ZADANIE

Jan Nowak prowadzi samodzielnie zakład krawiecki. W ubiegłym roku jego utarg wyniósł 65 000 PLN, a koszty bezpośrednie 32 000 PLN. Kapitał finansowy włożony w działalność zakładu wynosił przez cały rok 28 000 PLN. Stopa procentowa wynosiła 10 %. Gdyby Nowak zdecydował się podjąć pracę zarobkową w większej firmie, mógłby tam zarobić 20 000 PLN w ciągu roku. Oblicz koszt księgowy, zysk księgowy, koszt alternatywny pracy własnej, koszt alternatywny wyłożonego kapitału, łączny koszt ekonomiczny, zysk ekonomiczny (nadzwyczajny).

ZADANIE

Ktoś kupił rower za 100 PLN, którego nie używa. Podobny nowy kosztuje 120 PLN, ale przy odsprzedaży starego można dostać tylko 40 PLN. Koszt alternatywny posiadanie roweru wynosi: a) 20; b) 40; c) 60 d) 100; e) 120 ?

ZADANIE

W pewnej społeczności konsumującej tylko dobra A i B jeden mężczyzna jest w stanie w ciągu ośmiogodzinnego dnia pracy wyprodukować 8 jednostek dobra A lub 3 jednostki dobra B. Powyższe zdanie stanowi ilustrację :

1. Wyrównywania użyteczności krańcowej

2. Preferencji dotyczących rozkładu czasowego konsumpcji

3. Prawa malejących przychodów

4. Kosztu alternatywnego

5. Nakładania się dwóch różnych potrzeb

ZADANIE

Przedsiębiorstwo ma do wyboru zakup dwóch maszyn. Koszt zakupu pierwszej maszyny wynosi 10 000 PLN, a drugiej 12 000 PLN. Koszt przeciętny zmienny wyprodukowania jednej sztuki wyrobu na pierwszej maszynie wynosi 10 PLN, a na drugiej 12 PLN. Cena rynkowa wyrobu wynosi 20 PLN za sztukę. Jeśli przedsiębiorstwo to chce wyprodukować 10 000 sztuk wyrobu po jak najniższych kosztach, to która maszynę powinno kupić i dlaczego ?

Zadanie

Tablica 1 przedstawia koszty i utargi pewnego przedsiębiorstwa.

1. Oblicz koszt krańcowy przy wzroście produkcji.

2. Oblicz utarg krańcowy przy wzroście produkcji. (Uwaga: najpierw trzeba wyliczyć utarg całkowity).

3. Przy jakiej wielkości produkcji osiągnięta zostanie maksymalna suma zysku?

4. Oblicz wielkość zysku przy każdym poziomie produkcji.

Tablica 1. Produkcja, cena i koszty
Produkcja (liczba jednostek na tydzień)	Cena sprzedaży (PLN)	Koszt całkowity (PLN)
1	25	10
2	23	23
3	20	38
4	18	55
5	15	75
6	12,5	98

Zadanie

Tablica 2 przedstawia wysokość utargu krańcowego i kosztu krańcowego w pewnym przedsiębiorstwie.

Tablica 2. Utarg i koszt krańcowy
Produkcja (liczba jednostek na tydzień)	Utarg krańcowy (PLN)	Koszt krańcowy (PLN)
0
		72		17
	1
					56		15
	2
					40		25
	3
					24		40
	4
					8		60
	5

1. Wykreśl krzywe utargu krańcowego i kosztu krańcowego, odkładając wielkości krańcowe każdorazowo w punkcie leżącym w połowie odcinka oznaczającego odnośny przedział wielkości produkcji (np. koszt krańcowy pierwszej jednostki odkładamy w połowie odcinka między 0 i 1 itd.).

2. Na jakim poziomie (w przybliżeniu) przedsiębiorstwo powinno ustalić wielkość produkcji, jeżeli dąży do maksymalizacji sumy zysku?

3. Na jakim poziomie (w przybliżeniu) przedsiębiorstwo ustaliłoby wielkość produkcji, gdyby dążyło do maksymalizacji sumy utargów? (Uwaga: należy przedłużyć nieco krzywą utargu krańcowego).

4. W którym punkcie przedsiębiorstwo maksymalizowałoby zysk, gdyby koszt krańcowy - przy każdym poziomie produkcji - był o 30 PLN wyższy?

