Nowe wymogi dla kandydatów na pośredników, zarządców i rzeczoznawców majątkowych

Nowe zasady uzyskiwania licencji zarządcy i pośrednika w obrocie nieruchomościami obowiązują już od 1 stycznia 2008 r. Ale pierwsze postępowanie kwalifikacyjne dla kandydatów do wykonywania tych zawodów odbędzie się dopiero na początku kwietnia. To dlatego, że przepisy wykonawcze regulujące zasady jego przeprowadzenia weszły w życie dopiero 27 lutego. Przepisy te określają także uzyskiwanie uprawnień rzeczoznawcy majątkowego.

Zasadnicze zmiany dotyczą dwóch zawodów: pośrednika w obrocie nieruchomościami i zarządcy nieruchomości. Osoby ubiegające się o ich wykonywanie nie muszą już zdawać dwuetapowego egzaminu. Otrzymają prawo do wykonywania tych zwodów, jeśli wykażą się m.in. odpowiednim wykształceniem i ukończeniem praktyki zawodowej. Z kolei kandydaci na rzeczoznawcę majątkowego nadal muszą składać dwuetapowy egzamin. Podobnie kandydaci na zarządców i pośredników nieruchomości, którzy nie mają wyższego wykształcenia, ale zakończyli praktyki przed 1 stycznia 2008 r.

Pośrednik, czyli kto

W Polsce zawód pośrednika w obrocie nieruchomościami może wykonywać osoba fizyczna posiadająca licencję zawodową. Uprawnienia do wykonywania zawodu oraz używania tytułu zawodowego uzyskuje ona z chwilą wpisu do centralnego rejestru pośredników, który prowadzi minister infrastruktury. Działalność w zakresie pośrednictwa mogą także prowadzić przedsiębiorcy (np. spółka jawna, z o.o.). Muszą jednak zapewnić, by czynności w zakresie pośrednictwa wykonywały osoby posiadające licencje - także gdy działalność prowadzą w kilku miejscach lub oddziałach.

Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami polega nie tylko na kojarzeniu stron transakcji: kupującego i sprzedającego, najemcy i wynajmującego. Ustawa o gospodarce nieruchomościami za pośrednictwo w obrocie nieruchomościami uznaje czynności zmierzające do zawarcia przez inne osoby umów:

nabycia lub zbycia praw do nieruchomości;

nabycia lub zbycia własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej;

najmu lub dzierżawy nieruchomości albo ich części;

innych niż wyżej określone, mające za przedmiot prawa do nieruchomości lub ich części.

Standardy zawodowe pośrednika w obrocie nieruchomościami w par. 17 precyzują zakres jego kompetencji. I tak rola pośrednika polega nie tylko na gromadzeniu i udzielaniu informacji potrzebnych do zawarcia przez inne osoby umów, ale także na podejmowaniu czynności zmierzających do wyszukania kontrahenta, polegających na kojarzeniu stron, aranżowaniu oględzin nieruchomości oraz - na życzenie klienta - udziale w negocjacjach, pomocy przy finalizacji transakcji (chyba że umowa pośrednika z klientem stanowi inaczej).

Ustawa o gospodarce nieruchomościami dodaje jeszcze kolejne uprawnienia: pośrednik w obrocie nieruchomościami może wykonywać opracowania i ekspertyzy oraz prowadzić doradztwo w zakresie rynku nieruchomości. Pośrednik wykonuje te czynności osobiście lub przy pomocy innych osób, działających pod jego bezpośrednim nadzorem, za które ponosi on odpowiedzialność zawodową.

Zakres czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami określa każdorazowo umowa pośrednictwa. Pod rygorem nieważności musi być zawarta na piśmie. Należy w niej wskazać pośrednika w obrocie nieruchomościami odpowiedzialnego zawodowo za jej wykonanie, numer jego licencji zawodowej oraz oświadczenie o posiadanym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.

FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI

Pośrednik w obrocie nieruchomościami wykonuje zawód:

prowadząc jako przedsiębiorca działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami albo

w ramach stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej u przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.

Nie może on jednak łączyć obu tych form

Dla kogo licencja

Do 1 stycznia 2008 r. aby otrzymać licencję pośrednika w obrocie nieruchomościami, trzeba było przejść dwuetapowe postępowanie zakończone egzaminem. Od nowego roku egzamin został zniesiony. Uzyskanie licencji polega teraz na stwierdzeniu przez ministra infrastruktury, że kandydat spełnia wymogi formalne. Osoba taka musi: posiadać pełną zdolność do czynności prawnych; nie być karana za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, za składanie fałszywych zeznań oraz za przestępstwa skarbowe; posiadać wyższe wykształcenie; ukończyć studia podyplomowe w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami; odbyć praktykę zawodową w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.

