FIZJOLOGIA CYKLU MIESIĄCZKOWEGO.

Budowa narządu płciowego(anatomia)

Ryc.4-2 Stosunki topograficzne narządów płciowych dojrzałej kobiety:
A. budowa, proporcje poszczególnych części narządów płciowych,
B. stosunki topograficzne narządów płciowych w przekroju miednicy mniejszej

CYKL MIESIĄCZKOWY

• to regularne cykliczne zmiany w ukł. rozrodczym kobiety zachodzące pod wpływem cyklicznych zmian hormonalnych mających na celu przygotowanie organizmu kobiety do zapłodnienia i ciąży.

• Cykl miesiączkowy

Czynność narządów rodnych kobiety dojrzałej płciowo podlega ciągłej regulacji neurohormonalnej. Jajnik (żeński gruczoł płciowy) przejawia w tym okresie czynność wewnątrzwydzielniczą (hormonalną) i rozrodczą, które są ze sobą ściśle powiązane. Czynność wewnątrzwydzielnicza jajnika jest jednym z ogniw obejmujących "wyższe piętra" układu wydzielania wewnętrznego - przysadkę mózgową i podwzgórze. Dlatego często używa się określenia: oś podwzgórze-przysadka-jajnik. Cykl płciowy kobiety jest szczególnego rodzaju biorytmem sterowanym osią podwzgórze-przysadka-jajnik. Hormony gonadotropowe produkowane przez przysadkę mózgową (hormon folikulotropowy - FSH i luteinizujący - LH), działając na jajnik, sterują szeregiem przemian zachodzących cyklicznie i określanych cyklem płciowym. Obserwując zmiany w jajniku doprowadzające w sposób cykliczny do wzrostu pęcherzyka Graafa, jego pękania i uwalniania komórki jajowej, czyli owulacji (jajeczkowania), łatwiej zrozumieć procesy będące konsekwencją tych zmian a nazywane cyklem miesiączkowym

GŁÓWNE PRZEMIANY ZACHODZĄCE W:

• jajniku→ cykl jajnikowy

• błonie śluzowej jamy macicy => ENDOMETRIUM→ CYKL MACICZNY=ENDODOMETRIALNY

Efektem cyklicznych przemian błony śluzowej jamy macicy jest okresowe krwawienie z macicy.

• miesiączka (menstruatio)

• średnio czas trwania cyklu 28 dni, norma 22-35 dni.

FAZY CYKLU MIESIĄCZKOWEGO

Ryc.4-3 Zmiany zachoddzące w błonie śluzowej macicy (dolna część ryciny) oraz w

CYKL MIESIĄCZKOWY ENDOMETRIUM

Błona śluzowa w jamie macicy składa się z dwóch warstw.

- I warstwa podstawna

- II warstwa czynnościowa (znajduje się nad podstawną) ulega złuszczeniu w czasie miesiączki w fazie wzrostowej (proliferacyjnej).

Cykl miesiączkowy trwa najczęściej 28 dni (nie powinien trwać dłużej 35 dni i krócej niż 25 dni). W każdym cyklu miesiączkowym występują w całym organizmie kobiety, a szczególnie w błonie śluzowej macicy, charakterystyczne zmiany, które można podzielić na cztery fazy:

1. faza wzrostu (proliferacji),

2. faza owulacji (jajeczkowania),

3. faza wydzielnicza,

4. faza krwawienia miesiączkowego.

Faza wzrostu obejmuje odbudowę błony śluzowej jamy macicy (endometrium) po miesiączce oraz jej rozrost pod wpływem wydzielanych przez jajniki estrogenów, których stężenie we krwi stale wzrasta. Trwa ona około 10-14 dni. Faza owulacji to pęknięcie pęcherzyka Graafa i uwolnienie z niego dojrzałej komórki jajowej. Czynnikiem, który pobudza jajeczkowanie jest hormon luteinizujący - LH; stężenie tego hormonu we krwi kobiety znacznie wzrasta na kilkanaście godzin przed owulacją. Przy regularnych, 28-dniowych cyklach owulacja odbywa się w połowie cyklu, czyli około 14. dnia cyklu. Jest to najlepszy okres do poczęcia dziecka. W fazie wydzielniczej, pod wpływem rosnącego poziomu progesteronu wydzielanego przez przekształcony pęcherzyk Graafa - tzw. ciałko żółte (a po zajściu w ciążę przez łożysko), dochodzi do dalszych zmian w błonie śluzowej macicy. Zmiany te polegają na rozwoju gruczołów błony śluzowej, ich charakterystycznym skręceniu i wzbogaceniu ich wydzieliny w różne substancje odżywcze. Ma to na celu przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja, czyli zagnieżdżenia.
Jeżeli nie dochodzi do zapłodnienia, to pojawia się faza krwawienia miesiączkowego (trwającego prawidłowo 3-5 dni), czyli złuszczenia i wydalenia błony śluzowej jamy macicy. Warto wspomnieć, że złuszczaniu nie ulega błona śluzowa szyjki macicy, reagująca w czasie całego cyklu miesiączkowego na bodźce hormonalne znacznie słabiej niż błona śluzowa jamy macicy.

