Proces kształtowania się tożsamości w okresie adolescencji

1. Rozwój osobowości w okresie dorastania opisuje się w kategoriach rozwoju koncepcji Ja

Rozwój osobowości = suma atrybutów, uzdolnień, postaw, wartości, jakie przypisuje sobie podmiot, charakteryzując samego siebie.

1. Przejście od niespójnego i niestabilnego Ja do Ja zintegrowanego:

Rozwój koncepcji Ja w okresie dorastania, zmiany w samoocenie, orientacja przyszłościowa młodzieży

1. Erikson – kształtowanie się tożsamości indywidualnej

2. Marcia: tożsamość indywidualna, to struktura Ja, wewnętrzna, dynamiczna organizacja potrzeb, dążeń, możliwości, nadziei i wierzeń oraz historii indywidualnej

3. 4 statusy tożsamości:

1. Tożsamość rozproszona/dyfuzyjna

• Charakterystyczna dla wczesnego etapu dorastania

• Skupienie się na wyglądzie zewnętrznym

• Nieśmiałość, niepewność, brak autonomii

1. Tożsamość lustrzana/przekazana

• Wczesne dorastanie

• Silny autorytet w rodzicach

• Brak eksploracji, zamknięcie na nowe informacje

• Konformizm i autorytaryzm, posłuszeństwo autorytetom

(tożsamość negatywna wyróżniona przez Eriksona dodatkowo-

• Wczesne dorastanie

• Tożsamość kryminalna, antyspołeczna

• Postawy, wartości społecznie nieakceptowane

• Często wstępowanie do sekt jako próba separacji od rodziców)

1. Tożsamość moratoryjna/odroczona

• Późne dorastanie

• Eksploracja, eksperymentowanie

• Odsuwanie w czasie podejmowania wiążących decyzji

• Sceptycyzm w stosunku do nowej wiedzy

1. Tożsamość osiągnięta/dojrzała

• Tabelka Brzezińska

1. Model zmian progresywnych i regresywnych zachodzących w procesie formowania się tożsamości wg koncepcji Alana S. Watermana

1. Metody diagnozowania tożsamości dorastających

1. Inwentarz Stylów Tożsamości ISI Berzonsky’ego

2. Skala Rozwoju Tożsamości U-GIDS Meeusa

1. Rodzinne uwarunkowania kształtowania się tożsamości osobowej człowieka (3 aspekty)

1. Rozwojowy:

1. Archer- indywidualny rozkład czasowy

• Kwestionowanie rodziców, zdobywanie i poszerzanie autonomii,

• odidealizowanie,

• eksploracja,

• zaangażowanie

1. odmienność postrzegania problemów dotyczących jednostki na różnych etapach życia

• psychopatologie, do których mogą prowadzić traumy zaburzające rozwój tożsamości w odpowiednim czasie

• stabilność statusów wzrasta wraz z wiekiem

1. Emocjonalny:

• Akceptacja/odrzucenie rodziców

• Sposób przywiązania do rodziców z okresu dzieciństwa – bezpieczny vs pozabezpieczany

• Umiarkowany poziom afektywny, który sprzyja rozwojowi tożsamości (przy zbyt niskim może dojść do poczucia odrzucenia, przy zbyt wysokim do „stłamszenia”)

1. Funkcjonalny:

• Interakcje interpersonalne w domu

• Bliskie więzi emocjonalne, elastyczność adaptacyjna, otwarte style komunikacji interpersonalnej indywidualność młodej jednostki