INSTRUMENTY FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

egzamin: 17 czerwca 2013 godz. 8:00 aula I i II

Treści programowe:

1. leasing jako forma finansowania działalności przedsiębiorstw

1. faktoring w krótkoterminowym finansowaniu przedsiębiorstw

2. forfaiting w finansowaniu transakcji handlowych

3. zastosowanie franchisingu do finansowania tworzenia i działalności przedsiębiorstw

4. sekurytyzacja aktywów jako instrumentu zmiany struktury aktywów przedsiębiorstwa

Literatura:

1. J. Grzywacz, Leasing przedsiębiorstw SGH warszawa 2007

1. J. Czarecki ,Faktoring jako instrument finansowania działalności

2. A. Tokaj-Krzewska, Forfaiting

3. I. Kidacka, Finanse zintegrowane

4. M. Ziółkowska, Franczyza – nowoczesny model rozwoju biznesu

Leasing jako forma finansowania działalności przedsiębiorstw

Pojęcie leasingu

Znaczenie etymologiczne: leasing oznacza wydzierżawienie, wypożyczenie

Znaczenie ekonomiczne: przekazanie przez jedną stronę drugiej stronie przedmiotu na określony czas w użytkowanie w zamian za opłatę.

Leasingobiorca nie staje się właścicielem rzeczy, ale przysługuje mu niemal nieograniczone prawo do jej użytkowania i uzyskiwania z tego tytułu określonych korzyści.

Przesłanki rozwoju leasingu

Jednoczesne oddziaływanie dwóch tendencji:

1. Postęp techniczny – zmusza producentów do ciągłej wymiany starzejącego się aparatu wytwórczego

1. Trudności ze zbytem – wyprodukowanie wyrobów w związku z ich znaczną podażą bądź wysokimi cenami

Klasyfikacje leasingu:

1. Kryterium podziału – liczba stron umowy

• Leasing bezpośredni

• Leasing pośredni

• Leasing lewarowany (wspierany przez inny podmiot finansowy)

1. Kryterium podziału – charakter prawno - podatkowy umowy

• Leasing finansowy (kapitałowy)

• Leasing operacyjny (bieżący)

1. Kryterium podziału – sposób spłaty kapitału

• Leasing z pełną spłatą kapitału

• Leasing z niepełną spłatą kapitału

1. Kryterium podziału – przedmiot leasingu

• Leasing ruchomości

• Leasing nieruchomości

• Leasing praw i wartości niematerialnych

• Leasing personelu

1. Kryterium podziału – dodatkowe nakłady i usługi towarzyszące

• Leasing czysty

• Leasing pełny

• Leasing suchy

• Leasing mokry

1. Kryterium podziału – możliwość kontynuowania umowy

• Leasing odnawialny (rewolwingowy)

• Leasing terminowy

1. Kryterium podziału – korzyści podatkowe

• Leasing podatkowy (prawdziwy)

• Leasing lombardowy

• Leasing norweski

Umowa leasingu w Kodeksie Cywilnym

Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego (KC 2000, art. 709₁₇)

Umowa leasingu jest także umową przez którą jedna strona zobowiązuje się oddać rzecz stanowiącą jej własność do używania albo używania i pobierania pożytków drugiej stronie, a druga strona zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia tej umowy. (KC, 2000, art709₁₈)

Przepisy KC ograniczają zakres przedmiotowy umowy leasingu do rzeczy materialnych, natomiast w ustawach podatkowych mogą to być także inne przedmioty, jak wartości niematerialne i prawne, nieruchomości gruntowe. (ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawych)

Cechy umowy leasingu

1. Zawierana na czas oznaczony

1. Finansujący przekazuje korzystającemu prawo do używania przedmiotu w zamian za wynagrodzenie określone w ratach pieniężnych, jest to zatem umowa odpłatna, w ramach której każda ze stron uzyskuje korzyści materialne

2. Suma rat leasingowych jest co najmniej równa wartości przedmiotu leasingu

3. Umowa konsensualna – dochodzi do skutku w wyniku obustronnie zgodnego oświadczenia woli stron

Najistotniejsze postanowienia umowy leasingowej

1. Określenie przedmiotu umowy z rozstrzygnięciem problemu odpowiedzialności za wady przedmiotu umowy i związane z tym szkody

1. Ustalenie wysokości opłaty leasingowej z uwzględnienie, iż składa się z raty kapitałowej i odsetek

2. Czas trwania leasingu, w tym moment wydania przedmiotu umowy, termin zakończenia umowy, uwarunkowania związane z możliwością wypowiedzenia umowy

3. Uwarunkowania dotyczące odpowiedzialności za niewykonanie bądź nienależyte wykonanie umowy

4. Ustalenia dotyczące możliwości nabycia przedmiotu umowy po upływnie jej terminu – leasing z opcją zwrotu oraz leasing z opcją własnościową

Leasing bezpośredni (leasing producenta)

przedmiot

Finansujący ---------------- Korzystający

-------------------

Raty pieniężne

Finansującym jest dostawca przedmiotu leasingu (producent bądź jego spółka zależna), który bezpośrednio oddaje go w leasing korzystającemu.

Cechy leasingu bezpośredniego:

1. Na pierwszym planie interes producenta zainteresowanego poszerzeniem zbytu

1. Przeważa leasing finansowy związany z wynajmowaniem przedmiotów na dłuższe terminy

2. Często świadczone są dodatkowe usługi

Leasing pośredni

1. W leasingu pośrednim finansującym jest podmiot, który nabywa przedmiot od określonego zbywcy (np. producent) a następnie przekazuje go w użytkowanie korzystającemu

1. Stosowany jest przez firmy leasingowe niezależne od producenta

2. Celem działalności finansującego jest przy leasingu pośrednim wyłącznie realizacja dochodu z tytułu wynajmu

Leasing lewarowany

Umowy leasingu w przepisach podatkowych

1. Ustawa z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (art.17a)

1. Ustawa z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (art.23a)

Przyjęta do celów podatkowych umowa leasingu jest szersza od definicji zawartej w Kodeksie Cywilnym.

W przepisach podatkowych przez umowę leasingu rozumie się umowę nazwaną w KC, a także każdą inną umowę na mocy której jedna ze stron zwana finansującym, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w umowie drugiej stronie zwanej korzystającym, podlegające amortyzacji środki trwałe lub WNiP, a także grunty.

Umowy leasingu w przepisach rachunkowości

1. W przepisach dotyczących rachunkowości leasing jest jako kategoria ekonomiczna a nie szczególna forma prawna zdarzenia gospodarczego.

1. W przepisach ustaw podatkowych nie ma określonego pojęcia leasingu ani umowy leasingu dla potrzeb rachunkowości finansowej, a jedynie nastąpiło odesłanie do UoR i MSR.

2. Zgodnie z MSR umową leasingu jest każda umowa na mocy której w zamian za opłatę bądź serwis jedna ze stron przekazuje drugiej prawa do użytkowania danego składnika aktywów na określonych czas.

3. To, kto wykazuje przedmiot leasingu w aktywach bilansu, nie jest związane z prawem własności

przedmiotu leasingu, lecz kontroli nad nim.

Leasing finansowy

Zgodnie z UoR przedmiot umowy leasingu może być zaliczany do aktywów korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:

1. Po zakończeniu okresu umownego, umowa przenosi własność przedmiotów na korzystającego.

1. Umowa zawiera uprawnienie do nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu leasingu po cenie niższej od wartości określonego przedmiotu.

2. Okres, na jaki została zawarta umowa odpowiada w przeważającej części przewidywalnemu okresowi ekonomicznej wartości przedmiotu i jego użytkowności (co najmniej 75%)

3. Wartość, bieżąca wszystkich opłat leasingowych jest wyższa niż 90% wartości rynkowej przedmiotu.

4. Umowa zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym następnej umowy transakcji o oddanie w leasing tego samego przedmiotu albo przedłużenie dotychczasowego okresu umowy, na warunkach korzystniejszych od tych, które obowiązywały dotychczas, może to być inny sposób oddania w odpłatne użytkowanie niż leasing.

5. Umowa przewiduje możliwość jej wypowiedzenia dla jednej ze stron, z zastrzeżeniem, że wszelkie straty finansowe, jakie poniesie finansujący pokrywa z własnych środków korzystający.

6. Przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego i zgodnie z zapisami w treści umowy.

Leasing finansowy

1. W leasingu finansowym korzystający wykazuje przedmiot jako składnik swoich aktywów.

1. Przedmiot podlega amortyzacji u korzystającego.

2. Kwota a jakiej został wykazany przedmiot leasingu stanowi zobowiązanie korzystającego wobec finansującego

3. Finansujący nie wykazuje przedmiotu leasingu w swoich księgach, lecz należność leasingową od korzystającego spłacaną w ustalonych ratach

4. Zawarcie umowy leasingu finansowego jest w istocie zainwestowaniem środków pieniężnych przez finansującego

Leasing operacyjny

1. Krótkie z punktu widzenia stosunku okresu wynajmu do przeciętnego okresu użytkowania terminy umów.

1. Prawo wypowiedzenia umowy z zachowaniem terminu wypowiedzenia

2. Przedmiotem wynajmu dobra, które mogą być użytkowane przez wielu kolejnych użytkowników

3. Przedmiot leasingu wykazywany jako składnik aktywów finansującego i przez niego amortyzowany, raty leasingowe są dla niego a całości przychodem

4. Dla korzystającego raty leasingowe są w całości kosztem

Leasing – podatek VAT

Z punktu widzenia Ustawy o podatku od towarów i usług z 2004r. istotne znaczenie ma określenie czy w umowie leasingu mamy do czynienia z czynnością stanowiącą dostawę towaru, czy świadczenie usług. Ma to wpływ na określenie miejsca świadczenia oraz momentu powstania obowiązku podatkowego. Przedmiot leasingu zawsze obciążony stawką podatku 23%

Leasing operacyjny jest postrzegany jako usługa co oznacza zę obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości bądź części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności podanego w treści umowy bądź na fakturze, podatek odprowadza finansujący.

Leasing finansujący jest postrzegany jako dostawa towaru, przez co rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właścicielem chociaż korzystający właścicielem przedmiotu leasingu nie jest.

Obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, a więc z chwilą wydania towaru, jest naliczany od razu od całej kwoty i u korzystającego uwzględniany jako naliczony.

Leasing operacyjny a finansowy – różnice prawno - podatkowe

kryterium	Leasing operacyjny	Leasing finansowy
Cel umowy	Używanie przedmiotu z ewentualną opcją zakupu	Używanie przedmiotu z opcją zakupu
Okres trwania umowy	Jest z reguły krótszy niż okres amortyzacji podatkowej, jednak nie może być krótszy niż 40% normatywnego okresu amortyzacji środka trwałego	Bez ograniczeń prawnych co do długości trwania umowy, może być dowolnie ustalana, najczęściej zbliżona do okresu amortyzacji
Podatek dochodowy	Odpisów amortyzacyjnych dokonuje finansujący, natomiast czynsz leasingowy, opłaty wstępne i inne koszty są kosztami przychodu u leasingobiorcy	Odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający natomiast kosztem podatkowym u leasingobiorcy są odsetki od rat czynszu finansowego
rachunkowość	Przedmiot umowy jest środkiem trwałym finansującego	Przedmiot umowy jest środkiem trwałym korzystającego
Podatek VAT	Leasing traktowany jest jako usługa. Podatek VAT jest naliczany od każdej raty czynszu leasingowego, podlega on odliczeniu przez korzystającego warunkiem korzystania z przedmiotu do prowadzenia działalności gospodarczej	Leasing traktowany jest jako dostawa towarów. Podatek VAT jest naliczany „z góry” w dniu wydania przedmiotu do użytkowania. Podlega on odliczeniu przez korzystającego pod warunkiem używania przedmiotu do prowadzenie działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

Leasing z punktu widzenia czasu trwania umowy leasingowej

Leasing krótkoterminowy (do 3 lat) – przedmiotem leasingu są dobra podlegające szybkiemu postępowi technicznemu (np. sprzęt komputerowy)

Leasing średnioterminowy ( od 3 lat do 10 lat) – przedmiotem leasingu są przedmioty o znacznej wartości i niewysokiej stawce umorzeniowej (np. maszyny i urządzenia)

Leasing długoterminowy (powyżej 10 lat) – przedmiotem leasingu są przede wszystkim nieruchomości

Leasing z punktu widzenia sposobu spłaty kapitału

1. Leasing z pełną spłatą kapitału (inaczej: umowa z pełną amortyzacją)

• Zazwyczaj leasing finansowy

• Suma płatności uiszczanych przez korzystającego jest równa bądź przewyższa wszelkie nakłady poniesione na przedmiot umowy przez finansującego, koszty kredytowania oraz zysk (w ramach jednej transakcji finansującemu zwraca się cała inwestycja kapitałów)

Odmiany umowy leasingu z pełna amortyzacją

• Umowa bez opcji kupna (leasingobiorca zwraca przedmiot po zakończeniu umowy)

• Umowa z opcją kupna (leasingobiorca ma możliwość nabycia przedmiotu po zakończeniu umowy po niskiej ustalonej w pierwotnej umowie)

• Umowa z opcją przedłużenia umowy (leasingobiorca ma zapewnione prawo do przedłużenia umowy leasingu po zakończeniu podstawowego okresu transakcji.

