Dysk optyczny lub CD-ROM (ang. Compact Disc Read Only)

to dysk o grubości około dwóch milimetrów i średnicy około dwunastu centymetrów. Nośnikiem jest przezroczysta warstwa poliwęglanowa, w które wytłoczone są wgłębienia. Warstwa ta pokryta jest napyloną warstwą aluminium odbijającą światło. Całość zabezpieczona jest od góry lakierem, na którym są wykonane ewentualne nadruki. Płytę oświetla od spodu wąska wiązka światła laserowego. Wiązka światła laserowego padając na płytkę, odbija się od warstwy aluminium. Jeżeli odbija się od obszaru zwanego landem (brak wgłębienia), jej natężenie jest znacznie większe niż w przypadku, gdy odbija się od pitu (wgłębienia). W przypadku pitu wiązka jest po prostu znacznie mocniej rozpraszana, czego powodem jest jej niższe natężenie. Dlatego przy przejściach pomiędzy pitami i landami występują skoki natężenia światła i w konsekwencji skokowe zmiany sygnału elektrycznego z elementów światłoczułych.

Wiązka odbita jest dzielona przez soczewkę pryzmatyczną na dwie części i kierowana do zespołu czterech diod. Zespół ten ma trzy zadania:

• Dostarcza sygnaÅ‚ danych (suma sygnałów A+B+C+D)

• Tworzy sygnaÅ‚ bÅ‚Ä™du ogniskowania wiÄ…zki (sygnaÅ‚ (A+D)-(B+C)) - jeżeli wiÄ…zka jest na przykÅ‚ad zbyt silnie zogniskowana, sygnaÅ‚ B+C bÄ™dzie wiÄ™kszy niż A+D.

• Tworzy sygnaÅ‚ bÅ‚Ä™du pozycjonowania wiÄ…zki (sygnaÅ‚ (A+B)-(C+D))- przykÅ‚adowo jeżeli wiÄ…zka jest przesuniÄ™ta w lewo, sygnaÅ‚ A+B bÄ™dzie wiÄ™kszy niż C+D

Ścieżka na płycie CD-ROM ma kształt spiralny i jej początek znajduje się przy jej wewnętrznym otworze. W systemach zapisu danych na CD-ROM-ach stosuje się najczęściej zmienną szybkość obrotów płyty w celu osiągnięcia stałej szybkości liniowej (CLV - Constant Linear Velocity). Bez takiej kompensacji im dalej od środka płyty, tym większa jest prędkość liniowa. Przykładowo przy dwukrotnej szybkości odczytu płyta wiruje z szybkością około 1000 obr/min przy odczycie początku ścieżki, przy końcu zaś szybkość ta spada do 400 obr/min.

Informacja zapisywana na CD-ROM-ie kodowana jest tak zwaną metodą EFM (Eight to Fourteen Modulation). W ramach tej metody każde 8 bitów jest zastępowane 14-bitowym słowem. Kodowanie ma przebiegać tak aby dwie kolejne jedynki były rozdzielone nie mniej niż dwoma i nie więcej niż dziesięcioma zerami.

---