Silikaty? Dlaczego nie...

• Ściany z silikatów

• Mury z wapna i piasku

Wyroby silikatowe, mimo że produkowane od lat, wciąż postrzega się jako budulec drugiej kategorii. Zupełnie niesłusznie, gdyż są zdrowe, mocne, uniwersalne i tanie.

Cegły, bloczki oraz kształtki silikatowe to wyroby ekologiczne, nie zawierające żadnych szkodliwych domieszek. Ich produkcja nie powoduje zanieczyszczenia ani degradacji środowiska. Naturalne składniki - wapno i piasek - miesza się z wodą aż do uzyskania masy o pożądanej konsystencji. Leżakuje ona przez cztery dni. Później formuje się z niej elementy i poddaje je “naparzaniu”. W trakcie tego procesu są one przez 8 h hartowane parą wodną w temperaturze 203 st.C podciśnieniem 1,6 MPa. W efekcie tych zabiegów powstają elementy ścienne przewyższające twardością tradycyjną ceramikę. Jak dowodzą badania, wyroby silikatowe wykazują najniższą promieniotwórczość naturalną ze wszystkich materiałów budowlanych.

Na jakie ściany?

Ściany zewnętrzne z silikatów muszą być ocieplone, by uzyskały wymagany współczynnik izolacyjności cieplnej U=0,3 W/m²K.
Elementy wapienno-piaskowe nadają się do budowy różnego rodzaju ścian. Najczęściej wznosi się z nich ściany konstrukcyjne oraz działowe. Przede wszystkim muruje się z nich ściany trójwarstwowe z warstwa termoizolacji (wełna mineralna lub styropian). Z cegieł lub bloczków wznosi się wówczas warstwę nośną, ociepla ją, a termoizolację obudowuje warstwa osłonową z cegieł lub kształtek. Z silikatów można też wznosić ściany dwuwarstwowe o nieco grubszej warstwie nośnej i termoizolacji pokrytej tynkiem cienkowarstwowym lub inna okładziną elewacyjną.

Silikatowe cegły maja najczęściej wymiary zbliżone do standardowych wymiarów cegieł ceramicznych. Tak jak bloczki i kształtki mogą mieć wymiary modułowe. Oznacza to, że ich długość i wysokość są krotnością 65 mm. System modułowy jest pomocny w dobieraniu i łączeniu nośnych elementów ściennych (np. bloczków i cegieł).

Elewacje

Wśród wielu zalet materiały silikatowe mają i taką, że wykonane z nich elewacje mogą pozostać nieotynkowane. Maja na tyle estetyczny wygląd i wystarczającą odporność na warunki atmosferyczne, że wystarczy je starannie wymurować i zrobić spoiny, by wyglądały niemal tak ładnie jak elewacje klinkierowe.
Producenci zalecają jednak, by nieotynkowane ściany zewnętrzne zabezpieczać specjalnym bezbarwnym impregnatem, który chroni mur przed rozwojem glonów i sprawia, że mur się nie brudzi. Ściany mogą zostać również otynkowane lub pomalowane farbami nie zmniejszającymi ich paroprzepuszczalności.
Decydując się na tynk, trzeba jednak pamiętać, by w trakcie budowy murować elementy silikatowe na tak zwaną niepełna spoinę. Oznacza to, że warstwa zaprawy nie może dochodzić do lica ściany. Taki sposób murowania korzystnie wpływa na poprawę przyczepności tynku. Pamiętać także należy, by tynkowanie odbywało się nie wcześniej niż pół roku po postawieniu ścian. Do tego czasu bowiem ściany będą jeszcze osiadać. Wcześniejsze nałożenie tynku spowodowałoby, że po jakimś czasie pojawiłyby się na nim spękania.

Murowanie na wiele sposobów

Ściany silikatowe muruje się tak samo jak ceramiczne. Technologia dopuszcza używanie zapraw tradycyjnych (cementowo-wapiennych), z których są wykonywane pionowe lub poziome spoiny, oraz zapraw cienkowarstwowych, używanych przede wszystkim do robienia spoin poziomych (gr. około 3 mm).
Większość bloczków jest przeznaczona do łączenia na wpust i wypust. Nie wykonuje się wówczas spoin pionowych. Niektóre można łączyć “na kieszeń”. W ich bokach są wówczas wyprofilowane pionowe wnęki. Po ustawieniu dwóch elementów tworzy się między nimi kieszeń, którą wypełnia się zaprawą.

Klasy silikatów

Wyroby silikatowe mogą mieć różne klasy: 5; 7,5; 10; 15; 20; 25; 35; 40 i 60. Odpowiadają one ze wytrzymałość danego elementu na ściskanie. Tak więc im klasa wyższa, tym mocniejszy i bardziej wytrzymały wyrób.
Silikaty należą do produktów bardzo trwałych. Wybudowane z nich ściany mogą przetrwać w dobrym stanie nawet 100 lat, zwłaszcza że po zbudowaniu drobiny wapna wchodzą w reakcję z dwutlenkiem węgla zawartym w atmosferze, co powoduje, że cegły lub bloczki twardnieją jeszcze bardziej.