1. Leasing z niepełną spłatą kapitału ( umowa z częściową amortyzacją)

• Zazwyczaj leasing operacyjny

• Suma opłat pokrywa jedynie część nakładów poniesionych przez finansującego

• Finansujący w celu odzyskania pełnych nakładów poniesionych na zakup dobra:

• Kontynuuje umowę leasingową z dotychczasowym korzystającym

• Zawiera kolejne umowy z innymi podmiotami

• Sprzedaje przedmiot

Typy umów leasingu z częściową amortyzacją:

• Z częściową amortyzacją i prawem leasingodawcy do złożenia oferty sprzedaży, jeżeli strony nie zamierzają przedłużyć umowy, to leasingobiorca może zaoferować leasingobiorcy kupno przedmiotu leasingu po ustalonej cenie, a leasingobiorca jest zobowiązany do kupna przedmiotu

• Z częściową amortyzacją i prawem leasingobiorcy do udziału w nadwyżce. Po upływie okresu obowiązywania umowy przedmiot leasingu jest przez leasingodawcę sprzedawany w drodze przetargu.

• Rozwiązywalne za wypowiedzeniem, leasingodawca zapewnia leasingobiorcy prawo do wypowiedzenia umowy o określonym momencie, pod warunkiem ze ten zagwarantuje odzyskanie niezamortyzowanej części wartości przedmiotu leasingu.

Klasyfikacja leasingu z pkt widzenia korzyści w podatku dochodowym

1. Leasing podatkowy – korzystający przy leasingu operacyjnym odlicza wszystkie wydatki związane z leasingiem w koszty przychodu. Przy leasingu finansowym tylko odsetki w ramach rat kapitałowo-odsetkowych. Ustawodawca nie określił jednak, jak dokonać podziału raty leasingowej na spłatę wartości początkowej i „nadwyżkę” podlegającą opodatkowaniu.

1. Leasing lombardowy

1. Wartość wpłaty początkowej wynosi 30-50% wartości przedmiotu

1. Obniżenie wymagania w stosunku do leasingobiorcy

2. Prosta procedura zawarcia umowy

1. Leasing norweski

1. Opłata wstępna jest równa bądź zbliżona do sumy wszystkich opłat z tytułu zawartej umowy, a miesięczne czynsze leasingowe nie występują bądź mają symboliczną wartość

1. Możliwość odpisania całej kwoty leasingu w koszty uzyskania przychody ograniczając podatek dochodowy

2. W Polsce niedozwolony

Klasyfikacja leasingu z pkt widzenia przedmiotu

1. Leasing nieruchomości – wynajem nieruchomości gruntowych, budynków, urządzeń przemysłowych, obiektów handlowych, usługowych

1. Leasing ruchomości – wynajmowanie przedmiotów, które mogą być wykorzystywane ekonomicznie odrębnie (dobra inwestycyjne i konsumpcyjne)

2. Leasing WNiP

3. Leasing personelu – postawienie do dyspozycji pracowników na określony w umowie czas

Leasing tenencyjny

• Polski odpowiednik występującego z innych krajach leasingu nieruchomości

• Umowy leasingu nieruchomości dotyczą dóbr o znacznej wartości, zawierane są na długie okresy (do 30 lat), wymagają stabilnego ustawodawstwa (zwłaszcza podatkowego) oraz zaangażowania znacznych kapitałów

• W Polsce zastosowano połączenie dzierżawy i leasingu

• W transakcji występują 3 strony: właściciel rzeczy, finansujący i korzystający

• Strony zawierają umowę tenencji wiążącą wszystkie strony, na którą składają się umowy użytkowania i leasingu tenecyjnego

• Właściciel nieruchomości przekazuje prawo jej użytkowania firmie leasingowej, a ta oddaje przedmiot transakcji w leasing (zwykle operacyjny) firmie wskazanej przez właściciela rzeczy

• Pozwala to na uniknięcie kosztownej i skomplikowanej procedury kupna i sprzedaży nieruchomości

Schemat transakcji leasingu tenecyjnego

Podział leasingu ze względu na charakter przedmiotu

1. Leasing dóbr oznaczonych co do tożsamości, niekiedy jako leasing dóbr unikalnych, produkowanych niekiedy na specjalne zamówienie korzystającego. Po zakończeniu umowy tylko korzystający może w sposób opłacalny używać przedmiotu.

1. Leasing blankietowy – dobra stanowiące przedmiot leasingu są określane tylko co do gatunku, z podaniem ich ogólnej wartości

Leasing rewolwingowy – leasing ruchomych dóbr inwestycyjnych może mieć charakter cykliczny – w czasie trwania umowy następuje wymiana w ustalonych terminach rzeczy na nowe.

Leasing personelu

• Leasing personelu (pracowniczy) opiera się na Ustawie o zatrudnieniu pracowników tymczasowych

• Leasing personelu prowadzony jest przez agencje pracy tymczasowej

• Pracownik agencyjny (tymczasowy) może pracować dla jednej firmy przez 18 miesięcy w ciągu kolejnych 36 miesięcy

Liczba pracowników na umowach tymczasowych ciągle rośnie (2012r. 520 tyś.)

Statystyka leasingu personelu

• Liczba agencji – 3,5 tyś.

• Wydatki na pracę tymczasową w 2012r. – 2,8 mld zł

• Liczba pracodawców korzystających z pracowników tymczasowych w 2012r. – 13 tyś.

• Główne branże korzystające z pracowników tymczasowych: motoryzacyjna, maszynowa, spożywcza, logistyczna, farmaceutyczna, służba zdrowia, lotniska, banki.

• Wiele firm wprowadza strukturę zatrudnienia: ok 80% pracownicy stali i ok 20% tymczasowi, w celu zabezpieczenia się przed wahaniami koniunktury

• Udział pracowników tymczasowych w Polsce w zatrudnieniu ogółem 0,5% średnia europejska 1,5%

Leasing konsumencki (prywatny)

• Umowa zawierana z osobą fizyczną, dobra udostępniane na potrzeby osobiste, gospodarstwa domowego

• Może mieć formę leasingu otwartego – korzystającemu udostępnia się swoisty kredyt wyznaczony kwotą zobowiązań oraz ograniczonym katalogiem towarów które może wziąć w leasing

• Leasing konsumencki traktowany jest jako alternatywa dla kredytu bankowego

Słaby rozwój w Polsce:

• Osoba nieprowadząca działalności gospodarczej nie może dokonywać odpisów amortyzacyjnych

• Bariera psychologiczna związana z faktem że wolimy posiadać rzecz na własność

Nowe regulacje ustawowe

• Od 1.07.2011r. nowe zasady rozliczania leasingu konsumenckiego

• Leasing jest neutralny pod względem podatkowym: nie płaci się żadnego podatku, ani nie odlicza kosztów

• Umowy zawierane na dowolny okres z opcją zakupu przedmiotu leasingu bądź takiej opcji

• Przedsiębiorcy oferujący leasing nie zaliczają do swojego przychodu części stanowiącej wartość początkowej środków trwałych lub WNiP przez co zmniejszają się ich obciążenia podatkowe, co powinno prowadzić do obniżki cen usług leasingowych

Udział w rynku w Polsce 1%, największy w Finlandii

Zalety leasingu konsumenckiego na tle zakupu w oparciu o własne środki bądź innych form finansowania

• Możliwość zaoferowania dodatkowych usług np. serwisowych, ubezpieczenia

• Możliwość wymiany co pewien czas użytkowanego sprzętu na nowy

• Łączny koszt leasingu może być niższy niż np. kredytu, gdyż leasingodawcy współpracując z dostawcami dostają upusty

• Firmy leasingowe mogą wynegocjować korzystniejsze warunki ubezpieczenia przedmiotów niż indywidualny klient

• Leasing nie wymaga stosowania dodatkowych zabezpieczeń prawnych

• Leasing jest związany z mniejszymi formalnościami niż kredyt

Klasyfikacja leasingu z pkt widzenia zakresu dodatkowych nakładów i usług

1. Leasing pełny – nakłady na konserwację, przeglądy, naprawy, remonty, ubezpieczenia itp. Ponosi leasingodawca

1. Leasing czysty – dodatkowe nakłady związane z eksploatacją ponosi leasingobiorca

2. Leasing mokry – dodatkowe usługi świadczone przez leasingodawcę np. wynajem pracowników, szkolenia w obsłudze

3. Leasing suchy – bez dodatkowych usług ze strony leasingodawcy

Leasing zwrotny

• Leasingobiorca sprzedaje dobra ekonomiczne, których jest właścicielem i użytkownikiem firmie leasingowej, aby je potem od tej firmy wynająć.

• Przedmiotem leasingu zwrotnego są z reguły nieruchomości, ale także przedmioty ruchome i większej wartości

• Sprzedaż elementów majątku przedsiębiorstwa uwalnia kapitał pieniężny, który może być przeznaczony na dowolne cele

• Negatywne strony leasingu zwrotnego: zapotrzebowanie na środki płynne dla regulowania rat leasingowych, ogranicza możliwość dokonania zamiany dobra będącego przedmiotem leasingu powoduje wysokie koszty

• Supples leasing – odmiana leasingu zwrotnego – właściciel sprzedaje swoje środki trwałe firmie leasingowej, a następnie przejmuje je od niej w leasing jednak nie korzysta z nich, lecz użycza ostatecznemu użytkownikowi.

Leasing w Europie

• Wartość środków przekazanych w leasing w Europie w 2012r. 355 mld euro

• Udział aktywów oddanych w leasing w Polsce w wartości aktywów oddanych w leasing w Europie 2,7%

• Wartość aktywów oddanych w Niemczech w Brytanii i Włoszech w łącznych aktywach w Europie 45%

• Struktura leasingu ruchomości i nieruchomości w Polsce 95.4+4,6

Dane statystyczne

• Relacja do PKB – 2,5%

• Udział nieruchomości w inwestycjach 10% (średnia europejska 13%) a ruchomości 22%

• Wartość w mld należności leasingowych - 61,4

• Struktura rynku leasingu – 53% środki transportu, 30% maszyny

• Struktura rynku nieruchomości – 60% obiekty handlowe, 27% budynki przemysłowe

Firmy leasingowe

Działalność leasingową prowadzi 66 podmiotów, w tym dla

• 20 jest to jedyna działalność

• 39 dominująca

• 7 dodatkowa

• 28 firm jest kontrolowanych przez zagranicznych udziałowców (głownie spółki zależne od banków)

• Silna koncentracja rynku: 4 firmy mają udział ok 70% w ujęciu wartościowym i 82% w ujęciu ilościowym

Leasingobiorcy i umowy

• Liczba leasingobiorców: 300 tyś, 200 finansowy, 100 operacyjny

• 80% wartości umów przypada na leasing finansowy

• Umowy zawiera na okres 2-5 lat

• Średnia wartość umowy 110 tyś.

• Powszechne wykorzystywano możliwość wykupu leasingowanych przedmiotów

Umowy na rynku nieruchomości

• Średnia wartość umów – 2012r. 6,7 mln

• Liczba umów w 2012r. 187

• Czas trwania umowy: 100-150 miesięcy

Podmioty uczestniczące w leasingu

• Leasing jest operacją na którą składa się wiele aktów prawnych i zdarzeń

1. Leasingobiorca (przedsiębiorstwa, instytucje, konsumenci)

1. Leasingodawca (spółka zależna przedsiębiorstw, spółki zależne banków, niezależne firmy leasingowe)

2. Podmiot dostarczający przedmiot umowy – producent, firma handlowa, dealer

3. Banki – wspiera kapitałowo leasingodawcę, który musi nabyć wiele dóbr oddawanych w leasing

4. Zakłady ubezpieczeń – ubezpieczenie przedmiotu umowy na wypadek pożaru itp. Ponieważ utrata przedmiotu nie zwalnia z konieczności płacenia pozostałych rat leasingowych.

