Obroty handlowe Niemiec

Spis treści

Rozdział I. Wstęp ................................................................................................................... 3

1. Rozwój systemu gospodarczego..................................................................... 3

Rozdział II. Podstawa niemieckiej gospodarki..................................................................... 4

1. Gałęzie o najwyższych obrotach..................................................................... 4

2. Znaczenie handlu w życiu Niemiec................................................................ 4

a) Miejsce w handlu zagranicznym

b) Zyski

c) Nadwyżki eksportowe

Rozdział III. Eksport, inwestowanie, konkurencyjność........................................................ 5

1. Opinia Rzeczników Izb Handlu Zagranicznego................................................. 5

Rozdział IV. Przemysł motoryzacyjny................................................................................... 7

1. Wielkość obrotów......................................................................................... 7

2. Najważniejsi partnerzy handlowi.................................................................... 7

Rozdział V. Eksport ................................................................................................................ 8

1. Główni partnerzy i wielkość obrotów............................................................... 8

2. Struktura eksportu..................................................................................... 10

3. Eksport jako łańcuch zachodzących po sobie procesów rozwojowych............... 10

Rozdział VI. Niemcy krajem inwestycji............................................................................... 11

1. Suma zagranicznych inwestycji.................................................................... 11

2. Co przyciąga inwestorów ?.......................................................................... 11

3. Ile inwestują Niemcy ?................................................................................ 12

4. Nowe firmy. .............................................................................................. 12

Rozdział VII. Przemysł maszynowy..................................................................................... 13

1. Produkcja maszyn...................................................................................... 13

2. Globalne obroty.......................................................................................... 14

3. Eksport maszyn drukarskich........................................................................ 14

Rozdział VIII. Obroty handlowe Niemiec z różnymi krajami.............................................. 16

Rozdział IX. Zakończenie.................................................................................................. 18

Bibliografia........................................................................................................................... 19

Wykaz tablic i wykresów...................................................................................................... 20

Rozdział I

Niemcy znajdują się pod względem rozwoju gospodarczego na trzecim miejscu na świecie, w handlu światowym - na drugim. W 1997 roku produkt krajowy brutto osiągnął rekordową sumę 3642 miliardów marek.

1. Rozwój systemu gospodarczego

Od czasów II wojny światowej system gospodarczy rozwinął się do socjalnie zorientowanej gospodarki wolnorynkowej. Państwo ustala ramowe warunki rozwoju gospodarki, obowiązujące w prowadzeniu konkurencji wolnorynkowej. Służą one również ustalaniu cen na wszystkie towary i usługi i stoją w należytej relacji do oferowanych świadczeń lub towarów. Zawieranie umów, ograniczających wolną konkurencję, uniemożliwia ustawa kartelowa, a kontrolę nad jej przestrzeganiem sprawuje Federalny Urząd Kartelowy w Berlinie i jego przedstawicielstwa we wszystkich krajach związkowych. Partnerzy społeczni - pracodawcy i związki zawodowe - ustalają między sobą umowy taryfowe bez ingerencji państwa. Przy kształtowaniu i koordynacji polityki gospodarczej i finansowej bierze udział Rada ds.

koniunktury w skład której wchodzą ministrowie gospodarki i finansów poszczególnych krajów związkowych, członek każdego krajowego rządu i przedstawiciel gminy.

Pokaźne nakłady finansowe na odbudowę gospodarki w nowych krajach związkowych i wysiłek, związany z całkowitą przebudową systemu gospodarczego Wschodnich Niemiec można porównać z „ cudem gospodarczym” lat pięćdziesiątych. Transfer finansowy z puli państwowej osiągnął w końcu 1998 roku 982 miliardy marek.

Niemcy są krajem o stałych cenach, w którym inflacja waha się w skali jednego procenta rocznie. Poważnym problemem jest sytuacja na rynku pracy. W sierpniu 1998 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła prawie 4,1 mln (10,6 %), w tym na Zachodzie bez pracy było 2,8 mln (9,0 %), na Wschodzie 1,29 mln (17,1 %) osób.

