GEOLOGIA INŻYNIERSKA

1.Wulkanizm – proces wewnętrzny (endogeniczny), wywoływany czynnikami pochodzącymi z wnętrza Ziemi (wędrująca i zastygająca magma); tworzenie się w głębi skorupy ziemskiej stopów ogniotrwałych i ich krzepnięciu wewnątrz skorupy lub wydobywaniu się na powierzchnię; związany z diastrofizmem (ruchy skorupy ziemskiej).

Magma – gorący stop zbudowany z fazy ciekłej i gazowej oraz z faz krystalicznych (tworzą się w głębokich partiach litosfery). Na skutek procesów diastroficznych (odkształcenia skorupy) magma zostaje przemieszczona w płytkie horyzonty lub na powierzchnię skorupy (lawa). Magma zaczyna krystalizować pod wpływem niższego ciśnienia i temperatury niż w miejscu swojego powstawania. Powstają skały magmowe.

Etapy krystalizacji magmy:

1.Magmowy właściwy (temp. Powyżej 800 st, zmiana składu stopu od zasadowego do kwaśnego)

2.Pegmatytowy (temp. 800 – 600 st, reszty magmy krzemianowej przesycone parą wodną)

3. Pneumatolityczny ( temp. 600 – 400 st, przegrzane pary ubogie w składniki krzemianowe wykazują maksymalną prężność)

4.Hydrotermalny (temp. 400 – 100 st, dominujące gorące roztwory pomagmowe o dużej ruchliwości)

Skały wulkaniczne – skały wylewne powstające na skutek krystalizacji lawy na powierzchni ziemi.

Bazalt – jak wygląda i jaki ma skład to chyba wiemy ; skała magmowa wylewna obojętna; powstaje w wyniku krystalizacji magmy (lawy) na powierzchni ziemi w skutek gwałtownej zmiany temperatury i ciśnienia; na powierzchni występuje w postaci słupów (sześciokąty) lub pokryw lawowych, charakterystyczny dla terenów powulkanicznych.

Zjawiska wulkaniczne- ogół zjawisk natury, towarzyszących wybuchom wulkanu i wydostaniu się ma powierzchnię ziemi produktów stałych, ciekłych i gazowych. Przyczyną obserwowanych zjawisk wulkanicznych jest wydobywanie się magmy na powierzchnię.

Skały wulkaniczne mogą powstawać bezpośrednio z lawy (s. wylewne) lub z materiału gwałtownie wyrzuconego w powietrze przez wulkan.Skały magmowe ze względu na warunki w jakich powstały dzielimy na :

-plutoniczne (powstają w wyniku powolnej krystalizacji magm w głębi ziemi

-wulkaniczne (powstają w wyniku szybkiego zastygnięcia lawy wulkanicznej na powierzchni ziemi)

Bazalt – skała lita pochodzenia wulkanicznego – wylewna. Powstała w wyniku kurczenia się zastygłej

lawy w czasie jej oziębania

Występują w postaci:

-pokrywy lawowe

-pnie i czopy wulkaniczne

-stożki wulkaniczne

-dyły (?)

2.Wietrzenie -> transport -> sedymentacja

Wietrzenie fizyczne – rozkruszanie skał na powierzchni ziemi, proces egzogeniczny (zewnętrzny)

Wietrzenie chemiczne – rozkład minerałów wcześniej powstałych pod wpływem wody, dwutlenku węgla.Produktem wietrzenia jest tak zwana zwietrzelina.Zwietrzelina jest transportowana różnymi drogami:

- Transport wodny (rzeczny, morski, prądy morskie, falowania)

- Transport eoliczny (za pomocą wiatru)

- Transport lodowcowy

Sedymentacja – zdeponowanie, osadzanie się materiałów (produktów wietrzenia) w obniżonych częściach powierzchni Ziemi (baseny sedymentacyjne)

W wyniku tych trzech procesów powstają sypkie skały okruchowe (rumosze skalne (gruzy), żwiry, piaski, mułki).