   • Możliwość ubezpieczenia – leasingobiorca sam ubezpiecza przedmiot, leasingodawca ubezpiecza przedmiot i wlicza składkę w ratę leasingową

5. Poręczyciele leasingobiorcy – w przypadku nie spełnienia przez klienta wymagań co do zdolności kredytowej konieczne jest włączenie podmiotu trzeciego zobowiązującego się do przejęcia długu leasingobiorcy w przypadku jego niewypłacalności

Zalety leasingu

1. Możliwość pełnego sfinansowania inwestycji w oparciu i środki obce przy braku innych źródeł finansowania

1. Duża elastyczność finansowania ze względu na wielkość rodzajów leasingu – przedmiotem umowy może być w zasadzie dowolny rodzaj dóbr, możliwość dostosowania umów do indywidulanych potrzeb

2. Zwiększenie płynności środków obrotowych przedsiębiorstwa – przeznaczenie zwolnionej części kapitału obrotowego na inne cele

3. Możliwość uzyskania finansowania bez dodatkowych zabezpieczeń

4. Krótkoterminowe umowy leasingowe umożliwiają szybkie dostosowanie do postępu techniczno-ekonomicznego

5. Raty leasingowe stanowią jasną podstawę do kalkulacji kosztów

6. Korzyści podatkowe – wydatki związane z leasingiem są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów

7. Możliwość korzystania z usług dodatkowych

Wady leasingu

1. Relatywnie wysokie koszty bieżące

1. Dotkliwe skutki nieterminowego regulowania przez korzystającego rat leasingowych do rozwiązania umowy włącznie

2. Brak możliwości rezygnacji z wynajmu przedmiotu w okresie podstawowym – ryzyko zmian sytuacji rynkowej, technicznego zestarzenia przedmiotu

3. Brak możliwości dokonania zmian technicznych przedmiotu, miejsca jego lokalizacji

4. W przypadku utraty przedmiotu leasingowanej rzeczy istnieje obowiązek zapłaty kolejnych rat

5. Możliwość występowania niejasności prawnych odnoszących się do leasingu

Faktoring

Geneza faktoringu

• Pierwsze udokumentowane zastosowanie faktoringu w koloniach amerykańskich w XVII w. – zaliczkowe płatności dla kolonistów wysyłających towary do WB przez faktorów

• Nowoczesna forma faktoringu rozwinęła się w latach 20 XX w. w branży tekstylnej u USA

• Na kontynencie europejskim faktoring pojawił się w latach 50. (pomoc dla Europy w ramach planu Marshalla) a rozwinął się na szerszą skalę w latach 60 XX w.

• W Polsce quasi-faktoringowe transakcje pojawiły się w 1990 r. a wyraźny rozwój faktoringu od 2001r.

Pojęcie faktoringu

• Faktoring jest instrumentem finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa przez wyspecjalizowaną firmę bądź bank

• Faktoring polega na zakupie od przedsiębiorstwa przez firmę faktoringową krótkoterminowych wierzytelności z tytułu dostaw i usług i przekazaniu na jego konto gotówki w kwocie stanowiącej większą część odkupionych należności

• Faktoring jest instrumentem szczególnie przydatnym dla małych i średnich firm, które nie mają zabezpieczenia bądź krótko działają na rynku.

• Faktoring jest instrumentem przeznaczonym dla firm, które posiadają wierzytelności z tytułu dokonywanych cyklicznie dostaw towarów bądź usług przy czym terminy płatności tych wierzytelności są odroczone (firmy udzielają kredytów kupieckich swoim odbiorcom)

Konwencja Ottawska

• Konwencja UNIDROIT o faktoringu międzynarodowym i międzynarodowym leasingu finansowym z 28.05.1988r.

• W konferencji uczestniczyło 55 państw, ale tylko 14 stało się sygnatariuszami

• Faktoring polega na nabyciu przez faktora od dostawcy jego wierzytelności i zobowiązania się przez faktora do świadczenia na rzecz dostawcy co najmniej dwóch spośród następujących czynności:

  • Finansuje bezsporne i wymagalne należności

  • Prowadzenie rozliczeń związanych z wierzytelnościami

  • Dokonywanie inkasa i windykacja wierzytelności

  • Przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika

Struktura światowego rynku faktoringu: 60,4% Europa, 10,3% Ameryka Północna, Azja 25,3%, Australia 2,9%

Udział faktoringu w PKB: Polska 6,5%; średnia dla Europy 9%; Wielka Brytania 13%

Rynek faktoringu w Polsce: 2013 – ok 120 mld; 2012 – 110 mld; 2011 – 80 mld; 2010 - 60 mld

Ilościowa charakterystyka obrotów firm faktoringowych

W 2012 – liczba klientów: 4700; liczba dłużników: 89200; liczba sfinansowanych faktur: 3,8 mln

Firmy korzystające z faktoringu – firmy o obrotach z faktorem: do 5mln zł 68%; 5-100 mln zł 30%; pow. 100 mln zł 2%

Podstawy prawne faktoringu

• w żadnym kraju umowa faktoringowa nie jest oparta na unormowaniach prawnych wyższego rzędu

• umowy faktoringowe zawierane są w oparciu o zasadę swobody zawierania umów (art. 353₁ kodeksu cywilnego) z wykorzystaniem elementów umów kupna-sprzedaży i cesji wierzytelności (art. 509-518 KC)

• umowy faktoringowe przewidują nabywanie krótkoterminowych pieniężnych wierzytelności handlowych o charakterze bezspornym przez faktora przed terminem ich zapadalności za określonym w wynagrodzeniu z przejęciem bądź bez przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika oraz świadczenie dodatkowych usług

Charakter transakcji faktoringowej

• z handlowego pkt widzenia faktoring jest transakcją trójstronną w której uczestniczą

  • nabywca wierzytelności (faktor)

  • dostawca towaru bądź usługi (faktorant)

  • obiorca towaru bądź usługi (dłużnik)

• umowa faktoringowa ma charakter dwustronny i jest transakcją kupn-sprzedaży, która prowadzi do zmiany wierzyciela (miejsce zbywcy-faktoranta zajmuje faktor)

• faktor nabywa prawa do transformowanej wierzytelności nie przejmuje natomiast zobowiązań faktoranta (np. z tytułu rękojmi i gwarancji)

• dłużnik nie ma wpływu na dojście do skutku umowy faktoringowej

• nie dojdzie jednak do zawarcia umowy faktoringowej, jeśli dłużnik w umowie z dostawcą zamieści klauzulę zakazującą cesji wierzytelności

• zawarcie umowy faktoringowej nie może doprowadzić do tego, że przelew wierzytelności spowoduje pogorszenie sytuacji dłużnika

• faktoring służy do finansowania działalności ale pomiędzy faktorem a faktorantem nie powstaje stosunek kredytowy

• firma faktoringowa może żądać ustanowienia przez faktoranta zabezpieczenia umowy faktoringowej (cesja zwrotna, oświadczenie o poddaniu się egzekucji, weksel własny in blanco)

Opodatkowanie transakcji faktoringowej

• faktoring nie ogranicza się do cesji wierzytelności, gdyż wówczas jako czynność cywilno-prawna byłby przedmiotem opodatkowania od czynności cywilno-prawnej

• dla realizacji korzyści finansowych faktoringu musi być usługą finansową (a w związku z tym objęty jest podatkiem VAT ze stawką „zwolniony”)

Uczestnicy transakcji faktoringowej – faktorant

• dowolny podmiot gospodarczy zajmujący się sprzedażą towarów bądź usług – najczęściej mała bądź średnia firma

• do faktoringu nadają się zasadniczo wszystkie wierzytelności z wyjątkiem umów sprzedaży rzeczy przeznaczonych do użytku osobistego oraz takich, wobec których istnieje umowny bądź ustawowy zakaz rozporządzania na rzecz innych podmiotów

• w praktyce wierzytelności sprzedawane w ramach faktoringu podlegają pewnym ograniczeniom:

  • krótkoterminowe ( 2 tygodnie – kilka miesięcy)

  • od stałych kontrahentów faktoranta

  • wobec jednego dłużnika faktoranta nie przekraczające pewnej części sumy wierzytelności

Uczestnicy transakcji faktoringowej - Faktor

1. Banki (19) – udział w obrotach 40%

1. Firmy niebankowe (20) – udział w obrotach 60%

1. Należące do banków (11)

1. Zależne od banków (8)

2. Jednostka dominująca (1)

Wśród firm niebanowych w 14 większościowe udziały kapitału krajowego, a w 6 zagranicznego

Najwięksi faktorzy w 2012r.

Wartość wykupionych wierzytelności: Raiffeisen 16,1 mld; Pekao 13,0 mld ING 11,4 mld Coface 9 mld BRE 7,2

Silna koncentracja rynku: 5 największych podmiotów świadczących usługi faktoringowe przypadło 56% obrotów przy czym największa firma miała 16% udziałów w rynku

Uczestnicy transakcji faktoringowej – dłużnik faktoringowy

• Podmiot zobowiązany jest do świadczenia pieniężnego z tytułu zakupionych towarów bądź usług

• Jest stroną transakcji, ale nie stroną umowy faktoringowej

• Po zawarciu umowy faktoringowej roszczenie wobec niego przechodzi z faktoranta na faktora

Funkcje faktoringu

1. Funkcja finansująca – finansowanie działalności przedsiębiorstwa w drodze zaliczkowania przez firmy faktoringowe zakupionych od klientów faktur

1. Funkcja gwarancyjna – firma faktoringowa przejmuje od klientów ryzyko niezrealizowania wierzytelności(del credre)

2. Funkcja usługowa – firma faktoringowa bierze na siebie czynności związane ze ściąganiem wierzytelności oraz oferuje szereg usług dodatkowych

Przebieg postępowania faktoringowego

1. Faza wstępna

   1. Badanie przez firmę faktoringową wiarygodności kredytowej klienta faktoringowego

      1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych

      2. Sytuacja finansowa

      3. Informacje o obiorcach i współpracy z nimi

   2. Badanie zdolności płatniczej i sytuacji majątkowej dłużnika faktoringowego

   3. Zawarcie umowy faktoringowej

1. Faza zasadnicza

   1. Przekazanie przez klienta firmie faktoringowej odpowiednich dokumentów: umów handlowych, potwierdzenia zobowiązań przez dłużnika, faktur)

   2. Przeprowadzenie przez faktora analizy wypłacalności dłużnika i podjęcie decyzji i nabyciu faktur oraz limicie kwoty przejmowanych wierzytelności

   3. Zaliczkowanie w ramach przyjętych limitów zakupionych faktur w wysokości 80-90% wierzytelności

   4. Skorzystanie klienta z zaliczki w dogodnych dla niego momencie

   5. Skorzystanie przez klienta faktoringowego z pozostałych 10-20% po dokonaniu pełnej płatności przez dłużnika

Schemat transakcji faktoringu

Dodatkowe usługi związane z faktoringiem

• Inkaso należności objętych umową faktoringową

• Kierowanie upomnień do dłużników zlegających ze spłatą wierzytelności

• Okresowa ocena i monitorowanie stanu wypłacalności dłużników

• Windykacja należności

• Występowanie faktora w roli pośrednika z sporach między przedsiębiorstwem i dłużnikami

• Prowadzenie ksiąg handlowych i finansowanie faktorowania

• Gromadzenie danych statystycznych niezbędnych dla prawidłowej działalności przedsiębiorstwa

• Zbieranie informacji oraz danych mających znaczenie gospodarcze dla przedsiębiorstwa

• Świadczenie usług marketingowych

• Opracowywanie planów rozwoju przedsiębiorstwa

• Składowanie towarów, ich segregacja i ubezpieczenie

• Obsługa celna

• Organizowanie krajowych i zagranicznych agencji przedsiębiorstwa

• Udzielanie przedsiębiorstwu zaliczek i kredytów na zaspokojenie roszczeń kontrahentów

Czynniki kalkulacji kosztów faktoringu

1. Koszty pozyskania pieniądza na sfinansowanie należności

1. Ryzyko związane ze standingiem finansowym faktoranta i jego klientów

2. Dodatkowe ryzyko związane z długością terminu płatności

3. Koszty przygotowania umowy

4. Koszty obsługi transakcji

5. Koszty dodatkowych usług świadczonych na rzecz faktoranta

W większości banków i firm faktoringowych występują 3 pozycje kosztowe:

1. Opłaty

Opłata (prowizja) przygotowawcza za:

• Zbadanie wiarygodności kredytowej faktoranta i dłużnika

• Rozpatrzenie wniosku, przygotowanie i zmianę umowy

• Ustalenie i przedłużenie limitu finansowania

• Sporządzanie wyciągów

• Dokonywanie korekt bądź cesji zwrotnych

• Prowadzenie monitoringu oraz dochodzenie wierzytelności

Opłata przygotowawcza płatna jest raz do roku – w praktyce wynosi 0,1 – 2%

Opłaty za dodatkowe usługi związane z faktoringiem

1. Prowizje

Prowizja operacyjna – wynagrodzenie faktora za administrowanie wierzytelnościami

Wysokość prowizji operacyjnej ustalana jest na podstawie wielkości obrotów faktoranta, średniej kwoty faktury, liczby i fluktuacji odbiorców, liczby reklamacji – stawki od 0,2 do 1 %

Prowizja del credere – za przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika

Zależ od koniunktury w branży, kwoty wierzytelności, liczby wierzytelności, kondycji finansowej klienta, terminu zapadalności długu, zabezpieczeń, opłat za ubezpieczenie transakcji. Stawki od 0,2 do 0,4%

Prowizja z tytułu umowy o linie – za zobowiązanie się faktora do zawarcia w przyszłości umów faktoringowych

Prowizja z tytułu obsługi transakcji międzynarodowych – w rzeczywistości jest to wynagrodzenie faktora zagranicznego

1. Odsetki

Odsetki dyskontowe – płacone przez faktoranta faktorowi za przekazanie środki pieniężne od dnia skorzystania z zaliczki do dnia wpływu płatności od dłużnika.