Rozdział II

1. Gałęzie o najwyższych obrotach.

Podstawą niemieckiej gospodarki jest przemysł, zatrudniający w 44,5 tys. zakładów 6,7 mln osób. Do gałęzi o najwyższych obrotach należą: przemysł samochodowy, maszynowy, budownictwo, przemysł chemiczny, elektrotechniczny, elektryczny, włókienniczo - odzieżowy, precyzyjny, optyczny i przemysł zorientowany na ochronę przyrody. W Niemczech istnieje około 600 tys. zakładów rzemieślniczych, zatrudniających 6,2 mln pracowników. 637 tys. osób pracuje w tzw. Wolnych zawodach, jako lekarze, adwokaci, architekci, artyści. Ci z kolei zatrudniają 2,55 mln pracowników. 550 tys. zakładów rolniczych stanowi często źródło dodatkowych dochodów. 4,5 mln osób pracuje w 625 000 przedsiębiorstwach handlowych. Handel hurtowy osiągnął w 1997 roku obroty rzędu biliona marek. Zakres dokonywanych przez niemieckie banki transakcji handlowych wyniósł w końcu 1997 roku 9,1 biliona marek. Do dynamicznie rozwijających się gałęzi należą ponadto komunikacja, transport, turystyka, i telekomunikacja oraz triumfujący obecnie przemysł mediów. Niemcy są ponadto przodującym krajem światowych targów fachowych. Dwie trzecie wszystkich targów odbywa się w Niemczech.

2 Znaczenie handlu w życiu Niemiec.

W życiu gospodarczym Niemiec handel odgrywa kluczową rolę. Niemcy osiągają w światowym handlu zagranicznym obroty, plasujące je na drugim miejscu w świecie, tuż za USA. Zyski pochodzące z wywozu towarów osiągnęły w 1998 roku 950 mld marek, natomiast z importu 821 mld marek. Tym samym nadwyżki eksportowe osiągnęły po raz pierwszy od roku zjednoczenia Niemiec (1990) ponownie miliardową sumę. Co czwarte miejsce pracy w Niemczech uzależnione jest od eksportu. Głównym towarem eksportowym były w 1998 roku pojazdy (17,7 %), maszyny (15,6 %), wyroby elektrotechniczne (12,8 %) oraz produkty przemysłu chemicznego (12,7 %).

Wykres 1. Handel zagraniczny Niemiec

Źródło: Reitzle W. Import, eksport. Niemcy na drugim miejscu w handlu światowym (Deutschland) 1999, nr 3, s. 22

Rozdział III

1. Opinia Rzeczników Izb Handlu Zagranicznego

Wiadomo, że przeobrażenia gospodarcze są nieuniknione. Świat kurczy się do rozmiarów wioski, Ziemia nabiera charakteru wspólnego rynku. Wzmaga się eksport i import, inwestowanie za granicą, tworzy się sieć powiązań międzynarodowych. Najlepsze szanse ma producent oferujący najlepsze produkty po najniższej cenie, taki, który najszybciej dociera do odbiorców. Jakie są perspektywy gospodarki niemieckiej na rynkach świata ? Na temat eksportu, inwestowania i konkurencyjności gospodarki niemieckiej wypowiada się pięciu rzeczników niemieckich Izb Handlu Zagranicznego.

Werner W. Rzecznik Izb Handlu Zagranicznego (USA i Kanada) , uważa, że kształtuje się bardzo dobra sytuacja dla przemysłu samochodowego i maszynowego. Sądzi, że można odnieść poważne sukcesy eksportowe w nie obsadzonych obszarach rynku, jak np. w dziedzinie mody ( Adidas, Jil Sander, Joop). Jeśli chodzi o działalność inwestycyjną Werner uważa , że Stany Zjednoczone stały się dla przedsiębiorstw niemieckich bardzo atrakcyjnym miejscem produkcji. Przykładem jest fabryka BMW w Południowej Karolinie czy Mercedesa w Alabamie. Także małe i średnie przedsiębiorstwa zastanawiają się nad wybraniem USA na miejsce produkcji, by uniezależnić się od kursów wymiany. Zwiększenie inwestycji bezpośrednich obserwuje się w takich , branżach, jak budowa maszyn, poddostawy dla przemysłu samochodowego, przemysł włókienniczy i chemiczny. W sprawie konkurencyjności wypowiada się, że produkty niemieckie pod względem ceny, ale także jakości, przewyższają amerykańskie produkty tej samej kategorii. Firmy niemieckie potrafią dzisiaj lepiej niż dawniej wysuwać - przy pomocy zręcznego marketingu - na plan pierwszy aspekt jakości, rekompensując w ten sposób wysokie ceny.

Schuffner F. Rzecznik Izb Handlu Zagranicznego (Azja i Pacyfik), uważa, że perspektywy są bardzo dobre. Największe sukcesy odnosi przemysł maszynowy, chemiczne produkty wstępne i części samochodowe. W każdym samochodzie koreańskim znajdują się części niemieckie wartości około 800 marek. Działalność inwestycyjna jest wg Schuffnera zbyt powolna i niedostateczna, ale w pojedynczych przypadkach zadowalająca. Siemens ma na przykład udziały w 33 chińskich spółkach typu joint - ventures, branża samochodowa uczestniczy w Korei w 11 firmach tego typu, a wiążący się z dużymi nakładami na robociznę przemysł włókienniczy jest silnie reprezentowany w Indonezji i w Indiach. Niemcy są państwem zbyt drogim - uważa Rzecznik. Zajmuje trzecie miejsce po Japonii i USA. Korea znajduje się na czwartym miejscu. Udział regionu w niemieckim handlu zagranicznym wynosi 16 %, w tym samej Japonii 5 %.Aby gospodarka niemiecka była nadal konkurencyjna trzeba podnieść produktywność w Niemczech.

