Izabela Zabielska gr. 23A

Biomechanika połączenia międzykręgowego - stawy międzywyrostkowe.

Mechanika kręgosłupa

Kręgosłup jako całość był porównywany dawniej do dwóch wąskich

piramid zwróconych do siebie przylegającymi podstawami. Jedna piramida,

której wierzchołek jest skierowany ku górze, składa się z 24 kręgów

prawdziwych. Jest ona tak wysmukła, że nazywa piramidy nie bardzo jej odpowiada, należałoby raczej mówić o słupie lub kolumnie zwężającej się ku górze. Piramida druga stanowi ok. 1/5 długości pierwszej i jest znacznie od niej szersza; jest skierowana wierzchołkiem ku dołowi i składa się z kości krzyżowej i guzicznej.

Powierzchnia tylna kręgosłupa

Wyrostki kolczyste tworzą w linii pośrodkowej grzebień, na ogół wyraźnie wyczuwalny przez skórę, a nawet widoczny u osób ze słabo rozwiniętą podściółką tłuszczową. Jedynie wyrostki kolczyste 3, 4 i piątego kręgu szyjnego nie są wyczuwalne, ponieważ są one bardzo krótkie i przykryte więzadłem karkowym. Po obu stronach wyrostków kolczystych biegnie rowek utworzony przez łuki w obrębie kręgów szyjnych i lędźwiowych, a przez łuki i wyrostki poprzeczne w obrębie kręgów piersiowych. Oba te rowki, płytkie wzdłuż odcinak szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa , głębokie i szerokie wzdłuż odcinka piersiowego kręgosłupa, mieszczą głębokie warstwy mięśni grzbietu. Czasami wyrostek kolczysty może odchylać się od płaszczyzny pośrodkowej. U człowieka żywego możemy omyłkowo przyjąć to odchylenie za objaw złamania wyrostka lub przemieszczenia kręgu.

Przestrzenie między łukami kręgów są zamknięte więzadłami żółtymi. Największa przestrzeń znajduje się między kością potyliczna a kręgiem szczytowym, druga z kolei pod względem wielkości- między nim a kręgiem obrotowym, trzecia- między piątym kręgiem lędźwiowym a kością krzyżową. Na ogół szpary te są niewielkie na odcinkach kręgosłupa szyjnym i górnym piersiowym, wyraźnie wzrastają zaś ku dołowi. Większe przestrzenie między łukami kręgów, z łatwością dostępne dla igły chirurga.

Powierzchnia boczna kręgosłupa

Ograniczona jest od powierzchni tylnej wyrostkami stawowymi w okolicy szyjnej i lędźwiowej oraz wyrostkami poprzecznymi w okolicy piersiowej. Z przodu znajdują się ściany boczne trzonów kręgowych. Do tyłu od nich, utworzone przez przeciwległe wcięcia kręgowe, leżą owalne otwory międzykręgowe. Są one najmniejsze w górnej części kręgosłupa , zwiększają się stopniowo ku dołowi

Aż do ostatniego kręgu lędźwiowego, po czym znowu zmniejszają się w obrębie kości krzyżowej. Przez otwory między kręgowe przechodzą nerwy rdzeniowe i naczynia. Pierwszy otwór znajduje się między kością potyliczną i kręgiem szczytowym, w skutek czego odcinek szyjny kręgosłupa liczy osiem otworów a nie siedem. Piąty otwór międzykręgowy krzyżowy leży zwykle między piątym kręgiem krzyżowym a pierwszym kręgiem guzicznym.

Wyrostki porzeczne położone są w okolicy szyjnej i lędźwiowej do przodu od wyrostków stawowych, w odcinku piersiowym zaś-do tyłu od nich.

Wyrostki kolczyste widziane z boku wyraźnie wykazują różnice długości i kierunku przebiegu. W okolicy szyjnej ( z wyjątkiem 2 i 7 kręgu) są one krótkie i położone prawie poziomo , wydłużając się i pochylając nieco od góry ku dołowi. W górnej części piersiowej zarówno ich długość, jak i pochylenie bardzo wzrastają mniej więcej do ósmego kręgu i wyrostki kolczyste charakterystycznie dachówkowato zachodzą jeden na drugi. W dolnej części piersiowej wyrostki te stają się stopniowo coraz krótsze, coraz mniej pochylone, tak że w części lędźwiowej są stosunkowo krótkie i ustawione poziomo. Obliczając kręgi przez wymacywanie wyrostków kolczystych należy brać pod uwagę, że ich wierzchołki, szczególnie kręgów piersiowych, leża przeważnie znacznie niżej niż niż odpowiednie trzony. Różnice te dochodzą do wyrostków dwóch kręgów. Patrząc z boku stwierdzamy poza tym, że kręgosłup nie jest prostym słupem, lecz ma podwójnie esowatą krzywiznę.

