WYKŁAD III - PAMIĘĆ I UCZENIE SIĘ

Pamięć - właściwość psychiczna polegająca na gromadzeniu i przechowywaniu ubiegłego doświadczenia oraz odtworzeniu (wykorzystaniu) go. Fazy pamięci:

1. spostrzeganie;

2. kodowanie - zmiana spostrzeżenia w ślad pamięciowy;

3. przechowanie śladu kodowanego;

4. rekodowanie - modyfikowanie przez nowe informacje;

5. przechowanie śladu rekodowanego;

6. poszukiwanie informacji w pamięci (wydobywanie);

7. wybór informacji odpowiadającej wskazówkom;

8. pamięć świadoma;

9. decyzja o zachowaniu (czy ujawnić zawartość pamięci).

Model pamięci Atkinsona i Shiffri

Pamięć ultrakrótka

• trwa 0,5 s (ikoniczna), 2 s (echo),

• śladowe trwanie bodźca,

• identyfikacja bodźca,

• decyzja o dalszym przekazaniu,

• uwaga,

• duża pojemność,

• kod sensoryczny.

• oddzielne rejestry sensoryczne,
  Pamięć krótkotrwała

• ograniczona pojemność (5-9, 2-20), krótkie przechowanie (dziesiątki sekund, minuty),

• miejsce świadomego przetwarzania informacji,

• zapamiętywanie szybkie, bez wysiłku,

• utrwalanie informacji przez powtarzanie,

• kod sensoryczny,

• łatwy i natychmiastowy dostęp do informacji,

• bardzo duża podatność na zapominanie (informacja znika bezpowrotnie).
  Pamięć długotrwała

• nieograniczona pojemność i czas przechowania,

• informacje zorganizowane i poklasyfikowane według kategorii znaczeniowych lub
  sensorycznych,

• zapamiętywanie wolniejsze, wymaga zaangażowania i skupienia uwagi,

• kod semantyczny lub sensoryczny,

• dostęp do informacji powolny, wymaga wysiłku,

• mała podatność na zapominanie,

• informacje możliwe do odzyskania.

Model pamięci Andersena

Pamięć trwała

Pamięć proceduralna - gromadzi wiedzę o procedurach, sposobach wykonania,

wiedza Jak" trudna do werbalizacji, ale odporna na zapominanie;

Pamięć deklaratywna - gromadzi wiedzę o zdarzeniach, faktach, regułach, pojęciach, obiektach i ich

właściwościach, wiedza “że" łatwa do werbalizacji i uświadomienia, ale bardziej podatna na

zapominanie.

Pamięć operacyjna - centralny procesor, miejsce dokonywania operacji umysłowych, przetwarzania

informacji, procesy kodowania i deponowania wiedzy o świecie oraz procesy wykonawcze.

Pamięć semantyczna - “wiem" - rejestruje znaczenie zdarzeń i faktów, zorganizowana według systemu pojęć, pozaosobista i pozaczasowa wiedza o świecie, przedmiot nauczania i przekazu kulturowego, “Co to jest X?"

Pamięć epizodyczna - “pamiętam"- rejestruje bezpośrednie doświadczenia, subiektywne przeżycia, zorganizowana czasowo, jest podstawa indywidualnej tożsamości, “Co robiłeś w czasie T i miejscu P?"

Uczenie się

Nieobserwowalny proces prowadzący do modyfikacji zachowania jednostki na bazie indywidualnego doświadczenia dzięki zdolności do przechowywania śladów osobistych doświadczeń. Zmiany zachowania:

muszą być względnie trwałe;

nie mogą by ć związane z dojrzewaniem organizmu ani z procesami zachodzącymi w receptorach i

efektorach

Warunkowanie klasyczne

Podstawa - odruch bezwarunkowy - wrodzona reakcja organizmu na bodziec biologicznie nieobojętny

BB^RB

BB - bodziec bezwarunkowy, wywołujący określoną reakcję bez uczenia się, w sposób wrodzony.

RB - reakcja bezwarunkowa - reakcja odruchowa wywołana przez bodziec bez uczenia się.

Istota - kojarzenie bodźców

BW+BB

BW - bodziec pierwotnie obojętny, który zaczyna wywoływać reakcję po skojarzeniu z BB

Efekt - warunkowanie sygnału

BW->RW

RW - reakcja warunkowa wywołana przez bodziec warunkowy w efekcie procesu warunkowania

Wytwarzanie lub utrwalanie związku między bodźcem warunkowym i reakcją przez wielokrotne podawanie bodźca warunkowego w powiązaniu z bodźcem bezwarunkowym, który pierwotnie wywoływał tę reakcję.

Warunkowanie instrumentalne

Proces, w którym reakcja sprawcza staje się mniej lub bardziej prawdopodobna w zależności od

konsekwencji.

Zachowania sprawcze - bardziej złożone, spontanicznie emitowane przez organizm, ich

następstwa mogą:

• być obojętne;

• nasilać reakcję lub zwiększać jej prawdopodobieństwo;

• osłabiać reakcję lub zmniejszać jej prawdopodobieństwo.

Uczenie się przez wgląd

Wgląd - zrozumienie istoty problemu, zazwyczaj nagłe i związane ze zmianą j ego struktury.

• Osiągnięcie wglądu zależy od sytuacji problemowej.

• Rozwiązanie problemu osiągnięte przez wgląd może być z łatwością powtarzane.

• Można je zastosować w innych, podobnych sytuacjach.

• Wgląd zależy od doświadczenia, nie jest zdolnością wrodzoną.

Krzywe uczenia się

ilustruj ą przebieg nabywania nawyków i umiejętności psychomotorycznych oraz mechanicznego zapamiętywania

Esowata (klasyczna) krzywa uczenia się Krzywa malejących przyrostów Krzywa schodkowa

1