Teoria wychowania- powstała na zachodzie lata 50-60. T.W ma teraz strukturę praktyczną. Twórcą polskiej TW jest Myszyński- wprowadził podział klas, śpiewanie hymnu, gimnastykę śródlekcyjną, Napisał podręcznik „Zarys teorii wychowania”. TW zajmuje się kształtowaniem postaw i innych cech osobowości dzieci i młodzieży. TW zajmuje się rozwojem moralnym, społecznym, kulturalnym i fizycznym, a także co trzeba robić z wych. dzieci i młodzieży, projektowaniem działalności wychowawczej, Teoria wych weszła do pedagogiki ogólnej. Podmiot wychowania- podmiotowość wych to bezwarunkowa akceptacja, empatyczne rozumienie, autentyzm wychowawców, rozumienie w sensie personalistycznym. Przedmiotowość wychowania- to stosowanie wobec wychowanka przymusu zewnętrznego. Teleologia- dziedzina wiedzy ancypująca rzeczywistość. Pogląd według którego celowość stanowi zasadę oraz wyjaśnienie istoty i przebiegu zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie. Aksjologia- nauka o wartościach wychowania, teoria wychowania, zajmuje się badaniem natury wartości i ustaleniem norm i kryteriów wartościowania. Wartości w wychowaniu: altruizm, tolerancja, odpowiedzialność, sprawiedliwość, wolność. Jeszcze może być: miłość do bliźniego, dobroczynność, prawdomówność, godność, honor, człowieczeństwo. Koncepcja stanowienia celów wych. 1.Naturalistyczna- punktem wyjścia jest natura. 2. Socjologistyczna- badanie społeczeństwa. 3. Kulturalistyczna- kultura jako najbardziej obiektywna wartość. 4. Futuralistyczna. Ideał wychowania- dziedzina wych moralnego, estetycznego i intelektualnego. To zespół celów wychowania- żeby mógł być to musi być rozpisany: naczelne cele wychowanie, cele kierunkowe, etapowe, operacyjne. Taksonomia celów wych.- ocenianie, wartościowanie, szeregowanie, układanie celów wych wg kryteriów ich wartości w zamian celów operacyjnych: rodzaje celów wych na poziomie celów operacyjnych, cele kreatywne, cele optymalizujące- wzmocnienie lub pogłębienie u wychowanków jakości wychowawczej, cele minimalizujące, cele korekcyjne. Osobowość- zbiór względnych stałych dla danej jednostki właściwości psychicznych warunkujących stałość jej zachowania i postaw, bądź jako zespół warunków zewnętrznych wyznaczających organizację zachowania się człowieka. Osobistość- to jest nasz układ np. życie religijne. Komponenty osobowości: 1. Temperament- cecha stała. 2.Skłonności- możemy kształtować. 3.Zdolności- są indywidualne. 4.Charakter- cecha stała ale możemy ją kształtować. Dziedziny wychowania: wychowanie intelektualne, ideowo-moralne, fizyczne, zdrowotne, estetyczne, komunikacyjne, ekologiczne, w duchu pokoju. Proces wychowania- to określony ciąg zmian zachodzący według określonego porządku. Istotą planowania procesu wych jest uświadomienie sobie, że jego tworzenie jest osobowość wychowanka. Proces wychowania to wspieranie, korygowanie, zapobieganie, kształtowanie. Struktura procesu wych- porządek składający się na dany proces sytuacji wychowawczych i odpowiadających im celów operacyjnych określa struktura tego celu. Rodzaje procesu wychowania: 1.Proces wych o rozbudowanym elemencie działaniowym, informatycznym, przeżyciowym. Metody wychowania-to sposób postępowania wychowawcy polegający na wywieraniu określonego wpływu na aktywność wychowanka. Dobór metod zależy od celu wychowania i sytuacji , w której zachodzi wychowawcze oddziaływanie. Rodzaje metod wychowania: 1.Grupa metot wpływu osobistego: wysuwanie sugestii, działanie przykładem osobistym, wyrażanie aprobaty i dezaprobaty, perswazja- polega na podsuwaniu wychowankom określonych rozwiązań przez posłużenie się odpowiednio dobranym zespołem argumentów. Polega na uświadomieniu wychowanków różnych obowiązków jakie mają wobec społeczeństwa, innych ludzi i siebie. Jest to słowne oddziaływanie na świadomość moralną i społeczną wychowanków. 2.Grupa metod wpływu sytuacyjnego: nagradzanie i karanie wychowanków, instrumentalne, organizowanie doświadczeń wychowanka, wywoływanie ancypacji następstw zachowań społeczno moralnych, przydzielenie funkcji i ról społecznych, ćwiczenia. 