Wysokość odsetek zależy od:

• Ryzyka niewypłacalności dłużnika

• Kosztów windykacji

• Okresu finansowania

• Wysokości stopy procentowej

• Wartości faktur

• Zakresu administrowania

Obliczane jako stopa referencyjna bądź stawka WIBOR powiększona o marżę faktora (0,2 – 4%)

Łączny koszt usługi faktoringowej może dochodzić do 20% wartości faktury

Rodzaje faktoringu - klasyczne rodzaje

1. Klasyfikacja ze względu na umiejscowienie ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika

   1. Faktoring właściwy (pełny)

   2. Faktoring niewłaściwy (niepełny)

   3. Faktoring mieszany

1. Klasyfikacja ze względu na moment otrzymania zapłaty za wierzytelność

   1. Faktoring dyskontowy (przyśpieszony)

   2. Faktoring zaliczkowy

   3. Faktoring wymagalnościowy

2. Klasyfikacja ze względu na sposób powiadomienia dłużnika o umowie

   1. Faktoring otwarty (notyfikowany)

   2. Faktoring półotwarty (półjawny)

   3. Faktoring tajny (nienotyfikowany)

Faktoring właściwy (pełny)

1. Faktor przejmuje pełne ryzyko niewypłacalności dłużnika bez prawa regresu, ale z wyłączeniem reklamacji towaru

1. Faktor egzekwuje należności w terminie jej wymagalności we własnym imieniu i na własny rachunek

2. Faktoring właściwy wiąże się z wyższymi kosztami gdyż faktor uwzględnia ryzyko niewypłacalności dłużnika

3. Faktoring właściwy realizuje wszystkie funkcje: finansującą, gwarancyjną, usługową.

4. Przedsiębiorstwo korzystające z faktoringu pełnego może traktować wypłaconą przez faktora zaliczkę jako ostateczne rozliczenie transakcji i wyksięgować należność z bilansu firmy

5. Korzystanie z faktoringu pełnego sprawdza się, gdy przedsiębiorstwo nie prowadzi własnej oceny kontrahentów bądź są oni mocno zdywersyfikowani

6. Nie każde przedsiębiorstwo może się ubiegać faktoring pełny i nie dla każdego przeniesienie ryzyka niewypłacalności kontrahentów jest priorytetem

Faktoring pełny ubezpieczony

1. Faktor ubezpiecza transakcję wykupując polisę, co przenosi ryzyko na ubezpieczyciela – obejmuje ono jednak z reguły jedynie przypadki upadłości bądź trwałej niewypłacalności dłużnika

1. Składka ubezpieczeniowa płacona przez faktora podnosi cenę usługi o 0,2 – 0,4%

2. Ubezpieczyciel ustala dla dłużnika limity, a możliwość modyfikacji usługi faktoringu jest z znacznej mierze ogranicza zapisami umowy

3. Czasami przyznany przez firmę ubezpieczeniową limit transakcji jest niewystarczający na pokrycie całego salda należności – przedsiębiorca może przekroczyć limit na własne ryzyko

4. Z faktoringu pełnego ubezpieczonego należy korzystać, gdy nie jest dokładnie znana sytuacja finansowa kontrahentów lub pozyskiwani są nowi

5. O wyborze rodzaju faktoringu decyduje też koniunktura gospodarcza – w okresie dekoniunktury rośnie ryzyko niewypłacalności i zainteresowanie faktoringiem pełnym

Faktoring niewłaściwy (niepełny)

1. ryzyko niewypłacalności dłużnika nie jest przejmowane przez faktora a umowa faktoringowa nie pociąga za sobą tzw. skutków ostatecznych

1. Faktor ściąga wierzytelność od dłużnika ale na rachunek faktoranta zaliczając ją na poczet „zaliczki” jakiej mu udziela

2. W przypadku braku zapłaty od dłużnika musi jej dokonać faktorant zwracając pobrane kwoty wraz z kosztami

3. Warunkiem powrotnego przeniesienia wierzytelności na faktoranta jest wykazanie niewypłacalności dłużnika (bezskuteczna egzekucja upadłości)

4. Faktoring niepełny jest zalecany przedsiębiorstwom które znają swoich kontrahentów są w stanie ocenić związane z nimi ryzyko i są to podmioty wiarygodne, a faktoring chcą:

   1. Wykorzystywać go jako narzędzie do zarządzania płynnością

   2. Dostęp do dodatkowych usług

5. Faktoring niepełny jest tańszy i może pozwolić na szybkie uzyskanie przelewu

   1. Zlecenia nabywania wierzytelności upodabnia się do złożenia polecenia przelewu

   2. Faktor przelewa środki po kilkunastu minutach od otrzymania zlecenia, a faktury i inne dokumenty są dostarczane później

   3. Wymaga to jednak doboru przez faktoranta dłużników pod kątem dyscypliny płatniczej

Faktoring mieszany

1. Łączy elementy faktoringu właściwego i niewłaściwego

1. Faktor ustala limit kwotowy, do którego wykupuje wierzytelności w trybie właściwego z przejęciem niewypłacalności dłużnika

2. Po przekroczeniu tego limitu faktor zastrzega sobie prawo przeniesienia ryzyka z powrotem na faktoranta

Struktura obrotu faktoringowego

1. Faktoring niepełny – 54%

1. Faktoring pełny – 45%

2. Mieszany – 1%

Faktoring dyskontowy (przyspieszony)

1. Faktorant przelewa wierzytelność na faktora i dostarcza mu faktury

1. Faktor przelewa należność z reguły w wysokości odpowiadającej całej kwocie wierzytelności pomniejszonej o dyskonto i prowizje

2. Rozliczanie między faktorantem i faktorem następuje „z góry” w formie zdyskontowania wierzytelności za okres od dnia ich nabycia do dnia wymagalności

3. W praktyce faktorant otrzymuje środki w wysokości około 90% wartości faktur, w zależności od wysokości dyskonta, prowizje i opłat za dodatkowe usługi

4. Zaletą faktoringu dyskontowego jest otrzymanie przez faktora od razu całej kwoty bez czekania na zapłatę przez dłużnika

5. Wadą jest to że nie uwzględnia ona konieczności ewentualnych rozliczeń z tytułu faktur korygujących, reklamacji, rabatów, upustów itp.

Faktoring zaliczkowy

1. Stosowany w sytuacji

   1. Dobrej współpracy z faktorantem mającym jednak dłużnika systematycznie i umyślnie zalegającego z płatnościami

   2. Podejmowanie przez faktoranta współpracy z nowym, nieznanym kontrahentem

1. Przez faktoring zaliczkowy faktor redukuje ryzyka związane z finansowaniem

2. Po otrzymaniu faktur faktor przekazuje faktorantowi część kwoty wierzytelności w wysokości od wartości wierzytelności i terminu przewidywanego jej uregulowania przez dłużnika

3. Zaliczka wynosi od 75% do 90% wartość wierzytelności pozostała część stanowi dla faktoranta zabezpieczenie w formie kaucji

4. Pozostała część kwoty jest wypłacana a momencie gdy wierzytelność staje się wymagalna bądź dłużnik dokona zapłaty

Faktoring wymagalnościowy

1. Płatność faktora na rzecz faktoranta następuje

   1. W terminie wymagalności wierzytelności

   2. Po otrzymaniu zapłaty przez dłużnika

1. W przypadku gdy w okresie umowy faktoringowej występują różne terminy płatności wierzytelności ustalany jest tzw. średni termin wymagalności wierzytelności oraz średni termin ich zapłaty

2. Sens ekonomiczny wymagalnościowego sprowadza się do korzystania z zestawu usług dodatkowych takich jak: dokonywanie inkasa należności, faktoranta, monitorowanie dłużników itd. Bez stosowania funkcji finansującej

3. Faktorant ponosi przy tym faktoringu najniższe koszty, jedynie z postaci prowizji

4. Z faktoringu wymagalnościowego korzystają przedsiębiorstwa nie mające problemu z płynnością ale mające do czynienia z nieterminowymi dłużnikami

Struktura faktoringu

1. Faktoring zaliczkowy – 56,2%

1. Przyspieszony – 29,8%

2. Wymagalnościowy – 14%

Faktoring z punktu widzenia sposobu informowania dłużnika

1. Faktoring otwarty – dłużnik jest bezzwłocznie informowany o zawarciu umowy faktoringowej, najpóźniej po dokonaniu cesji wierzytelności

Poinformowanie dłużnika o dokonaniu cesji wierzytelności może nastąpić w drodze

1. Pisma poleconego wysłanego do dłużnika w dniu zawarcia umowy faktoringowej

2. Informacja o dokonaniu cesji umieszczanej na każdej fakturze wystawianej dłużnikowi

Celem informowanie jest jak najlepsze zabezpieczenie interesów faktora, poprzez uświadomienie dłużnikowi zmiany wierzyciela, co zmniejsza niepewności co do nieterminowego bądź niepewnego wywiązania się z długu.

Informację mogą przekazać faktor lub faktorant

Faktoranci obawiają się niekiedy że poinformowanie dłużnika o sprzedaży wierzytelności może prowadzić do odbioru tej informacji jako oznaki słabości ekonomicznej

Na faktoring otwarty przypada 97% obrotów.

1. Faktoring półotwarty – faktorant nie powiadania swojego odbiorcy o zawarcie umowy faktoringowej

Dłużnika dowiaduje się o zawarciu umowy faktoringowej w momencie wezwania go przez faktora do dokonania zapłaty.

W momencie wezwania do zapłaty faktor przekazuje dłużnikowi odpowiednie dane umożliwiające mu dokonanie płatności

Posługiwanie się faktoringiem półotwartym ma na celu ochronę pozycji konkurencyjności faktoranta, stosowane jest w sytuacji ewentualnego negatywnego odbioru cesji wierzytelności przez partnerów handlowych

1. Faktoring tajny – dłużnik nie jest informowany o zawarciu umowy i przekazuje płatności na faktoranta

Dłużnik dokonuje płatności na rzecz faktoranta, którego obowiązkiem jest przekazanie kwoty wierzytelności faktorowi

Faktor finansuje faktoranta, natomiast tez zarządza wierzytelnościami we własnym zakresie i zabezpiecza się przed ryzykiem niewywiązania się dłużnika z zobowiązań

Faktoring tajny nie występuje jako odmiana faktoringu pełnego, gdzie przeniesienie wierzytelności związane jest z koniecznością poinformowania dłużnika.

Faktoring tajny, w praktyce stosowany jest rzadko, ze względu na zwiększone ryzyko dla faktora – jeżeli, to przez banki

Faktoring międzynarodowy

Znaczenie faktoringu międzynarodowego

1. Szybkie finansowanie działalności bieżącej przedsiębiorstwa

1. Przejęcie przez firmę faktoringową ryzyka wypłacalności importera, stąd powinien to być faktoring pełny

2. Skuteczne inkaso i zarządzanie wierzytelnościami przez faktora

3. Zabezpieczenia eksportera przed ryzykiem kursowym związanym z handlem zagranicznym, ryzkiem sytemu prawno – finansowego, ryzykiem transferu środków pieniężnych

Faktoring międzynarodowy pośredni

W transakcji uczestniczy 2 faktorów – jeden z siedzibą z kraju eksportera i jeden z siedzibą w kraju importera

Eksporter zwiera umowę przeniesienia wierzytelności z faktorem eksportowym. Faktor eksportowy zawiera umowę z faktorem importowym obsługującym dłużnika

Faktorzy dzielą się zadaniami

1. Faktor importowy dba o zdolność kredytową importera i zajmuje się inkasem należności

2. Faktor eksportowy dokonuje finansowania eksportera i zarządza wierzytelnościami

na podstawie oceny standingu dłużnika dokonanego przez faktora importowego faktor eksportowy ustala limit finansowani faktoranta na podstawie wykupionych faktur

Faktoring międzynarodowy pełny z udziałem 2 faktorów

• Bezpośredni – eksportowy

Zakupów faktur od faktoranta dokonuje faktor eksportowy mający siedzibę w tym samym kraju, co eksporter

Faktor będzie przeprowadzał czynności windykacyjne na terenie kraju dłużnika (importera), który może być dla niego mniej znany.

