1. Polityka społeczna wg. Juliara Auleytnera to racjonalna działalność państwa i innych podmiotów zmierzających do kształtowania ogólnych warunków pracy bytu i ludności, kształtowania pożądanych struktur społecznych oraz stosunków kulturowych mających na celu najbardziej efektywne i sprawiedliwe zaspokajania potrzeb na poziomie możliwym do osiągnięcia w danym okresie. Politykę społeczna jest nie tylko działalnością o charakterze socjalno interwencyjnym, lecz także narzędziem pożądanych postaw społecznych.
2. Kwestie społeczne — są wyrazem asymetrycznych przekształceń w rozwoju gospodarczym, która rodzą zagrożenia społeczne. Z tej definicji wynika, że to nie rozwój gospodarczy, lecz asymetryczne przekształcenia w tym rozwoju gospodarczym generują kwestie społeczne. Nie każda asymetria w gospodarce wywołuje kwestie społeczną. Kwestie społeczne powstają w wyniku nierówności, sprzeczności, rozbieżności interesów i aspiracji, które dzielą i różnicują społeczeństwo na elity i grupy marginalizowane trwale lub częściowo.
3. Polityka społeczna jako dyscyplina naukowa — naukowym przedmiotem badań polityki społecznej są systemy doktrynalne które przenikając się współzawodnicząc między sobą oferują demokracji i gospodarce rynkowej nowe programy społeczne.
Nauka polityki społecznej jest wieloprzedmiotowa i zajmuje się w szczególności badaniem i opisywaniem zmiennej rzeczywistości socjalnej, systematyzowaniem i opisem podejmowanych przez państwo działań a także wskazaniem zalet i wad rozwiązań stosowanych w polityce społecznej w kontekście istniejących realiów ustrojowych. Polityka społeczna jako nauka powiązana jest z ekonomią, historią, prawem, pedagogiką, politologią, statystyką geografią innymi dyscyplinami naukowymi.
4. Modele polityki społecznej —obecnie na świecie występują modele:
- mokiet regionalny lub rezydualny, który oparty jest na doktrynie liberalnej,
- model motywacyjny — oparty na doktrynie social-liberalnej, jest to między innymi model obowiązujący w Polsce,
-. model polityki państwa opiekuńczego oparty na doktrynie socialdemokratycznaj czyli najbardziej opiekuńczy model rozbudowanej polityki socjalnej.
5. Metoda otwartej koordynacji polityki społecznej z Unią Europejska -realizacje zadań europejskiej polityki społecznej dokonuje się w oparciu o metody otartej koordynacji, która zakłada:
-wspólne wyznaczanie celów i ogólnych wytycznych na konkretne okresy,
-wskazywanie i konstruowanie wskaźników oraz tzw. punktów odniesienia czyli przykładów najlepszych praktyk,
-przenoszenie ustaleń europejskich na szczebel narodowy, krajowy poprzez tzw. zlecenia,
-dostosowanie polityki narodowej do wspólnych ustaleń,
-obserwowanie i wspólna ocena realizacji ustalonych celów.
6. Cele nadrzędne polityki społecznej — odnoszą się do realizacji przez organy publiczne 2 zasad:
• zasada zabezpieczenia społecznego. inaczej bezpieczeństwa socjalnego
• zasada sprawiedliwości społecznej i ekonomicznej
7. Zabezpieczenia społeczne — to pewien system świadczeń, do których obywatele mają prawo, lub z których mają możliwość korzystania w wypadkach i na warunkach określonych odpowiednimi przepisami. Ideą zabezpieczania społecznego jest przekonanie, że społeczeństwo powinno zapewnić swoim członkom zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jest pojęciem szerokim i może być rozpatrywane z 2 punktów widzenia:
-jako swego rodzaju idea koncepcja,
-jako system instytucji realizujący ten cel, Idea zabezpieczenia społecznego to przekonanie, że społeczeństwo powinno zapewni swoim członkom zaspokojenie podstawowych potrzeb.
8. Pomoc społeczna- to instytucja polityki państwa mająca na celu umożliwienie osobom i rodziną przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie samodzielnie pokonać z wykorzystaniem własnych środków, możliwości i uprawnień.
9. Podmioty polityki społecznej w Polsce -kategoria ta posiada dwa znaczenie:
- odnosi się do osób otrzymujących świadczenia i usługi społeczne, a więc może nim być cale społeczeństwo albo wybrane jego grupy to tzw. pierwotne podmioty polityki społecznej czyli beneficjenci,
- w drugim znaczeniu można mówi o tzw. wtórnych podmiotach polityki społecznej do których zalicza się organy wiedzy i administracji państwowej, centralne i terenowo instytucje działające w sferze polityki społecznej np.: ZUS czyli będą tu znajdowali się decydenci i realizatorzy tej polityki.
