WĄTROBA

1. Ogólna histologiczna organizacja wątroby

2. Strukturalna i funkcjonalna (zrazik klasyczny, gronko wątrobowe)

3. Hepatocyt jako komórka gruczołowa (podwójnie spolaryzowana), ultrastruktura i funkcja hepatocytu

4. Unaczynienie (żyła wrotna, tętnica wątrobowa, sinusoidy), przewody odprowadzające żółć

5. Funkcje wątroby i jej kontrola

6. Pęcherzyk żółciowy

Funkcje wątroby

• Hemopoeza wewnątrzmaciczna (okres wątrobowo - śledzionowy)

• Wytwarzanie i wydzielanie żółci (ok. 50 ml/dobę)

• Wydzielanie bilirubiny

• Wytwarzanie mocznika

• Produkcja białek:

• albuminy

• globuliny (bez gamma-globulin)

• alfa-fetoproteina (wytwarzana przez wątrobę płodową)

• somatomedyny A, B, C

• czynniki krzepnięcia: fibrynogen, protrombina

• magazynowanie witamin A, D, K

• Magazynowanie trójglicerydów i glikogenu

• Wytwarzanie frakcji lipoproteidów VLDL i wychwytywanie LDL

• Unieczynnianie hormonów sterydowych

• Detoksykacja

• Utrzymanie stałego poziomu glukozy (hepatocyty są komórkami odbiorczymi glukozy)

Zrazik klasyczny (zrazik anatomiczny)

• obszar w wątrobie drenowany przez jedną żyłę centralną

• ma kształt graniastosłupa, w narożnikach którego znajdują się przestrzenie bramno- żółciowe (w nich triady wątrobowe: tętnica i żyła międzyzrazikowa oraz kanalik żółciowy międzyzrazikowy)

• 
  hepatocyty są ułożone w blaszki, zbiegające się promieniście do środka, tj do żyły centralnej.

Zrazik portalny (Malla)

• przestrzeń, w której żółć drenowana jest przez jeden kanalik międzyzrazikowy i posiada centralne źródło unaczynienia

• w jego centrum znajduje się triada wątrobowa (przestrzeń bramno - żółciowa) a w narożnikach żyły centralne

• składa się z trzech sąsiadujących zrazików klasycznych

Gronko wątrobowe

• jednostka czynnościowa wątroby

• obszar dwóch zrazików klasycznych unaczyniony przez naczynie okołozrazikowe

• oś gronka utworzona przez końcowe rozgałęzienia triad, leżące wzdłuż granicy dwóch zrazików klasycznych

• wyróżniamy 3 strefy (heterogenność hepatocytów) które różnią się między sobą:

odległością od osiowego naczynia okołozrazikowego, jakością unaczynienia, aktywnością metaboliczną.

Unaczynienie wątroby

System czynnościowy:

Żyła wrotna (doprowadza krew z układu pokarmowego i ze śledziony) żyły międzypłatowe żyły międzyzrazikowe żyły okołozrazikowe żyłki odprowadzające sinusoidy (zatoki wątrobowe)

System odżywczy:

Tętnica wątrobowa (od pnia trzewnego) tętnica międzypłatowa tętnica międzyzrazikowa tętnica okołozrazikowa gałęzie tętniczo - zatokowe sinusoidy

Z sinusoid krew odpływa przez żyłę centralną (końcowe żyłki wątrobowe) żyłę podzrazikową żyłę wątrobową żyłę główną dolną

Sinusoidy wątroby

Naczynia typu zatokowego (śródbłonek nieciągły, liczne okienka, bez błony podstawnej), których ścianę budują komórki:

• śródbłonka

• browicza - Kupffera (makrofagi)

• Ito

• ziarniste (jedna z form limfocytów - NK)

Komórki śródbłonka

• zawierają okienka o średnicy 100 nm

• zgrupowane są w płytki sitowe

• szczególnie intensywnie wychwytują lipoproteiny

Komórki Browicza - Kupffera

• makrofagi należące do MPS

• fagocytują czynniki szkodliwe dla wątroby oraz drobnoustroje

• sporadycznie eliminują stare lub uszkodzone erytrocyty

Komórki Ito (lipocyty)

• magazynują lipidy i witaminy A, D, E

• zawierają aparat kurczliwy regulują przepływ krwi przez zatoki

• posiadają receptory dla endoteliny i substancji P

• w trakcie procesów regeneracyjnych prawdopodobnie przekształcają się w fibroblasty

• najliczniej występują w centralnej strefie zrazika klasycznego

Kanaliki żółciowe

• kanaliki śródzrazikowe utworzone przez przylegające do siebie hepatocyty

• kanaliki Heringa - przestrzeń bramno - żółciowa

• przewody międzyzrazikowe

• przewody płatowe

• przewód wątrobowy, który razem z przewodem pęcherzykowym uchodzi do

• przewodu żółciowego wspólnego (z przewodem głównym trzustki uchodzi do dwunastnicy)

TRZUSTKA

1. Ogólna histologiczna organizacja części egzokrynowej

2. Pęcherzyk (gronko) jako jednostka funkcjonalna

3. Komórka pęcherzykowa (ultrastruktura, proenzymy i enzymy trawienne, mechanizm sekrecji i jego kontrola)

4. Przewody wyprowadzające (komórki centraacinarne i wstawki)

5. Część endokrynowa - wyspy Langerhansa (komórki dokrewne wydzielające insulinę, glukagon, polipeptyd trzustkowy i inne)

6. System GEP (gastro-entero-trzustkowy) (różne komórki endokrynowe rozproszonego układu neuroendokrynowego śluzówki żołądka, jelita cienkiego, grubego i wysp trzustki)

Komórki wysp Langerhansa

• A (20%) - wydzielają glukagon, który podnosi poziom glukozy we krwi

• 
  B (70%) - wydzielają insulinę, która obniża poziom cukru we krwi i amylinę

• D (5 - 10%) - wydzielają somatostatynę - hamuje wydzielanie insuliny i glukagonu

• D₁ - wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP)

• 
  PP (1 - 2%) - polipeptyd trzustkowy - hamuje wydzielanie soku trzustkowego

Seminarium z histologii - wątroba i trzustka

- 1 -

www.stomka.prv.pl

---