Geografia – nauka badająca elementy środowiska przyrodniczego i społeczno ekonomicznego:
litosfera (skały) z pedosferą (gleby) – geomorfologia; atmosfera (klimat) – klimatologia; hydrosfera (wody) – hydrologia; biosfera (rośliny - fitografia, zwierzęta - zoografia) – biogeografia; antroposfera (człowiek) – demografia; kultura – geografia kultury; społeczeństwo – geografia społeczna/ludności i osadnictwa/polityczna; gospodarka – geografia rolnictwa/przemysłu/komunikacji/usług
Podział geografii: ogólna, fizyczna, regionalna, społeczno-ekonomiczna.
Źródła wiedzy geograficznej:
*metody terenowe: pomiar, obserwacja, wywiad, metody fotograficzne/satelitarne;
*metody kameralne: opis, kartografia, statystyka, metody audio wizualne.
Mapa – obraz powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawiony na płaszczyźnie w odpowiedniej skali i odwzorowaniu, przy użyciu znaków topograficznych. (Kształt Ziemi – geoida).
Cechy mapy: jest wymierna, umieszczona na płaszczyźnie, czytelna, posiada siatkę kartograficzną.
(Siatka kartograficzna – na mapie, siatka geograficzna – na globusie.)
Rodzaje skali: liczbowa(1: 2500000), mianowana (1cm – 25km), liniowa (), polowa (1cm² – 25km²). 0,01km² = 1 ha = 100a = 10000m²
Odwzorowania kartograficzne: płaszczyznowe, stożkowe, walcowe.
Jakościowe metody przedst. zjawisk: sygnaturowa, zasięgów, powierzchniowa.
Ilościowe metody przedst. zjawisk: metoda izolinii(izohipsy wysokość, - bary ciśnienie, - termy temp., - hiety opady, -haliny zasolenie), kropkowa, kartogramu, kartodiagramu.
Wszechświat – cała przestrzeń, razem z wchodzącymi w jej skład materialnymi i niematerialnymi elementami.
Galaktyka – zgrupowanie gwiazd i otaczających je międzygwiezdnych pyłów i gazów. (ziemska – Droga Mleczna). Jądro galaktyki – duże skupisko materii, które tworzy tzw. centralną wypukłość galaktyczną.
Dysk galaktyczny – charakterystyczna cecha ułożenia materii: występowanie spiralnie zakrzywionych ramion. Zakrzywienie wynika z różnej prędkości wirującej wokół jednej osi materii galaktyki.
Układ słoneczny – zespół ciał niebieskich, składający się z gwiazdy centralnej i krążących wokół niej planet.
Planeta – ciało niebieskie świecące światłem odbitym, krążące wokół gwiazdy centralnej po eliptycznej orbicie.
Gwiazda – ciało niebieskie świecące światłem własnym. Księżyc – ciało niebieskie krążące wokół planet, świeci światłem odbitym. Kometa – ciało niebieskie, krążące wokół Słońca po bardzo wydłużonych orbitach.
Planetoidy – bardzo małe ciała niebieskie krążące wokół Słońca (pomiędzy Jowiszem a Marsem).
Meteroidy(meteory, meteoryty) – drobne cząsteczki międzyplanetarnej materii.
{Merkury, Wenus, Ziemia, Mars} Planety wew., typu ziemskiego; {Jowisz, Saturn, Uran, Neptun.} Planety zew.
Układ geocentryczny – ziemia w centrum, układ heliocentryczny – słońce w centrum.
Ziemia – równik 40075km, południk – 40008km, promień średni – 6371km, kształt: geoida, nachylenie osi względem orbity 66˚33’, spłaszczenie 21km, 1obrót wokół osi: doba(23h 56min 4s), 1obieg wokół słońca: rok(365d 5h 48min 45s), powierzchnia 510mln km², objętość 1083mld km³
Słońce: średnica 1392000km, temp. powierzchni: 5507˚C, obrót 25,4dni, stanowi 99,9% całego układu.
Księżyc: Ciemne plamy – morza to pow. zastygłej lawy, pow. jest pokryta jest kraterami w wyniku uderzeń meteorytów, Nów -> Pierwsza kwadra -> Pełnia -> Ostatnia (trzecia) kwadra. Średnica – 3476,2km, obrót = 27,3dni, obieg = 27,3 dni, odległość od Ziemi – 384402 km.
Następstwa ruchu obiegowego: strefy oświetlenia Ziemi(okołobiegunowa-zimna N/S, umiarkowana N/S, międzyzwrotnikowa – gorąca), pory roku(21III,22VI,23IX,22XII)
Następstwa ruchu obrotowego: dzień i noc, spłaszczenie Ziemi, strefy czasowe, czas miejscowy/słoneczny.
1˚ = 4’ (minuty)