Obowiązek ukończenia studiów podyplomowych nie dotyczy osoby, która ukończyła studia wyższe, których program uwzględnia co najmniej minimalne wymogi programowe dla studiów podyplomowych w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Stwierdzenie, że program studiów wyższych uwzględnia takie wymogi programowe, następuje na podstawie zaświadczenia uczelni.

Osoba, która nie posiada obywatelstwa polskiego, może otrzymać licencję zawodową pośrednika w obrocie nieruchomościami, jeśli spełni ww. wymogi i wykaże się biegłą znajomością języka polskiego.

Minimum programowe

Nie każde studia podyplomowe stanowią wystarczające wykształcenie, by ubiegać się o licencję pośrednika. 20 czerwca 2007 r. minister budownictwa wydał komunikat w sprawie ustalenia minimalnych wymogów programowych dla studiów podyplomowych w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami (Dz.Urz. Min. Bud. nr 3, poz. 15). Zawierają one podstawy wiedzy w zakresie: prawa, ekonomii i finansów (m.in. podatki, zabezpieczenie transakcji), technicznej oceny stanu technicznego budynku), budownictwa (pozwolenie na budowę, certyfikacja energetyczna budynku). Przyszły pośrednik będzie musiał zapoznać się m.in. ze sposobami rozporządzania prawami do nieruchomości (sprzedaż, zamiana, darowizna, leasing, dziedziczenie), z formami władania nieruchomością. Pozna też podstawy prawa administracyjnego, zamówień publicznych, prawa spółek a nawet ochrony danych osobowych. Osoby, które ukończyły studia podyplomowe przed wejściem w życie nowych wymogów programowych, nie muszą się obawiać, że będą musiały ponownie kończyć studia z nowym programem. Jeśli program ich studiów podyplomowych uwzględniał minimalne wymogi programowe ustalone przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej obowiązujące w dniu ich rozpoczęcia, studia te zostaną im zaliczone. Inaczej jest w przypadku studiów wyższych. Będą one zwalniały z obowiązku ukończenia studiów podyplomowych, jeśli ich program jest zgodny z aktualnymi wymogami programowymi dla studiów podyplomowych.

Sześć miesięcy praktyki

Praktyka zawodowa dla kandydatów na pośredników w obrocie nieruchomościami nie może trwać krócej niż sześć miesięcy (co nie znaczy, że nie może być dłuższa) i musi obejmować nie mniej niż 200 godzin. W ramach praktyki kandydat na pośrednika uczestniczy m.in. w czynnościach zmierzających do zawarcia umów: sprzedaży nieruchomości lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, najmu lub dzierżawy, a także w opracowaniu ekspertyz. Kandydat na pośrednika samodzielnie sporządza też szczegółowy opis transakcji, począwszy od rozmowy z zamawiającymi poprzez sporządzenie projektu umowy pośrednictwa aż do sfinalizowania transakcji. Zapoznaje się ze sposobem korzystania z rejestrów i ewidencji prowadzonych przez sądy, gminy oraz starostów, a także z innych dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędów i instytucji, zawierających dane wykorzystywane w trakcie wykonywania działalności zawodowej.

W czasie praktyki kandydat na pośrednika między innymi:

zapoznaje się z formami organizacyjnoprawnymi, w jakich będzie mógł po uzyskaniu licencji prowadzić działalność zawodową oraz z organizacją i metodami pracy takich podmiotów;

dokonuje badania wybranych nieruchomości ze wskazaniem na cechy, które mogą mieć wpływ na cenę zbycia lub poziom czynszu; badanie powinno obejmować przynajmniej nieruchomość lokalową - mieszkalną i użytkową, nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym, nieruchomość gruntową, w tym rolną, obiekt w trakcie budowy oraz ograniczone prawo rzeczowe;

zapoznaje się z czynnościami przy realizacji różnych transakcji oraz z dokumentami niezbędnymi do zawarcia przez zamawiających umów: sprzedaży, najmu, dzierżawy lub zamiany.