3.Grupa metod wpływu społecznego. Techniki wychowania- są to bliższe skonkretyzowane sposoby postępowania wychowawczego. Stanowią uszczegółowienie jednej lub kilku metod wychowania. Rod. Technik: 1. Tech niki wymiany opinii: burza mózgów, tech decyzji grupowych, tech sondażu opinii, tech swobodnej ekspresji słownej, tech kontaktów międzyludzkich. 2.Techniki oparte na dramatyzacji: tech socjodramatyczna, tech gier dramatycznych, tech dramy. 3.Techniki wzmacniania pozytywnego i negatywnego. 4.Techniki oddziaływań niewerbalnych: tech swobodnej ekspresji plastycznej, tech ignorowania zachowań niepożądanych. 4.Techniki organizowania wolnego czasu: tech rekreacji kulturalno- rozrywkowej, tech rekreacji twórczej, fizycznej, przez działalność społeczną. Formy wychowania- to myśl i koncepcje związane z wprowadzonym nowatorstwem pedagogicznym. Istotną role stanowią formy oparte na doświadczeniach psychoterapii. Rodzaje form wychowania: Podmiotowe i organizacyjne. Do podmiotowych form należą: działalność wychowawcza przez produkcję, gospodarczą, twórczą, recepcyjną, usługowo- opiekuńczą, sportowo rekreacyjną, zabawowo- rozrywkową. . Podział form pracy wychowawczej: 1.Formy oddziaływań werbalnych- polegające na interakcjach równych między wychowawcą, a wychowankiem. 2.Formy oddziaływań niewerbalnych, formy z zastosowaniem ekspresji niewerbalnej, formy niewerbalne. 3.Formy pracy indywidualnej, indywidualne formy oddziaływań( bezpośrednie) i indywidualne kontakty miedzy wychowawcą, a wychowankiem. 4.Formy pracy grupowej, formy oddziaływań wychowawczych przez pracę zbiorową, formy grupowe, zespołowe- polegają na wykorzystaniu wpływów wewnętrznych tkwiących w każdej grupie. 5.Formy wpływu niedyrektywnego, techniki oddziaływania wychowawczego- polegają na umożliwianiu wychowankom szukającym pomocy wyrażenia siebie, swych uczuć i myśli w sposób otwarty i szczery. 6.Formy wpływu dyrektywnego- polegają na udzieleniu rad i wskazówek lub wywieraniu presji zewnętrznej. RODZINA. Typy rodzin: 1.Prokreacji - powstały w wyniku zawarcia małżeństwa. 2.Pochodzenia- to te, z których pochodzą mąż i żona. Do zadań rodzin prokreacji należą: 1.Zaspokojenie popędu seksualnego. 2.Zaspokojenie potrzeb życiowych. 3.Rodzenie i wychowywanie dzieci. Funkcje wychowawcze rodziny: 1.Troska o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka i troska o jego zdrowie. 2.Troska o rozwój intelektualny. 3.Zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dziecka i wzbogacenie jego życie uczuciowego. 4.Wdrażanie w kulturę własnego społeczeństwa. 5.Wpajanie społecznie akceptowanych zasad i norm moralnych. 6.Przygotowanie do samodzielnego życia. 7.Rozwijanie dyspozycji do doskonalenia siebie. 8.Uczucie umiaru i sprawiedliwości. Środowisko szkolne. Komponenty: 1. Infrastruktura. 2.Człowiek- wychowawca. 3.Uczeń. 4.Program i treści nauczania i wychowania. Cechy systemu klasowo- lekcyjnego:1.Kierowanie procesem nauczania i wychowania przez odpowiednio przygotowanych nauczycieli. 2.Wdrażanie jednocześnie dużej liczby wychowanków do porządku i karności pracy umysłowej. 3.Przygotowanie uczniów do życia społecznego, przyszłej pracy zawodowej, czynnego udziału w kulturze społeczeństw. 4.Wzajemne kształtowanie wychowanków poprzez codzienne obcowanie ze sobą w ramach tej samej klasy i szkoły. Harcerstwo. Model harcerstwa to wychowanie dzieci i młodzieży prze dzieci i młodzież. Założenia wychowawcze harcerstwa: 1.Podniesienie poziomu moralnego i fizycznego młodzieży- przyszłych obywateli. Obywatelska postawa to czynna wierność społeczeństwu oparta na zasadach sprawiedliwości i honoru. Cztery drogi wychowania w harcerstwie:1. Honor-wyrabiany jest przez system zastępowy, prawo skautowe, wiedzę skautową, odpowiedzialność zastępowego, grupy zespołowe i zaradność życiową. 2.Zdrowie i siła- kształtowane poprzez gry i ćwiczenia oraz poznawanie zasad higieny osobistej i odżywiania. 3.Praca ręczna i zręczność- rysunek, zajęcia gospodarcze i domowe. 4. Służba bliźnim- kształtowane poprzez realizowane w życiu zasad religii w trakcie spełniania uczynków dla jednostki czy społeczeństwa.