Goeting E. Rzecznik „Delegatów i przedstawicieli” uważa, że nastąpił pozytywny rozwój w dziedzinie towarów konsumpcyjnych wysokiej jakości maszyn i urządzeń, szczególnie w przemyśle lekkim. W zakresie poddostaw dla przemysłu samochodowego, chemii w dziedzinie produktów farmaceutycznych, komponentów do urządzeń elektrycznych i elektronicznych oraz w zakresie techniki regulacji sterowania. Uważa, że konkurencyjność pomimo wysokich kosztów jest duża. Wysokie ceny można kompensować serwisem wysokiej jakości. Po za tym konieczna jest zdolność niezwykle szybkiego reagowania.

Dr G. Schiefelbein. Rzecznik Izb Handlu Zagranicznego, region Ameryki Łacińskiej. Uważa, że eksport jest korzystny ze względu na wzrost gospodarczy w najważniejszych krajach regionu i daleko posuniętej liberalizacji w przywozie towarów. Przy tym asortymencie eksportowanych towarów decydują także tutaj branże wiodące w całym niemieckim eksporcie. Ponadto sądzi, że inwestycje koncentrują się tradycyjnie w Brazylii, Meksyku i Argentynie. Ustalono, że najważniejszymi branżami do których napływały i napływają inwestycje niemieckie są: przemysł samochodowy (łącznie z poddostawami części), przemysł chemiczny, farmaceutyczny, maszynowy, elektrotechnika / elektronika oraz sektor usług (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, transport). Pomimo niekorzystnego wpływu marki w stosunku do dolara, konkurencyjność jest nadal duża.

Dr G. Metzger Rzecznik Izb Handlu Zagranicznego, region Europy. Twierdzi, że przy ponownym ożywieniu koniunktury należy liczyć się ze wzrostem możliwości eksportowych we wszystkich branżach. W niemieckiej działalności inwestycyjnej w państwach europejskich widoczne będą nadal dwa trendy: pierwszy to przenoszenie produkcji przemysłowej do Portugalii Wielkiej Brytanii i Irlandii, a także do krajów Europy Środkowo - wschodniej. Dr G. Metzger uważa, że konkurencyjność gospodarki niemieckiej na obszarze europejskim jest nadal duża, aczkolwiek w pojedynczych dziedzinach wahania kursów wymiany (Wielkiej Brytanii i we Włoszech) utrudniają działalność gospodarczą.

Rozdział IV

1. Wielkość obrotów.

Świat zawęża się do rozmiarów przysłowiowej wioski. Powstaje jeden wielki rynek. Obok tradycyjnych rynków państw uprzemysłowionych pojawiają się nowe, dynamiczne obszary. Handel zagraniczny rejestruje wysokie wskaźniki wzrostu. Eksport pociąga za sobą inwestycje zagraniczne i przejmowanie obcych przedsiębiorstw. Powodzenie ma ten, kto jest najlepszy, najszybszy i najtańszy. Trend ten ma szczególne znaczenie dla Niemiec - z długą tradycją eksportu gotowych produktów. Jedna trzecia PKB pochodzi z eksportu, co oznacza, że handel zagraniczny ma znaczny wpływ na stopę życiową i ilość miejsc pracy.

Przemysł motoryzacyjny, zatrudniający 680 tys. osób i osiągający rocznie obroty ponad 270 mld. marek, należy do najważniejszych gałęzi niemieckiej gospodarki. Niemcy są po USA i Japonii trzecim co do ilości samochodów producentem na świecie. Spośród pięciu milionów pojazdów, wyprodukowanych w Niemczech w 1997 roku, 60 % przeznaczono na eksport.

