SMOG
[z języka ang.], bardzo gęsta mgła unosząca się nad wielkimi miastami lub ośrodkami przemysłowymi, zawierająca zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, głównie pyły, gazy i pary (emitowane przez zakłady przemysłowe, silniki spalinowe pojazdów mechanicznych itp.) oraz produkty ich przemian fotochemicznych i chemicznych.
Pierwszy alarm smogowy ogłoszono dnia 17 stycznia 1979 r. przez ochroniarzy z Niemiec.
Dzień ten nazwano wtedy "czarnym dniem". Radio przekazało kierowcom w rejonie Ruhry wezwanie do zatrzymania swych pojazdów. Wezwało także chorych na astmę i choroby układu krążenia, aby pozostali w domach.
Takie przeciwdziałania przewiduje hasło "alarm smogowy 1-go stopnia".
Rozróżniamy dwa rodzaje smogu:
smog typu Los Angeles (smog fotochemiczny, utleniający lub kalifornijski),
smog typu londyńskiego (kwaśny, "siarkawy").
SKUTKI SMOGU
Ogólnie smog powoduje:
duszność,
łzawienie,
zaburzenie pracy układu krążenia,
podrażnienie skóry,
wywiera również silne działanie korozyjne na środowisko.
Smog kalifornijski
Może wystąpić od lipca do października przy temperaturze od 24 do 35 stopni Celcujsza (Powodem jest konieczność silnego nasłonecznienia powietrza dla wytworzenia się smogu tego typu.)
Mechanizm powstawania smogu
W dużym mieście każdego dnia rano na ulice wyjeżdżają tysiące samochodów. Każdy z nich (nawet jeżeli posiada superwymyślne katalizatory) emituje spaliny.
Poranna wzmożona emisja spalin, powoduje pojawienie się w powietrzu ponad miastem dużych ilości tlenku azotu (NO), dwutlenku węgla (CO) i węglowodorów.
Po upływie około 1,5 - 2 godzin bezbarwny tlenek azotu ulega w znacznym stopniu utlenieniu tlenem atmosferycznym do brązowego, silnie trującego dwutlenku azotu (NO2). Nad miastem pojawia się brązowa chmura.
Jednocześnie pojawia się wolnorodnikowy tlen (O1), który rozbija obecne w atmosferze węglowodory na wolne rodniki węglowodorowe i hydroksylowe a reagując z tlenem tworzy ozon, który na tej wysokości nie jest bynajmniej przyjacielem organizmów żywych...
Ozon w reakcji ozonolizy rozbija nienasycone węglowowdory (również wylatujące z rur wydechowych naszych samochodów) na aldehydy i kilka rodzajów rodników...Oczywiście wszystkie te związki reagują dalej ze sobą i innymi składnikami miejskiego powietrza tworząc m.in. azotany nadtlenoacylowe oraz inne związki o działaniu np. rakotwórczym...
Składniki smogu kalifornijskiego
Powstaniu towarzyszy wysoki poziom emisji szkodliwych substancji powstałych ze spalania paliw oraz wysoki poziom produktów pochodzących z przekształceń tych substancji na drodze fotochemicznej (pod wpływem energii słonecznej).
Głównymi zanieczyszczeniami wchodzącymi
w skład
smogu kalifornijskiego są:
tlenek węgla (CO)
tlenki azotu
węglowodory aromatyczne i nienasycone
ozon
pyły przemysłowe
Większego znaczenia nie mają ani dym, ani mgła.
Następstwa powstania smogu kalifornijskiego?
Następstwem jest ograniczenie widoczności do 0,8 - 1,6 km (powietrze ma brązowe zabarwienie). Smog ten powoduje wzrost zachorowalności i zaburzeń zdrowotnych u ludzi. Między innymi wywołuje groźne podrażnienia dróg oddechowych (np. stany zapalne, alergie) i śluzówki oczu. Smog kalifornijski zawiera także składniki kancerogeniczne czy mutagenne (tj. wywołujące nowotwory czy zmiany genetyczne), jak np. PAN (peroksy-acetyli-nitryl).
Zaobserwowano uszkodzenie upraw roślinnych wywołane smogiem kalifornijskim. Jest to związane głównie z obecnością i powstaniem w nim ozonu, który w tej warstwie atmosfery jest trucizną niebezpieczną dla zdrowia jeżeli jego stężenie osiągnie 10 ppm. (nieszkodliwe dla człowieka stężenie ozonu wynosi 0,1 ppm). Głównymi dostarczycielami ozonu do atmosfery są: obszary zelektryfikowane, huty, spawalnie, elektrofiltry, neonówki, lampy kwarcowe, aparaty Roentgena, świetlówki, silniki spalinowe.
Smog londyński
Może wystąpić w zimie przy temperaturze -3÷5°C, powoduje ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu m. Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są: dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, pyły. Smog powoduje duszność, łzawienie, zaburzenie pracy układu krążenia, podrażnienie skóry. Wywiera również silne działanie korozyjne na środowisko.