Połączenia wyrostków i łuków kręgów

Połączenia między wyrostkami stawowymi kręgów są to połączenia stawowe, natomiast wyrostki kolczyste i poprzeczne, jak również łuki kręgów, są połączone więzadłami.

Połączenia międzykręgowe

Wyrostki stawowe górne i dolne tworzą 23 pary stawów międzykręgowych. Torebki stawowe łączą wyrostki stawowe dolne każdego kręgu z wyrostkami stawowymi górnymi następnego, niżej leżącego kręgu. Są one cienkie, przyczepiają się do brzegów odpowiednich powierzchni stawowych i na kręgach szyjnych są bardziej luźne i nieco dłuższe niż na piersiowych i lędźwiowych.

Więzadła żółte

albo międzyłukowe przylegają bezpośrednio do tyłu do torebek stawów międzykręgowych , które wzmacniają. Górne więzadło żółte leży między pierwszym a drugim kręgiem szyjnym, dolne- między piątym kręgiem lędźwiowym a kością krzyżową. Są to błony grubości ok. 2mm, łączą zwrócone ku sobie brzegi dwóch sąsiadujących łuków kręgowych. Tworzące je włókna przebiegają pionowo. W płaszczyźnie pośrodkowej na ich powierzchni przedniej przebiega mała rynienka, dzieląca je na dwie połowy. Więzadła te, zbudowane z tkanki łącznej sprężystej, mają zabarwienie żółtawe, skąd też pochodzi ich nazwa.

Więzadła żółte zamykają szpary między łukami kręgów przyczyniają się do zamknięcia kanału kręgowego. Najsilniejsze rozwinięte są między kręgami lędźwiowymi; ku górze tają się słabsze; najsłabsze jest więzadło między pierwszym a drugim łukiem kręgu szyjnego. Z powodu swej sprężystości więzadła żółte mają duże znaczenie dla statyki i mechaniki kręgosłupa. Działanie ich można porównać do działania taśmy gumowej; rozciągając się podczas zgięcia kręgosłupa do przodu, dążą do wyprostowania go i przez t oszczędzają pracy mięśniom prostującym kręgosłup.

Więzadła międzypoprzeczne

Przebiegają między wyrostkami poprzecznymi sąsiednich kręgów. Są one zbudowane z tkanki łącznej włóknistej. W okolicy lędźwiowej są cienkie i błoniaste, w części piersiowej kręgosłupa występują w postaci okrągłych pasemek łączących się z głęboką warstwą mięśniową grzbietu; w części karkowej są one najsłabsze lub w ogóle nie występują. Więzadła te napinają się podczas znęca bocznego kręgosłupa w stronę przeciwną.

Więzadła międzykolcowe

Są to płaskie pasma więzadłowe rozciągające się między zwróconymi do siebie brzegami sąsiednich wyrostków kolczystych. Są one najlepiej rozwinięte na kręgach lędźwiowych, najsłabiej na kręgach szyjnych. Włókna tych więzadeł przebiegają na ogół skośnie od góry i przodu ku dołowi i tyłowi. W obrębie szyi łączą się one z więzadłem karkowym, w innych odcinkach kręgosłupa – z więzadłem nadkolcowym. Więzadła te napinają się podczas zgięcia kręgosłupa do przodu, przyczyniają się więc do hamowania tego ruchu.

Więzadło nadkolcowe

Jest to mocne, wąskie pasmo więzadłowe przebiegające wzdłuż kręgosłupa, począwszy od wyrostka kolczystego siódmego kręgu szyjnego do grzebienia pośrodkowego kości krzyżowej, i łączącej końce wyrostków kolczystych. Napina się ono podczas zgięcia kręgosłupa do przodu. Między wyrostkami kolczystymi łączy się z więzadłem międzykolcowym, a ku górze, począwszy od wyrostka kolczystego siódmego kręgu piersiowego, z więzadłem karkowym.

Więzadło karkowe

Jest rozpięte między kością potyliczną a wyrostkami kolczystymi kręgów szyjnych w płaszczyźnie pośrodkowej, jako nieparzysta, trójkątna błona włóknista. U góry przyczepia się ona do grzebienia potylicznego zewnętrznego ; od przodu – do guza tylnego kręgu szczytowego i do wierzchołków wyrostków kolczystych od drugiego do siódmego kręgu szyjnego. Więzadło karkowe stanowi przegrodę, która oddziela symetryczne grupy mięśni karku. U człowieka jest ono słabą postacią mocnej, sprężystej przegrody, występującej u wielu niższych zwierząt, u których pomaga w dźwiganiu masy głowy.