Kandydat na pośrednika uczestniczy też w pozyskiwaniu informacji o nieruchomościach z ksiąg wieczystych, katastru nieruchomości oraz ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i w oględzinach wybranych nieruchomości. Sporządza opisy tych nieruchomości, dokonuje ich oceny, mając na względzie oczekiwania zamawiającego w zakresie ceny lub możliwości uzyskania czynszu. Wykonuje on także badania lokalnego rynku nieruchomości dla ustalenia poziomu cen i poziomu czynszów dla wybranych trzech grup nieruchomości, przygotowuje nieruchomość do prezentacji i dokonuje jej przed prowadzącym praktykę zawodową. Ponadto zapoznaje się z praktycznymi aspektami współpracy z instytucjami udzielającymi kredytów - w tym z warunkami transakcji, z uwzględnieniem różnych form rozliczeń i zabezpieczeń płatności w obrocie nieruchomościami, takimi jak czeki, przelewy, weksle, gotówka.

Do kogo na praktykę

Praktykę może odbywać osoba, która posiada wyższe wykształcenie i odbyła studia podyplomowe w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami (nie są konieczne, gdy program studiów uwzględniał minimum programowe). Musi złożyć wniosek do organizatora praktyki o jej odbycie. Organizatorem praktyki są związki stowarzyszeń w obrocie nieruchomościami.

We wniosku kandydat wskazuje prowadzącego praktykę albo zwraca się do organizatora praktyki o wyznaczenie prowadzącego. Do wniosku dołącza dokumenty potwierdzające spełnienie przez niego wymogów dotyczących wykształcenia, a jeśli we wniosku wskazuje prowadzącego - musi dołączyć jego zgodę.

Kandydat na pośrednika może odbywać praktykę zawodową u osoby, która wykonuje działalność zawodową pośrednictwa w obrocie nieruchomościami nieprzerwanie przez co najmniej trzy lata. Może ją odbywać także u przedsiębiorcy, jeśli prowadzi on działalność pośrednictwa i zapewni mu dozór osoby posiadającej uprawnienia zawodowe i trzyletnią praktykę. Praktykę może też prowadzić organizacja zawodowa pośredników. I w tym przypadku konieczny jest nadzór osoby z odpowiednimi kwalifikacjami.

Podstawowym dokumentem, jaki otrzymuje kandydat do zawodu, jest dziennik praktyki. Po zakończeniu praktyki prowadzący potwierdza w nim zrealizowanie jej programu, a organizator praktyki potwierdza spełnienie warunków jej odbycia.

Z wnioskiem do ministra

Dopiero gdy kandydat na pośrednika skończy praktykę, może składać do ministra infrastruktury wniosek o nadanie licencji zawodowej. Postępowanie jest jednoetapowe, a termin tego postępowania obejmuje jedną datę.

We wniosku należy wskazać termin postępowania kwalifikacyjnego, podając wybrany dzień i miesiąc. Należy też do wniosku dołączyć:

dokumenty potwierdzające, że kandydat: posiada pełną zdolność do czynności prawnych, nie był karany za przestępstwa gospodarcze, przeciwko mieniu, dokumentom, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, za składanie fałszywych zeznań oraz za przestępstwa skarbowe; posiada wyższe wykształcenie, ukończył studia podyplomowe w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami; dokumenty potwierdzające biegłą znajomość języka polskiego - w przypadku osób nieposiadających polskiego obywatelstwa;

dwie fotografie kandydata, o wymiarach 35 x 45 mm;

dziennik praktyki zawodowej i opis transakcji oraz dowód wniesienia opłaty za postępowanie kwalifikacyjne.

W przypadku składania kopii dokumentów powinny być one uwierzytelnione przez notariusza.

Wysokość opłaty egzaminacyjnej wynosi 250 zł.

Po sprawdzeniu kompletności wniosku minister przekazuje go komisji wraz z wymaganymi dokumentami. Z przeprowadzonego postępowania kwalifikacyjnego sekretarz zespołu kwalifikacyjnego sporządza odrębny dla każdego kandydata protokół, który podpisują wszyscy członkowie zespołu kwalifikacyjnego. W protokole potwierdza się, że kandydat spełnia wymogi określone przepisami lub wskazuje się wymogi, których kandydat nie spełnił i z powodu których nie może otrzymać licencji zawodowej.

Przewodniczący zespołu kwalifikacyjnego przekazuje ministrowi protokoły z przeprowadzonego postępowania kwalifikacyjnego. Na ich podstawie wydaje się świadectwa nadania licencji zawodowej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami albo decyzje odmawiające nadania tych licencji.