ROZWÓJ PĘCHERZYKA JAJNIKOWEGO.

Cykl jajnikowy - definicja.

• Rozwój i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych stanowi element tzw. cyklu jajnikowego.

• Cykl jajnikowy to cykliczne zmiany zachodzące w jajniku pod wpływem zmieniających się stężeń hormonów podwzgórzowo - przysadkowych od menarche, czyli pierwszego krwawienia miesiączkowego go menopauzy - ostatniego krwawienia miesiączkowego.

• Cykl jajnikowy złożony jest z dwu następujących po sobie faz:

• fazy folikularnej -w czasie jej trwania następuje końcowy rozwój pęcherzyka jajnikowego dominującego

• fazy lutealnej - kiedy powstałe po owulacji ciałko żółte decyduje o statusie hormonalnym kobiety.

CYKL JAJNIKOWY

• rekrutacja pęcherzyka

• selekcja pęcherzyka

• dominacja pęcherzyka

• owulacja

• ciałko żółte

STWIERDZENIE OWULACJI

- metody pewne

• ciąża

• uwidocznienie wolnej komórki jajowej w czasie laparoskopi

- metody pośrednie

• badanie USG

• pomiar podstawowej temperatury ciała

• ocena śluzu szyjkowego

• rozmaz cytohormonalny

• oznaczenie poziomu hormonów

• ból owulacyjny

• krwawienie owulacyjne

PODWZGÓRZE - PRZYSADKA -JAJNIK

Podwzgórze

jest częścią mózgu, która wytwarza oksytocynę i wazopresynę oraz uwalnia hormony kontrolujące pracę przedniego płata przysadki mózgowej. Do hormonów podwzgórzowych regulujących działanie przysadki należą:  kortykoliberyna (CRH), która pobudza wydzielanie ACTH;  tyreoliberyna (TRH), hormon pobudzający uwalnianie TSH;  somatoliberyna (hormon stymulujący wydzielanie GH) i somatostatyna (hormon hamujący wydzielanie GH);  gonadoliberyna (hormon pobudzający uwalnianie FSH i LH). Inne zadania podwzgórza to: regulacja działania wegetatywnego układu nerwowego; kontrola emocji

• neurohormon gonadoliberyna GnRH (podwzgórzowy hormon uwalniający gonatropiy)

• pobudza syntezę i wydzielanie hormonów tropowych przysadki FSH i LH

• uwalniany w sposób pulsacyjny.

Przysadka mózgowa jest gruczołem dokrewnym, którego funkcją jest wytwarzanie i wydzielanie hormonów.

PRZYSADKA(gonadotropiny)

• FSH (hormon folikulotropowy)-dojrzewają pęcherzyki

- Działa na komórki ziarniste pęcherzyka jajnikowego

- Pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego

- Wraz z LH warunkuje wydzielanie przez pęcherzyk estrogenów

- Stymuluje pojawienie się receptorów dla LH

• LH (hormon luteinizujący)

• Działa na komórki ziarniste, osłonki pęcherzyka jajnikowego

• Pobudza wydzielanie androgenów i progesteronu

• Powoduje lutenizację pęcherzyka jajnikowego - przekształcenie w ciałko żółte (corpus luteum)

• Szczyt wydzielania LH w środkowej fazie cyklu wywołuje owulację

• Wraz z FSH warunkuje wydzielanie przez pęcherzyk estrogenów

• Wraz z FSH odpowiada za końcowy okres dojrzewania pęcherzyka jajnikowego

• PROLAKTYNA

• wytwarzana jest w komórkach laktotropowych przedniego płata przysadki mózgowej

• działa głównie na gruczoł sutkowy

• zwiększenie masy gruczołu

• zapoczątkowanie laktacji

• podtrzymanie laktacji

• nadmiar prolaktyny hamuje uwalnianie GnRH przez podwzgórze

• stany fizjologiczne hiperprolaktynemii

• ciąża, poród, połóg, laktacja, stres, hipoglikemia, wysiłek fizyczny.