2. Najważniejsi partnerzy handlowi.

Najważniejszymi partnerami handlowymi Niemiec są : wewnętrzny rynek europejski, Japonia i USA. Niemieckie marki samochodów spotkać można na całej kuli ziemskiej: volkswagen, audi, daimler-benz, BMW, porsche, opel. Co siódme miejsce pracy w Niemczech ma związek z przemysłem samochodowym. Do najważniejszych kooperantów tej gałęzi przemysłu należą zakłady chemiczne, włókiennicze, maszynowe, elektryczne i metalowe. Równie niezbędne są biura inżynierskie i spedycje. Wartość rynkowa brutto, pochodząca z produkcji, sprzedaży i eksploatacji pojazdów stanowi piątą część produktu społecznego brutto. Do państwowej kasy wpływa 200 miliardów marek w postaci świadczeń podatkowych. Przemysł samochodowy w Niemczech pragnie sprostać wymaganiom przyszłości, podnosząc bezpieczeństwo jazdy i produkcji na zasadach ekologicznych. W 1997 roku wydatki naukowe na badania naukowe wynosiły 14 miliardów marek. Jednym z najbardziej spektakularnych celów badań była realizacja projektu konstrukcji pojazdu osobowego, który miał spalać jedynie trzy litry benzyny na 100 kilometrów.

Branża motoryzacyjna w Niemczech jak zawsze najszybciej rozpoznaje pojawiające się trendy. Przyczyną są krótkie przedziały czasowe w rozwoju nowych technologii. Producenci muszą już dzisiaj wiedzieć co będzie się dobrze sprzedawało za 3 lata. To powoduje jednocześnie, że za wielkimi koncernami zmierza w kierunku zagranicy także kilka firm średniej wielkości.

Rozdział V

1. Główni partnerzy i wielkość obrotów.

Nastąpił szczególnie dynamiczny eksport na rozwijające się rynki Azji i krajów basenu Pacyfiku, jak również do reformujących się państw wschodnioeuropejskich.

Wykres 2. Eksport niemiecki w 1996 roku.

Źródło: Opracowanie na podstawie: Orth M. Rynek światowy i nakaz chwili, (Deutschland) 1996, nr 4, s. 17

W 1996 roku wywóz produktów zwiększył się o 5 %, jak twierdzi dr Fanz Schoser, przewodniczący Niemieckiej Izby Przemysłowo - handlowej (DIHT) szczególnie dynamicznie eksportowano na rynki Azji i krajów basenu Pacyfiku jak również do reformujących się państw wschodnioeuropejskich. Są to wyniki sondażu na temat perspektyw eksportowych Niemiec, prowadzonych co roku przez niemieckie Izby Handlu Zagranicznego (AHK). DIHT twierdzi, że perspektywy eksportu na kolejne lata są dobre. Na ponad przeciętny wzrost eksportu liczyć mogą nie tylko producenci wyrobów inwestycyjnych (w tym także pojazdów) eksportujących 57% swojej produkcji, lecz także producenci surowców (m.in. w przemyśle chemicznym) i produktów końcowych.

Tabela 1. Eksport towarów niemieckich do poszczególnych krajów

Francja Wlk. Brytania Włochy USA Holandia Belgia / Luksemburg Szwajcaria / Lichtenstein Austria Hiszpania Japonia	Wartość dostaw eksportowych	Miejsce	Udział w całości eksportu [%]
		84494 58136 54636 54603 53856 4698 39675 39239 24674 18832	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	11,61 7,99 7,51 7,50 7,40 6,46 5,45 5,39 3,39 2,59

Źródło: Opracowanie na podstawie: Orth M. Rynek światowy i nakaz chwili, (Deutschland) 1996, nr 4, s. 18

Największym partnerem Niemiec w handlu zagranicznym jest Europa (73% udziału w niemieckim eksporcie). Najwyższych wskaźników wzrostu eksportu niemieckiego oczekiwano na obszarach krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Azji. Niemiecki eksport do krajów Europy Środkowo-Wschodniej w 1996 r. Podniósł się średnio o 13,4 %. Wywóz towarów do Słowacji udało się zwiększyć o 51 %. Na 7 z 12 państw środkowoeuropejskich przypada wzrost eksportu, wyrażający się dwucyfrowymi liczbami. Trend ten utrzymuje się nadal. Drugim ważnym partnerem Niemiec jest przed Ameryką Północną (NAFTA ), obszar Azji i basenu Pacyfiku stąd też pochodzą największe impulsy rozwojowe. W ciągu 3 lat udział tych państw w niemieckim eksporcie podniósł się z 8,3 % do 11, % co jest wynikiem zarówno atrakcyjnych perspektyw rozwoju w tym regionie świata, jak również licznych inicjatyw rządu i stowarzyszeń gospodarczych.