Kandydat, który otrzymał decyzję odmowną, może złożyć w trybie art. 127 par. 3 kodeksu postępowania administracyjnego wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wówczas minister przekazuje sprawę komisji w celu przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego, o czym zawiadamia kandydata. Wysokość opłaty za postępowanie kwalifikacyjne wynosi w tym przypadku 250 zł.

WAŻNE: GDZIE WNOSIĆ OPŁATY

Kandydat na zarządcę, pośrednika, rzeczoznawcę majątkowego wnosi opłatę na rachunek bankowy Ministerstwa Infrastruktury.

Ministerstwo Infrastruktury

Biuro Finansowe ul. Chałubińskiego 4/6 00-928 Warszawa

NBP O/O Warszawa 64 1010 1010 0056 0113 9150 0000

TERMINY POSTĘPOWAŃ W 2008 ROKU

Postępowania kwalifikacyjne jednoetapowe (bez egzaminu).

Dla kandydatów na pośredników w obrocie nieruchomościami:

2 kwietnia 2008 r.

7 maja 2008 r.

6 sierpnia 2008 r.

3 września 2008 r.

1 października 2008 r.

5 listopada 2008 r.

Dla kandydatów na zarządców nieruchomości:

9 kwietnia 2008 r.

14 maja 2008 r.

13 sierpnia 2008 r.

10 września 2008 r.

8 października 2008 r.

12 listopada 2008 r.

Miejsce postępowania kwalifikacyjnego: Warszawa, Ministerstwo Infrastruktury, ul. Wspólna 2.

Zarządzanie nieruchomościami

Działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami może wykonywać zarządca nieruchomości, czyli osoba fizyczna posiadająca licencję zawodową. Taką działalność mogą także prowadzić przedsiębiorcy, jeśli czynności z tego zakresu będą wykonywane przez osoby z uprawnieniami zawodowymi.

Zarządzanie nieruchomością polega na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności mających na celu w szczególności:

zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno-finansowej nieruchomości;

zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości;

zapewnienie właściwej gospodarki energetycznej w rozumieniu przepisów prawa energetycznego;

bieżące administrowanie nieruchomością;

utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem;

uzasadnione inwestowanie w nieruchomość.

WAŻNE: WPIS DO REJESTRU

Osoby, którym nadano uprawnienia i licencje zawodowe, podlegają wpisowi odpowiednio do centralnych rejestrów: rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami oraz zarządców nieruchomości na podstawie świadectw nadania tych uprawnień i licencji

W przypadku zdarzeń lub zagrożeń życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, o których mowa w przepisach prawa budowlanego, zarządca nieruchomości podejmuje decyzje i dokonuje czynności wykraczających poza wymienione wyżej czynności - mając na celu zapobieżenie tej szkodzie.

Zarządca nieruchomości może ponadto wykonywać opracowania i ekspertyzy oraz doradztwo w zakresie zarządzania nieruchomościami.

Zarządca nieruchomości (lub przedsiębiorca) działa na podstawie umowy o zarządzanie nieruchomością zawartej z jej właścicielem, wspólnotą mieszkaniową albo inną osobą lub jednostką organizacyjną, której przysługuje prawo do nieruchomości, ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla tej osoby lub jednostki organizacyjnej. Umowa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. W umowie wskazuje się w szczególności zarządcę nieruchomości odpowiedzialnego zawodowo za jej wykonanie, numer jego licencji zawodowej oraz oświadczenie o posiadanym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności zarządzania nieruchomościami.

Zarządca nieruchomości wykonuje czynności osobiście lub przy pomocy innych osób wykonujących czynności pomocnicze i działających pod jego bezpośrednim nadzorem, ponosząc za ich czynności odpowiedzialność zawodową określoną w ustawie.

Przy wykonywaniu działalności - w związku z zawartą umową o zarządzanie nieruchomością i w zakresie objętym tą umową - zarządca ma prawo wglądu oraz pobierania odpowiednich odpisów, wypisów i zaświadczeń zawartych w: księgach wieczystych; katastrze nieruchomości; ewidencji sieci uzbrojenia terenu; tabelach taksacyjnych i mapach taksacyjnych; planach miejscowych, studiach uwarunkowań i kierunkach zagospodarowania przestrzennego gmin oraz decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; ewidencji ludności.

Licencja dla zarządcy

Licencję zawodową w zakresie zarządzania nieruchomościami nadaje się osobie fizycznej, która posiada takie same kwalifikacje jak kandydat na pośrednika w obrocie nieruchomościami. Różnica polega na tematyce studiów i zakresie praktyki (zarządzanie nieruchomościami).

