, który położony jest w tym samym katalogu co strony ASP:

get_method.asp Metoda Get

set_method.asp Metoda Set

increment_method.asp Metoda Increment

remove_method.asp Metoda Remove

get_method.asp Metoda Get

toc.asp Tabela zawartości

Wyszczególnione zostały cztery metody wraz ze swoimi adresami URL i opisami. Tabelę zawartości, wytworzoną na podstawie indeksu, prezentuje rysunek 10.14.

Rysunek 10.14. Strona tabeli zawartości witryny wykorzystującej składnik Content Linking

Zwróć uwagę na to, że kolejność pozycji na rysunku 10.14. jest taka sama jak w tekstowym pliku indeksu. Kiedy goście klikną łącze Metoda Get, ujrzą stronę pokazaną na rysunku 10.15.

Rysunek 10.15. Strona metody Get witryny wykorzystującej składnik Content Linking

Zwróć uwagę na łącza znajdujące się na stronie metody Get. Łącze ze stroną poprzednią odsyła gości do tabeli zawartości, ponieważ strona metody Get je pierwszą stroną na liście. Łącze ze stroną następną wyświetla tekst Metoda Set, które odsyła gości do strony pokazanej na rysunku 10.16.

Rysunek 10.16. Strona metody Set witryny wykorzystującej składnik Content Linking

Za stroną metody Increment pojawia się strona metody Remove, pokazana na rysunku 10.17. Zauważ, że łącze ze stroną następną odsyła gości do tabeli zawartości, ponieważ jest to ostatnia pozycja z listy stron. Łącze z poprzednią stroną przenosi gości do strony metody Increment.

Rysunek 10.17. Strona metody Remove witryny wykorzystującej składnik Content Linking

Kod użyty do stworzenia tej witryny składa się z dwóch części: jedna z nich służy wykonaniu strony tabeli zawartości; następnie strony wszystkich metod wykorzystują tą samą strukturę kodu w celu wyświetlenia łącz ze stroną następną i poprzednią.

Pierwszy blok kodu dla tabeli zawartości jest następujący:

<%

Option Explicit

Dim MyCL

Dim TheCount

Dim I

Set MyCL = Server.CreateObject("MSWC.NextLink")

TheCount = MyCL.GetListCount("CLList.txt")

%>

Na początku pojawia się instrukcja Option Explicit:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna przechowująca obiekt Content Linking:

Dim MyCL

Kolejna zmienna będzie przechowywała całkowitą liczbę pozycji w tekstowym pliku indeksu:

Dim TheCount

Inna zmienna jest tworzona w celu zapamiętania ilości iteracji w drugim bloku kodu:

Dim I

Tworzona jest kopia składnika Content Linking:

Set MyCL = Server.CreateObject("MSWC.NextLink")

Do zmiennej TheCount wpisywana jest ilość pozycji w tekstowym pliku indeksu:

TheCount = MyCL.GetListCount("CLList.txt")

Następny blok kodu wytwarza tabelę HTML zawierającą wszystkie pozycje wyszczególnione w pliku indeksu.

<%

For I = 1 to TheCount

%>

<TR>

<TD WIDTH=423><P><A HREF="

<% Response.Write MyCL.GetNthURL("CLList.txt", i) %>">

<B><% Response.Write MyCL.GetNthDescription("CLList.txt", i) %>

</B></A>

</TD>

</TR>

<%

Next

%>

Kod wykorzystuje pętlę For, w której przechodzi kolejno przez wszystkie pozycje tekstowego pliku indeksu:

For I = 1 to TheCount

Następnie każda pozycja wpisywana jest do tabeli HTML. Adres URL wpisywany jest przy użyciu metody GetNthURL, a opis — przy użyciu metody GetNthDescription. Kod przechodzi w pętli do następnego rekordu:

Next

Kod wszystkich innych stron jest taki sam. Pierwszy blok kodu tworzy składnik Content Linking.

<%

Option Explicit

Dim MyCL

Set MyCL = Server.CreateObject("MSWC.NextLink")

%>

Na początku instrukcja Option Explicit:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna, która będzie przechowywała składnik Content Linking:

Dim MyCL

Tworzona jest kopia obiektu:

Set MyCL = Server.CreateObject("MSWC.NextLink")

Kolejny blok kodu wpisuje do przeglądarki łącza ze stroną poprzednią i następną.

