• W jaki sposób zarządzanie łańcuchem zaopatrzenia stało się tym, czym jest obecnie
  Frank O. Smith, redaktor MSI USA

Zwiększające się nastawienie na realizację wynika z dostępności informacji w czasie rzeczywistym

Frank O. Smith, współwydawca, stwierdził, że biorąc pod uwagę słaby wzrost odnotowywany przez oferentów systemów do planowania łańcucha zaopatrzenia (supply chain planning - SCP) w ostatnich kilku latach oraz znacznie lepsze wyniki sprzedawców systemów wspomagających realizację łańcucha zaopatrzenia (supply chain execution - SCE) można by się zastanawiać, czy dni świetności SCP już przeminęły? Czy nadszedł czas nowego, bardziej sprytnego podejścia do trudnych do uchwycenia problemów z łańcuchem zaopatrzenia?

Według analityków, użytkowników oraz oferentów za wcześnie jeszcze na takie wnioski.

Z jednej strony, zaawansowane planowanie jest obecnie wbudowane w większość systemów ERP, co skrywa przynajmniej część prawdziwych zdobyczy technicznych.

Coś się jednak zmieniło, jeśli chodzi o planowanie i realizację. W oparciu o większą dostępność informacji w czasie rzeczywistym ewoluuje podejście, które bardziej swobodnie łączy tryby planowania z podejmowanymi z minuty na minutę decyzjami dotyczącymi realizacji.

Planowanie łańcucha zaopatrzenia to termin ogólny dotyczący oprogramowania użytkowego stosowanego przez producentów przemysłowych, wspomagającego podejmowanie decyzji, jakie produkty należy wytwarzać i kiedy. Decyzje te są oparte na prognozach, aktualnych zamówieniach oraz dostępności potrzebnych zasobów. Planowanie łańcucha zaopatrzenia, w przeciwieństwie do planowania zasobów materiałowych, pozwala na sporządzenie planu uwzględniającego wiele ograniczeń równocześnie.

 

Rys. Według firmy Gartner rynek systemów zarządzania łańcuchem zaopatrzenia (supply chain management - SCM) zaczął się stabilizować po gwałtownym spadku zapoczątkowanym w roku 2000, ale daleko jeszcze do osiągnięcia pozytywnego wzrostu, o jakim mówią ostatnie prognozy. Wstępne analizy wykonane przez firmę Gartner na lata 2003-2008 wykazują, że rynek SCM w przeliczeniu na USD odnotował w roku 2003 3-procentowy spadek w porównaniu z rokiem 2002. Koniunktura dla sprzedaży SCM poprawiła się w drugiej połowie roku 2003. Szacuje się, że trend ten utrzyma się w roku 2004. Gartner przewiduje wzrost przychodów ze sprzedaży licencji o 2-5%. Do roku 2008 przychód ze sprzedaży licencji na produkty SCM będzie wrastał w skali roku o 7%.

W przypadku planowania łańcucha zaopatrzenia kluczową kwestią jest czas potrzebny do uzyskania niezbędnych danych z systemów przedsiębiorstwa oraz innych systemów, przesłanie ich przez sieć, umieszczenie w modelu planowania, wykonanie symulacji oraz otrzymanie i przedstawienie wyników.

Dzięki ostatnim zdobyczom techniki ograniczenie to zostało pokonane. Użytkownicy podają przykłady, w których czas potrzebny do „rozwiązania” został zredukowany z kilku godzin do zaledwie 30 minut. W ten sposób model jest bardziej zsynchronizowany z realiami łańcucha zaopatrzenia, co pozwala na wykonanie symulacji pod kątem podejmowania bieżących decyzji.

- Planowanie jest w dalszym ciągu bardzo istotne - mówi Jeff Woods, analityk pracujący dla grupy Gartner w Stamford, w stanie Connecticut. - To, co widzimy, to nie koniec planowania, ale zdecydowane zwiększenie znaczenia technik realizacji oprogramowania SCE. Niektóre rozwiązania zbliżają się do punktu równowagi, dochodząc do niego z przeciwnej strony.

Firma Cooper Tire and Rubber Co. z Finley, stan Ohio, rozpoczęła w roku 2002 współpracę z i2 Technologies, obejmującą prawie cały zestaw zarządzania łańcuchem zaopatrzenia.

- W przeszłości nie spisywaliśmy się najlepiej, jeśli chodzi o planowanie - mówi Bob Sager, menedżer do spraw programu dotyczącego zarządzania łańcuchem zaopatrzenia w firmie Cooper Tire. - Spisaliśmy się, jeśli chodzi o realizację w opracowanych przez nas systemach. Ale obecnie nasza firma jest tak złożona, że nie można polegać jedynie na realizacji.

 

Konieczne, ale niewystarczające

Podobnie jak w przypadku każdego rodzaju planowania, SCP polega na prognozowaniu lub na tym, co Greg Aimi z bostońskiej firmy AMR Research bardziej bezpośrednio nazywa „domniemaniem”.