Minimum programowe dla studiów podyplomowych w zakresie zarządzania nieruchomościami określił minister budownictwa w komunikacie z 20 czerwca 2007 r. w sprawie ustalenia minimalnych wymogów programowych dla studiów podyplomowych w zakresie zarządzania nieruchomościami (Dz.Urz. Min Bud. nr 3 poz. 17). Poza wiedzą z zakresu prawa i ekonomii - przyszły zarządca musi poznać m.in. ekonomiczne podstawy zarządzania nieruchomościami, podstawy analizy finansowo-ekonomicznej, podstawy planowania i kalkulacji kosztów, plan zarządzania nieruchomości, technologie w budownictwie (rodzaje konstrukcji ze względu na zastosowany materiał, technologie wykończenia budynków, miejsca w budynkach narażone na powstawanie szkód budowlanych i ich zapobieganie).

Praktyka jak u pośrednika

Podobnie jak w przypadku kandydatów na pośredników w obrocie nieruchomościami - praktyka zawodowa nie może trwać krócej niż sześć miesięcy, a liczba godzin przeznaczona na realizację praktyki nie może być mniejsza niż 200.

W ramach praktyki kandydat na zarządcę nieruchomości uczestniczy w wykonywaniu czynności takich jak m.in. bieżące administrowanie nieruchomością. Samodzielnie sporządza też plan zarządzania nieruchomością oraz zapoznaje się ze sposobem korzystania z rejestrów i ewidencji prowadzonych przez sądy, gminy oraz starostwa, a także z innych dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędów i instytucji, zawierających niezbędne informacje wykorzystywane w zarządzaniu nieruchomościami.

W ramach praktyki zawodowej kandydat na zarządcę nieruchomości zapoznaje się m.in.:

z formami organizacyjnoprawnymi, w jakich zarządca nieruchomości może prowadzić działalność zawodową zarządzania nieruchomościami, oraz z organizacją i metodami ich pracy;

z czynnościami zarządcy nieruchomości przed podpisaniem umowy, w tym: dokonuje oględzin nieruchomości oraz jej otoczenia, ocenia jej stan techniczny, potrzeby w zakresie remontów i konserwacji, a także możliwości dokonania zmian w celu poprawy efektywności gospodarowania; przygotowuje projekt umowy o zarządzanie nieruchomością.

Odbywanie praktyk przez kandydatów na zarządców odbywa się na analogicznych zasadach jak kandydatów na pośredników. Dokumentami potwierdzającymi zakończenie praktyki u zarządcy jest wypełniony przez kandydata dziennik praktyki podpisany przez organizatora i samodzielne sporządzenie przez niego planu zarządzania.

Postępowanie kwalifikacyjne

Dopiero gdy kandydat na zarządcę skończy praktykę, może składać do ministra infrastruktury wniosek o nadanie licencji zawodowej. Postępowanie - tak jak w przypadku pośredników - jest jednoetapowe, a termin tego postępowania obejmuje jedną datę.

We wniosku należy wskazać termin postępowania kwalifikacyjnego, podając wybrany dzień i miesiąc postępowania kwalifikacyjnego. Należy też do niego dołączyć te same dokumenty, które składa kandydat na pośrednika w obrocie nieruchomościami, oraz dodatkowo dziennik praktyki zawodowej w zakresie zarządzania nieruchomością i plan zarządzania nieruchomością. Opłata za udział w postępowaniu kwalifikacyjnym wynosi 250 zł.

Pośrednicy i zarządcy po maturze

Osoby, które posiadają tylko średnie wykształcenie, oraz osoby z wyższym wykształceniem, które ukończyły tylko kurs specjalistyczny (zamiast studiów podyplomowych), mogą otrzymać licencję zawodową w zakresie zarządzania nieruchomościami lub pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, jeżeli do 31 grudnia 2008 r. przejdą z wynikiem pozytywnym postępowanie kwalifikacyjne, w tym złożą egzamin uprawniający do otrzymania licencji zawodowej. Najpóźniej do 31 grudnia 2007 r. osoby te musiały złożyć wniosek do ministra budownictwa o dopuszczenie do postępowania kwalifikacyjnego. A to oznacza, że do tego dnia ukończyły kurs specjalistyczny i odbyły praktykę zawodową. Postępowanie jest dwuetapowe i obejmuje egzamin pisemny i ustny.