<P><A HREF="<% Response.Write MyCL.GetPreviousURL("CLList.txt")%>"><B>

<% Response.Write MyCL.GetPreviousDescription("CLList.txt") %></A></B>

<P><A HREF="<% Response.Write MyCL.GetNextURL("CLList.txt") %>"><B>

<% Response.Write MyCL.GetNextDescription("CLList.txt") %></A></B>

Na początku wpisywane jest łącze ze stroną poprzednią:

<P><A HREF="<% Response.Write MyCL.GetPreviousURL("CLList.txt")%>"><B>

Następnie opis łącza ze stroną poprzednią:

<% Response.Write MyCL.GetPreviousDescription("CLList.txt") %></A></B>

Łącze ze stroną następną:

<P><A HREF="<% Response.Write MyCL.GetNextURL("CLList.txt") %>"><B>

W końcu opis łącza ze stroną następną:

<% Response.Write MyCL.GetNextDescription("CLList.txt") %></A></B>

Składnik Content Rotator

Składnik Content Rotator umożliwia prezentowanie innej zawartości za każdym razem, kiedy strona jest ładowana. Przykładem zastosowania tego składnika może być włączenie do strony cytatu dnia, odmiennych wiadomości powitania lub porady dnia. Te same funkcje można realizować ładując dane z bazy, jednak ten składnik dostarcza alternatywnych mechanizmów, które nie wymagają ładowania bazy danych tylko po to, aby zmienić poradę dnia.

Składnik nie jest częścią standardowej wersji instalacyjnej serwera IIS, można go znaleźć w zestawie IIS Resource Kit. Biblioteka jest położona w następującym miejscu:

\IIS Resource Kit\Component\Content Rotator\DLL\i386\controt.dll

Umieść plik w twoim katalogu WinNT\System32, a następnie zarejestruj składnik przy użyciu polecenia Uruchom (Run) z menu Start, wpisując Regsvr32 controt.dll.

Kiedy już go zainstalujesz, możesz stworzyć jego kopię za pomocą następującego wiersza kodu:

Set objCR = Server.CreateObject("IISSample.ContentRotator")

Do stworzenia kopii składnika używamy metody CreateObject obiektu Server. W tym przykładzie zmienna objCR będzie stanowiła kopię tego składnika.

Składnik bazuje na oddzielnym pliku tekstowym łączącym w sobie różną zawartość, która ma zostać wyświetlona. W pliku nadajesz danej treści poziom odniesienia, określający jak często powinna się ona ukazywać względem reszty zawartości. Możesz również wpisać swój komentarz, a następnie wprowadzić samą zawartość.

Zawartość umieszczana jest wprost w HTML-u, możesz więc umieścić znaczniki HTML w pozycjach pliku. Plik powinien być zapisany jako zwykły plik tekstowy w takim miejscu, aby można było go adresować ze strony, która będzie korzystała z jego zawartości. Przekonałem się, że najlepiej umieścić go w tym samym katalogu co strona korzystająca z zawartości, wtedy wywołanie pliku jest znacznie prostsze.

Każda pozycja pliku ma następującą strukturę:

%% #Ranking // Komentarz

Tekst zawartości

Każda pozycja rozpoczyna się podwójnym znakiem procentu. Po tym znaczniku może następować ranking (nie jest wymagany), który określa częstość pojawiania się jednej pozycji względem innych znajdujących się na liście; jeśli nie określisz rankingu, domyślnie ustalana jest dla niego wartość 1.

Po rankingu lub wartości odniesienia pojawia się komentarz, który również nie jest wymagany. Następny wiersz to treść pozycji. Może ona obejmować wiele wierszy, które traktowane są jako treść dopóki ponownie nie pojawi się podwójny znak procentu lub dopóki plik się nie skończy.

Składnik ma dwie metody służące wyszukiwaniu zawartości z pliku. Pierwszą z nich jest metoda ChooseContent, zwracająca pozycję z listy zawartości. Pojawienie się zwracanej pozycji jest bardziej prawdopodobne, jeśli ma ona wyższy ranking. Metoda ma następującą składnię:

TheText = objCR.ChooseContent(Path2ContentFile)

Zmienna objCR musi być ważną kopią pliku Content Rotator. Metodzie przekazywany jest parametr Path2ContentFile. Jest to wirtualna ścieżka do pliku zawartości. Metoda zwraca tekst poszczególnych pozycji z pliku zawartości.