Eksport na rynek Japonii ( najbardziej znaczący odbiorca w tym regionie ) przedstawił się w 1995 względnie spokojnie ( 5,2 %) w 1996 roku nastąpił kolejny wzrost wynoszący 12,5 %, lecz już w 1997 zanotowano spadek o 3,4 % , 1998 r. pogłębił się on jeszcze o 11,7 %. Również eksport do Chin, drugiego co do wielkości rynku zbytu, wykazujący 3,7% (w 1995 r. ) przyrostu przebiegał poniżej średniej. Natomiast eksport do kolejnych ośmiu krajów tego regionu wykazywał przyrost wyrażający się dwucyfrowymi liczbami (1995 r.). Wiodącym okazał się Wietnam (+40,9%), Indie (36,9%) po nich Malezja, Tajlandia, Korea, Singapur, Australia i Indonezja. Na kolejne lata przewidziano dalszy wzrost.

2. Struktura eksportu.

Grupa towarów			Eksport w 1995 r. w mld DEM		Zmiany w roku 1996 r. w %
produkty chemiczne		98,4			4,8
żelazo i stal		23,3			11,6
metale nieżelazne i ich półwyroby		15,2			15,7
pojazdy drogowe		125,8			6,1
maszyny		112,0			8,7
Urządzenia elektrotechniczne		96,5			8,7
maszyny biurowe		16,3			11,2
wyroby włókiennicze		22,2			-0,5
Wyroby z tworzyw sztucznych		18,0			6,7
odzież		8,4			-1,6
artykuły spożywcze, wyroby tytoniowe		31,4			-1,2
produkty rolnicze		7,7			1,2

Tabela 2. Struktura eksportu Niemiec

Źródło: Opracowanie na podstawie: Orth M. Rynek światowy i nakaz chwili, (Deutschland) 1996, nr 4, s. 19

3. Eksport jako łańcuch zachodzących po sobie procesów rozwojowych

Eksport inicjuje łańcuch zachodzących po sobie procesów rozwojowych. Najpierw eksportuje się towary, następnie powstają za granicą firmy montażowe, kolejnym krokiem jest uruchomienie kompletnych ciągów produkcyjnych. Pojawiają się działy rozwoju technologii i projektowania; powstaje samodzielne przedsiębiorstwo. Końcowym etapem jest globalizacja - łączenie poszczególnych placówek w sieć, umożliwiającą efektywne wykorzystanie zasobów w skali międzynarodowej np. firma Addidas. Centrala znajduje się w Herzogenaurach, która produkuje na całym świecie. Podobny przykład to największy niemiecki prywatny pracodawca - koncern Siemens. Pierwsze miejsca pracy wyeksportował już w 1855 roku. Werner von Siemens, założył wtedy filię firmy w Petersburgu. Z czasem Siemens zmienił się w tzw. global player. Firma produkuje obecnie w około 300 miejscach w 45 krajach. Według danych DIHT ciągle jeszcze istnieje potrzeba poszerzania inwestycji zagranicznych. Firmy średniej wielkości podążają za koncernami. Ich motywy są oczywiste: zdobywanie rynków i obniżanie kosztów. Kto kładzie nacisk na zbyt, przenosi się do Ameryki Północnej, Europy Zachodniej lub do niektórych państw azjatyckich. Kto chce zmniejszyć koszty produkcji, koncentruje się na Europie Środkowo - Wschodniej lub też na niektórych krajach Azji. Przedsiębiorstwa, które nie chcą bezpośrednio inwestować kupują firmy za granicą lub zapewniają sobie w nich udziały.

W 1996 roku niemieckie firmy przejęły za sumę 16 mld. marek przedsiębiorstw zagranicznych. Według raportu Urzędu Powierniczego najpopularniejszym krajem inwestycji były USA (25 transakcji) najbardziej aktywną branżą pozostał przemysł chemiczny i farmaceutyczny (27 transakcji). Trzech z pośród 10 największych zakupów dokonał koncern BASF. Drugą co do wielkości międzynarodową transakcją było przejęcie National Medical Care Inc. w Waltham (Masahusetts - 3,8 mld. dolarów) przez firmę Fresenius AG w Badhamburg. W tym samym czasie Fresenius stał się największym na świecie producentem urządzeń do dializy.

Rozdział VI

1. Suma zagranicznych inwestycji.

Według H. Frommanna - dyrektora BVK w Niemczech istnieje około 200 firm udziałowych. Do końca 1998 roku członkowie Stowarzyszenia Spółek Udziałów Kapitałowych ( BVK ), zainwestowali 9,3 mld marek w 3824 małych i średnich firmach.

Niemcy są krajem inwestycji twierdzi H. Kopper - koordynator do spraw zagranicznych inwestycji. Suma zagranicznych inwestycji w Niemczech wyniosła w 1998 r. - 35 mld marek. Nie wpłynęło to na zmniejszenie bezrobocia, gdyż wśród inwestorów były przeważnie firmy reprezentowane już od dawna w Niemczech.