Skuteczność współpracy w ramach faktoringu zależy od stopnia przygotowania faktora do działalności na obcym rynku.

• Bezpośredni – importowy

Eksporter dokonuje przelewu wierzytelności na faktora mającego swoją siedzibę w kraju importera

Zaletą tego faktoringu jest lepsza skuteczność faktora działającego na znanym sobie rynku

Faktor importowy zazwyczaj nie dokonuje finansowania eksportera, ale zajmuje się inkasem i windykacją należności – bardziej sprawna obsługa

Faktoring importowy pozwala importerowi na uwiarygodnienie się przed eksporterem, co pozwala uniknąć stosowania innych zabezpieczeń transakcji i kosztownych sposobów rozliczeń – akredytywy, gwarancje.

Faktoring importowy jest uciążliwy dla przedsiębiorstw eksportujących do wielu krajów, gdyż wymagaliby podpisywania wielu umów – dlatego lepszy bezpośredni eksportowy lub pośredni.

Udział faktoringu zagranicznego w rynku rośnie. – w 2012 21% (krajowy 79%)

Rodzaje faktoringu – nowe rodzaje

1) Metafaktoring

• W transakcji występuje dodatkowy podmiot, np. bank

• Faktorant dokonuje cesji wierzytelności na bank, a ten zawiera umowę faktoringu z faktorem

• Występują zatem dwie umowy, a ryzyko niewypłacalności dłużnika rozkłada się między bank i faktora

• Stosowany, gdy przedsiębiorstwo chce utrzymać współpracę ze swoim bankiem, a ten nie oferuje usług factoringowych

• Koszty odpowiednio wyższe od faktoringu tradycyjnego.

2) Faktoring zmodyfikowany

• Faktor powierza faktorantowi wykonywanie niektórych dodatkowych czynności, a sam sprawuje nadzór nad nimi

• Rozwój związany z upowszechnianiem się systemów informatycznych pozwalających na przenoszenie na faktoranta czynności wykonywanych uprzednio przez faktora.

• Faktorzy skupiają się na przejęciu ryzyka i ściąganiu wierzytelności oraz nadzoru nad przebiegiem transakcji

• Koszty odpowiednio niższe od faktoringu tradycyjnego.

3) Faktoring powierniczy

• Bank obsługujący faktoranta upoważnia faktora do wykonywania na jego rzecz usług factoringowych oraz ściągania od dłużników oznaczonych wierzytelności.

• Faktor nie przejmuje na siebie ryzyka niewypłacalności dłużnika

• Pełni jedynie funkcję usługową związaną z powierniczym zarządzaniem wierzytelnościami przedsiębiorcy

• Faktor działa na rzecz banku a nie dostawcy.

4) Honorarium faktoring

• Faktor na mocy zawartej umowy nabywa wierzytelności bez przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika, wypłaca klientowi zaliczkę, a pozostałą część zobowiązuje się przekazać po zainkasowaniu należności od dłużnika.

• Funkcje faktora ograniczają się do czynności inkasowych, nie świadczy on żadnych dodatkowych usług.

• Jest to faktoring niepełny, zaliczkowy i jest stosowany w odniesieniu do wierzytelności takich jak: honoraria lekarzy, adwokatów, notariuszy, architektów.

5) Faktoring leasingowy

• Instrument o charakterze hybrydowym.

• Stwarza możliwość sprzedaży wierzytelności leasingowych, a uzyskane w ten sposób środki pozwala przeznaczyć na finansowanie kolejnych transakcji leasingowych.

6) Refaktoring

• faktor sprzedaje wierzytelność handlową, którą sam zakupił na podstawie umowy faktoringowej.

• występuje w postaci transakcji jednorazowej bądź umowy o stałą współpracę.

• może mieć zarówno formę faktoringu pełnego jak i niepełnego.

• Kolejny nabywca, czyli refaktor, kupuje zarówno wierzytelność, jak i usługi dodatkowe oferowane przez pierwotnego faktora.

7) Faktoring odwrotny

• Finansowanie łańcucha dostaw, finansowanie dostawców

• Faktor podpisuje umowę z odbiorcą (klientem instytucji factoringowej jest odbiorca a nie dostawca)

Realizacja – wariant I

Przedmiotem umowy dla faktora są Przedmiotem umowy dla faktora są zobowiązania Przedmiotem umowy dla faktora są zobowiązania Przedmiotem umowy dla faktora są zobowiązania zobowiązania – w momencie otrzymania dostaw klient przekazuje faktorowi faktury dostawców. Przedmiotem umowy dla faktora są zobowiązania

• Odbiorca uzyskuje dłuższe terminy zapłaty za dostawę, a przez to poprawia płynność bez zaciągania zobowiązań.

• Dostawca uzyskuje możliwość natychmiastowego otrzymania zapłaty za dostarczony towar.

• Niestandardowość tej struktury finansowania polega na tym, że stosuje się w niej ocenę kondycji finansowej kupującego (sponsora takiego programu finansowania dostawców), czyli odwrotnie niż w typowym faktoringu.

• Faktoring odwrotny przeznaczony jest w praktyce dla firm, które mają w portfelu dłuższe kontrakty w dalszej perspektywie, a ich sytuacja finansowa nie pozwala zrealizować inwestycji pod te zamówienia.

Rodzaje faktoringu – nowe rodzaje

Zalety:

• Dostawca uzyskuje możliwość natychmiastowego otrzymania zapłaty za dostawę

• Odbiorca może wynegocjować w zamian za natychmiastową płatność lepsze warunki zakupu towarów

• Odbiorca, który natychmiast ureguluje swoje zobowiązania jest lepiej postrzegany na rynku niż inni kontrahenci – korzystający z kredytów kupieckich

• Odbiorca uzyskuje dłuższe terminy zapłaty za dostawę, a przez to poprawia płynność bez zaciągania zobowiązań

Korzyści z faktoringu odwrotnego:

• Przeznaczony jest dla firm, które mają w portfelu duże kontrakty w dalszej przyszłości, a ich sytuacja finansowa nie pozwala zrealizować inwestycji pod te zamówienia

• W praktyce firmy większe o obrotach powyżej 5 mln

  • Duże międzynarodowe podmioty z sektora dóbr szybko zbywalnych

  • Sieci handlowe

  • Przedsiębiorstwa prowadzące działalność międzynarodową

  • Przedsiębiorstwa kooperujące z firmami skłonnymi dać większy rabat, aby nie zaciągać kredytu na sfinansowanie przyznanego terminu płatności

  • Przedsiębiorstwa, które pracują jako zleceniodawcy dla jednostek samorządu terytorialnego, które w praktyce płacą ich po 120 dniach

Oferenci: banki i firmy factoringowe należące do grup bankowych.

Warunki dostępu do usług:

Niestandardowość struktury finansowania polega na tym, że stosuje się w niej ocenę kondycji finansowej i zdolności kredytowej kupującego (sponsora takiego programu finansowania dostawców), czyli odwrotnie niż w typowym faktoringu.

Ryzyko:

• Ryzyko dla faktora dość wysokie gdyż de facto finansuje jeden podmiot, w imieniu którego dokonuje płatności na rzecz jego dostawców

• Z tego względu usługa dostępna jest dla dużych firm o dobrej kondycji finansowej

• Faktorzy wymagają zabezpieczeń typu weksel bądź bankowy tytuł egzekucji

Koszty faktoringu odwrotnego:

• Prowizja od faktury zależna od terminu płatności – dla faktur z 30-dniowym terminem płatności 0,2 – 0,3 proc., dla 120-dniowych 0,5 – 0,8 proc.

• Odsetki od wartości udzielonego finansowania podawane w skali roku rozliczane proporcjonalnie do okresu finansowania – stawka WIBOR oraz stała marża zależna od kondycji finansowej firmy (np. 2 proc.)

• Jednorazowa prowizja przygotowawcza zależna od wysokości limity finansowego przyznanego przez faktora (im wyższy limit, tym niższa prowizja), w ramach którego opłaca on faktury wystawione przez dostawców klienta (0,2 – 1,5 proc.)

Opłacalność faktoringu odwrotnego:

• Upusty u dostawców za szybką płatność wynoszą 2 – 4 proc., a koszty faktoringu (prowizja i odsetki) nie mogą przekroczyć 2 procent

• Faktoring odwrotny może stać się finansowaniem bez kosztowym

Korzyści z faktoringu dla faktoranta:

1. Przyspieszenie rotacji należności – otrzymanie pieniędzy przed terminem płatności – uwolniona gotówka zmniejsza lukę finansową i poprawia płynność.

1. Możliwość lepszego planowania wpływów gotówkowych i wydatków – skuteczniejsze zarządzanie finansami.

2. Ograniczenie ryzyka niewypłacalności dłużnika – przeniesienie ryzyka na faktora.

3. Możliwość zaoferowania własnym dostawcom krótszych terminów płatności w zamian za dodatkowe rabaty i skonta.

4. Dostępność faktoringu dla firm mających problemy z płynnością, przejściowe straty

5. Poprawa struktury bilansu – sprzedaż wierzytelności skraca bilans i poprawia relacje do kapitału własnego – uzyskuje się lepsze wskaźniki i większą wiarygodność i zdolność kredytowa.

6. Oszczędność kosztów osobowych i rzeczowych – przeniesienie realizacji i ewentualnego dochodzenia należności na faktora.

7. Finansowanie pod posiadane faktury przy minimalnych zabezpieczeniach dodatkowych.

8. Dodatkowe usługi prawne i finansowe.

Korzyści z faktoringu dla dłużnika faktoringowego:

1. Uwiarygodnienie się w oczach dostawcy i poprawa relacji handlowych z dostawcą.

1. Możliwość negocjacji z dostawcą wydłużonych terminów płatności.

2. Możliwość uzyskania wyższych limitów kredytowych u faktoranta na kredyt kupiecki.

3. Zwiększenie skali obrotów z dostawcą bez potrzeby ustanawiania na jego rzecz dodatkowych zabezpieczeń.

Faktoring czy kredyt

Kredyt Faktoring

udzielany na ściśle określony cel	Środki otrzymywane ze sprzedaży faktur można przeznaczyć na dowolny cel
udzielany na określony okres i określonej kwocie stanowiącej 50-80% wartości zabezpieczenia	Firma decyduje kiedy i o jakiej kwocie przekazać faktury do wykupu – wypłata 70-90% wartości wierzytelności
do kredytów banki wymagają przedstawienia zabezpieczeń	W przypadku faktoringu zabezpieczeniem jest cesja wierzytelności i dodatkowo weksel
wpływa na strukturę bilansu podwyższając pasywa (mniej korzystny obraz przedsiębiorstwa dla zewnętrznych kontrahentów)	Faktoring opiera się na należnościach klienta i jest usługą pozabilansową (nie ogranicza zdolności kredytowej)
oczekiwanie na decyzję kredytową może być dość długie	Szybsza i nieskomplikowana procedura przyznawania limitu, w szczególności finansowanie przedsiębiorstw bez zdolności kredytowej
Banki udzielając kredytów na bieżące potrzeby nie przejmują ryzyka związanego z transakcjami handlowymi kredytobiorcy	Faktoring daje możliwość przejęcia ryzyka dłużnika
Kredyt spłaca przedsiębiorstwo	Zobowiązanie z tytułu faktoringu spłaca kontrahent przedsiębiorstwa
Brak dodatkowych usług ze strony banku	Dodatkowe usługi faktora

Wady faktoringu

• Wyższa cena faktoringu w porównaniu z kredytem obrotowym

• Ocena zdolności kredytowej dokonywana jest cyklicznie a zabezpieczenia ustanawiane jednorazowo, natomiast faktor nieustannie kontroluje jakość portfela wierzytelności co zwiększa jego pracochłonność.

FORFAITING

Forfaiting od a forfait (fr.) oznacza skup wierzytelności ryczałtem, całego pakietu zobowiązań reprezentujących określone przedsięwzięcie finansowe.

Forfaiting polega na kupnie należności terminowych (wierzytelności), powstałych w wyniku realizacji dostaw towarów i/lub świadczenia usług, zwykle w ramach transakcji eksportowych z wyłączeniem praw regresu.

Pierwsza wyspecjalizowana spółka forfaitingowi – Financial AG Zurich, 1965.

Zastosowanie forfaitingu

• Przedmiotem transakcji są średnio i długoterminowe wierzytelności, które mogą być przedmiotem przelewu (scedowane).

• Stosuje się wyłącznie do umów związanych z obrotem gospodarczym i finansowania go kredytem kupieckim.

• Zasadniczo zakupywane są wierzytelności już istniejące (wynikające z występującego już stosunku prawnego) oraz niewymagalne (nie upłynął jeszcze termin realizacji zobowiązania przez dłużnika).

• Forfaiting występuje tylko jako transakcja bez regresu, dlatego przedmiotem są wierzytelności, gdzie wiarygodność dłużnika nie budzi wątpliwości, a mimo to wymagane jest zabezpieczenie tych wierzytelności za pomocą akredytywy dokumentowej, weksla, gwarancji bankowej.