3.Skały węglanowe – skały osadowe pochodzenia organicznego, powstałe w skutek diagenezy szczątków organicznych pozostałych w osadzie, w ich skład wchodzi ponad 50% wagowo minerałów węglanowych (głównie kalcyt CaCO3 i dolomit MgCO3 CaCO3, ponadto minerały ilaste, detrytyczny (skruszony) kwarc, związki żelaza)

- wapienie - Wapienie są skałami drobnoziarnistymi lub afanitowymi. W stanie czystym mają zabarwienie białe. Różne domieszki nadają im różne barwy, aż do czarnej włącznie. Wapienie organogeniczne zbudowane są z wapiennych skorup małżów, ślimaków, ramienionogów i dużych otwornic.

- dolomity - Głównym minerałem jest dolomit CaCO3⋅MgCO3. Podrzędnie występuje kalcyt. Dolomity są masywne, czasem porowate. Twardsze, burzą z gorącym HCl. Barwy białe, żółtawe i brunatne.

- margle (skała przejściowa pomiędzy węglanowymi a ilastymi) - Zawiera pelit kalcytowy i dużą ilość minerałów ilastych oraz niewielką domieszkę detrytycznego kwarcu. Barwa szara, zielonkawa (od glaukonitu).

- opoki (skała przejściowa między węglanowymi a krzemionkowymi) - Składa się z: pelitu kalcytowego, dużej ilości krzemionki: opalu i chalcedonu. Opoki są skałami jasnymi, niekiedy z odcieniem silnym, tworzą wyraźne ławice z drobnopłytowym ciosem.

Podział czystych skał wapiennych:

Zawartość w procentach wagowych

g(CO3)2

WAPIEŃ 100 – 9 0 – 5

WAPIEŃ DOLOMITYCZNY 95 - 75 5 – 25

WAPIEŃ DOLOMITOWY 75 - 50 25 – 50

DOLOMIT WAPIENNY 50 – 25 50 – 75

DOLOMIT WAPNISTY 25 - 5 75 – 95

DOLOMIT 5 - 0 95 – 100

4.Kras – procesy rozpuszczania skał przez wody powierzchniowe i podziemne, jeden z rodzajów wietrzenia chemicznego. Krasowi podlegają tzw. Skały krasowiejące (skały podatne na rozpuszczalność w wodzie): najczęściej wapienie, rzadziej dolomity, margle, gips, anhydryt, halit (NaCl). Efektem krasowienia jest powstawanie rzeźby krasowej (podziemne i powierzchniowe formy krasowe). Jej elementami są: doliny krasowe z licznymi jarami, wąwozami i jaskiniami. Wewnątrz jaskiń tworzą się zwisające wapienne sople – stalaktyty i podobne, albo wyrastające z dna jaskini stalagmity. Stalaktyt połączony ze stalagmitem tworzą natomiast stalagnat. W Polsce obszary rzeźby krasowej występują w Tatrach, Niecce Nidziańskiej i Wyżynie Lubelskiej. Obszar, na którym występują skały krasowiejące jest niebezpiecznym podłożem budowlanym.Ze względu na różnice w sposobie i efektach krasowienia skał kras można podzielić na:

-gipsowy

-solny

-węglanowy

Gipsowy Gips i anhydryt są umiarkowanie rozpuszczalne w czystej wodzie.

Krasowienie gipsów polega na rozpuszczeniu ich przez wodę, która w odróżnieniu od krasu wapiennego, nie musi zawierać dwutlenku węgla, Jest to możliwe dlatego, że gips i anhydryt są materiałami chłonącymi wilgoć i rozpuszczającym się w dodzie. Formy krasu gipsowego są nietrwałe i bardzo młode.