2. Co przyciąga inwestorów ?

Zagraniczni inwestorzy zatrudniają w Niemczech 1,5 mln osób. Liczba ta nie uległa zmianie. H. Kopper sądzi, że inwestorów przyciąga do Niemiec przede wszystkim: położenie geograficzne i wielkość rynku, nowoczesne technologie, znakomita infrastruktura, potencjał w postaci wysoko wykształconych i pracowitych ludzi. Niemcy natomiast inwestują za granicą i ich inwestycje w ostatnich latach osiągają rekordowe rozmiary.

3. Ile inwestują Niemcy ?

W 1997 r. niemieckie firmy zainwestowały za granicą 51,5 mld marek. DIHT zarejestrował silny wzrost inwestycji w Europie Zachodniej, a głównie w krajach UE. Również w Azji - mimo kryzysu zanotowano w kilku krajach ożywioną działalność inwestycyjną.

W ostatnim czasie Niemcy stały się również bardziej atrakcyjne dla inwestorów krajowych i zagranicznych. Zlikwidowano szereg zarządzeń, hamujących rozwój inwestycji. Zagraniczne firmy zainwestowały w Niemczech w trzech pierwszych miesiącach 1998 roku dziewięć miliardów marek . Jest to najwyższa suma inwestycji w kwartale od lat dziewięćdziesiątych.

4. Nowe firmy.

W magazynie „ Deutschland „ (nr 2/99) czytamy „o trwającej od dwóch lat dekoncentracji, zamiast centralizacji gospodarczej” jak twierdzi boński doradca przedsiębiorstw H. Simon.

Wykres 3. Nowe firmy powstałe w Niemczech w 1998 roku.

Źródło: Opracowanie na podstawie: Fuzje i nowe firmy (Deutschland) 1999, nr 2, s. 22.

W ubiegłym roku zanotowano, że liczba powstających nowych przedsiębiorstw przekroczyła o 112 tys. liczbę firm, zmuszonych do zaniechania działalności. Procentową wielkość nowych firm w zakresie różnych dziedzin przedstawia wykres:

Rozdział VII

1. Produkcja maszyn.

Mówiąc o obrotach handlowych Niemczech należałoby zwrócić uwagę na inną gałąź będącą również podstawą niemieckiej gospodarki a mianowicie przemysł maszynowy. Ponieważ jest to kraj będący na świecie największym importerem maszyn drukarskich - i to od czasów powstania tego przemysłu w Niemczech przed 545 laty.

Niemieckie firmy interesuje sukces długotrwały. Są one w stanie utrzymać stałą pozycję rynkową na przestrzeni dziesięcioleci, a nawet wieków. Sprowadza się to do pozornie nieograniczonej zdolności technologicznego udoskonalania swoich produktów. Takiego zdania są eksperci do spraw gospodarki w wielu krajach, którzy jako przykład przytaczają niemiecki przemysł samochodowy, chemiczny i maszyn drukarskich. Niemcy zapewnili sobie w tych dziedzinach stałe udziały na światowych rynkach.

Wykres 4. Produkcja maszyn drukarskich w Niemczech.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Swartzberg T. Maszyny drukarskie (Deutschland) 1998, nr 4, s. 45.

Systemy drukarskie, pochodzące z Fabryki Maszyn Drukarskich w Heildelbergu lub z koncernu MAN Roland AG - dwóch największych producentów na świecie w tej branży - jak i innych niemieckich firm są w stanie drukować do 2,5 mln stron na godzinę. Bez większego nakładu pracy można systemy te dostosować do wszystkich formatów i realizować indywidualne życzenia klienta. Ich montaż jest łatwy, a praca niezawodna. Ta wysoka jakość zapewniła niemieckim producentom hegemonię na rynku światowym.

2. Globalne obroty.

Globalne obroty w 117 branżowych firm niemieckich wyniosły w 1996 r. 8 mld marek, co stanowi ponad jedną trzecią światowych obrotów w tej gałęzi przemysłu. Ponad trzy czwarte obrotów pochodzi z kontaktów handlowych z zagranicą, co nawet dla krajów z wysokim udziałem eksportu stanowi niebagatelną wartość. Jeśli utrzyma się aktualny trend, wzrośnie pozycja rynku niemieckiego przemysłu maszyn drukarskich. W latach 1944 - 1996 w przemyśle drukarskim panował okres gospodarczego zastoju. Producenci tej branży na świecie zmuszeni byli zmniejszyć zasięg produkcji - z wyjątkiem Niemców. Ci podnieśli rozmiary produkcji w ciągu dwóch lat o 17%, eksport wzrósł w tym czasie o 31%. W 1997 r. wyniki jeszcze się polepszyły. W pierwszym półroczu wyniki wzrosły o 12%, w drugiej połowie nastąpił dalszy rozwój.

