Społeczeństwo jako proces. Interakcjonizm symboliczny. Koncepcje roli. Etnometodologia

Zachowanie->Działanie- kluczowe. Zachowanie nie równa się działaniu.

Zachowanie- jest instynktowane

Działanie- jest świadome, skierowane na cel, nadanie działaniu znaczenia i interpretacja działań partnera by modyfikować własne działania.

Interakcja-działanie społecznie, które wynika z orientowania się na innych ludzi i jest odpowiedzią na ich zachowania i działania. Dzieli się na KOMUNIKACJĘ (perspektywa humanistyczna, komunikacja symboliczna) i TRANSAKCJĘ (ekonomia, psychologia behawioralna, teoria gier).

Semiotyczny wymiar życia społecznego:

-podejście systemowe, strukturalne, `obiektywne'

-paradygmat normatywny (pozytywizm, determinizm, struktura ujęcia makrosocjologiczna, normatywna)

-rzeczywistość społeczna jest `zewnętrzna' wobec świadomości członków społeczeństwa, wywiera nacisk poprzez normy

-normy i wartości wyznaczają ramy działań, sytuacja determinowana przez znaczenia kulturowe

-Durkheim (fakty społeczne, nacisk społecznej `zewnętrzności na jednostkę, znaczenie+normatywność

-Parsons (aktor, cel, sytuacja +standardy selekcyjne/role, expectations, consensuns

Podejście interakcjonistyczne `subiektywne':

-paradygmat interpretacyjny (antypozytywizm,woluntaryzm,proces ujęcia mikrosocjologicznego, idiograficznego

-rzeczywistość społeczna konstruowana w toku interpretacji jest tworzona przez uczestników interakcji

-sytuacja określa znaczenia, które są aktywnie konstruowane

-socjologia życia codziennego

Interakcjonizm symboliczny (Wiki):

teoria socjologiczna, według której kluczowym mechanizmem kształtowania się struktur społecznych jest ciągła wymiana i ewolucja znaczeń symboli, odbywająca się w trakcie wszelkich procesów oddziaływań zachodzących między ludźmi. Teoria ta wywodzi się z amerykańskiego pragmatyzmu filozoficznego.

Terminu „symboliczny interakcjonizm” po raz pierwszy użył Herbert Blumer w 1937 roku. Nazwa ta obejmuje podstawowy obszar zainteresowania całej orientacji koncentrującej się na analizie procesów wzajemnych oddziaływań, pojętych jako wymiana symbolicznych znaczeń. Wymiana zachodzi między świadomymi, ciągle definiującymi sytuacje partnerami. Konsekwencją tych procesów jest ukształtowanie osobowości partnera i funkcjonowanie grup społecznych.

Twórcą koncepcji interakcjonizmu symbolicznego był George Herbert Mead, który dokonał syntezy teorii Williama Jamesa, Charlesa H. Cooley'a i Johna Dewey'a, opisując społeczeństwo jako: skonstruowane wzory uporządkowanego działania, które utrzymują się i zmieniają dzięki interakcji symbolicznej między jednostkami i wewnątrz nich.

• Podstawowe założenia: Ludzie działają na bazie znaczeń, jakie mają dla nich rzeczy.

• Znaczenia pochodzą z interakcji.

• Znaczenia są modyfikowane przez ich interpretacje, dokonywane przez ludzi w aktualnych sytuacjach.

Czterema podstawowymi dla interakcjonizmu społecznego kategoriami analizy są:

• Umysł - rozumiany jako proces; proces myślenia, który pociąga za sobą umiejętność "rozważania" alternatywnych możliwości działania - są to tzw. próby generalne w wyobraźni;

• Jaźń - jednostkowa tożsamość z samym sobą, świadomość swojej odrębności;

• Interakcja społeczna - wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch lub więcej jednostek, polegające na obustronnym wpływaniu na swoje zachowania;

• Społeczeństwo - forma życia zbiorowego ludzi, oparta na interakcjach pomiędzy jednostkami, które tworzą samowystarczalną zbiorowość.

Determinizm kulturowy - Pogląd głoszący, że rozwój człowieka, jego psychika i zachowanie są określone przez kulturę, z niewielkim lub żadnym udziałem czynników biologicznych lub psychologicznych. Przeciwstaw­ne koncepcje to determinizm biologiczny i psychologiczny.

Krytyka determinizmu kulturowego:

-Twórcy aktywni, kompetentni, uczestnicy życia społecznego, tworzą znaczenia i działania racjonalne na podstawie wolnej woli.

-Aprioryczne struktury myślowe [otwarty kontekst świadomości IS (interakcjonizm symboliczny) ]Etnometodologia

-Człowiek jako podmiot działający (język jako narzędzie działania, a nie refleksji)

-Społeczeństwo istnieje w przekazie (communitycommunication)

-Inspiracja IS

*Fenomenologia (jedyne doświadczenie dyskutowane w intersubiektywnym kontekście staje się realne, jednostki konstruują rzeczywistość.