10. System zabezpieczenia emerytalnego.
Przez system zabezpieczenia emerytalnego rozumie się ogól rozwiązań instytucjonalnych, zmierzający — poprzez ustalenie zasad:
a) gromadzenia środków emerytalnych,
b) powstania uprawnień i kapitałów emerytalnych,
c) wypłat świadczeń emerytalnych
- do zapewnienia uczestnikom systemu na okras starości odpowiednich dochodów w postaci pieniężnych świadczeń emerytalnych.
Dumping socjalny - występuje gdy państwo członkowskie przyciąga inwestycje na swoje terytorium lub je zatrzymuje, które tworzą miejsca pracy za pomocą niższych kosztów lub mniej restrykcyjnego prawa pracy. Wytwarzanie produktów w warunkach niskich kosztów płac, przy braku przestrzegania praw pracowniczych oraz wykorzystaniu do pracy cudzoziemców.
Finansowanie repartycyjne ubezpieczeń społecznych - oparte jest na zobowiązaniach międzypokoleniowych, co oznacza że ze składek przyszłych emerytów tworzony jest fundusz, z którego wypłacane są na bieżąco świadczenia emerytalne aktualnym emerytom czyli pokoleniu starszemu. Inaczej - sposób bieżącego finansowania świadczeń emerytalnych bezpośrednio z funduszu składkowego.
Finansowanie kapitałowe ubezpieczeń społecznych - polega na systematycznym wpłacaniu składek do funduszy emerytalnych, a więc instytucji wspólnego finansowania, których zadaniem jest pomnażanie zgromadzonych środków emerytalnych poprzez inwestycje finansowe. Osiągnięte w ten sposób indywidualne zasoby kapitałowe będą źródłem wypłat stosownych świadczeń emerytalnych.
14. Ubezpieczenia społeczne - to powszechny i jednolity system obejmujący ubezpieczenia pracowników i innych osób w wieku produkcyjnym, opłacanym przez pracodawcę, pracownika i posiadającym gwarancje państwa.
Ubezpieczenia społeczne dzielimy na: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i rezerwowe.
Pracowniczy program emerytalny - (PPE) jest przewidzianym w ramach reformy ubezpieczeń społecznych, całkowicie dobrowolnym i ogólnie dostępnym systemem zorganizowanego oszczędzania, przeznaczonym dla osób, które chcą dodatkowo powiększyć swoją emeryturę. Uczestnictwo w III filarze stwarza możliwość uzyskania satysfakcjonującego poziomu życia po przejściu na emeryturę. PPE tworzone są w zakładach pracy z inicjatywy pracodawcy, za zgodą reprezentacji pracowników. Może do nich przystąpić każdy pracownik, spełniający warunki określone w umowie zakładowej. PPE z funduszami inwestycyjnymi TFI PZU S.A. to programy o charakterze czysto inwestycyjnym, a zatem jedynym celem działalności funduszy inwestycyjnych jest przynoszenie dochodów z lokat w różnorodne instrumenty rynku kapitałowego
Funusz celowy - to fundusz, którego przychody pochodzą z dochodów publicznych, a wydatki przeznaczone są na ściśle sprecyzowane cele polityki społecznej. Praktyka finansowania celów polityki społecznej z funduszy celowych pochodzi jeszcze z okresu socjalizmu i obowiązuje nadal. Fundusze celowe tworzą tzw. Budżet „bis” a więc budżet państwa wyłączony z pod kontroli państwa - parlamentu.
Fundusz pracy - to jeden z funduszy celowych, działa na zasadzie składek oraz dzięki dotacji budżetowej, składki stanowią 60%, dotacja z budżetu 40%. Z tego funduszu finansuje się zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe, koszty szkoleń pracowników, koszty związane z robotami publicznymi, pożytki na prowadzenie własnej działalności itp. w strukturze wydatków z funduszu pracy dominują zasiłki dla bezrobotnych ok. 50% oznacza to że fundusz finansuje się biernie.
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - to największy fundusz celowy, powoływany w celu realizacji zadań reformy społecznej, jego przychody przekraczają 100 mld zł. Dysponentem jest ZUS. W ramach tego funduszu działa 5 funduszy: emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy, rezerwowy. Przychody tego funduszu to:
Składki na ubezpieczenia społeczne przekazywane do OFE
Dotacja celowa z budżetu państwa
Odsetki z rachunku bankowego i wpłaty funduszu rezerwy demograficznej.
Ze zgromadzonych środków fundusz pokrywa:
Wypłaty świadczeń rentowych, emerytalnych, chorobowych, wypadkowych, przedemerytalnych.