2. Eksport maszyn drukarskich.

Tabela 3. Eksport maszyn drukarskich w 1996 r. ( kraj docelowy w tys marek )

Eksport maszyn drukarskich w 1996 r. ( kraj docelowy w tys marek )
USA Wlk. Brytania Francja Włochy Japonia Holandia Szwajcaria Brazylia Belgia Chińska Repub. Lud.	866,417 54,503 354,750 336,107 313,065 298,511 294,654 242,295 172,968 172,662

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Swartzberg T. Maszyny drukarskie (Deutschland) 1998, nr 4, s. 45.

Wykres 5. Udział niemieckich maszyn na światowym rynku.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Swartzberg T. Maszyny drukarskie (Deutschland) 1998, nr 4, s. 45.

Niemieckie przedsiębiorstwa stosując strategię zaniżania cen rynkowych, ulepszania i racjonalizowania procesów produkcyjnych (w ramach czego uległy likwidacji miejsca zatrudnienia), a także poprzez utrzymanie pozycji rynkowej, przedsiębiorstwa radziły sobie z zagraniczną konkurencją. Również poprzez realizowanie indywidualnych zamówień i podnoszenie jakości przedsiębiorstwa walczyły o utrzymanie pozycji rynkowej w obliczu siły zagranicznych konkurentów.

Najważniejsze innowacje na rynku drukarskim zawdzięcza się firmom niemieckim. To właśnie firma niemiecka - Koenig & Bauer z Wűrzburga, zajmująca dzisiaj w swojej branży 3 miejsce - wprowadziła przed 175 laty całkowicie zmechanizowaną prasę drukarską. Niemiecka oferta wzbogaciła się z czasem o centralnie sterowane i wspierane przez komputery systemy. Wkrótce miały pojawić się możliwość druku on-line. Przygotowywane indywidualnie na ekranie komputera strony miały być przekazywane bezpośrednio na wałki drukarskie.

Rozdział VIII

Mówiąc o niemieckim eksporcie maszyn należy również zwrócić uwagę na Turcję. Państwo to w 1996 r. importowało za kwotę 139,9 mln $ maszyn pakujących. Przodującym krajem były Niemcy ( 44,4 % ), po nich Włochy ( 30.5 %) oraz Szwecja ( 4,1 %), Francja ( 3,3 %). Sprowadzano maszyny: czyszczące /myjące do butelek i innych opakowań (254,1$), maszyny do pieczętowania , naklejania, zamykania ( 16,598$), wyposażenie do maszyn (42,919$), części do maszyn (1,804$).

Niemcy są także ważnym partnerem handlowym Polski. W 1998 r. Niemcy zainwestowali w Polsce 5,1 mld USD, co stanowiło 18,8% całości inwestycji zrealizowanych przez największych inwestorów zagranicznych w Polsce. Pod koniec 1998 roku obroty towarowe wynosiły 22,6 mld USD. Udział Niemiec w obrotach polskiego handlu zagranicznego wynosi 28%. Polska jest ważnym partnerem RFN wśród krajów Europy-Wschodniej zaś w globalnych obrotach Niemiec, Polska zajmuje 10 pozycję w eksporcie i 14 w imporcie, wyprzedzając kraje takie jak: Rosja, Chiny czy Szwecja. Eksportujemy głównie materiały włókiennicze, pojazdy, metale i wyroby metalowe oraz meble. Natomiast importujemy z Niemiec maszyny i urządzenia, pojazdy samochodowe, produkty przemysłu chemicznego, wyroby metalowe oraz tekstylia. W okresie 1992-1995 obroty handlowe podwoiły swoją wartość, a od 1996r. rosły w tempie około 10%. Do Niemiec eksportuje około 18 tys polskich firm. W latach 90 nastąpiła intensywna dywersyfikacja asortymentowa polskiego transportu. Liczba eksportowanych z Polski do Niemiec towarów wyniosła w ubiegłym roku (1998r.) 5 tys. Odnotowano też duże zainteresowanie banków niemieckich otwieraniem swoich oddziałów i przedstawicielstw w Polsce. Obecnie funkcjonują przedstawicielstwa i oddziały 13 banków niemieckich, a ponad 6 tys. firm niemieckich założyło w Polsce własne przedsiębiorstwa i posiada udziały w spółkach mieszanych.

Mówiąc o obrotach handlowych należałoby zwrócić również uwagę na udział handlowy niemieckich firm w Bośni i Hercegowinie, gdzie ponad 40 firm już działa aktywnie, gdzie tworzą się filie i firmy typu joint - venture. Bośnia przyciąga przedsiębiorców niskimi podatkami, niewysokim cłem oraz wysoko wykwalifikowaną siłą roboczą.