• JAJNIK

• Produkcja sterydowych hormonów płciowych

- estrogenów

• estron (E¹)

• 17 ß esrtadiol (E²)

• estriol (E³)

> teoria dwóch komórek- komórki otoczki→ komórki ziamiste

- gestagenów

• progesteron

> komórki otoczki

- androgenów

• androstendion

• testosteron

>komórki otoczki , kora nadnerczy

ESTROGENY

• DZIAŁANIE W OBRĘBIE NARZĄDU RODNEGO.

• Warunkowanie kształtowania II i III - rzędowych kobiecych cech płciowych

• Zmiany wzrostowe w endometrium

• Przyrost masy mięśniowej i pobudliwości skurczowej mięśnia macicy

• Zmiany w śluzie szyjkowym umożliwiające penetrację plemników

• Wzrost dojrzewania i złuszczania komórek nabłonka pochwy

• Pobudzenia kurczliwości perystaltyki jajowodów(PG)

• Zmiany w gruczołach sutkowych

• OGÓLNOUSTROJOWE

• Wpływ na biosyntezę tłuszczów i białek

• Działania kościotwórcze

• Korzystny wpływ na system sercowo- naczyniowy

• Wzrost krzepliwości krwi

• Kształtowanie kobiecej sylwetki (rozmieszczenie tk. tłuszczowej i miękkość skóry)

• Wzrost uwodnienia tkanek

• Wpływ na psychikę i emocjonalny typ zachowania kobiecego oraz reakcje seksualne

• Korzystny wpływ na funkcje poznawcze

PROGESTERON

- DZIAŁANIE W OBRĘBIE NARZĄDU RODNEGO

• przemiany wydzielnicze a następnie doczesne w błonie śluzowej macicy uprzednio przygotowanej estrogenami

• umożliwienie implantacji zapłodnionego jaja

• przekrwienie , rozpulchnienie i reakcje mięśnia macicy

• zmiany w śluzie szyjkowym (gęsty nierozciągliwy i nieprzenikliwy dla plemników)

• w jajowodach - zwiększenie czynności wydzielniczej nabłonka i hamowania czynności skurczowej

• zmiany w nabłonku pochwy

• zmiany wzrostowe w sutkach

- OGÓLNOUSTROJOWE

• podwyższenie podstawowej tem. Ciała

• wzrost diurezy

• zmniejszenie napięcia mięśni gładkich ukł. moczowego

• zwiększenie wydalania wapnia i fosforu

• obniżenie nastroju

• pobudzenie oddychania

• pobudzenie katabolizmu białek, zwiększenie stężenia glikogenu w tkankach

ANDROGENY

• DZIAŁANIE W OBRĘBIE NARZĄDU RODNEGO

• Prekursorzy estrogenów

• Promowanie atrezji pęcherzyka jajnikowego

• OGÓLNOUSTROJOWE

• Działanie anaboliczne

• Wzrost libido

• Wpływ na przydatki skóry(gruczoły, włosy)

ZAPŁODNIENIE

Połączenie gamety żeńskiej i męskiej , w wyniku czego tworzy się zygota- komórka potomna zawierająca materiał genetyczny obojga rodziców , dająca początek nowemu organizmowi.

Dojrzała komórka jajowa po owulacji zachowuje żywotność do 12 h.

Komórki męskie- plemniki zachowują żywotność do zapłodnienia przez max 72 h. po stosunku. Przed zapłodnieniem muszą przejść proces dojrzewania(KAPACYTACJI) w drogach rodnych kobiety.

Komórka jajowa zapłodniona jest zawsze tylko przez 1 plemnik.

Do zapłodnienia dochodzi najczęściej w bańce jajowodu. Zarodek transportowany jest do j. macicy.