Solny Sól kamienna jest bardzo dobrze rozpuszczana w wodzie, dlatego nie występuje praktycznie kras powierzchniowy w tych skałach. Pewne formy krasu solnego można spotkać pod ziemią w żłobach soli kamiennej i potasowych, występuje tam dlatego, że obieg wód jest ograniczony i nie dochodzi do istotnego wyniesienia substancji poza obszar złoża.

Węglanowy Woda nasycona dwutlenkiem węgla wsiąka w ziemię łącząc się ze znajdującym się tam węglanem wapnia. W wyniku reakcji tworzy się wodorowęglan wapnia. Następnie woda wraz z rozpuszczoną solą przepływa do jaskini, gdzie wyniku odwrotnej reakcji wytrąca się węglan wapnia tworząc nacieki. Rozpuszczanie węglanu wapnia może następować również w wyniku dzialania kwasów organicznych z rozkładającej się ściółki glebowej ) Najważniejsze formy: ospa, żłobki, żebra, lej krasowy, uwał, ponor.

5.metamorfizmem nazywamy procesy związane z przebudową skał w podwyższonych temp. i ciśnienia niż te, które panują na ziemi.Przebudowa ta może dotyczyć cech strukturalno-teksturalnych składu mineralogicznego a także chemicznego.Procesy metamorficzne zachodzą w stanie stałym lub przy niewielkim udziale fazy ciekłej i gazowej.Skały magmowe i osadowe mogą być przemieszczane do głębszych warstw skorupy ziemskiej,gdzie podlegają działaniu temperatury do 800°C i ciśnienie rzędy tys. hPa.W tych warunkach dochodzi do zaburzenia równowagi i zachwianietrwałości składników mineralnych i cech strukturalno-teksturalnych skał.Najskuteczniejszym przeobrażnieniom ulegaja skały oadowe, które tworzą się w warunkach zbliżonych do ziemskich.Skały magmowe przeobrażają się w mniejszym stopniu.

Kwarcyt–powstaje w wyniku przeobrażenia piaskowców i mułowców; skała w większości przypadków monomineralna (kwarc), może również zawierać domieszki minerałów ilastych lub niewielkie ilości skaleni, skała odporna na obróbkę mechaniczną (przewyższa pod tym względem granit), barwa szara, szaroniebieska, brązowa, żółtoczerwona; kwarc nie jest widoczny i wyczuwalny pod palcami ze względu na bardzo zbitą teksturę.

Marmur – powstaje w wyniku przeobrażenia skał węglanowych (wapień, dolomit); głównymi składnikami są kalcyt i dolomit, domieszki talku, serycyt, chloryt; barwa jest zróżnicowana i zależy od domieszek (biała, różowa, zielonkawa, czarna); bezładny sposób ułożenia minerałów, najbardziej pożądane marmury białe, równoziarniste.

Gnejs - powstają w wyniku przeobrażenia kwaśnych skał głębinowych (granit); najczęściej spotykane skały metamorficzne; podstawowy skład stanowią kwarc i skalenie, występują również łyszczyki, amfibole oraz minerały charakterystyczne wyłącznie dla skał metamorficznych; skały o barwie szarej z widocznymi niekiedy różowymi wstawkami blastów skaleni; w zależności od przeważającego składnika gnejsom nadaje się inną nazwę (muskowitowe, chlorytowe).

6.Trzęsienia Ziemi – jeden z rodzajów ruchów diastroficznych (epejrogeniczne, orogeniczne). Gwałtowne i krótkotrwałe drgania skorupy ziemskiej spowodowane przesunięciami mas skalnych w litosferze. Przesunięcia lub uderzenia w ciałach sztywnych wytwarzają drgania rozchodzące się w postaci fal sejsmicznych.

Hipocentrum (ognisko trzęsień) – miejsce, z którego rozchodzą się fale sejsmiczne we wszystkich kierunkach.

Epicentrum – miejsce na powierzchni Ziemi o najsilniejszych wstrząsach, bezpośrednio nad hipocentrum.