- Sprawa jest złożona - mówi Aimi - każda prognoza może być jedynie tak dobra jak wprowadzane dane. Są firmy, które dobrze to wykorzystały, ale jest to zadanie tylko dla odważnych.

Wielu narzeka, że rozwiązanie jest „za bardzo...”: za skomplikowane, za drogie, zbyt czasochłonne do wdrożenia i pełne zakłóceń (szumu informacyjnego), zważywszy liczbę danych, jakie konkurują ze sobą pod względem ważności w obliczeniach.

- Niektóre z tych ataków są uzasadnione - mówi Andrew Zoldan, wiceprezes do spraw zarządzania produktami i rozwiązaniami firmy Manugistics oferenta systemów SCP. - Ale jest to młody rynek. Trzeba to zrozumieć. Jesteśmy na początku podróży. Mogą się zdarzyć pomyłki i przeoczenia. Dziesięć lat temu ludzie uważali, że planowanie zwiększy zastosowanie ERP i będzie wystarczające. Firmy zaczynają obecnie rozumieć, że samo planowanie nie wystarczy. Trzeba sporządzać plany, a następnie je realizować.

Realizacja łańcucha zaopatrzenia, SCE, to stosunkowy nowy obszar zastosowania aplikacji. Początki sięgają zarządzania magazynami oraz dystrybucją. Sprzedawcy rozbudowują swoje oferty, które obecnie obejmują transport, zamówienia rozproszone oraz zarządzanie zdarzeniami. Podczas gdy SCP działa w skali tygodni, miesięcy i kwartałów, SCE jest bardziej oparte na czasie rzeczywistym, ma do czynienia z godzinami i minutami.

SCE jest jeszcze bardziej nastawione na bliską taktykę (a nie odległą w czasie strategię) i dystrybucję, z produkcją jest związane dość luźno poprzez system zamawiania zakupów (purchase orders). Nie jest mocno związane z bieżącymi zleceniami, ani ze śledzeniem półproduktów czy produkcji w toku. Ale SCE dotyka produkcji poprzez strategię odroczeń, gdzie ośrodki dystrybucji dokańczają obróbkę półproduktów na konkretne zamówienia klienta, co wymaga elementarnych wykazów materiałów.

W przeciwieństwie do rynku SCP, oferenci systemów SCE, firmy Manhattan Associates oraz RedPrairie osiągnęły w roku 2003 znaczny wzrost. Manhattan Associates, którą Bruce Richardson z AMR nazwał ostatnio „najlepszą i najbardziej dochodową” firmą SCM, wygenerowała przychód w wysokości 197 mln USD, osiągając na poziomie netto 14-procentowy wzrost w skali roku, a zdecydowanie mniejsza firma RedPrairie, wschodząca gwiazda, odnotowała skok przychodów ze sprzedaży licencji o 44 procent, przy przychodach ogółem 72 mln USD.

 

Jeśli nie teraz, to kiedy?

Atmosferę na rynku systemów SCE podgrzewa zbieżność kilku czynników. Kluczowym z nich jest uświadomienie sobie, że niezależnie od tego, jak dobry jest plan, konieczne jest zapewnienie większej zdolności reakcji i elastyczności, by skutecznie zabezpieczyć się przed słabymi punktami łańcucha zaopatrzenia. Zjawisko globalizacji oraz dramatyczne wydarzenia, jak te z 11 września czy strajk dokerów na zachodnim wybrzeżu, jedynie potwierdzają tę podstawową prawdę.

Fot. Systemy SCM są adaptowane przez producentów w związku z globalizacją i logistyką.

 

- W łańcuchu zaopatrzenia jedno zdarzenie może wywołać tak wiele innych - mówi Prashant Bhatia, dyrektor do spraw zarządzania produktem w firmie Manhattan Associates. Biorąc pod uwagę nieuchronne wystąpienia nieplanowanych, zakłócających wydarzeń, trzeba bardziej skupić się na możliwościach wykonawczych, np. jak zoptymalizować wszystkie zasoby w swoim łańcuchu zaopatrzenia, łącznie z relacjami z partnerami handlowymi, od źródła do konsumenta, aby sprostać wymogom klienta.

Jest to szczególnie ważne, gdy chodzi o stronę transportową - mówi Robert Ferrari, dyrektor do spraw rozwoju łańcucha zaopatrzenia w firmie SAP. - Firmy są coraz bardziej świadome potrzeby aktywnego zapobiegania nieprzewidzianym zdarzeniom, konieczności błyskawicznego reagowania na zakłócenia.

