22.10.99
WBM, sem. 2, gr. 1

Sprawozdanie z przebiegu ćwiczenia nr 2

Stale węglowe narzędziowe

Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest poznanie mikrostruktury stali węglowych narzędziowych w zależności od zawartości węgla.

Oznaczenia

Stale narzędziowe wyróżniamy literą N. Liczba występująca po literze oznacza przybliżoną zawartość węgla w dziesiątkach procenta. Dodatkowo stale płytko hartujące się oznaczamy literą E.
Przykład:

• N5 (stal narzędziowa o zawartości ok. 0,5% C);

• N11E (stal narzędziowa o zawartości ok. 1,1% C, płytko hartująca się).

Właściwości

Zawartość węgla w stalach węglowych narzędziowych wynosi od 0,5...1,3%. Stale narzędziowe różnią się od stali konstrukcyjnych m.in. większą czystością, drobnoziarnistością i mniejszą zawartością manganu. Charakterystyczną cechą stali narzędziowych jest mała głębokość hartowania, co sprawia, że pomimo odpowiedniej twardości powierzchni i odporności na ścieranie są odporne na uderzenia.

Zastosowanie

Ze stali węglowych narzędziowych wykonujemy m.in.:

• N13 i N12 - pilniki, noże do papieru, narzędzia grawerskie;

• N11 i N10 - wiertła, frezy, gwintowniki, narzynki, piłki do metali, kły do tokarek;

• N9 - narzędzia do obróbki twardego drewna;

• N8 - dłuta, przecinaki;

• N7 - młotki kowalskie, narzędzia do obróbki drewna i miękkich kamieni;

• N6 i N5 - siekiery, narzędzia do obróbki drewna i skóry, młotki;

Badanie mikroskopowe

W czasie ćwiczeń porównywaliśmy uprzednio przygotowane próbki stali węglowych narzędziowych N8E i N13E w stanie wyżarzonym.
W strukturze stali N8E obserwujemy perlit płytkowy, natomiast w stali N13E na granicach ziarn perlitu występuje jasna siatka cementytu drugorzędowego. Obydwie próbki obserwowaliśmy pod powiększeniem 625 razy.

stal N8E stal N13E

Strona 1 z 2

---