Intensywność trzęsień Ziemi jest określana w 12 stopniowej skali Mercallego-Cancaniego, na podstawie wielkości przyspieszenia:

1o – drgania notowane przez sejsmografy,

2o-3o – słabe drgania odczuwalne jedynie przez niektóre osoby,

4o-5o – umiarkowane drgania ogólnie odczuwane, drobne przedmioty zostają wprowadzone w drgania,

6o-7o – silne drgania, odpadanie tynku, zawalenie się kominów,

8o-9o – pękanie budynków, powstawanie szczelin w gruncie i osuwisk,

10o-12o – katastrofalne trzęsienia, niszczenie budynków aż do fundamentów, powstawanie szerokich szczelin i osuwisk.

Podział trzęsień ze względu na przyczynę wywołania:

- tektoniczne - występują na obszarach młodych gór, zwłaszcza na liniach dużych uskoków. Są najsilniejsze i najbardziej tragiczne.

- wulkaniczne - towarzyszą wybuchom wulkanów i związane są z wędrówką magmy w skorupie ziemskiej. Mają stosunkowo mały zasięg i są mniej groźne od tektonicznych.

- zapadowe - występują w wyniku zarywania się stropów jaskiń krasowych i wyrobisk gruntu. Lokalny zasięg, niewielka intensywność drgań, w górnictwie nazywane są – tąpnięciami.

1.Wulkanizm – proces wewnętrzny (endogeniczny), wywoływany czynnikami pochodzącymi z wnętrza Ziemi (wędrująca i zastygająca magma); tworzenie się w głębi skorupy ziemskiej stopów ogniotrwałych i ich krzepnięciu wewnątrz skorupy lub wydobywaniu się na powierzchnię; związany z diastrofizmem (ruchy skorupy ziemskiej).

Magma – gorący stop zbudowany z fazy ciekłej i gazowej oraz z faz krystalicznych (tworzą się w głębokich partiach litosfery). Na skutek procesów diastroficznych (odkształcenia skorupy) magma zostaje przemieszczona w płytkie horyzonty lub na powierzchnię skorupy (lawa). Magma zaczyna krystalizować pod wpływem niższego ciśnienia i temperatury niż w miejscu swojego powstawania. Powstają skały magmowe.

Etapy krystalizacji magmy:

1.Magmowy właściwy (temp. Powyżej 800 st, zmiana składu stopu od zasadowego do kwaśnego)

2.Pegmatytowy (temp. 800 – 600 st, reszty magmy krzemianowej przesycone parą wodną)

3. Pneumatolityczny ( temp. 600 – 400 st, przegrzane pary ubogie w składniki krzemianowe wykazują maksymalną prężność)

4.Hydrotermalny (temp. 400 – 100 st, dominujące gorące roztwory pomagmowe o dużej ruchliwości)

Skały wulkaniczne – skały wylewne powstające na skutek krystalizacji lawy na powierzchni ziemi.

Bazalt – jak wygląda i jaki ma skład to chyba wiemy ; skała magmowa wylewna obojętna; powstaje w wyniku krystalizacji magmy (lawy) na powierzchni ziemi w skutek gwałtownej zmiany temperatury i ciśnienia; na powierzchni występuje w postaci słupów (sześciokąty) lub pokryw lawowych, charakterystyczny dla terenów powulkanicznych.

Zjawiska wulkaniczne- ogół zjawisk natury, towarzyszących wybuchom wulkanu i wydostaniu się ma powierzchnię ziemi produktów stałych, ciekłych i gazowych. Przyczyną obserwowanych zjawisk wulkanicznych jest wydobywanie się magmy na powierzchnię.