Tab. Według firmy AMR Research po latach bardzo ostrożnego inwestowania w sektor IT firmy produkcyjne zwiększają swoje inwestycje potrzebne do realizacji celów związanych z łańcuchem zaopatrzenia. W rezultacie rynek oprogramowania do zarządzania łańcuchem zaopatrzenia powinien wzrosnąć o 5%, z 5,24 miliarda USD w roku 2003 do 5,5 miliarda USD w roku 2004. Główna część inwestycji, według AMR, nastąpi w obrębie inicjatyw realizacji łańcucha zaopatrzenia oraz sieci zaopatrzenia stymulowanego popytem.

 

Koszty transportu wzrastają ze względu na zaostrzenie regulacji prawnych oraz wyższe ceny paliwa. SCE zapewnia większą elastyczność do ostatniej chwili w przypadku spedycji uproszczonej (tzw. cross docking), logistyki organizowanej przez zewnętrzne podmioty oraz opóźnień.

Ponadto, a to jest być może najważniejsze, zwiększa się zainteresowanie SCE ze względu na zwiększony nacisk na to, co analityk firmy Gartner, Chad Eschinger, nazywa „widocznością towarów w ruchu” oraz większym naciskiem na strategie bardziej zorientowane na rynek i popyt, mające na celu ekonomiczną optymalizację wykorzystania możliwości pojawiających się podczas współpracy z klientami.

- Nastąpiła zmiana podejścia. Zamiast próby uzyskania ogólnego obrazu rzeczy w oderwaniu od optymalizacji zasobów produkcyjnych zakładów i maszyn, obecnie następuje koncentracja na oczekiwaniach klienta - mówi Aimi z AMR.

- Sieć zaopatrzenia nastawiona na popyt zajmuje się optymalnym wykorzystaniem pojawiających się możliwości, dla uzyskania jak najwyższego zysku.

 

Zbieżność SCP/SCE

Jednym słowem, krajobraz zmian zachodzących w zarządzaniu łańcuchem zaopatrzenia najlepiej definiuje „zbieżność”, czyli konwergencja. Analitycy i oferenci systemów „od góry do dołu” są zgodni, że można się spodziewać większej zbieżności pomiędzy planowaniem a realizacją łańcucha dostaw.

Na przykład, podczas zorganizowanej ostatnio konferencji użytkowników firma Manhattan Associates ogłosiła wdrożenie do niektórych rozwiązań technik predykcyjnych. Manugistics oraz i2 Technologies posiadają rozwiązania do zarządzania transportem.

- W jaki sposób połączyć planowanie i realizację? Jak sprawić, aby plan stał się rzeczywistością? Najpierw trzeba wykonać analizę, aby stwierdzić, dlaczego nastąpiło odchylenie od planu, oraz wdrożenie zestawu narzędzi zapewniających realizację planu - mówi Pallab Chatterjee, prezes do spraw rozwiązań w firmie i2.

- W przeszłości planowanie i realizacja planu były od siebie odseparowane - mówi Mike Dempsey, lider do spraw strategii w firmie RedPrairie. Dodaje również, że coraz więcej firm będzie planować podczas realizacji oraz realizować podczas planowania.

 

Aimi z firmy AMR opisuje to jako „zacieśnianie ram czasowych”, gdzie zarówno planowanie, jak i realizacja są oparte na rzeczywistych zdarzeniach. Umożliwi to firmom bardziej asertywne, aktywne kształtowanie popytu za pomocą promocji oraz rabatów.

Oto pytanie za wiele milionów dolarów: kto będzie kontrolował tę zbieżność?

Oferenci systemów ERP argumentują, że firmy domagają się zestawów, kompletnych rozwiązań pochodzących od jednego dostawcy. Oferenci SCP argumentują, że nie posiadają właściwego modelu oraz że SCE tak naprawdę nie jest osobną niszą, z której mogliby się utrzymać dostawcy. Dostawcy SCE mówią, że jedynie oni rozpatrują łańcuch zaopatrzenia w całości oraz posiadają wystarczające doświadczenie, pozwalające na jego realizację.

Jest pewne, że wszyscy podejmą próby rozszerzenia swoich ofert, wzmocnienia silnych stron i zminimalizowania słabych. Dostawcom ERP najprawdopodobniej uda się tego dokonać przy zainstalowanych już bazach, gdzie wymogi nie są zbyt skomplikowane, poprzez zapewnienie użytkownikom wystarczającej funkcjonalności i obiecywanie, że zapewnią jeszcze więcej. Dostawcy SCP najprawdopodobniej będą grać po obu stronach przeciwko tym w środku, oferując doskonałe usługi i wykłócając się o wielkość oraz ekspertyzę domeny. Wszyscy są zgodni, że nastąpi konsolidacja dostawców SCE, szczególnie w obszarze zarządzania magazynami, biorąc pod uwagę fragmentację popytu cechującą ten obszar. Współpraca w krótkim czasie wyjdzie na dobre wszystkim. A każdy będzie zależny od trwającego ogólnego trendu zwyżkującego w gospodarce.

---