Około 6 dni po zapłodnieniu dochodzi do implantacji zarodka w błonie śluzowej jamy macicy

ETAPY ROZWOJU ZARODKA

1. ZYGOTA

2. BLASTULA

3. MORULA

4. BLASTOCYSTA

• Węzeł zarodkowy - rozwija się z niego zarodek, a następnie płód.

• TROFOBLAST - rozwija się z niego popłód

Po utworzeniu się związków wszystkich organów (9 tyg. ciąży)

kończy się okres rozwoju zarodkowego. Od tej pory rozwijający się organizm nazywamy płodem.

PRAWIDŁOWY ROZWÓJ CIĄŻY.

1. czynność hormonalna

• czynność wydzielnicza ciałka żółtego

• czynność wydzielnicza trofoblastu

CIAŁKO ŻÓŁTE

• powstaje w jajniku z pęcherzyka, z którego uwolniło się jajo i zanika wraz z końcem cyklu miesiączkowego.

• Pełni rolę gruczołu dokrewnego:

• Progesteron -przygotowuje macicę do zapłodnionego jaja.

Gdy dochodzi do ciąży nie ginie, lecz zachowuje swą aktywność przez pierwsze 3 miesiące i pełni istotną rolę w utrzymaniu ciąży. W II trymestrze jego funkcję przyjmuje wykształcone już łożysko.

TROFOBLAST

Zewnętrzna warstwa zarodka, która odgrywa rolę w jego zagnieżdżeniu się w macicy - wytwarza kosmki czerpiące składniki odżywcze z krwi matki, oraz bierze udział w tworzeniu się łożyska w odróżnieniu od embrioblastu (właściwego zarodka, z którego wykształci się płód)

2. czynniki zewnętrzne.

• Tryb życia kobiety

• Odżywianie

• Ogólny stan zdrowia

• Używki

3. materiał genetyczny

I TRYMEST (OD 13 - 14 tyg.) 1- 3,5 miesiąca.

OKRES ORGANOGENEZY(folik)

1 tydzień - zapłodniona komórka jajowa wędruje w jajowodzie podlegając kolejnym podziałkom komórkowym.

2 tydzień - zarodek zagnieżdżony w macicy

• powstaje owodnia

3 tydzień - powstaje zawiązek serca

SERCE BIJE OD 21 DNI.

• ukł. nerwowy

• ukł. krwionośny

• 2.5 mm. dł.

4 tydzień powstały już nerki, wątroba, przewód pokarmowy, tworzy się pępowina, powstaje zawiązek kończyn.(6 mm długości)

2 miesiące - są już wszystkie narządy wew. podejmują

swą funkcję między innymi:

• płuca

• wątroba (+)→ wytwarza kom. krwi

• nerki (+)

• serce (+) FHR około 140/min.

• mózg (+)→ powstaje kora mózgowa

W tym czasie zarodek jest szczególnie wrażliwy na działanie niekorzystnych czynników środowiskowych jak i promieniowanie, leki, zakażenia wirusowe, używki.

3 miesiące- 30 - 40 g./9 cm.

• wykształcone części ciała

• w USG można zmierzyć długość zarodka, uwidocznić czynność jego serca, zawiązki kończyn, pępowinę, stwierdzić ciążę mnogą.

Pierwsze USG- skryningowe zalecane jest między 11-13 tyg. ciąży.

Przedzielność karkowa- nieprawidłowo pogrubiona, widoczna w USG może sugerować:

• zespół Downa

• zespół Pato

• zespół Edwardsa

Kość nosowa widoczna w USG - zmniejsza ryzyko wystąpienia wad rozwojowych.

W USG - można:

• dokonać biometrii (wymiar dwuciemieniowy, długość kości udowej i in.)

• wykluczyć nieprawidłowości kręgosłupa i czaszki

• rozpoznać większość poważnych wad

• zaobserwować ruchy oddechowe

35 cm. 700- 800 g.

II TRYMESTR (OD 14- 27 TYG.) 4-6 miesięcy

Okres rozwoju wykształconych już narządów:

4 miesiące :

• połyka płyn owodniowy

• ssie kciuk

• początek kostnienia chrząstek

• rozwój tkanki nerwowej.

• Widoczne naczynia krwionośne

5 miesiąc : 700 - 800 g / 35 cm.

• dobrze widoczne zew. narządy płciowe

• długi gęste włosy

• intensywne ruchy, które zaczyna odczuwać ciężarna.