Skały wulkaniczne mogą powstawać bezpośrednio z lawy (s. wylewne) lub z materiału gwałtownie wyrzuconego w powietrze przez wulkan.Skały magmowe ze względu na warunki w jakich powstały dzielimy na :

-plutoniczne (powstają w wyniku powolnej krystalizacji magm w głębi ziemi

-wulkaniczne (powstają w wyniku szybkiego zastygnięcia lawy wulkanicznej na powierzchni ziemi)

Bazalt – skała lita pochodzenia wulkanicznego – wylewna. Powstała w wyniku kurczenia się zastygłej

lawy w czasie jej oziębania

Występują w postaci:

-pokrywy lawowe

-pnie i czopy wulkaniczne

-stożki wulkaniczne

-dyły (?)

2.Wietrzenie -> transport -> sedymentacja

Wietrzenie fizyczne – rozkruszanie skał na powierzchni ziemi, proces egzogeniczny (zewnętrzny)

Wietrzenie chemiczne – rozkład minerałów wcześniej powstałych pod wpływem wody, dwutlenku węgla.Produktem wietrzenia jest tak zwana zwietrzelina.Zwietrzelina jest transportowana różnymi drogami:

- Transport wodny (rzeczny, morski, prądy morskie, falowania)

- Transport eoliczny (za pomocą wiatru)

- Transport lodowcowy

Sedymentacja – zdeponowanie, osadzanie się materiałów (produktów wietrzenia) w obniżonych częściach powierzchni Ziemi (baseny sedymentacyjne)

W wyniku tych trzech procesów powstają sypkie skały okruchowe (rumosze skalne (gruzy), żwiry, piaski, mułki).

3.Skały węglanowe – skały osadowe pochodzenia organicznego, powstałe w skutek diagenezy szczątków organicznych pozostałych w osadzie, w ich skład wchodzi ponad 50% wagowo minerałów węglanowych (głównie kalcyt CaCO3 i dolomit MgCO3 CaCO3, ponadto minerały ilaste, detrytyczny (skruszony) kwarc, związki żelaza)

- wapienie - Wapienie są skałami drobnoziarnistymi lub afanitowymi. W stanie czystym mają zabarwienie białe. Różne domieszki nadają im różne barwy, aż do czarnej włącznie. Wapienie organogeniczne zbudowane są z wapiennych skorup małżów, ślimaków, ramienionogów i dużych otwornic.

- dolomity - Głównym minerałem jest dolomit CaCO3⋅MgCO3. Podrzędnie występuje kalcyt. Dolomity są masywne, czasem porowate. Twardsze, burzą z gorącym HCl. Barwy białe, żółtawe i brunatne.

- margle (skała przejściowa pomiędzy węglanowymi a ilastymi) - Zawiera pelit kalcytowy i dużą ilość minerałów ilastych oraz niewielką domieszkę detrytycznego kwarcu. Barwa szara, zielonkawa (od glaukonitu).

- opoki (skała przejściowa między węglanowymi a krzemionkowymi) - Składa się z: pelitu kalcytowego, dużej ilości krzemionki: opalu i chalcedonu. Opoki są skałami jasnymi, niekiedy z odcieniem silnym, tworzą wyraźne ławice z drobnopłytowym ciosem.

Podział czystych skał wapiennych:

