WĄTROBA
Ogólna histologiczna organizacja wątroby
Strukturalna i funkcjonalna (zrazik klasyczny, gronko wątrobowe)
Hepatocyt jako komórka gruczołowa (podwójnie spolaryzowana), ultrastruktura i funkcja hepatocytu
Unaczynienie (żyła wrotna, tętnica wątrobowa, sinusoidy), przewody odprowadzające żółć
Funkcje wątroby i jej kontrola
Pęcherzyk żółciowy
Funkcje wątroby
Hemopoeza wewnątrzmaciczna (okres wątrobowo - śledzionowy)
Wytwarzanie i wydzielanie żółci (ok. 50 ml/dobę)
Wydzielanie bilirubiny
Wytwarzanie mocznika
Produkcja białek:
albuminy
globuliny (bez gamma-globulin)
alfa-fetoproteina (wytwarzana przez wątrobę płodową)
somatomedyny A, B, C
czynniki krzepnięcia: fibrynogen, protrombina
magazynowanie witamin A, D, K
Magazynowanie trójglicerydów i glikogenu
Wytwarzanie frakcji lipoproteidów VLDL i wychwytywanie LDL
Unieczynnianie hormonów sterydowych
Detoksykacja
Utrzymanie stałego poziomu glukozy (hepatocyty są komórkami odbiorczymi glukozy)
Zrazik klasyczny (zrazik anatomiczny)
obszar w wątrobie drenowany przez jedną żyłę centralną
ma kształt graniastosłupa, w narożnikach którego znajdują się przestrzenie bramno- żółciowe (w nich triady wątrobowe: tętnica i żyła międzyzrazikowa oraz kanalik żółciowy międzyzrazikowy)
hepatocyty są ułożone w blaszki, zbiegające się promieniście do środka, tj do żyły centralnej.
Zrazik portalny (Malla)
przestrzeń, w której żółć drenowana jest przez jeden kanalik międzyzrazikowy i posiada centralne źródło unaczynienia
w jego centrum znajduje się triada wątrobowa (przestrzeń bramno - żółciowa) a w narożnikach żyły centralne
składa się z trzech sąsiadujących zrazików klasycznych
Gronko wątrobowe
jednostka czynnościowa wątroby
obszar dwóch zrazików klasycznych unaczyniony przez naczynie okołozrazikowe
oś gronka utworzona przez końcowe rozgałęzienia triad, leżące wzdłuż granicy dwóch zrazików klasycznych
wyróżniamy 3 strefy (heterogenność hepatocytów) które różnią się między sobą:
odległością od osiowego naczynia okołozrazikowego, jakością unaczynienia, aktywnością metaboliczną.
Unaczynienie wątroby
System czynnościowy:
Żyła wrotna (doprowadza krew z układu pokarmowego i ze śledziony) żyły międzypłatowe żyły międzyzrazikowe żyły okołozrazikowe żyłki odprowadzające sinusoidy (zatoki wątrobowe)
System odżywczy:
Tętnica wątrobowa (od pnia trzewnego) tętnica międzypłatowa tętnica międzyzrazikowa tętnica okołozrazikowa gałęzie tętniczo - zatokowe sinusoidy
Z sinusoid krew odpływa przez żyłę centralną (końcowe żyłki wątrobowe) żyłę podzrazikową żyłę wątrobową żyłę główną dolną
Sinusoidy wątroby
Naczynia typu zatokowego (śródbłonek nieciągły, liczne okienka, bez błony podstawnej), których ścianę budują komórki:
śródbłonka
browicza - Kupffera (makrofagi)
Ito
ziarniste (jedna z form limfocytów - NK)
Komórki śródbłonka
zawierają okienka o średnicy 100 nm
zgrupowane są w płytki sitowe
szczególnie intensywnie wychwytują lipoproteiny
Komórki Browicza - Kupffera
makrofagi należące do MPS
fagocytują czynniki szkodliwe dla wątroby oraz drobnoustroje
sporadycznie eliminują stare lub uszkodzone erytrocyty
Komórki Ito (lipocyty)
magazynują lipidy i witaminy A, D, E
zawierają aparat kurczliwy regulują przepływ krwi przez zatoki
posiadają receptory dla endoteliny i substancji P
w trakcie procesów regeneracyjnych prawdopodobnie przekształcają się w fibroblasty
najliczniej występują w centralnej strefie zrazika klasycznego
Kanaliki żółciowe
kanaliki śródzrazikowe utworzone przez przylegające do siebie hepatocyty
kanaliki Heringa - przestrzeń bramno - żółciowa
przewody międzyzrazikowe
przewody płatowe
przewód wątrobowy, który razem z przewodem pęcherzykowym uchodzi do
przewodu żółciowego wspólnego (z przewodem głównym trzustki uchodzi do dwunastnicy)
TRZUSTKA
Ogólna histologiczna organizacja części egzokrynowej
Pęcherzyk (gronko) jako jednostka funkcjonalna
Komórka pęcherzykowa (ultrastruktura, proenzymy i enzymy trawienne, mechanizm sekrecji i jego kontrola)
Przewody wyprowadzające (komórki centraacinarne i wstawki)
Część endokrynowa - wyspy Langerhansa (komórki dokrewne wydzielające insulinę, glukagon, polipeptyd trzustkowy i inne)
System GEP (gastro-entero-trzustkowy) (różne komórki endokrynowe rozproszonego układu neuroendokrynowego śluzówki żołądka, jelita cienkiego, grubego i wysp trzustki)
Komórki wysp Langerhansa
A (20%) - wydzielają glukagon, który podnosi poziom glukozy we krwi
B (70%) - wydzielają insulinę, która obniża poziom cukru we krwi i amylinę
D (5 - 10%) - wydzielają somatostatynę - hamuje wydzielanie insuliny i glukagonu
D1 - wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP)
PP (1 - 2%) - polipeptyd trzustkowy - hamuje wydzielanie soku trzustkowego
Seminarium z histologii - wątroba i trzustka
- 1 -
www.stomka.prv.pl