Geografia – nauka badająca elementy środowiska przyrodniczego i społeczno ekonomicznego:
litosfera (skały) z pedosferą (gleby) – geomorfologia; atmosfera (klimat) – klimatologia; hydrosfera (wody) – hydrologia; biosfera (rośliny - fitografia, zwierzęta - zoografia) – biogeografia; antroposfera (człowiek) – demografia; kultura – geografia kultury; społeczeństwo – geografia społeczna/ludności i osadnictwa/polityczna; gospodarka – geografia rolnictwa/przemysłu/komunikacji/usług
Podział geografii: ogólna, fizyczna, regionalna, społeczno-ekonomiczna.
Źródła wiedzy geograficznej:
*metody terenowe: pomiar, obserwacja, wywiad, metody fotograficzne/satelitarne;
*metody kameralne: opis, kartografia, statystyka, metody audio wizualne.
Mapa – obraz powierzchni Ziemi lub jej fragmentu przedstawiony na płaszczyźnie w odpowiedniej skali i odwzorowaniu, przy użyciu znaków topograficznych. (Kształt Ziemi – geoida).
Cechy mapy: jest wymierna, umieszczona na płaszczyźnie, czytelna, posiada siatkę kartograficzną.
(Siatka kartograficzna – na mapie, siatka geograficzna – na globusie.)
Rodzaje skali: liczbowa(1: 2500000), mianowana (1cm – 25km), liniowa (), polowa (1cm² – 25km²). 0,01km² = 1 ha = 100a = 10000m²
Odwzorowania kartograficzne: płaszczyznowe, stożkowe, walcowe.
Jakościowe metody przedst. zjawisk: sygnaturowa, zasięgów, powierzchniowa.
Ilościowe metody przedst. zjawisk: metoda izolinii(izohipsy wysokość, - bary ciśnienie, - termy temp., - hiety opady, -haliny zasolenie), kropkowa, kartogramu, kartodiagramu.
Wszechświat – cała przestrzeń, razem z wchodzącymi w jej skład materialnymi i niematerialnymi elementami.
Galaktyka – zgrupowanie gwiazd i otaczających je międzygwiezdnych pyłów i gazów. (ziemska – Droga Mleczna). Jądro galaktyki – duże skupisko materii, które tworzy tzw. centralną wypukłość galaktyczną.
Dysk galaktyczny – charakterystyczna cecha ułożenia materii: występowanie spiralnie zakrzywionych ramion. Zakrzywienie wynika z różnej prędkości wirującej wokół jednej osi materii galaktyki.
Układ słoneczny – zespół ciał niebieskich, składający się z gwiazdy centralnej i krążących wokół niej planet.
Planeta – ciało niebieskie świecące światłem odbitym, krążące wokół gwiazdy centralnej po eliptycznej orbicie.
Gwiazda – ciało niebieskie świecące światłem własnym. Księżyc – ciało niebieskie krążące wokół planet, świeci światłem odbitym. Kometa – ciało niebieskie, krążące wokół Słońca po bardzo wydłużonych orbitach.
Planetoidy – bardzo małe ciała niebieskie krążące wokół Słońca (pomiędzy Jowiszem a Marsem).
Meteroidy(meteory, meteoryty) – drobne cząsteczki międzyplanetarnej materii.
{Merkury, Wenus, Ziemia, Mars} Planety wew., typu ziemskiego; {Jowisz, Saturn, Uran, Neptun.} Planety zew.
Układ geocentryczny – ziemia w centrum, układ heliocentryczny – słońce w centrum.
Ziemia – równik 40075km, południk – 40008km, promień średni – 6371km, kształt: geoida, nachylenie osi względem orbity 66˚33’, spłaszczenie 21km, 1obrót wokół osi: doba(23h 56min 4s), 1obieg wokół słońca: rok(365d 5h 48min 45s), powierzchnia 510mln km², objętość 1083mld km³
Słońce: średnica 1392000km, temp. powierzchni: 5507˚C, obrót 25,4dni, stanowi 99,9% całego układu.
Księżyc: Ciemne plamy – morza to pow. zastygłej lawy, pow. jest pokryta jest kraterami w wyniku uderzeń meteorytów, Nów -> Pierwsza kwadra -> Pełnia -> Ostatnia (trzecia) kwadra. Średnica – 3476,2km, obrót = 27,3dni, obieg = 27,3 dni, odległość od Ziemi – 384402 km.
Następstwa ruchu obiegowego: strefy oświetlenia Ziemi(okołobiegunowa-zimna N/S, umiarkowana N/S, międzyzwrotnikowa – gorąca), pory roku(21III,22VI,23IX,22XII)
Następstwa ruchu obrotowego: dzień i noc, spłaszczenie Ziemi, strefy czasowe, czas miejscowy/słoneczny.
1˚ = 4’ (minuty)

	Półkula N	Półkula S
22 VI	h = 90˚ - φ + 23˚27’	h = 90˚ - φ - 23˚27’
22 XII	h = 90˚ - φ - 23˚27’	h = 90˚ - φ + 23˚27’
21 III / 23 IX	h = 90˚ - φ	h = 90˚ - φ

	Półkula N	Półkula S
22 VI	h = 90˚ - φ + 23˚27’	h = 90˚ - φ - 23˚27’
22 XII	h = 90˚ - φ - 23˚27’	h = 90˚ - φ + 23˚27’
21 III / 23 IX	h = 90˚ - φ	h = 90˚ - φ