Wydatki na prewencję rentową
Fundusze społeczne znajdują się nie tylko w gestii władz publicznych ale również zakładów pracy oraz związków zawodowych:
Zakładowy fundusz rehabilitacyjny osób niepełnosprawnych
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
19.Ubustwo absolutne.
Ubóstwo- brak dostatecznych środków materialnych do życia lub jako stan poniżej pewnego zmiennego w czasie progu dochodowego w odniesieniu do grupy społecznej.
Ubóstwo absolutne-to stan warunków, który uniemożliwia realizację podstawowych funkcji życiowych lub jest to stan niezaspokojenia potrzeb uznawanych w danym społeczeństwie lub czasie za ……Stosuje się pewien punkt odniesienia dla określenia absolutnego. W węższym zakresie ubóstwo absolutne,wiaze się
Z kategorią przymierania głodem a
Wiec z sytuacją braku zaspokojenia
Potrzeb organizmu ludzkiego.
20.Ubustwo względne.
Związane jest z nadmiernymi dysproporcjami
W poziomie życia ludności a ubogim
Społeczeństwie o dużych dysproporcjach.
w przypadku ubóstwa względnego istotą
jest nie tyle bezwzględna wysokość dochodów
ile dystans dochodowy miedzy między poszczególnymi
ludzmi a …………..granice
ubóstwo względne bierze się pod uwagę przeciętny poziom
dochodów w danym społeczeństwie.
21.Minimum socjalne.
W Polsce już od początku lat 70 jako podstawę określenia ubóstwa przyjęto miernik bezwzględny w postaci minimum socjalnego. czyli najniższe
Koszty dóbr i usług niezbędnych do zaspokojenia
nie tylko potrzeb biologicznych lecz również
kulturowych oraz tych innych potrzeb które warunkują współżycie. Minimum soch. Uwzględnia koszty zapewniające takie warunki życia by ludzie mogli zachować siły życiowe, mogli posiadać i wychowywać dzieci i mogły utrzymać więz ze społeczeństwem. M.socj. jest normatywnym wskaźnikiem poziomu życia gospodarcz-domowego ,a jego normatywność wynika z faktu że jest ustalony przez ekspertów tzw. Koszt towarów i usług konsumowanych przez dany typ gospodarstwa domowego. Wartość i struktura minimum socjalnego jest ustalona od 1981 przez instytut pracy i spraw socjalnych w Warszawie. Do minimum socjalnego należą grupy potrzeb;żywności,mieszkanie,oswiata,leki,higiena,sport,wypoczynek,transport.M.socj. stanowią wyżywienie,czynsz i wyliczane jest 4 razy w roku.
22.Minimum egzystencji.
Które definiuje się jako najtańszy koszt dóbr i usług który wyznacza granice zaspokojenia potrzeb podstawowych poniżej, której zastepuje degradacje biologiczną jednostki min. Egzystencji nazywane minimum biologicznym nie zapewnia warunków dla rozwoju jednostki i wyznacza tzw. Granicę ubóstwa. W przeliczeniu na zł. Ustalono że ok. 370zł. Dla osoby samej, 290 dla 3 osób , ponad 80% z tych kwot pochłaniają wydatki na mieszkanie i wyżywienie. Ocenia się że 3/5 polskiego społeczeństwa objętych jest procesem zubożenia więc wystąpił problem transformacjiludnościPolsce dysponuje 45% z funduszy co oznacza że na pozostałych polaków przypada 55% funduszu.
23.Naturalna stopa bezrobocia
Aby ocenić zjawisko bezrobocia trzeba zidentyfikować jego rodzaj w naturze przedmiotu. Wyróżnia się bezrobocie dobrowolne, strukturalne, frykcyjne, jawne i ukryte. Bezrobocia nie można wyeliminować całkowicie bo pojawia się NATURALNA STOPA BEZROBOCIA. Na tą naturalną stopę będzie się składał odsetek siły roboczej, która nie znajduje zatrudnienia z powodów strukturalnych gospodarki. Odsetek ten wynika z reguły braku tzw. Mobilności sił roboczej W latach 50,60 naturalna stopa bezrobocia kształtowała się na poziomie 3,4%.
24.Bezzatrudnieniowy wzrost gospodarczy.
W ostatnich latach tępo wdrażania postępu technologii przewyższyło możliwości tworzenia nowych miejsc pracy zwłaszcza w sektorze produkcyjnym. Uzyskiwany wzrost gospodarczy osiągany jest głównie bez wzrostu zatrudnienia. Zjawisko to nazywa się bezzatrudnieniowym wzrostem gospodarczym. Istnieje związek między wielkością zatrudnienia i wielkością wzrostu gospodarki związek ten wyraża Prawo Okuna- wraz ze wzrostem gospodarczym rośnie również zatrudnienie a więc spada bezrobocie.