5. Przyjmując wyjściowy rozkład kosztów krańcowych, na jakim poziomie produkcji przedsiębiorstwo maksymalizowałoby zysk, gdyby utarg krańcowy - przy każdym poziomie produkcji - był wyższy o 34 PLN?

Zadanie

Fabryka lalek ma do wyboru trzy metody produkcji, charakteryzujące się różnymi proporcjami zużycia pracy i kapitału (tablica 1).

Tablica 1. Techniki produkcji cukierków
	Technika A		Technika B		Technika C
Produkcja	Nakład pracy	Nakład kapitału	Nakład pracy	Nakład kapitału	Nakład pracy	Nakład kapitału
1	9	2	6	4	4	6
2	19	3	10	8	8	10
3	29	4	14	12	12	14
4	41	5	18	16	16	19
5	59	6	24	22	20	25
6	85	7	33	29	24	32
7	120	8	45	38	29	40
Uwaga. Wszystkie wielkości w tablicy wyrażone są w i liczbie jednostek (produkcji, pracy, kapitału) na tydzień.

Załóżmy, że stawka płacy wynosi 200 PLN, a koszt jednostki kapitału 400 PLN tygodniowo.

1. Dla każdego poziomu produkcji dobierz właściwą technikę produkcji.

2. Oblicz koszt całkowity dla każdego poziomu i techniki produkcji.

3. Przypuśćmy, że cena pracy wzrasta do PLN300 PLN, zaś cena kapitału nie zmienia się. Jak wpłynie to na wybór techniki produkcji?

4. Uwzględniając nową cenę pracy oblicz ponownie koszt całkowity dla każdego poziomu i każdej techniki produkcji oraz wskaż, która technika jest optymalna przy różnych rozmiarach produkcji.

Zadanie

W krótkim okresie przedsiębiorstwo nie może zmienić wielkości nakładów kapitału, może natomiast dowolnie kształtować ilość zaangażowanej pracy. Tablica 4 pokazuje, jak zmienia się wielkość produkcji pod wpływem zmian nakładów pracy.

Tablica 4. Wielkość produkcji i nakłady pracy
Nakład pracy (liczba pracowników na tydzień)	Produkcja (liczba jednostek na tydzień)	Krańcowy produkt pracy (KPP)	Przeciętny produkt pracy (PPP)
0	0
		1		35
		2		80
		3		122
		4		156
		5		177
		6		180

1. Oblicz wielkość krańcowego oraz przeciętnego produktu pracy.

2. Przedstaw na wykresie kształtowanie się tych wielkości.

3. Od jakiego poziomu produkcji zaczynają działać niekorzyści skali (malejące przychody)?

4. Przy jakim poziomie nakładów pracy krzywa krańcowej produkcyjności pracy (KP_P) przecina krzywą przeciętnej produkcyjności pracy (PP_P)?

5. Jak zmieni się krzywa KP_P w przypadku zmiany wielkości nakładów kapitału?

Zadanie

Tablica 5 przedstawia rozmiary produkcji uzyskiwanej przy różnych nakładach kapitału i pracy.

Tablica 5. Wielkość produkcji a nakłady kapitału i pracy
Nakład kapitału	Produkcja
5	600	1150	1650	2100	2500
4	460	880	1260	1600	1900
3	330	630	900	1140	1350
2	210	400	570	720	850
1	100	190	270	340	400
	1	2	3	4	5
	Nakład pracy

Powyższa tablica ilustruje rosnące przychody względem:

1. skali produkcji,

2. nakładów kapitału,

3. nakładów pracy.

Która z odpowiedzi jest prawidłowa? (może ich być więcej niż jedna).

Zadanie

Które z wymienionych zdarzeń spowoduje obniżkę przeciętnych kosztów stałych (tj. kosztów stałych przypadających średnio na jednostkę produkcji):

1. obniżka cen energii elektrycznej,

2. wzrost produkcji,

3. podwyżka ceny wytwarzanego produktu,

4. spadek kosztów surowca.

Zadanie

Które z poniższych twierdzeń opisują działanie prawa malejących przychodów? Załóżmy, że w każdym przypadku czynnikiem zmiennym jest praca, a stałym - kapitał. Zwiększamy nakłady pracy.