Użytkownicy forfaitingu i warunki skorzystania

Najczęściej korzystają z forfaitingu firmy potrzebujące finansowania średnio i długoterminowych transakcji handlowych o dużej wartości

• Eksporterzy

• Wykonawcy dużych kontraktów inwestycyjnych (przedsiębiorstwa, instytucje publiczne)

• Firmy które chcą poprawić swoje wskaźniki finansowe poprzez szybki dopływ gotówki ze sprzedaży

Warunkiem skorzystania z forfaitingu jest

1. Pozytywna ocena kredytowa dłużnika (importera)

1. Pozytywna ocena banku otwierającego akredytywę bądź udzielającego gwarancji

2. Pozytywna ocena dłużnika wekslowego bądź gwaranta zapłaty weksla

3. Pozytywny wyniki weryfikacji zbywanych wierzytelności, które powinny być bezsporne

Oferenci forfaitingu

W Polsce najczęściej duże banki uniwersalne i banki korporacyjne.

Funkcje forfaitingu

• Funkcja finansująca – przedsiębiorstwo otrzymuje należność z tytułu dostawy, świadczenia usług, leasingu itd. Przed terminem płatności wynikającym z umowy.

• Funkcja gwarancyjna – spółka forfaitingowi przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika przedsiębiorstwa, od którego wykupiło wierzytelność.

Wierzytelności zakupywane w ramach forfaitingu

• Wierzytelności handlowe z tytułu sprzedaży wyrobów bądź świadczenia usług – zakupywane są przez terminem płatności z pobraniem odsetek stanowiących wynagrodzenie kupującego i przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika.

• Wierzytelności z weksli własnych i trasowanych – zakup przed terminem płatności z pobraniem odsetek dyskontowych bez prawa regresu do podmiotu przenoszącego prawa z weksla.

• Wierzytelności z akredytyw finansujących transakcje handlowe zakupywane są z zastosowaniem dyskonta

• Wierzytelności z leasingu finansowego – zakup rat leasingowych przed terminem ich płatności z potrąceniem opłaty i przejęciem ryzyka wypłacalności leasingobiorcy.

Podstawy prawne forfaitingu

• Z transakcją forfaitingowi związane są trzy podmioty:

• Forfaitysta – dostawca wyrobów, usługodawca, wystawca weksla, leasingodawca.

• Forfaiter – spółka forfaitingowi, bank spółka lokacyjna

• Dłużnik – importer, akceptant weksla, leasingobiorca.

• Umowy nienazwane – postanowienia ogólne i klauzule szczegółowe narzuca z reguły spółka forfaitingowi, co doprowadziło w praktyce do standaryzacji praw i obowiązków.

• Umowy dwustronne – zawierane pomiędzy sprzedawcą wierzytelności a spółką forfaitingową.

Koszty forfaitingu

• Cena nabycia to wartość nominalna wierzytelności pomniejszona o koszty finansowania (odsetki pobierane przez Forfaitera)

• Wysokość stopy forfaitingowej zależy od:

• Wiarygodności dłużnika (nabywcy)

• Sytuacji politycznej i gospodarczej kraju importera

• Waluty transakcji

• Okresu od nabycia wierzytelności do zapłaty

• Zabezpieczeń wierzytelności

• Podaży i popytu.

Forfaiterzy nie podają informacji na temat kosztów usługi tłumacząc to indywidualnym negocjowaniem opłaty.

Zalety forfaitingu

• Zwiększenie płynności – zamiana terminowych wierzytelności na gotówkę.

• Pozwala uzyskać finansowanie na długie terminy.

• Chroni linie kredytowe. Dostępny także dla przedsiębiorstw bez zdolności kredytowej.

• Pozbycie się ryzyka niewypłacalności kontrahenta, w szczególności nowych odbiorców z odległych krajów lub o nie pewnej sytuacji politycznej.

• W przypadku rozliczeń w walucie obcej eliminacja ryzyka kursowego.

• Dla dyskontowania wierzytelności stosuje się stałe stopy, co chroni przed ryzykiem zmiany stopy procentowej.

• Uproszczenie bilansu płatniczego przez pozbycie się wierzytelności terminowych.

• Zmniejsza nakłady na zarządzanie wierzytelnościami.

• Korzyścią dla dłużnika jest możliwość rozłożenia przez bank-forfaiter płatności na raty i dostosowanie harmonogramu spłat do jego możliwości

Wady forfaitingu

Ujemną stroną są stosunkowo wysokie koszty, na które składają się:

• Konieczność uzyskania zgody od importera na otwarcie akredytywy, uzyskanie gwarancji bądź awalu pierwszorzędnego jako zabezpieczenia transakcji i koszty związane z tymi instrumentami ponoszone przez niego

• Odsetki dyskontowe dla firmy forfartingowej

• Premie za ryzyko

• Ewentualne prowizje za zarządzanie należnościami

Cecha	Faktoring	forfaiting
Przedmiot	Wierzytelności z umów sprzedaży wyrobów i usług	Wierzytelności handlowe, wekslowe, leasingowe, z akredytyw
Horyzont czasowy	Wierzytelności krótkoterminowe	Wierzytelności średnio- i długoterminowe
Wielkość wykupu	Średnio 50-90% wartości wierzytelności	100% wierzytelności
Umiejscowienie ryzyka	Faktor lub faktorant	Forfaiter
Kwoty wierzytelności	Niskie	Wysokie
Liczba wierzytelności	Często wszystkie wierzytelności wobec danego odbiorcy bądź wszystkich odbiorców	Z reguły jedna, indywidualnie oznaczona wierzytelność
Modele	Właściwy, niewłaściwy, mieszany, otwarty	Właściwy, tajny
Postać transakcji	Dyskontowa bądź zaliczkowa	Dyskontowa
Sposób finansowania	Samodzielnie przez faktora	Konsorcja forfaiterów
Usługi dodatkowe	Minimum 2	Zazwyczaj brak
Zabezpieczenia	Nie zawsze wymagane	Zawsze wymagane
Zakres terytorialny	Transakcje krajowe i zagraniczne	Tylko transakcje eksportowe
Koszty	Tańszy	Droższy

FRANCHISING

Dynamika rozwoju

• Najszybciej rozwijający się model biznesowy z Polsce

• W 2012 wzrost o 74, w 2011r. 116 w 2010r. 49

• Franczyza obejmuje nowe dziedziny jak np. handel sprzętem rehabilitacyjnym, artystyczne malowanie wnętrz, pomoc logopedyczna, zdrowie i kosmetyka

• W 2012r. powstało blisko 5,2 tyś placówek – najwięcej sklepów spożywczych

• W 2011r. najwięcej sieci (67) zakończyło działalność

• Największa rotacja z nowych systemach – powody brak doświadczenia, niesprawna koncepcja, błędy w budowie systemu

• W 2012r. liczba placówek franczyzowych – 47750

Franchising – geneza i istota

• Termin „franchising” pochodzi od angielskiego czasownika „to franchise” i oznacza udzielenie przez jedną firmę drugiej zezwolenia na sprzedaż jej dóbr i świadczenie usług na określonym terytorium,

• Franchising w szerszym znaczeniu oznacza pewien model prowadzenia biznesu

• Franchising w wąskim znaczeniu oznacza pewien rodzaj umów licencyjnych na podstawie których prowadzona jest długoterminowa współpraca dwóch niezależnych przedsiębiorców

• W Polsce coraz bardziej upowszechnia się termin Franczyza.

Definicja franczyzy – wg Polskiej Organizacji Franczyzodawców

• Franczyza jest to sposób prowadzenia działalności gospodarczej który wyróżnia:

  1. Trwały, kontraktowy, stosunek umowny łączący franczyzodawcę i franczyzobiorcę, z którego wynika obowiązek franczyzodawcy przekazywania franczyzobiorcy know-how w sposób ciągły, przez cały okres trwania umowy i który nakłada na franczyzobiorcę obowiązek uiszczania na rzecz franczyzodawcy opłat franczyzowych lub innych świadczeń w sposób uzgodniony pomiędzy stronami

  2. Niezależność gospodarcza, prawna i organizacyjna franczyzobiorcy względem franczyzodawcy

Istota franchisingu

1. Dla franczyzodawcy

1. Specyficzna forma długoterminowego finansowania przedsiębiorców

1. Franczyzę cechuje uniwersalizm powiązań występujących pomiędzy stronami, który sprawia że można ją stosować w różnych rodzajach działalności gospodarczej

2. Franczyzodawca otrzymuje przychody ze sprzedaży licencji oraz opłaty w formie udziału w przychodach franczyzobiorcy

3. Franczyzodawca przez sprzedaż licencji poszerza rynek zbytu dla oferowanych produktów bądź usług

4. Franczyzodawcą jest firma dobrze znana na rynku, o ugruntowanej pozycji

5. Franczyzodawca musi dysponować wyjątkowym produktem, sposobem świadczenia usług, oryginalnym rozwiązaniem organizacyjnym, nie musi to być nowoczesna technologia, często to proste rozwiązanie organizacyjne

6. Franczyzodawca świadczy na rzecz franczyzobiorcy szereg usług: szkolenia, bieżące wsparcie, pomoc handlowo-techniczna, PR, zaopatrzenia i obsługa administracyjno-finansowa sieci.

1. Dla franczyzobiorcy

1. Franczyzobiorcami są z reguły małe firmy uzyskujące wyłączność do prowadzenia działalności na danym obszarze

1. Franczyzobiorca korzysta z pomysłu na prowadzenie działalności, marki, doświadczenia

2. Franczyzobiorca otrzymuje nie tylko dostęp do określonych produktów ale i ochronę pozycji konkurencyjnej

3. Franczyzobiorca często ma na celu zgromadzenie środków do sfinansowania samodzielnej działalności gospodarczej

Średnie zatrudnienie w placówce franczyzowej w sektorze handlu (5-10)

Franczyza – zakres zastosowania

• Tradycyjne obszary – handel detaliczny, gastronomia, usługi kosmetyczne

• Nowe obszary, ale zawsze jest to rodzaj działalności już pozytywnie zweryfikowanej przez rynek – przykłady

  • Firma WSI – wprowadza innowacyjne narzędzia marketingu internetowego dla małych i średnich przedsiębiorstw

  • Działa w 87 krajach na zasadzie licencji master – franczyzobiorca tworzy sieć doradców z zakresu marketingu internetowego

Podstawy prawne franchisingu

• Rozporządzenie Komisji Wspólnot Europejskich nr 2790/1999 z dnia 22.12.1999r. w sprawie porozumień prawnych i uwzględnionych praktyk.

• Nie odnosi się bezpośrednio do franczyzy, ale do pionowych ograniczeń między produkcją towarów, handlu nimi i świadczenia usług

• Europejski Kodeks Etyki Franczyzy opracowany przez Europejską Federację Franczyzy

• Wprowadza standardowe postanowienia i klauzule, które mogą być uzupełnione przez stowarzyszenia krajowe

• Regulacje prawne określając zasady prowadzenia działalności gospodarczej

1. Akty prawne konstytuujące umowę franczyzy

1. Akty prawne ograniczające ramy organizacyjne działalności

Akty konstytuujące umowę franczyzy

• Brak szczegółów regulacji prawnych – żaden przepis nie wylicza praw i obowiązków

• Opiera się na zasadzie swobody prowadzenia działalności i umowach nienazwanych zawieranych na podstawie KC „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg własnego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie a ni zasadom współżycia społecznego”

• Ustawa z dnia 19.11.199r. prawo działalności gospodarczej

  • Określa warunki jakie należy spełnić dla podjęcia działalności gospodarczej a w szczególności rejestracji podmiotu gospodarczego

• Ustawa z dnia 30.06.2000r. prawo własności przemysłowej

  • W ramach franczyzy udzielane są prawa do korzystania ze znaków towarowych, usługowych, know-how, wynalazków, wzorów użytkowych

  • Są one używane do sprzedaży produktów i świadczenia usług w ramach sieci

• Umowa franczyzy należ tym samym do umów dystrybucyjnych, w ramach których te dobra podlegają ochronie

• Ustawa z 4.02.1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

  • Przedmiotem licencji w ramach franczyzy jest określony wytwór działalności twórczej o indywidulanym charakterze jakim jest koncepcja leżąca u podstaw franczyzy.