Z cegieł silikatowych (klasy minimum 15) można budować ściany fundamentowe i piwniczne, ale wówczas muszą być bardzo starannie zaizolowane materiałami przeciwwilgociowymi lub wodochronnymi.

Nowe kolory

Wyroby silikatowe najczęściej były białe lub jasnopopielate. Coraz częściej jednak producenci, by zwiększyć atrakcyjność, barwią ja na różne kolory. Robią tak w przypadku elementów, które mogą być przeznaczone na warstwę osdłonową w ścianach trójwarstwowych. Kolorowe są też wapienno-piaskowe płytki elewacyjne. Warto jednak wiedzieć, że ostateczny kolor ścian silikatowych ustala się dopiero po mniej więcej roku od wymurowania.

Wyroby silikatowe

• Cegły można wykorzystywać do budowy wszystkich typów ścian. Najczęściej muruje się z nich ściany działowe i warstwę osłonową w ścianach trójwarstwowych. Nadają się również do wykonywania warstwy nośnej. Produkowane są cegły pełne i drążone. Te ostatnie dzięki pionowym otworom są lżejsze i dlatego wygodniejsze w układaniu.

• Bloczki (większe od cegieł) służą do murowania warstwy nośnej w ścianach dwu- i trójwarstwowych oraz, rzadziej, do budowania ścian działowych. Większość bloczków ma otwory o okrągłym przekroju, które zmniejszają ich masę. Bloczki mogą mieć profilowane brzegi, by można je było łączyć na wpust i wypust lub na tzw. kieszeń. W bloczkach mogą też być zrobione uchwyty ułatwiające ich przenoszenie.

Tajemnicze oznaczenia

Na niektórych elementach silikatowych oraz w katalogach i cennikach różnych producentów można znaleźć literowe oznaczenia informujące o przeznaczeniu i sposobie montażu danego wyrobu. Oto kilka z nich:

• A - bloczki muruje się tradycyjnymi zaprawami na spoiny poziome i pionowe;

• B - bloczki muruje się zaprawami cienkowarstwowymi na spoiny poziome i pionowe;

• C - bloczki muruje się tradycyjnymi zaprawami tylko na spoiny poziome;

• E - bloczki łączy się na wpust i wypust przy użyciu tradycyjnej zaprawy, tylko na spoiny poziome;

• F - bloczki łączy się na wpust i wypust zaprawą cienkowarstwową, tylko na spoiny poziome;

• M - podwyższona mrozoodporność elementu;

• P - element pełny;

• D - element drążony.

Do zadań specjalnych

Kształtki wykorzystywane są głównie do budowy warstwy osłonowej w ścianach trójwarstwowych i do ścian działowych.
Pustaki wentylacyjne są przeznaczone do budowy przewodów wentylacyjnych. Maja wewnątrz otwór o przekroju okrągłym średnicy 15 cm. Niekiedy robi się z nich słupki ogrodzeniowe lub ogrodzenia ażurowe. Częściej jednak producenci oferują pustaki zbliżone wyglądem do wentylacyjnych, lecz przeznaczone do budowy filarów i słupków ogrodzeniowych.
Płytki i cegły elewacyjne mają większą wytrzymałość na ściskanie niż pozostałe elementy. Ich powierzchnia często przypomina faktura kamień łupany. Płytki mocuje się do ściany mrozoodporną zaprawa klejącą. Z cegieł elewacyjnych buduje się zaś warstwę osłonową ścian trójwarstwowych, jeżeli ma być ona wyjątkowo dekoracyjna.

Zalety:

• mają dużą wytrzymałość na ściskanie (10-25 MPa) - można z nich budować ściany przenoszące duże obciążenia;

• charakteryzują się wysoką odpornością na mroź i deszcz - zbudowane z nich ściany nie wymagają tynkowania;

• bardzo dobrze izolują akustycznie (dla ściany grubości 25 cm współczynnik tłumienia hałasu wynosi 51 dB);

• akumulują ciepło - nagrzewają się wolno, za to długo utrzymują temperaturę i oddają ciepło bardzo powoli;

• sprzyjają wyrównaniu poziomu wilgotności w pomieszczeniach - pochłaniają nadmiar wilgoci i oddają ją, gdy robi się sucho;

• dzięki zawartemu w nich wapnu mają właściwości odkażające - na powierzchni ścian silikatowych nie rozwijają się pleśnie ani grzyby;

• są bardzo odporne na działanie ognia - naruszenie ich struktury następuje dopiero w temperaturze 600 st.C;

• w porównaniu z innymi materiałami używanymi do budowy domów są wyjątkowo tanie.

Wady:

• mają słabą izolacyjność termiczną, dlatego wykonywane z nich ściany zewnętrzne trzeba ocieplać;

• są kruche, jeśli więc są niewłaściwie transportowane i przechowywane, mogą popękać;

• są ciężkie i z tego względu mają nieduże rozmiary, co nie ułatwia murowania i wydłuża czas wznoszenia ścian.

---