Kandydaci mogą trzykrotnie przystępować do pisemnej części egzaminu. Dopiero jeśli po raz trzeci nie zaliczą go - można uznać, że postępowanie zostało zakończone wynikiem negatywnym. Kandydat może w ciągu 14 dni, tj. od ogłoszenia wyniku części pisemnej egzaminu (czyli od wywieszenia listy z wynikami w Ministerstwie Infrastruktury), wystąpić pisemnie do ministra o przystąpienie do poprawkowej części pisemnej egzaminu w wybranym postępowaniu kwalifikacyjnym.

Wynik pozytywny otrzymuje osoba, która otrzymała minimum 70 punktów, a negatywny, która otrzymała maksymalnie 69 punktów.

WAŻNE

Równocześnie praktykę zawodową może odbywać u osoby uprawnionej albo pod jej kierunkiem nie więcej niż ośmiu kandydatów na zarządcę nieruchomości

Wysokość opłaty egzaminacyjnej była uzależniona od etapu postępowania kwalifikacyjnego i wynosiła: za pierwszy etap postępowania kwalifikacyjnego - 250 zł; w drugim etapie postępowania kwalifikacyjnego: za część pisemną egzaminu - 500 zł, za część ustną egzaminu - 400 zł.

W przypadku ponownego przystąpienia do części ustnej egzaminu wysokość opłaty egzaminacyjnej wynosi 400 zł.

Osoby przystępujące do egzaminu poprawkowego (ustnego) muszą składać dokumenty 30 dni przed postępowaniem kwalifikacyjnym. Ponieważ postępowanie kwalifikacyjne obejmuje zarówno I i II etap, oznacza to w praktyce dla tych osób, że muszą składać wnioski do Ministerstwa na 30 dni przed pierwszym etapem, czyli na ok. 60-70 dni przed terminem poprawki. I tak np. jeśli ktoś chciałby zdawać poprawkę z ustnego 14 czerwca, to dla tego egzaminu etap wstępny jest 9 maja, czyli muszą złożyć dokumenty do 9 kwietnia.

Rzeczoznawcy majątkowi

Rzeczoznawstwo majątkowe to działalność zawodowa wykonywana przez osoby posiadające uprawnienia w zakresie szacowania nieruchomości. Aby je uzyskać, trzeba mieć odpowiednie wykształcenie, praktykę oraz zdać niełatwy egzamin. Osoby, które zakończą egzamin z pozytywnym wynikiem, wpisywane są do Centralnego Rejestru Rzeczoznawców Majątkowych prowadzonego przez ministra infrastruktury. Z dniem wpisu nabywają prawo wykonywania zawodu oraz używania tytułu zawodowego rzeczoznawca majątkowy.

Rzeczoznawca majątkowy określa wartość nieruchomości, a także maszyn i urządzeń trwale związanych z nieruchomością. Dokonuje tego w formie operatu szacunkowego, Może on też sporządzać opracowania i ekspertyzy dotyczące:
rynku nieruchomości oraz doradztwa w zakresie tego rynku
efektywności inwestowania w nieruchomości i ich rozwoju
skutków finansowych uchwalania lub zmiany planów miejscowych
oznaczania przedmiotu odrębnej własności lokali
bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości
określania wartości nieruchomości na potrzeby indywidualnego inwestora
wyceny nieruchomości zaliczanych do inwestycji w rozumieniu przepisów o rachunkowości
wyceny nieruchomości jako środków trwałych jednostek w rozumieniu ustawy o rachunkowości.

Powyższe czynności rzeczoznawca majątkowy musi wykonywać zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa, standardami zawodowymi (ustalają je organizacje zawodowe rzeczoznawców majątkowych w uzgodnieniu z ministrem budownictwa) oraz z zasadami etyki zawodowej. Informacje uzyskane przez niego w związku z wykonywaniem zawodu stanowią tajemnicę zawodową. Nie może on ich przekazywać osobom trzecim (chyba że przepisy ustawy lub przepisy odrębnych ustaw stanowią inaczej).

Obowiązkiem rzeczoznawcy jest też doskonalenie kwalifikacji zawodowych (np. ukończenie kursu zawodowego, studiów podyplomowych, własne publikacje książkowe i w prasie). Podlega on również obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności.

Rzeczoznawca majątkowy wykonuje zawód, prowadząc we własnym imieniu działalność gospodarczą jednoosobowo lub w ramach spółki osobowej w zakresie szacowania nieruchomości. Może też wykonywać zawód w ramach stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej u przedsiębiorcy prowadzącego działalność w tym zakresie. Nie może jednak łączyć wykonywania zawodu w wymienionych wyżej formach.