1. Ogólna wielkość produkcji będzie się zmniejszać, gdyż dodatkowe jednostki pracy będą gorszej jakości niż poprzednio zatrudnione.

2. Względny niedobór kapitału sprawi, że przyrosty produkcji będą coraz mniejsze.

3. Jednostkowy koszt produkcji wzrośnie, ponieważ w miarę wyczerpywania rezerw siły roboczej wzrosną stawki płac.

4. Po jakimś czasie dalsze zwiększanie produkcji wymagać będzie mniejszych nakładów pracy.

5. Utarg krańcowy uzyskiwany z każdej kolejnej jednostki produkcji będzie malał.

Zadanie

Które z podanych twierdzeń na temat krótkookresowej krzywej kosztów krańcowych jest nieprawdziwe?

1. Koszt krańcowy zrównuje się z kosztem przeciętnym w punkcie, w którym ten ostatni przyjmuje minimalną wartość.

2. Gdy koszt przeciętny maleje, koszt krańcowy jest niższy od przeciętnego.

3. Gdy wielkość produkcji przekroczy optimum techniczne, wówczas koszt krańcowy staje się wyższy od kosztu przeciętnego.

4. Kiedy przychody ze skali maleją, wtedy koszt krańcowy rośnie.

5. Wysokość kosztu krańcowego nie zależy od cen czynników produkcji.

6. Wysokość kosztu krańcowego zależy m.in. od kształtowania się kosztów stałych.

Zadanie

Przedsiębiorstwo ustaliło wielkość produkcji, którą zamierza wytwarzać. Po sprawdzeniu, jak się będą kształtować utargi i koszty krańcowe, przedsiębiorstwo bada obecnie relacje odnośnych wielkości przeciętnych w krótkim i długim okresie.

Koszty przeciętne kształtują się następująco:

Koszty	PLN
Długookresowy koszt przeciętny	12
Krótkookresowy przeciętny koszt stały	6
Krótkookresowy przeciętny koszt zmienny	11
Krótkookresowy przeciętny koszt całkowity	17

W poniższej tabeli zaznacz właściwe decyzje produkcyjne w krótkim i długim okresie przy każdym z podanych poziomów ceny produktu:

Decyzje krótkookresowe
Cena (PLN)	Produkować z zyskiem	Produkować mimo straty	Wstrzymać produkcję
18	+
5			+
7			+
13		+
11,50		+
Decyzje długookresowe
Cena (PLN)	Produkować z zyskiem	Produkować mimo straty	Zamknąć zakład
18
5
7
13
11,50

Zadanie

Przedsiębiorstwo ponosi koszty stałe w wysokości 2000PLN oraz koszty zmienne wynoszące 80 gr na jednostkę produktu. Jeżeli w krótkim okresie może ono sprzedać 2500 sztuk swego wyrobu Po cenie jednostkowej 1PLN, to powinno:

1. wstrzymać produkcję, gdyż nie uzyskuje zwrotu kosztów stałych,

2. kontynuować produkcję, ponieważ uzyskuje zwrot kosztów stałych,

3. wstrzymać produkcję, gdyż nie uzyskuje zwrotu kosztów zmiennych,

4. kontynuować produkcję, ponieważ uzyskuje zwrot kosztów zmiennych.

Tak/Nie

1. W warunkach konkurencji doskonałej cena jest równa utargowi krańcowemu.

2. Krótkookresowa krzywa podaży przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej jest bardziej płaska niż długookresowa krzywa podaży.

3. O firmie, która osiąga zysk ekonomiczny, można powiedzieć, że osiąga zysk normalny..

4. W gałęzi, w której dla wszystkich istotnych wielkości produkcji długookresowe koszty przeciętne maleją wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji, panują idealne warunki dla konkurencji doskonałej..

5. Krzywą podaży gałęzi wyznaczamy sumując ilość produktu dostarczaną przez wszystkie przedsiębiorstwa działające w danej gałęzi przy różnych poziomach ceny.

6. Monopolista będzie zawsze wytwarzał takie ilości produktu, które mieszczą się na nieelastycznej części krzywej popytu na jego produkt.

7. Wzrost kosztów zmiennych, przy innych warunkach nie zmienionych, spowoduje, że monopolista zwiększy produkcję i obniży cenę.

8. Monopolista osiąga zyski nadzwyczajne, ponieważ produkuje bardziej efektywnie (po niższych kosztach) niż gałąź w której panuje konkurencja doskonała.