Tabela 4. Handel Niemcy - Chorwacja

Handel Niemcy - Chorwacja
Rok	Import [%]	Eksport [%]
1995	1,4	2,2
1996	1,3	2,5
1997	1,3	3
1998	1,3	2,9

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Heckel M. Gospodarka odbudowy Chorwacji (Deutschland) 1999, nr 5, s. 36.

Głównymi produktami eksportowanymi przez Niemców z Chorwacji są: odzież i akcesoria wynoszące 33,7% (1998 r.), ponadto odzież z dzianiny 8,3%, buty 8,1%, maszyny 7,7%, sprzęt elektryczny 7,4%. Natomiast Chorwaci kupują w Niemczech przede wszystkim samochody 22,7% oraz maszyny 15,8%, w mniejszej ilości sprzęt elektryczny 6,5%, artykuły tekstylne 3,7% i tworzywa sztuczne 3,2%.

Na koniec chcę przedstawić prognozę dotyczącą obrotów w internecie - w dziedzinie internetowej sprzedaży. Amerykańska firma badania rynku prognozuje dla Europy wzrost obrotów w sieci internetu 2,2 mld. marek w 1998 r. do 115,5 mld. w 2001 r. z czego 1/3 przypadać będzie na Niemcy. Około 10 milionów niemieckich konsumentów kupując on-line wyda 28,9 mld. marek.

Wykres 6. Obroty w internecie ( prognozy dla Europy w mld. marek )

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Schmid Y. Handel (Deutschland) 1999, nr 2, s. 23.

Rozdział IX

Reasumując Niemcy są potęgą gospodarczą nie tylko na skalę europejską, ale na skalę świata. Z jednej strony jest to kraj o wysokim poziomie PKB i rekordzista świata w eksporcie, dysponujący jedną z najsilniejszych walut. Drugiej strony to kraj przerażający bezrobociem. Bardzo ważnym elementem w życiu Niemiec jest handel. Głównymi towarami eksportowanymi przez Niemcy są: maszyny, pojazdy, wyroby elektrotechniczne, produkty przemysłu chemicznego. Głównymi partnerami handlowymi Niemiec są: przede wszystkim Europa

i Ameryka Północna

BIBLIOGRAFIA:

1. Koniunktura, (Deutschland) 1999, nr 1

2. Fuzje i nowe firmy, (Deutschland) 1999, nr 2

3. Handel, (Deutschland) 1999, nr 2

4. Handel zagraniczny, (Deutschland) 1999, nr 3

5. Niemcy kraj inwestycji,(Deutschland) 1999, nr 5

6. Gospodarcza odbudowa Chorwacji modelem dla Kosowa, (Deutschland) 1999, nr 5

7. Gospodarka, (Deutschland) 1998, nr 3

8. Maszyny drukarskie, (Deutschland) 1998, nr 4

9. Gospodarka, (Deutschland) 1998, nr 5

10. Niemiecka gospodarka w dobie globalizacji, (Deutschland) 1998, nr 6

11. Siłacze światowej gospodarki, (Deutschland) 1998, nr 6

12. Rynek światowy i nakaz chwili, (Deutschland) 1996, nr 4

13. Potęga ze skazą, (Rzeczpospolita) 1998, nr 45

14. Handel z ograniczeniami, (Businessman) 1999, nr 11

15. Eksport nadal mały, (Prawo i gospodarka) 1999, nr 233

16. Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Praca zbiorowa pod. red..Budnikowskiego A,

17. Koweckiej - Wyrzykowskiej E, W- wa 1998, PWE

18. Ciamaga Z.: Unia Europejska., W -wa 1997, PWN

Wykaz tabel:

Tabela 1 Eksport towarów niemieckich do poszczególnych krajów............................................ 9

Tabela 2 Struktura eksportu Niemiec................................................................................... 10

Tabela 3 Eksport maszyn drukarskich w 1996 r.................................................................... 14

Tabela 4 Handel Niemcy - Chorwacja.................................................................................. 17

Wykaz wykresów:

Wykres 1 Handel zagraniczny Niemiec................................................................................... 4

Wykres 2 Eksport niemiecki w 1996 r.................................................................................... 8

Wykres 3 Nowe firmy powstałe w Niemczech w 1998 r.......................................................... 12

Wykres 4 Produkcja maszyn drukarskich............................................................................. 13

Wykres 5 Udział niemieckich maszyn na światowym rynku.................................................... 15

Wykres 6 Obroty w internecie............................................................................................. 17

---