Bardzo ważna jest dokładna data pierwszych ruchów :

• pierworódka około 20 Hbd

• wieloródka około 18 Hbd

• ↑ objętość płynu owodniowego

• dojrzewa łożysko

• w jelitach zbiera się smółka

• początek mielinizacji ukł.nerwowego→→→ 7 r. ż.

OKOŁO 22 -23 tyg. jest zalecane USG w kierunku prawidłowości rozwoju płodu aby:

• dokonać biometrii( wymiar dwuciemieniowy, długość kości udowej i in.)

• wykluczyć nieprawidłowości kręgosłupa i czaszki

• rozpoznać większość poważnych wad

• zaobserwować ruchy oddechowe

USG skryningowe w 5 miesiącu.

Przyrost masy i długości płodu jednakowy u większości ciężarnych w I i II trymestrze !!!!!!!!

III TRYMESTR( od 28 - 38 tyg.) 6 -9 miesiąc

Dalsze dojrzewanie poszczególnych narządów.

Rozwój symetryczny .

Obserwujemy różnice osobnicze dotyczące przyrostu masy i długości.

• predyspozycje genetyczne

• odżywianie się

• stosowanie używek

• warunki środowiskowe

Ostatnie 4 tyg. -

• ↑ masy ciała około 250 g/ tydzień

• 3000 - 4000g , 50 cm.

• Początkowo położenie dowolne. Pod koniec ciąży zwykle - główkowe.

• Dojrzałe łożysko.

• Stopniowo ↓ objętość płynu owodniowego od 36 tyg. ciąży.(AFI - AMNIOTYL FLUID INDEX)

OCENA ILOŚCI PŁYNU OWODNIOWEGO WG PHELANA.

POLEGA NA : podzieleniu brzucha ciężarnej na 4 części. Suma max. pionowych pomiarów kieszonek płynowych to tzw. wskaźniki AFI .

NORMA: W 36 - 42 TYG.- 12.9+/- 4.6 cm

• Małowodzie AFI < 5 cm.

• Wielowodzie AFI >18 cm.

• Wyraźnie wyczuwalne ruchy płodu

• prawidłowa aktywność ( 4 ruchy na godz. po posiłkach na lewym boku)

Po 37 tygodniu ciąży większość dzieci ma wystarczająco dojrzałe narządy i układy wewnętrzne, co umożliwia samodzielne życie poza organizmem matki = ciąża donoszona

Podczas ciąży organizm matki przystosowuje się do zwiększonych wymagań uwarunkowanych wzrostem i odżywianiem płodu, następnie przez poród i karmienie piersią.

Wszystkie zmiany adaptacyjne związane są z działaniem hormonów.

MACICA

1. zwiększenie wymiarów i masy (60→ 1000 g ) poprzez wzrost i rozciąganie.

• 1 połowa ciąży : aktywny wzrost z hipertrofią komórek mięśniowych macicy.

powiększenie dotyczy gł.trzonu- 30 - 40 % komórek mięśniowych (szyjka - 5%)

• 2 połowa ciąży gł.bierne powiększenie się macicy spowodowane wzrostem płodu.

• Od początku ciąży rozpulchnienie i uwodnienie tkanek.

2.Zmiana kształtu macicy

• do 3 m- ca- gruszka

• 3 m-c - spłaszczona kula

• od 13 tyg.- jajo stojące na czubku

ROZPOZNANIE, PRZEBIEG I PROWADZENIE I CIĄŻY.

Czas trwania.

• Rzeczywisty czas trwania ciąży (od zapłodnienia)

263- 273 dni.

średnio 268 dni=38 tyg. =9,5 miesięcy księżycowych

• Liczona od daty ostatniej miesiączki (OM)

Średnio 280 dni = 40 tyg.=10 miesięcy księżycowych

METODY USTALANIA TERMINU PORODU(TP)

1.daty ostatniej miesiączki (OM) REGUŁA NAEGELEGO

TP = OM - 3 miesiące + 7 dni dla cykli 28 - dniowych

Dla cykli dłóższych niż 28 dni o X dni

TP = OM - 3 miesiące +7 dni + X dni

Dla cykli krótszych niż 28 dni o X dni

TP = OM 3 miesiące + 7 dni - X dni

2. pomiarów zarodka / płodu w badaniu USG

Najdokładniej rzeczywisty czas trwania ciąży i właściwy TP ustalić na podstawie pomiarów USG wykonywanych w I trymestrze ciąży!!