9. Przy danej krzywej popytu na produkt monopolisty nadwyżka ceny nad utargiem krańcowym wzrasta w miarę zwiększania produkcji.

10. Utarg całkowity osiąga maksimum, gdy utarg przeciętny osiąga maksimum.

11. Monopolista może zwiększyć sumę swych zysków ustalając różne ceny dla różnych rynków.

12. Pionowej krzywej podaży odpowiada elastyczność cenowa równa zeru.

13. Przedsiębiorca działający w warunkach konkurencji doskonałej sprzedaje wyroby po cenie równej kosztowi krańcowemu, monopolista natomiast może ustalić cenę na poziomie przewyższającym koszt krańcowy.

14. W przeciwieństwie do dużych przedsiębiorstw, które dysponują świetnie zorganizowanymi i wyposażonymi ośrodkami badawczymi, bardzo małe firmy nie prowadzą na ogół prac badawczo-rozwojowych na większą skalę.

15. Handel zagraniczny zwiększa wrażliwość gospodarki krajowej na zmiany warunków zachodzące na rynku światowym, lecz łagodzi zakłócenia powstające na rynku krajowym.

Zadanie

Monopolista dążący do maksymalizacji zysku będzie skłonny obniżyć cenę swego produktu, jeśli:

1. przeciętny koszt całkowity obniży się,

2. koszty reklamy wzrosną,

3. utarg krańcowy będzie większy od kosztu krańcowego,

4. utarg krańcowy będzie równy krańcowym kosztom zmiennym.

Zadanie

Która z podanych definicji najlepiej odpowiada treści pojęcia zysku normalnego (w rozumieniu przyjętym w teorii ekonomii)?

1. Poziom zysku osiągany przez przedsiębiorstwo przy zrównaniu kosztu krańcowego z utargiem krańcowym.

2. Poziom zysku osiągany przez przeciętne pod względem poziomu kosztów przedsiębiorstwo w danej gałęzi.

3. Poziom zysku, który osiągałoby przedsiębiorstwo w normalnych warunkach.

4. Poziom zysku skłaniający przedsiębiorstwo do kontynuowania działalności w danej gałęzi.

5. Stopa zysku zapewniająca przedsiębiorcy odpowiedni poziom życia.

Konkurencja doskonała i pełny monopol: skrajne przypadki struktury rynku

(a) konkurencja doskonała

(b) krzywa podaży gałęzi

(c) monopol różnicujący cenę

(d) struktura rynku

(e) monopol naturalny

(f) cena zamknięcia

(g) prawo jednolitej ceny

(h) monopol

(i) społeczny koszt monopolu

(j) przedsiębiorstwo krańcowe

(k) krótkookresowa równowaga rynku

(1) zysk normalny

(m) zysk nadzwyczajny

(n) długookresowa równowaga rynku

(o) krzywa podaży przedsiębiorstwa

(p) monopson

(r) swoboda wejścia i wyjścia

1. Prawa postępowania nabywców i sprzedawców na rynku.

2. Rynek, na którym zarówno nabywcy, jak i sprzedawcy uważają że ich decyzje o kupnie i sprzedaży nie mają żadnego wpływu na wysokość ceny rynkowej.

3. Krzywa pokazująca ilość wyrobu, którą przedsiębiorstwo chce produkować przy różnych poziomach ceny.

4. Najmniej rentowne przedsiębiorstwo w gałęzi wolnokonkurencyjnej, które w długim okresie osiąga tylko zysk normalny.

5. W warunkach konkurencji doskonałej taka sytuacja, kiedy cena rynkowa równoważy wielkość popytu z całkowitą wielkością podaży towaru dostarczonego przez wszystkie przedsiębiorstwa działające w danej gałęzi, z których każde produkuje zgodnie ze swoją krzywą podaży krótkookresowej.

6. Struktura rynku, w której występuje tylko jeden nabywca danego towaru.

7. Sytuacja, w której przedsiębiorstwa mogą bez przeszkód wchodzić do danej gałęzi lub z niej wychodzić.

8. W warunkach konkurencji doskonałej taka sytuacja, kiedy cena rynkowa równoważy wielkość popytu z całkowitą wielkością podaży towaru dostarczanego przez wszystkie przedsiębiorstwa działające w danej gałęzi, z których każde produkuje zgodnie ze swoją długookresową krzywą podaży; ostatnie(„najdroższe") przedsiębiorstwo osiąga tylko zysk normalny.