Druga metoda, GetAllContent, zwraca zawartość wszystkich pozycji pliku i wpisuje je wprost do przeglądarki. Metoda ma następującą składnię:

objCR.GetAllContent(Path2ContentFile)

Zmienna objCR musi być zatwierdzoną kopią składnika Content Rotator. Parametr Path2ContentFile jest ścieżką do tekstowego pliku zawartości. Metoda wpisuje całą zawartość prosto do przeglądarki. Każda pozycja zostanie oddzielona linią poziomą (znacznik HR HTML-a).

Spójrzmy na próbną stronę cytatu dnia, która wykorzystuje ten składnik. Kiedy goście wywołają stronę po raz pierwszy, ujrzą widok pokazany na rysunku 10.18.

Rysunek 10.18. Pierwsza strona cytatu dnia

Jeśli goście klikną łącze Pokaż kolejny cytat, ujrzą tekst pokazany na rysunku 10.19.

Rysunek 10.19. Strona ukazująca się po kliknięciu łącza Pokaż kolejny cytat

Jeśli goście klikną łącze Pokaż wszystkie cytaty, zobaczą stronę pokazaną na rysunku 10.20. Strona używa tekstowego pliku szeregowania zawartości zawierającego te cytaty, jak to pokazano tutaj:

%% #2 // To jest komentarz

<B><FONT FACE="Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT">

Żyj tak, jak gdyby każdy dzień był twoim pierwszym i ostatnim dniem.

</FONT></B>

%% #3

<I><FONT FACE="Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT">

Wspólnie, w pokoju i harmonii, ciche brzmienia szeptały całą noc.

</FONT></I>

%% #1 // Ten cytat ma najmniejszą wartość

<FONT FACE="Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT">

Pewnego dnia tego wszystkiego nie będzie.

</FONT>

Rysunek 10.20. Strona ukazująca wszystkie cytaty

Pierwsza pozycja ma ranking 2. Jeśli dodamy do siebie wszystkie liczby rankingu, otrzymamy 6. Z wartością 2 — pierwsza pozycja ma 33 procent (dwie szóste) szans na pojawienie się w przeglądarce:

%% #2 // To jest komentarz

<B><FONT FACE="Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT">

Żyj tak, jak gdyby każdy dzień był twoim pierwszym i ostatnim dniem.

</FONT></B>

Zauważ, że pozycja zawiera komentarz, a treść pozycji zajmuje więcej niż jeden wiersz.

Druga pozycja ma poziom 3, więc ma 50 % (trzy szóste) szans na wyświetlenie. Zauważ, że ta pozycja nie ma komentarza:

%% #3

<I><FONT FACE="Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT">

Wspólnie, w pokoju i harmonii, ciche brzmienia szeptały całą noc.

</FONT></I>

Ostatnia pozycja ma poziom 1, powinna więc pojawiać się tylko jeden raz na sześć wyświetleń strony:

%% #1 // Ten cytat ma najmniejszą wartość

<FONT FACE="Arial,Helvetica,Univers,Zurich BT">

Pewnego dnia tego wszystkiego nie będzie.

</FONT>

Kod strony cytatu dnia wyświetla jedną lub wszystkie pozycje pliku, w zależności od tego, jakie łącze kliknął gość. Pierwszy blok kodu strony tworzy składnik Content Rotator.

<%

Option Explicit

Dim objCR

Set objCR = Server.CreateObject("IISSample.ContentRotator")

%>

Kod rozpoczynamy w tradycyjny sposób — od instrukcji Option Explicit. Kiedy używasz tej instrukcji pamiętaj, że musi być ona pierwszym wierszem kodu strony:

Option Explicit

Następnie tworzona jest zmienna Content Rotator:

Dim objCR

oraz jej kopia:

Set objCR = Server.CreateObject("IISSample.ContentRotator")

Kolejny blok kodowy pojawia się w tym miejscu strony, w którym ma wystąpić cytat, jest więc osadzony wraz z HTML-em:

<%

If IsEmpty(Request.QueryString("Show")) Then

Response.Write objCR.ChooseContent("cr.txt")

Else

objCR.GetAllContent("cr.txt")

End If

%>

Dwa łącza u dołu strony odnoszą się do tej samej strony w celu wyświetlenia kolejnego cytatu. Różnią się jednak pomiędzy sobą. Kiedy gość kliknie łącze wyświetlające na stronie wszystkie cytaty, parametr przekazywany jest poprzez QueryString, dlatego wstępnie wyszukujemy następujące pole w zbiorze:

If IsEmpty(Request.QueryString("Show")) Then

Jeśli pole nie jest puste, należy wyświetlić jeden cytat:

Response.Write objCR.ChooseContent("cr.txt")

W innym wypadku używamy metody GetAllContent w celu wpisania do przeglądarki wszystkich cytatów. Zauważ, że nie realizujemy tego zadania przy użyciu metody Write. Nie ma takiej potrzeby, ponieważ metoda GetAllContent sama wpisuje treść wprost do przeglądarki:

Else

objCR.GetAllContent("cr.txt")

End If

%>

Składnik MyInfo

We wcześniejszej części tego rozdziału przyjrzeliśmy się składnikowi Counters. Powiedzieliśmy sobie o jego ogromnym zasięgu obejmującym wszystkie sesje oraz wszystkie aplikacje ASP twojego serwera. Wadą tego składnika było jednak to, że zapamiętywał on tylko liczby. Chociaż składnik MyInfo nie dysponuje metodami Increment i Remove tak jak składnik Counters, to jednak pozwala na przechowywanie ciągów dostępnych w obrębie serwera. Wartości te nie są tracone nawet po wyłączeniu serwera, ponieważ są przechowywane w pliku poza IIS.

Składnik MyInfo złożony jest z właściwości, które tworzysz poprzez ustalenie ich wartości. Właściwości te są następnie wyszukiwane przez określenie ich nazwy. Aby stworzyć składnik, użyj następującego wiersza kodu:

Set MyInfo = Server.CreateObject("MSWC.MyInfo")

Do utworzenia składnika używamy metody CreateObject obiektu Server. Zmienna MyInfo staje się kopią składnika o tej samej nazwie. Kiedy składnik jest już utworzony, możesz zacząć tworzyć i wykorzystywać wybrane przez ciebie właściwości.

Na przykład:

<%

Option Explicit

Dim MyInfo

Set MyInfo = Server.CreateObject("MSWC.MyInfo")

MyInfo.CompanyName = "Firma ABC"

Response.Write "<B>" & MyInfo.CompanyName & "<P>"

%>

Na wstępie stwierdzamy, że będziemy deklarować nasze zmienne:

Option Explicit

Następnie deklarujemy zmienną MyInfo:

Dim MyInfo

i tworzymy jej kopię:

Set MyInfo = Server.CreateObject("MSWC.MyInfo")

Następnie tworzymy właściwość tego składnika o nazwie CompanyName i w tym samym wierszu kodu ustawiamy jej wartość. Jeśli właściwość o tej nazwie już istnieje, jej wartość zostanie zastąpiona:

MyInfo.CompanyName = "Firma ABC"

Wartość właściwości wpisywana jest do przeglądarki:

Response.Write "<B>" & MyInfo.CompanyName & "<P>"

Wyjście tego kodu pokazano na rysunku 10.21. Pamiętaj jednak, że właściwość ma ogromny zasięg, możemy więc stworzyć również taką stronę, jaką pokazano poniżej, która znajduje się na naszym serwerze w zupełnie innej aplikacji ASP.

<%

Option Explicit

Dim MyInfo

Set MyInfo = Server.CreateObject("MSWC.MyInfo")

Response.Write "<B>Ten tekst znajduje się w innej aplikacji ASP:" _

& MyInfo.CompanyName & "<P>"

%>

Tutaj właściwość wpisuje do przeglądarki tekst z innej aplikacji ASP, aby zademonstrować swój zasięg. Wyjście kodu prezentuje rysunek 10.22.

Rysunek 10.21. Wyjście pierwszej strony używającej składnika MyInfo

Rysunek 10.22. Wyjście kodu wykorzystującego właściwość CompanyName strony znajdującej się w innej aplikacji ASP

2

Spis Treści

3

ASP - Kompendium programisty

16

Rozdział 1 - Tworzenie dynamicznych aplikacji internetowych

58

Rozdział 2 - Serwer IIS widziany z perspektywy twórcy stron

96

Rozdział 3 - Narzędzia pracy

146

Rozdział 4 - Podstawy ASP

178

Rozdział 5 - Obiekt Request

210

Rozdział 6 - Obiekt Response

214

Rozdział 7 - Obiekt Server

238

Rozdział 8 - Obiekt Session, Obiekt Application, oraz plik global.asa

272

Rozdział 9 - Obiekt CDO dla Windows NT Server

294

Rozdział 10 - Składniki ASP

---