3. Daty pierwszych ruchów płodu (metoda orientacyjna)

• pierworódki - 20 tydzień ciąży

• wieloródki - 18 tydzień ciąży

4. wysokości dna miednicy w badaniu położniczym

16 -18 tydzień - P/S:w połowie odległości między pępkiem a spojeniem łonowym

24 tydzień - P : na wysokości pępka

30 tydzień - W/P: w połowie odległości między wyrostkiem mieczykowatym a pępkiem

36 tydzień - W : na wysokości wyrostka mieczykowatego

38 - 40 tydzień - W/1 -2 : 1- 2 palce poniżej wyrostka mieczykowatego

FIZJOLOGICZNE ZMIANY W ORGANIŹMIE KOBIETY.

1. UKŁAD KRĄŻENIA

• wzrost częstości serca

• spadek ciśnienia tętniczego w I połowie ciąży( odpowiada za odczuwane przez ciężarną osłabienie, senność)

• wzrost objętości krwi krążącej ( maksymalny w 28- 34 tygodniu ciąży)

• wzrost liczby erytrocytów (mniejszy niż wzrost objętości osocza - ,,fizjologiczna niedokrwistość” )

• wzrost liczby leukocytów ( ale poniżej 15 tyś.)

ZESPÓŁ ŻYŁY GŁÓWNEJ DOLNEJ.

• w pozycji leżącej na wznak ucisk ciężarnej macicy na żyłę główną dolną powoduje zmniejszenie powrotu krwi żylnej do serca, wtórnie zmniejszenie objętości wyrzutowej serca i spadek przepływu tętniczego.

• Spadek przepływu mózgowego - omdlenie ciężarnej w leżeniu na wznak

• Spadek przepływu maciczno - łożyskowego/ objawy niedotlenienia płodu, zaburzenia tętna płodu.

postępowanie - zmiana pozycji

UKŁAD ODDECHOWY

• ↑ pojemności oddechowej płuc 10 - 20%.

• Poprawa wentylacji pęcherzyków

• ↓ zalegającej objętości płuc

UKŁAD MOCZOWY

• ucisk ciąż. macicy na pęcherz moczowy

• wpływ hormonów( progesteron wpływa na rozluźnienie śluzówki

• ↑ przepływ nerkowy

• ↓ osmolarność moczu

• wzrost retencji wody w organizmie

• ↑ przesączanie kłębkowe i ilość przesączanej glukozy.

• Bezobjawowe zakażenie

UKŁAD POKARMOWY.

• osłabienie perystaltyki jelit(progesteron ) zaparcia

• zmiana topografii narządów jamy brzusznej (przemieszczenie jelit ku górze wraz ze wzrostem macicy - wyrostek robaczkowy przesuwa się ku górze aż do wysokości prawego łuku żebrowego w ciąży donoszonej )

• zwiększone wydzielanie pepsyn.

• Pobudzenie układu wegetatywnego - nudności, wymioty, ślinotok

Progesteron hamuje objętość otrzewnową i obronę mięśniową, osłabia ruchy i napięcie mięśniowe

Węglowodany

• transfer glukozy do płodu

• obniżony próg nerkowy dla węglowodanów

TARCZYCA

• powiększenie tarczycy

• ↑ całkowite F3 i T4

• TSH - norma

NADNERCZA

• Wzrost stężenia białek wiążących glikokortykoidy

• Wzrost stężenia aldosteronu

RÓWNOWAGA KWASOWO ZASADOWA

• zasadowa oddechowa od początku ciąży spadek pCO2

BIAŁKA KRWI

• ↓ białko całkowite

• obniżone albuminy i gama - globuliny

• podwyższony fibrynogen( zwiększone ryzyko zakrzepów)

• podwyższone alfa i beta globuliny

Diagnozowanie :leukocytoza powyżej 15 tyś. i CRP

UKŁAD IMMUNOLOGICZNY

• osłabienie odporności komórkowej - zwiększenie podatności na zakażenia (ciąża czynnikiem ryzyka grzybiczego zapalenia pochwy i sromu)

• obniżony poziom gamma- globulin

SKÓRA

• przebarwienia

• rozstępy

• ciepłe wilgotne stopy i dłonie

• obrzęki

• pigmentacja

UKŁAD KRZEPNIĘCIA

• szereg zmian prowadzących do wzrostu krzepliwości krwi

WZROST MASY CIAŁA - ŚREDNIO 11-12 KG. (OK. 20% MASY CIAŁA)