9. Struktura rynku, w której występuje tylko jeden sprzedawca (wytwórca) danego towaru.

10. Gdyby nie istniały żadne przeszkody utrudniające handel ani koszty transportu, to cena danego towaru byłaby taka sama na całym świecie.

11. Gałąź, w której przedsiębiorstwo ma do czynienia z tak znacznymi korzyściami skali, że długookresowe koszty przeciętne maleją nieustannie wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji. Sprawia to, iż działalność więcej niż jednego przedsiębiorstwa w takiej gałęzi jest bardzo utrudniona.

12. Struktura rynku, w której monopolista może ustalać różne ceny dla różnych nabywców.

13. Cena, poniżej której przedsiębiorstwo decyduje się zaprzestać produkcji w celu zmniejszenia strat.

14. Taki poziom zysku, który oznacza zwrot kosztu alternatywnego czasu i pieniędzy właściciela.

15. Nadwyżka utargu całkowitego nad kosztami całkowitymi (obejmującymi także zysk normalny jako wynagrodzenie za usługi kapitału i pracy właściciela.

16. Krzywa pokazująca łączną wielkość produkcji, którą przy każdym poziomie ceny skłonne są dostarczyć przedsiębiorstwa działające w danej gałęzi.

17. Koszt ponoszony przez społeczeństwo, będący wynikiem istnienia monopolu, ustalającego cenę na poziomie wyższym niż koszt krańcowy.

Zadanie

Rysunek 2 przedstawia krótkookresowe krzywe kosztów przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej.

1. Ile wynosi cena zamknięcia w przypadku tego przedsiębiorstwa?

2. Przy jakiej wysokości ceny przedsiębiorstwo osiągałoby tylko zysk normalny?

3. Jakie pole, przy tej cenie, odpowiadałoby całkowitym kosztom stałym?

4. W jakim przedziale cen przedsiębiorstwo zdecydowałoby się działać w krótkim okresie mimo ponoszonych strat?

5. Wskaż krótkookresową krzywą podaży przedsiębiorstwa.

6. W jakim przedziale cen przedsiębiorstwo może osiągać krótkookresowe zyski nadzwyczajne?

Zadanie

Rysunek 4 pokazuje długookresowi koszty i utargi charakteryzujące sytuację monopolisty.

1. Jaka jest wielkość produkcji, przy której zysk osiąga maksymalną wysokość?

2. Po jakiej cenie monopolista będzie sprzedawać produkowany towar?

3. Ile wyniesie w tej sytuacji zysk nadzwyczajny?

4. Ile towaru dostarczyłby monopolista (i po jakiej cenie), gdyby był zmuszony ustalić cenę na poziomie równym kosztowi krańcowemu?

Zadanie

Rysunek 5 przedstawia koszty i utargi pewnego przedsiębiorstwa. Przy jakim poziomie produkcji przedsiębiorstwo:

1. osiągnie maksymalny zysk,

2. osiągnie maksymalny utarg całkowity

3. wytworzy ilość produkcji odpowiadającą optimum technicznemu,

4. osiągnie jedynie zysk normalny.

Zadanie

Przedsiębiorstwo, działające w warunkach konkurencji doskonałej i dążące do maksymalizacji zysku, zaprzestanie produkcji w krótkim okresie, gdy:

1. cena będzie niższa od kosztu krańcowego,

2. utarg przeciętny będzie mniejszy od kosztu przeciętnego,

3. przeciętny koszt stały będzie wyższy od ceny,

4. przeciętny utarg będzie mniejszy od przeciętnego kosztu zmiennego,

5. koszt całkowity będzie większy od utargu całkowitego.

Wskaż właściwą odpowiedź.

Zadanie

Które z podanych niżej twierdzeń są prawdziwe? (może być ich więcej niż jedno).

Monopolista nie ponoszący żadnych kosztów produkcji maksymalizuje swój utarg ustalając cenę na takim poziomie, aby:

1. utarg krańcowy równał się zeru,

2. elastyczność popytu w danym punkcie równała się 1,

3. utarg całkowity w danym punkcie ani nie wzrastał, ani nie malał.

---