Akty wyznaczające ramy działalności franczyzowej

• Ustawa z 15.12.2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie RM z 19.11. 2007r. w sprawie niektórych rodzajów porozumień wertykalnych ograniczających konkurencję

  • Rozporządzenie określa warunki jakie muszą być spełnione alby możliwe było zawarcie porozumienia wertykalnego zawierającego zobowiązanie do wyłącznego zakupu lub wyłącznej dostawy lub tworzące system dystrybucji franchisingowej

• Ustawa z dnia 16.04.1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

  • W kwestiach związanych z zachowaniem tajemnicy handlowej, prawidłowym oznaczeniem przedsiębiorstwa i towarów oraz nie utrudniania dostępu do rynku

Elementy umowy franczyzowej

• Niezbędne elementy umowy określone w Kodeksie Etyki Franczyzy:

1. Określenie uprawnień

1. Określenie obowiązków

2. Określenie towarów bądź usług dostarczanych franczyzobiorcy

3. Zasady korzystania ze znaków towarowych nazwy handlowej, oznaczenia jednostki

4. Zakres i warunki wyłączności terytorialnej

5. Okres obowiązywania i warunki przedłużenia umowy, postanowienia dotyczące rozwiązania umowy

6. Opłaty związane z franczyzą

Systemy franchisingowe – podział ze względu na przedmiot działalności

1. System produkcyjny (przemysłowy)

   1. Franczyzodawca udostępnia swoje know-how w formie technologii produkcji oraz doświadczenia franczyzobiorcy który w swoim zakładzie produkcyjnym wytwarza wyroby o takich samych cechach zew i identycznej jakości, jak produkowane przez franczyzodawcę i wprowadza je do obrotu pod jego znakiem to handlowym

1. System handlowy (dystrybucyjny)

   1. Franczyzodawca udostępnia swoje know-how w formie asortymentu produktów oraz wiedzy jak je sprzedawać franczyzobiorcy, który prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo znakiem towarowym dawcy systemu

   2. Biorca korzysta z pomocy dawcy w zakresie obsługi klientów, szkoleń personelu, wizualizacji punktu handlowego, marketingu

2. System usługowy

   1. Franczyzodawca przekazuje know-how i formie sposobów i procedur wykorzystania usług franczyzobiorcy, który punkt usługowy prowadzony przez siebie oznacza znakiem towarowym dawcy

3. Systemy mieszane

   1. Zwiera elementy franczyzy produkcyjnej, handlowej i usługowej

   2. Mogą to być przykładowo

      1. Systemu produkcyjno-detaliczy (franczyzodawca dostarcza produkowane wyroby)

      2. System produkcyjno-hurtowy

Systemy franchisingowe – podział ze względu na formę organizacji systemu

1. Franczyza bezpośrednia – umowa zawierana jest bezpośrednio między franczyzodawcą a franczyzobiorcą. Dawca wykonuje wszelkie świadczenia określone w umowie na rzecz biorcy. Występuje silne powiązanie prawno-majątkowe pomiędzy dawcą i biorcą. Franczyza bezpośrednia może być prowadzona w kilku formach:

1. Franczyza jednokrotna (indywidualna) – franczyzobiorca uruchamia jedno przedsiębiorstwo franczyzowej

1. Franczyza wielokrotna – jeden przedsiębiorca uruchamia na danym obszarze kilka przedsiębiorstw franczyzowych. Zaletą szybka ekspansja i dalsza reedukacja kosztów, wadą rozluźnienie powiązań między dawcą a poszczególnymi jednostkami franczyzowymi.

2. Franczyza wiązana – franczyzobiorca sprzedaje produkty bądź usługi w obrębie punktu sprzedaży innego franczyzodawcy.

1. Franczyza pośrednia – umowa zawierana jest pomiędzy dawcą a biorcą prowadząca działalność na określonym obszarze i zobowiązanym do udzielania sublicencji indywidualnym biorcom. Franczyzobiorca udziela prawa franczyzobiorcy do tworzenia jednostek franczyzowych i zawierania umów franczyzy indywidualnej z osobami trzecimi na danym obszarze (subfranczyza) franczyzobiorca spełnia podwójną rolę – jest jednocześnie biorcą systemu i dawcą systemu dla indywidualnych biorców. Przejmuje on na siebie niektóre obowiązki franczyzodawcy i świadczy określone usługi na rzecz biorców. Subfraczyzobiorca partycypuje w opłatach franczyzowych.

Proces uruchamiania działalności franczyzowej

1. Duże zainteresowanie uruchamianiem działalności w ramach sieci franchisingowych

1. Franczyzodawcy tworzą systemy rekrutacji potencjalnych współpracowników

2. Warunki wejścia do sieci:

   1. Posiadanie odpowiednich środków finansowych

   2. Posiadanie odpowiedniego lokalu

   3. Uprawnienie do wykonywania określonej działalności

   4. Posiadanie określonych cech osobowościowych: przedsiębiorczość, doświadczenie zawodowe, kultura osobista, otwartość wobec franczyzodawcy.

   1. Warunki nie podlegają negocjacjom

   2. Formalnie współpraca na zasadzie równości stron, ale faktycznie silniejsza pozycja franczyzodawcy

Wymogi kwalifikacyjne wobec partnerów

Brak typowego profilu demograficznego i zawodowego franczyzobiorcy – różne wymogi stawiane przez poszczególne sieci

Najczęściej pojawiające się grupy kandydatów

1. Osoby, które już prowadziły działalność w danej branży

1. Osoby, które współpracowały z franczyzodawcą w oparciu i inny rodzaj umowy – np. ajenci w bankach, pośrednicy kredytowi

2. Dotychczasowi pracownicy, którzy chcą podjąć działalność na własny rachunek np. pracownicy oddziału banku

3. Przedsiębiorcy którzy zajmowali się dotychczas inna działalność

Prawa i obowiązki stron umowy franczyzowej wg Europejskiego Kodeksu Franczyzy

Prawa franczyzodawcy

1. Kontrolowanie przestrzegania i wypełniania warunków umowy przez franczyzobiorcę

1. Prawo wglądu w księgi handlowe franczyzobiorcy

2. Prawo do pobierania opłat franczyzowych

Obowiązki franczyzodawcy

1. Wsparcie z zakresie rozpoczęcia i prowadzenia działalności

1. Pomoc w uzyskaniu pozwoleń i koncesji

2. Pomoc z wyborze miejsca i działalności oraz urządzeniu lokalu

3. Przekazanie technologii produkcji towaru bądź sprzedaż produktów

4. Przekazanie informacji pozwalających na osiągnięcie sukcesu w zakresie działalności przedsiębiorstwa

5. Kontrolowanie funkcjonowania przedsiębiorstw franczyzowych oraz jakości oferowanych przez nie produktów i usług

6. Organizowanie promocji w ramach systemu franczyzowego

7. Prowadzenie prac rozwojowych nad produktem/usługą

Prawa franczyzobiorcy

1. Otrzymanie pomocy w znalezieniu lokalu, jego wyposażeniu, rekrutacji personelu

1. Możliwość korzystania z pakietu franczyzowego

2. Prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu i na własny rachunek

3. Otrzymywanie pomocy, doradztwa i współdziałania w sprawach technicznych, personalnych, organizacyjnych

Obowiązki franczyzobiorcy

1. Stosowanie standardów wprowadzanych przez franczyzodawcę

1. Utrzymanie dobrej reputacji firmy i dbanie o jej wizerunek

2. Dochowanie tajemnicy w zakresie działalności odnoszącej się do know-how

3. Przestrzeganie ustaleń dotyczących używania znaku towarowego, wyposażenia i wyglądu lokalu oraz pracowników

4. Uczestniczenie w szkoleniach organizowanych przez franczyzodawcę

5. Powstrzymanie się od działań konkurencyjnych w ramach sieci

6. Udostępnienie franczyzodawcy informacji związanych z działalnością przedsiębiorstwa

7. Wnoszenie opłat franczyzowych

Pakiet franczyzowy

1. Know-how (Sprawdzona wiedza)

To całokształt wiedzy fachowej i doświadczenia związanego z prowadzeniem procesu produkcyjnego bądź usługowego

1. Znak towarowy

Może być każde oznaczenia przedstawione w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innego przedsiębiorstwa.

1. Podręcznik operacyjny

Zawiera wskazówki niezbędne franczyzobiorcy do prowadzenia działalności gospodarczej

Elementy podręcznika operacyjnego

1. Wprowadzenie

Scharakteryzowany jest system franczyzowy i opisane są oczekiwania wobec franczyzobiorcy

Wskazana jest możliwa do przyjęcia przez franczyzobiorcę forma prowadzenia działalności gospodarczej

1. Opis systemu franczyzowego

Przedstawienie zasad działania systemu franczyzowego określający sposób działania poszczególnych jego elementów oraz wzajemne powiązania pomiędzy dawcą i biorcą

1. Opis wyposażenia lokalu

Określanie wymogów odnoście pomieszczenia przewidzianego do prowadzenia działalności

1. Procedury organizacyjne

Szkolenia pracowników, dni i godziny otwarcia, ubezpieczenia, marketing i reklama, standardy w zakresie rachunkowości, opis stanowisk pracy, polityka zaopatrzenia

1. Standardowe formularze

Wzory dokumentów wykorzystywanych w ramach działalności np. umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy stosowane w kontraktach z klientami

1. Wykaz kontaktów z pracownikami franczyzodawcy

Listy osób oraz dane kontaktowe do pracowników franczyzodawcy odpowiedzialnych za dane obszary współpracy z franczyzobiorcami

1. Opłaty ponoszone przez franczyzobiorcę

   • Opłata wstępna

   • Opłata bieżąca

   • Opłata na fundusz marketingowy

1. Opłaty franczyzowe

1. Usługi świadczone przez franczyzodawców

Systemy franchisingowe w Polsce

1. Pierwsza sieć: sklepy kosmetyczne Yves Rocher (1989)

1. Pierwsza polska sieć: cukiernia A. Blikle w Łodzi (1992)

2. W roku 2012 – 820 sieci, 47,7 tyś placówek, 330 tyś zatrudnionych, przeciętne zatrudnienie 10 osób, 430 sieci w handlu (najwięcej odzieżowej – 163, ¼ obrotów dóbr szybkozbywalnych), 390 w usługach (najwięcej w branży gastronomicznej – 111)

3. Struktura rynku – stacje paliw 2,9%, odzież i obuwie 45,1%, artykuły spoż i przem 20%, artykuły dla domu 10,9%, AGD/RTV 10,9%, kosmetyki/biżuteria 10,2%.

4. Struktura rynku w usługach – gastronomia 37,1%, usługi dla klientów indywidualnych 20,5%, fryzjerstwo/kosmetyka 9,7%, usługi dla biznesu 9,7%, edukacja 9,7%, agencje nieruchomości 4,9%

5. Do 2002r. przeważały w Polsce sieci zagraniczne, na koniec 2011r, 191 zagranicznych i 555(75%) polskich

6. Tendencja rozwoju sieci: od sieci handlowych (prostsza działalność, niższe koszty) do sieci usługowych

7. Największe sieci krajowe (łącznie ok 15tyś placówek) w tym sklepy: ABC 2450 placówek, lewiatan 1850, nasz sklep 1140

8. Największa sieć w usługach: chata polska: 191 placówek

9. Przykłady sieci zagranicznych: mcdonald, pizza hut, telepizza, adidas

10. Przykłady sieci polskich: pożegnanie z afryką, herbaty świata, Gabriel, super niskie ceny, avans, stacje benzynowe Orlenu

11. Rozwój polskich sieci za granicą – 150 sieci: czechy, słowcja, litwa,

12. Wartość przychodów w 2012r. 122 mld zł – wartość zainwestowanych środków 1,6 mld zł

13. Udział przychodów z franchisingu w PKB 9%

14. Wartość przychodów jest proporcjonalna do wysokości inwestycji

15. Zróżnicowanie średniej sprzedaży w zależności od branży:

1. Placówki finansowe – kilkanaście tyś zł miesięcznie

1. Stacje benzynowe – 700 tyś zł miesięcznie

2. Sklepy wielkopowierzchniowe – pow 1 mln zł miesięcznie

Rodzaje franczyzy w z pkt widzenie rodzaju przekazywanego know-how

1. Franczyza dystrybucji produktów

Polega na udostępnienie przez franczyzodawcę know-how w zakresie sprzedaży towarów bądź usług franczyzobiorcy, który dokonuje ich sprzedaży bądź świadczenia

Rodzaje franczyzy z pkt widzenie zasięgu terytorialnego

1. Franczyza krajowa

Franczyzodawca tworzy sieci w oparciu o umowy z partnerami działającymu na terenie kraju.

1. Franczyza międzynarodowa

Rodzaje franczyzy z pkt widzenia zakresu umowy

1. Franczyza wydzielona - działalność na franczyzie obejmuje jedynie część działalności gospodarczej przedsiębiorstwa

1. Franczyza zakładowa – całą działalność przedsiębiorstwa oparta jest na franczyzie

Rodzaje franczyzy z pkt widzenia realizowanych strategii działalności

1. Franczyza konwersyjna – przedsiębiorstwo działające w danej branży nawiązuje powiązania franczyzowe z innym podmiotem w celu poprawy swojej pozycji rynkowej i zwiększeniu dochodów.