• płód

• płyn owodniowy + łożysko

• ciężarna macica

• zwiększona objętość osocza

• wzrost masy gruczołów sutkowych

• przerost tkanki tłuszczowej

GONADOTROPINA KOSMÓWKOWA (HCG)

• produkowana przez trofoblast

• składa się z dwóch jednostek alfa i beta

• przechodzi do krwi matki i jest wydalana przez ciężarna z moczem

• szczyt wydzielania w I trymestrze ciąży

• ROLA p- podtrzymanie funkcji ciałka żółtego w jajniku (produkcji progesteronu i estrogenów)

OZNACZENIE PODJEDNOSTKI beta - HCG wykorzystywane w testach ciążowych

• oznaczenia w moczu - testy jakościowe (odpowiadają na pytanie : tak lub nie)

• oznaczenie w surowicy krwi- testy ilościowe ( oznaczenie stężenia hormonu korelującego z czasem trwania ciąży )

CIĄŻA DONOSZONA

po 37 tygodniu ciąży większość dzieci ma wystarczające dojrzałe narządy i ukł. wew. Co umożliwia samodzielne życie poza organizmem matki

ZALECANY SCHEMAT OPIEKI NAD CIĘŻARNĄ (1995)

• I wizyta przed 12 Hbd

• 12 - 32 Hbd wizyta co 4 tyg

• 32 - 36 Hbd wizyta co 2 tyg.

• po 36 Hbd wizyta co 1 tydz.

kontrola 6 tyg. po porodzie

BADANIA WYKONYWANE PODCZAS CIĄŻY

I wywiad

• nazwisko i imię, wiek

• wywiad położniczy :OM, porody, poronienia, PSN/CC, EW, powikłania ciąży i niepowodzenia położnicze

• dotychczasowy przebieg ciąży( podczas każdej wizyty pytanie między innymi o :

bóle głowy, płatki przed oczami, podwójne widzenie, obrzęki, nudności, wymioty, bezsenność, krwawienie

• wywiad chorobowy

• wywiad rodzinny

• papierosy, alkohol

• warunki życia i pracy

• sytuacja socjalna

BADANIA DODATKOWE

Glukoza na czczo - poniżej 105 mg/dl

105-126 mg/dl - test diagnostyczny z 75 g glukozy

>126 mg/dl = cukrzyca

(trzy oznaczenia) na czczo po 1 h i po2 h

24 - 26 hbd - u wszystkich ciężarnych test przesiewowy w kierunku GDM z:

50 g glukozy - wynik prawidłowy, gdy glukoza < 140 mg /dl

cukrzyca > 180 mg /dl

test diagnostyczny z 75 g glukozy, gdy glukoza 140 - 180mg/dl

Warunki:

• 3 dni diety baz ograniczeń węglowodanów

• 8 h odpoczynku

• bez papierosów

• rozpuścić w 1 szklance wody ewentualnie popić ½ szklanki.

Do przesiewówki bierzemy z łapanki, a do testu DGU . pacjentka musi się przygotować (przygotowanie w ramce)

ROZPOZNANIE CIĄŻY

1. domyślne objawy ciąży :

zaburzenia samopoczucia = objawy subiektywne

• nudności, poranne wymioty

• zmiana apetytu

• zawroty głowy, omdlenia

• częste oddawanie moczu

• zaparcia

• niechęć palących do papierosów

• ślinotok 70%

2. prawdopodobne objawy ciąży

zmiany w narządach płciowych

• zatrzymanie miesiączki - u dojrzałej, uprzednio regularnie miesiączkującej kobiety zawsze wymaga potwierdzenia lub wykluczenia ciąży!

• Podwyższone β- hcg

• Powiększenie macicy

• Rozpulchnienie macicy

• Objawy maciczne i pochwowe

• Powiększenie sutków

• Rozstępy ciążowe

• Pigmentacja linii środkowej brzucha i wokół brodawek sutkowych

3. pewne objawy ciąży

• potwierdzenie ultrasonograficzne

występują w 2 połowie ciąży

• wysłuchanie tętna płodu

• stwierdzenie ruchów płodu

• wyczuwalne części płodu w badaniu zewnętrznym

21

---