Kto uzyska uprawnienia

Uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości otrzymuje osoba, która:
posiada pełną zdolność do czynności prawnych
nie była karana za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, za przestępstwa skarbowe, za składanie fałszywych zeznań
posiada wyższe wykształcenie magisterskie
ukończyła studia podyplomowe w zakresie wyceny nieruchomości
obowiązek ten nie dotyczy osoby, która ukończyła studia wyższe, których program uwzględnia minimalne wymogi programowe dla studiów podyplomowych w zakresie wyceny nieruchomości
odbyła praktykę zawodową w zakresie wyceny nieruchomości
przeszła z wynikiem pozytywnym postępowanie kwalifikacyjne, w tym złożyła egzamin dający uprawnienia w zakresie szacowania nieruchomości.

Osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego może otrzymać uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości, pod warunkiem że spełnieni ww. warunki i wykaże się biegłą znajomością języka polskiego.

WAŻNE: BEZ TYTUŁU MAGISTRA

Kandydat ubiegający się o uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości nie musi posiadać wykształcenia wyższego: prawniczego, ekonomicznego lub technicznego. Może ukończyć każdy kierunek studiów, pod warunkiem że będą to studia magisterskie. Wyjątek dotyczy osób z wykształceniem wyższym prawniczym, ekonomicznym lub technicznym, które przed 1 stycznia 2008 r. rozpoczęły studia podyplomowe w zakresie wyceny nieruchomości. Osoby te, mimo że nie posiadają tytułu magistra, mogą ubiegać się po ukończeniu studiów podyplomowych o nadanie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości.

Studia i praktyka

Minimum programowe dla studiów podyplomowych w zakresie wyceny nieruchomości określa komunikat ministra budownictwa z 20 czerwca 2007 r. (Dz. Urz. Min. Bud. nr 3 poz. 16). Poza podstawami prawa i ekonomii, rachunkowości, budownictwa, rynku nieruchomości - przyszły rzeczoznawca mau poznać zasady wyceny nieruchomości - w tym metody i techniki, kiedy należy je stosować, a także specyfikę wycen nietypowych nieruchomości, ograniczonych praw rzeczowych (np. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu), gruntów rolnych i leśnych, maszyn i urządzeń. Osoba, która ukończyła podyplomowe studia specjalistyczne przez wejściem w życie nowych wymogów programowych, będzie miała je zaliczone.

Praktyka zawodowa dla kandydatów na rzeczoznawców majątkowych nie może trwać krócej niż 12 miesięcy. Może ją prowadzić rzeczoznawca majątkowy (musi wykonywać działalność nieprzerwanie przez lat pięć), przedsiębiorca prowadzący taką działalność lub organizacja zawodowa rzeczoznawców majątkowych - jeśli będzie prowadzona pod kierunkiem osób o odpowiednich kwalifikacjach.

Wniosek o odbycie praktyki zawodowej kandydat na rzeczoznawcę składa do organizatora praktyki zawodowej po ukończeniu studiów magisterskich i studiów podyplomowych w zakresie wyceny nieruchomości. We wniosku tym zwraca się on o wyznaczenie prowadzącego praktykę zawodową lub wskazuje taką osobę. Do wniosku kandydat dołącza dokumenty potwierdzające ukończenie studiów magisterskich i podyplomowych.

Przebieg praktyki zawodowej jest dokumentowany w dzienniku praktyki zawodowej (jest on równocześnie dokumentem potwierdzającym jej odbycie).

W ramach praktyki zawodowej kandydat na rzeczoznawcę uczestniczy w czynnościach związanych z określeniem wartości nieruchomości, maszyn, urządzeń trwale związanych z nieruchomością, sporządzaniem opracowań ekspertyz. Samodzielnie sporządza 15 projektów operatów szacunkowych, w których określa wartość nieruchomości przy zastosowaniu różnych podejść, metod i technik wyceny, po uprzednim dokonaniu oględzin wycenianych nieruchomości. Zapoznaje się też ze sposobem korzystania z rejestrów i ewidencji prowadzonych przez sądy, gminy oraz starostów, a także z innych dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędów i instytucji, zawierających niezbędne dane wykorzystywane przy szacowaniu nieruchomości,

Opłata egzaminacyjna

Wysokość opłaty egzaminacyjnej, jaką wnosi kandydat na rzeczoznawcę majątkowego, jest uzależniona od etapu postępowania kwalifikacyjnego i wynosi: w pierwszym etapie postępowania kwalifikacyjnego - 250 zł; w drugim etapie postępowania kwalifikacyjnego: za część pisemną egzaminu - 500 zł, za część ustną egzaminu - 400 zł.