Przedsiębiorstwo dokonuje przestawienia całokształtu bądź części swojej dotychczasowej działalności na funkcjonowanie w ramach systemu franczyzowego

Praktyczne zastosowanie w: handlu detalicznym, hotelarstwie, stacjach paliw, biur podróży

1. Strategia działalności w niszy rynkowej – franczyzodawca rozwija swój system w ściśle określonym rynku tzw. niszy rynkowej

Rozwój tego typu systemów wymaga odpowiednich działań marketingowych w celu pozyskania konsumentów

1. Franczyza wielkoncepcyjna – franczyzodawca kupuje kolejne pakiety franczyzowe, przez co staje się jednocześnie biorcą i subfranczyzodawcą innych systemów.

Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość obsługiwania wszystkich systemów przez jedno biuro.

Rodzaje franczyzy z pkt widzenie strategii ekspansji

1. Ekspansja terytorialna – realizowana na 2 sposoby

   1. Dywersyfikacja rynków zbytu

   2. Franczyzodawca od początku realizuje strategię prowadzenia działalności na rynku globalnym

1. Ekspansja przedmiotowa – rozszerzenie zakresu działań bądź usług oferowanych przez franczyzodawcę

   1. Następuje dywersyfikacja bądź modernizacja produktu(usługi) oraz wykorzystuje się nisze rynkowe dla poszerzenia sprzedaży

   2. Przykłady:

      1. Tworzenie hoteli, moteli, zajazdów przez systemy franczyzowe zajmujące się wynajmem samochodów

      2. Otwieranie sklepów i barów przy stacjach benzynowych

   3. Doskonalenie produktu bądź usługi może być realizowane przez zawieranie komplementarnych aliansów strategicznych z renomowanymi dostawcami.

2. Współpraca pomiędzy sieciami – sieci franczyzowe podejmują różne formy współpracy

Podział franczyzy ze względu na relacje pomiędzy stronami

1. Kryterium podziału: wzajemne położenie stron umowy, obejmujące strukturę podporządkowania franczyzobiorcy i ścisłość jego kontroli przez franczyzodawcę

   1. Franczyza subordynacyjna – dawca systemu tworzy pionowe powiązania kooperacyjne oparte na ścisłej kontroli i koordynacji działalności franczyzobiorców

      • Franczyza zmierza do ochrony swoich interesów i pełni nadrzędną rolę w stosunku do biorców sytemu.

      • Przykład: placówki partnerskie banków

   2. Franczyza partnerska – opiera się na zasadzie ochrony interesów wszystkich uczestników umowy franczyzowej i jako nadrzędny cel traktuje realizację interesów całej sieci

      1. Franczyza kooperacyjna – opiera się na zapewnieniu jednolitości działania uczestników sieci w drodze koordynacji prowadzonej przez franczyzodawcę

• Uczestnicy sieci dążą do realizacji własnych korzyści, a przy czym nadrzędnego celu grupowego, będącego rezultatem procesów koordynacji.

  1. Franczyza koalicyjna – pomiędzy stronami umowy franczyzowej powstaje współpraca interesów zamierzająca do osiągnięcia wspólnego celu.

  2. Franczyza konfederacyjna – pomiędzy uczestnikami sieci franczyzowej zawierana jest wielostronna umowa skierowana na osiągnięcie wspólnego celu

     • Kooperacja opiera się na stosunkach bilateralnych i pionowej oraz poziomej wspólnocie celów i interesów obejmujących wszystkich uczestników sieci.

Sieci franchisingowe w sektorze bankowym

Przesłanki(zalety):

1. Dążenie do szybkiego rozwoju kanałów dystrybucji i realizacji towarzyszących temu efektów skali

1. Obniżanie efektywnych kosztów funkcjonowania sieci placówek (koszty stałe banku związane z utrzymywaniem własnej sieci przekształcają się w koszty zmienne uzależnione od efektów sprzedaży) –prowizja dla partnera

• Koszty stałe związane z utrzymaniem własnych placówek stacjonarnych są kilkakrotnie wyższe od kosztów placówek partnerskich

• Dzięki relatywnie niskim kosztom prowadzenia placówki partnerskiej może ona osiągnąć wysoko rentowność nawet przy niewielkich przychodach

• Daje to możliwość lokowania placówek na obszarach o niskim poziomie urbanizacji

Nowe problemy związane z tworzeniem sieci placówek partnerskich

• Możliwość ograniczenia kosztów z tworzenia własnych placówek, ale wzrost kosztów związanych z nadzorem

• Ryzyko przerwania współpracy przez franczyzobiorcę – utrata klientów bądź konieczność tworzenia placówek zastępczych

Sieci franchisingowe w sektorze bankowym – podstawy prawne

Ustawa z dnia 1.04.2004r. o zmianie ustawy – prawo bankowe oraz zmianie innych ustaw Dz. U. 2004 nr 91, art6a

Banko może w drodze umowy zawartej na piśmie, powierzyć przedsiębiorcy wykonywanie i imieniu i na rzecz banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych, polegającego na:

1. Zawieranie umów rachunków bankowych

1. Zawieranie umów kredytów mieszkaniowych i konsumenckich

2. Zawieranie umów o kartę płatniczą

3. Przyjmowanie wpłat i dokonywanie wypłat związanych z prowadzeniem rachunku

4. Przyjmowanie dyspozycji przeprowadzania bankowych rozliczeń pieniężnych

5. Wykonywanie innych czynności po uzyskaniu zezwoleń KNF

Placówki partnerskie a wymogi bezpieczeństwa

• Bank jako instytucja zaufania publicznego musi ściśle określić warunki wejścia do sieci i funkcjonowania placówki partnerskiej

• Wymogi odnośnie doświadczenia zawodowego i profilu osobowościowego przedsiębiorcy

• Szkolenia wstępne z zakresu obsługi klientów oraz szkolenia sprzedażowe przy wprowadzeniu nowych produktów

• Przy dużym rozproszeniu terytorialnym sieci szkolenia realizowane przez mobilnych trenerów regionalnych

• Wymogi odnośnie wyposażenia lokalu

Ryzyka związane z placówkami partnerskimi

• Osoba podejmująca współpracę z bankiem w oparciu o umowę franchisingową pozostaje samodzielnym przedsiębiorcą działającym na własnych rachunek

• Obawy co do przestrzegania przepisów prawa bankowego skłoniły, do wprowadzenia obowiązku poinformowania przez bank KNF o zamiarze zawarcia umowy franczyzowej oraz zapewnienia efektywnego nadzoru nad realizacją powierzonych zadań oraz wprowadzenia systemów kontrolingowych opartych na rozwiązywaniach informatycznych

• Ryzyko operacyjne związane z motywami działania, cechami osobowościowymi, poczuciem lojalności przedsiębiorcy

• Formy zabezpieczenia przed ryzykiem: wkład własny franczyzobiorcy, zatrudnienie go na ułamkowej części etatu bankowego

• Zatrudnienie na ułamkowej części etatu pozwala także na likwidację problemu dostępu pracowników placówki partnerskiej do informacji objętych tajemnicą

Placówki partnerskie jako metoda ekspansji terytorialnej

• Znaczenie bliskości placówki dla klientów indywidulanych i małych firm

• Koszty otwarcia własnej placówki bankowej ok 300tyś

• Koszty placówki partnerskiej 10-150tyś

• Otwieranie niewielkich placówek w ciągach komunikacyjnych i centrach hadlowo-usługowych

• Możliwość rozwoju sieci placówek partnerskich na obszarach o słabszej urbanizacji i niskim ubankowieniu

• Atut lepszej znajomości i kontaktów przedsiębiorcy z lokalną społecznością

Placówki multifranczyzowe

• Znacznie łagodniejszy start przy otwieraniu kolejnej placówki

• Obniżenia kosztów prowadzenia działalności przy prowadzeniu kilku placówek przez jednego przedsiębiorcę

• Wada dla franczyzodawcy polegająca na opanowaniu przez jednego przedsiębiorcę danego regionu i w przypadku jego wycofania się ze współpracy doprowadzenie do powstania luki rynkowej

• Sprawne funkcjonowanie sieci wymaga wprowadzenia do niej nowych przedsiębiorców

• Obecnie działa 621 multifranczyzobiorców

Wpływ franczyzy na wyniki finansowe baku

Wpływa na wynik	+ dodatkowy dochód ze wzrostu obrotów	+ brak bądź niższe koszty bezpośrednie	- prowizje dla partnera	- wyższe wydatki na kontrolę
oddziaływanie	Do 30% wzrost dochodu	Do 100% niższe koszty bezpośrednie	Prowizje zależne od zysku	O ok. 5% wyższe koszty administracji
uzasadnienie	Doświadczenie partnera, wysoka motywacja, kontakty z klientami	Przedsiębiorca ponosi koszty osobowe i materialne wysoka świadomość kosztowa	Wynagrodzenia za pracę ponoszone przez przed	Wzrost kosztów kontroli ze względu na ryzyko operacyjne

Korzyści ze stosowania franchisingu dla franczyzodawcy

1. Szybka ekspansja rynkowa przy ograniczenie własnych kosztów i ryzyka ekonomicznego

1. Ograniczenie ryzyka prawnego funkcjonowania firmy w związku z ponoszeniem odpowiedzialności prawnej wobec klientów przez franczyzobiorcę

2. Zwiększenie efektywności działania i pozyskanie nowych klientów dzięki skuteczności i motywacji placówek partnerskich

3. Zwiększenie obrotów, lepsze wykorzystanie swojego potencjału

4. Powiększanie marki rynkowej i zwiększenie wartości przedsiębiorstwa przez wzrost udziału w rynku i dochodów

5. Pozyskanie nowych źródeł dochodów

Zagorzenia dla franczyzodawcy

1. Nieprzestrzeganie przez franczyzobiorcę standardów przy jednocześnie dużej rotacji pracującego w placówkach, przez to psucie marki

1. Wypływy know-how do konkurencji

2. Ryzyko zaniżenia wartości obrotów w celu zmniejszenia bieżących opłat franczyzowych

3. Brak motywacji partnerów w prowadzeniu placówek i traktowanie ich jako dodatkowego źródła dochodu

Korzyści ze stosowania franczyzy dla franczyzobiorcy

1. Dostęp do technologii, produktów, sposobów świadczenia usług, bez ponoszenia nakładów kapitałowych na ich stworzenie

1. Działanie pod znana i rozpoznawalną marką, a przez to ułatwiony dostęp do rynku zbytu, a tym pomoc w działalności reklamowej

2. Ochrona przed konkurencją w dziedzinie objętej umową franchisingową

3. Uzyskanie pomocy w rozpoczęciu i prowadzeniu działalności – stałe wsparcie operacyjne i organizacyjne ze strony franczyzodawcy

4. Dostęp do know-how i doświadczenia franczyzodawcy

5. Dbałość przez franczyzodawcę o jakość i rozwój oferowanych produktów i usług

6. Dostęp do produktów i usług zaopatrzeniowych oraz rabatów z tytułu umów ogólnosieciowych

7. Działanie na podstawie sprawdzonego systemu operacyjnego z przez to duża stabilność i bezpieczeństwo ekonomiczne

Badania wskazują ze po 1 roku działalności kontynuuje je 97% firm opartych na franczyzie 62% firm działających samodzielnie

Wady dla franczyzobiorcy

1. Konieczność poddania się rygorem wprowadzonym w ramach systemu i kontrola ze strony franczyzodawcy

1. Konieczność ponoszenia różnego rodzaju opłat bądź zakupu towarów wskazanych przez franczyzodawcę

2. Ograniczenia związane z wycofaniem się z sieci – umowa franczyzowa zawiera ograniczenia sprzedaży bądź przeniesienia praw do firmy zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej, wykorzystanie zdobytej wiedzy

3. Silna współzależność rynkowa firm, problemy bankructwa sieci przekładają się na sytuację franczyzobiorcy

Koszty franczyzy

1. Opłata wstępna (licencyjna) umożliwiająca wejście do sieci na poziomie 10% inwestycji finansowej wymaganej od franczyzobiorcy dla podjęcia przez niego działalności (3,5tyś – 5mln)

   1. Wysokość opłaty licencyjnej zależy od wielu czynników, powinna pokrywać koszty związane z utworzeniem systemu i sprzedażą pakietu franczyzowego

1. Opłaty okresowe powiązań z wielkością obrotów (3-6% wartości sprzedaży) składające się na opłaty za korzystanie z licencji, opłaty rozwojowej za operowanie w sieci na danym obszarze oraz płaty za odnowienie umowy, wysokość zależy od zakresu usług oferowanych przez franczyzobiorcę

2. Wpłaty na wspólny fundusz marketingowy (1-3% wartości sprzedaży) na działalność reklamowa

Franczyzodawca musi finansować z opłat działalność bieżącą i dbać o ciągły rozwój produktu czy usługi aby utrzymać jego atrakcyjność rynkową.