*Socjologia formalna-zakwestionowanie społeczeństwa jako struktury, społ. Jako proces składa się z wzajemnie na siebie ukierunkowanych działań jednostek .

Konsekwencje: zapośredniczenie przez komunikację to jedyny sposób istnienia rzeczywistości społecznej. Należy badać schematy komunikacyjne, nasze relacje istnieją przez komunikację.

Komunikacja

A--B

Modyfikacja(związana z obserwacją)

Interpretacja

Definiowanie

Wymiana symboli

+

Wiedza potoczna (kontekst)

G.H. Mead- Jaźń nie istnieje poza procesem komunikowania, jest dialogiczna.

Rozwój człowieka (Mead):

Biologiczna kooperacja-symbole znaczące, językmyślenie abstrakcyjnejaźń (percypowanie samego siebie, wchodzenie w rolę, wewnętrzna konwersacja)Instytucje społeczne (postać wewnętrznego krytyka-i kto to jest?)percypowanie samego siebie przez innych

Jaźń (Mead)

a)podmiotowe „Ja” subiektywne, aktywne, moja odpowiedź na innych

b)przedmiotowe „Mnie” obiektywne, pasywne, zorganizowane postawy innych we mnie, wyuczone role- uspołecznienie.

Samoswiadomość- to nieustanna samokrytyka: konformizm, szukanie definicji, sytuacja.-->ciągłe dopasowywanie się do innego

Ramy działania

Interakcja jako proces konstruowania

Interakcja-konstrukcja

W procesie konstrukcji ramy mogą być przedefiniowane.

Konstruujemy światodpowiedzialność za działanie

Definicja sytuacji przez symboledopasowanie się, przyjmowanie ról , sprawdzanie koncepcji-wyobrażanie sobie jak jesteśmy widzianijeśli jest niepożądany efekttworzenie nowych ról, znaczenia wyłaniają się w trakcie interakcji.

Kultura nie jest niezmiennym zestawem lekcji z przeszłości, lecz symbolicznym środowiskiem, którego istnienie nieustannie zależy od potwierdzających się działań (J. Hewitt)

Środowiskodynamizm

Badanie:

- punkt widzenia działających, wiedza potoczna, sposoby definiowania sytuacji

-empiria, obserwacja uczestnicząca

-dokumenty osobiste, biografie

Definicja sytuacji:

- dawanie sobie wzajemnie wskazówek

-interpretacje jako efekt poprzednich interpretacji

-taktyki dramaturgiczne (np. wypieranie się, tłumaczenie się)

-negocjacje (np. ciche porozumienie, zmowa)ważne wg. Badaczy, bo zmierzają do `normalności'

Koncepcje roli:

-podwaliny: Durkheim, Weber, Simmel

-R. Linton-rola i status („rola stanowi dynamiczny aspekt statusu”), problem consensusu (aby wszyscy rozumieli rolę)

-Ujęcia strukturalne- oczekiwania związane z rolą, aspekt normatywny, „scenariusz”

-analiza funkcjonalna- R. Merton (`zestawy ról', sieci zależności między jednostkami)

-analiza interakcyjna - R. Turner (improwizacja, performance)

Zmiana obyczajowościwzajemne odegrania imrowizujące

Mead:

Rola nie jest przypisywana na stałe, lecz przypisywana na zasadzie wnioskowania o roli partnera dzięki obserwacji oraz interakcji.

IS:

- role to możliwe sposby działania, zależne od przebiegu interakcji i zachowań partnera

-temat i improwizacja

-role są tworzone w trakcie, nie ma gotowego zestawu (jak u Mertona)

-ujęcie strukturalno-funkcjonalne zakłada konformizm, tu jest on jedną z możliwości

i jeszcze trochę z Wiki:

Etnometodologia - orientacja badawcza w socjologii wywodząca się z nurtu interakcjonistycznego i fenomenologii oraz perspektywy dramaturgicznej.

Etnometodologia opisuje wypracowywane w codzienności potoczne metody (dosłownie metody ludowe - ethno), które regulują wzajemne interakcje oraz dzięki którym ludzie porządkują swój świat społeczny. Pojęcie etnometodologii zapożyczone zostało z etnografii, w której badano potoczną wiedzę ludów i społeczności. W odróżnieniu od interakcjonistów, etnometodologów interesuje to, w jaki sposób ludzie wspólnie osiągają wrażenie, że istnieją wspólne reguły czy wartości. Etnometodologia próbuje określić metody, dzięki którym ludzie są w stanie osiągnąć wspólne definicje sytuacji i poczucie porządku społecznego.

---