Jeśli kandydat ponownie przystępuje do części ustnej egzaminu - uiszcza opłatę w wysokości 400 zł.

Kandydat wnosi opłatę egzaminacyjną na rachunek bankowy ministerstwa. Opłatę egzaminacyjną wnosi się w całości za etap wstępny i egzamin.

Egzamin pisemny i ustny

Kandydaci ubiegający się o dopuszczenie do postępowania kwalifikacyjnego składają do ministra infrastruktury wniosek wraz z dokumentami (m.in. potwierdzającymi wykształcenie, odbycie praktyki) nie później niż na 40 dni przed wyznaczonym terminem postępowania kwalifikacyjnego.

Egzamin przeprowadza się, jeżeli na podstawie wyników etapu wstępnego do części pisemnej egzaminu zostało dopuszczonych co najmniej 30 kandydatów. W przypadku braku wymaganej liczby kandydatów kandydaci dopuszczeni do egzaminu przystępują do jego części pisemnej w kolejnym terminie postępowania kwalifikacyjnego. W tym przypadku kandydatów zawiadamia się o terminie i miejscu kolejnego postępowania kwalifikacyjnego, nie później niż na 14 dni przed jego terminem.

Część pisemna egzaminu polega na rozwiązaniu testu wielokrotnego wyboru składającego się z 90 pytań oraz na rozwiązaniu zadania praktycznego. Trwa ona 150 minut, w tym 90 minut na rozwiązanie testu oraz 60 minut na rozwiązanie zadania praktycznego, z 20-minutową przerwą po części testowej.

Każde pytanie w teście oceniane jest w następujący sposób: odpowiedź prawidłowa - 1 punkt, przy czym za prawidłową uznaje się odpowiedź wskazującą wszystkie poprawne odpowiedzi cząstkowe; odpowiedź nieprawidłowa lub brak odpowiedzi - 0 punktów.

Zadanie praktyczne oceniane jest w jedenastopunktowej skali od 0 do 10 punktów.

Wynik egzaminu stanowi sumę punktów uzyskanych przez kandydata za odpowiedzi na poszczególne pytania i rozwiązane zadanie praktyczne.

Do części ustnej egzaminu mogą być dopuszczeni kandydaci, którzy uzyskali w części pisemnej egzaminu co najmniej 70 punktów - w tym co najmniej pięć za zadanie praktyczne. W razie nieuzyskania przez kandydata w części pisemnej egzaminu co najmniej 70 punktów postępowanie kwalifikacyjne uznaje się za zakończone wynikiem negatywnym.

Przygotowanie praktyczne kandydatów komisja sprawdza w części ustnej egzaminu. Polega ona na obronie przez kandydata każdego z trzech wybranych spośród 15 operatów szacunkowych. Udzieleniu on odpowiedzi na pytania członków zespołu kwalifikacyjnego, dotyczące podstaw prawnych, zastosowanych podejść, metod i techniki wyceny, źródeł informacji o nieruchomościach, a także analizy rynku nieruchomości, mających wpływ na wykonanie tych operatów.

Liczba wszystkich zadanych pytań podstawowych nie może być mniejsza niż 6 i większa niż 12. Członkowie zespołu kwalifikacyjnego mogą zadawać kandydatom pytania uzupełniające w związku z udzielanymi przez nich odpowiedziami na pytania podstawowe. Każda odpowiedź na zadane pytanie jest oceniana w czterostopniowej skali od 0 do 3 punktów.

Część ustną egzaminu uznaje się za zakończoną wynikiem pozytywnym, jeżeli kandydat uzyskał minimum 50 proc. punktów z ogólnej liczby punktów możliwych do uzyskania na postawione pytania.

Kandydat, który zakończył część ustną egzaminu wynikiem negatywnym, może, przed upływem 12 miesięcy od dnia zakończenia części ustnej egzaminu wynikiem negatywnym, złożyć wniosek o ponowne przystąpienie do części ustnej egzaminu.

TERESA SIUDEM

[e-mail]

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.).

Rozporządzenie ministra infrastruktury z 15 lutego 2008 r. w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami (Dz.U. nr 31, poz. 189).

Rozporządzenie ministra infrastruktury z 25 lutego 2008 r. w sprawie opłaty za postępowanie kwalifikacyjne oraz wysokości wynagrodzenia członków Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej (Dz.U. nr 31, poz. 190).

---