Zawartość w procentach wagowych

g(CO3)2

WAPIEŃ 100 – 9 0 – 5

WAPIEŃ DOLOMITYCZNY 95 - 75 5 – 25

WAPIEŃ DOLOMITOWY 75 - 50 25 – 50

DOLOMIT WAPIENNY 50 – 25 50 – 75

DOLOMIT WAPNISTY 25 - 5 75 – 95

DOLOMIT 5 - 0 95 – 100

4.Kras – procesy rozpuszczania skał przez wody powierzchniowe i podziemne, jeden z rodzajów wietrzenia chemicznego. Krasowi podlegają tzw. Skały krasowiejące (skały podatne na rozpuszczalność w wodzie): najczęściej wapienie, rzadziej dolomity, margle, gips, anhydryt, halit (NaCl). Efektem krasowienia jest powstawanie rzeźby krasowej (podziemne i powierzchniowe formy krasowe). Jej elementami są: doliny krasowe z licznymi jarami, wąwozami i jaskiniami. Wewnątrz jaskiń tworzą się zwisające wapienne sople – stalaktyty i podobne, albo wyrastające z dna jaskini stalagmity. Stalaktyt połączony ze stalagmitem tworzą natomiast stalagnat. W Polsce obszary rzeźby krasowej występują w Tatrach, Niecce Nidziańskiej i Wyżynie Lubelskiej. Obszar, na którym występują skały krasowiejące jest niebezpiecznym podłożem budowlanym.Ze względu na różnice w sposobie i efektach krasowienia skał kras można podzielić na:

-gipsowy

-solny

-węglanowy

Gipsowy Gips i anhydryt są umiarkowanie rozpuszczalne w czystej wodzie.

Krasowienie gipsów polega na rozpuszczeniu ich przez wodę, która w odróżnieniu od krasu wapiennego, nie musi zawierać dwutlenku węgla, Jest to możliwe dlatego, że gips i anhydryt są materiałami chłonącymi wilgoć i rozpuszczającym się w dodzie. Formy krasu gipsowego są nietrwałe i bardzo młode.

Solny Sól kamienna jest bardzo dobrze rozpuszczana w wodzie, dlatego nie występuje praktycznie kras powierzchniowy w tych skałach. Pewne formy krasu solnego można spotkać pod ziemią w żłobach soli kamiennej i potasowych, występuje tam dlatego, że obieg wód jest ograniczony i nie dochodzi do istotnego wyniesienia substancji poza obszar złoża.

Węglanowy Woda nasycona dwutlenkiem węgla wsiąka w ziemię łącząc się ze znajdującym się tam węglanem wapnia. W wyniku reakcji tworzy się wodorowęglan wapnia. Następnie woda wraz z rozpuszczoną solą przepływa do jaskini, gdzie wyniku odwrotnej reakcji wytrąca się węglan wapnia tworząc nacieki. Rozpuszczanie węglanu wapnia może następować również w wyniku dzialania kwasów organicznych z rozkładającej się ściółki glebowej ) Najważniejsze formy: ospa, żłobki, żebra, lej krasowy, uwał, ponor.

5.metamorfizmem nazywamy procesy związane z przebudową skał w podwyższonych temp. i ciśnienia niż te, które panują na ziemi.Przebudowa ta może dotyczyć cech strukturalno-teksturalnych składu mineralogicznego a także chemicznego.Procesy metamorficzne zachodzą w stanie stałym lub przy niewielkim udziale fazy ciekłej i gazowej.Skały magmowe i osadowe mogą być przemieszczane do głębszych warstw skorupy ziemskiej,gdzie podlegają działaniu temperatury do 800°C i ciśnienie rzędy tys. hPa.W tych warunkach dochodzi do zaburzenia równowagi i zachwianietrwałości składników mineralnych i cech strukturalno-teksturalnych skał.Najskuteczniejszym przeobrażnieniom ulegaja skały oadowe, które tworzą się w warunkach zbliżonych do ziemskich.Skały magmowe przeobrażają się w mniejszym stopniu.

Kwarcyt–powstaje w wyniku przeobrażenia piaskowców i mułowców; skała w większości przypadków monomineralna (kwarc), może również zawierać domieszki minerałów ilastych lub niewielkie ilości skaleni, skała odporna na obróbkę mechaniczną (przewyższa pod tym względem granit), barwa szara, szaroniebieska, brązowa, żółtoczerwona; kwarc nie jest widoczny i wyczuwalny pod palcami ze względu na bardzo zbitą teksturę.

Marmur – powstaje w wyniku przeobrażenia skał węglanowych (wapień, dolomit); głównymi składnikami są kalcyt i dolomit, domieszki talku, serycyt, chloryt; barwa jest zróżnicowana i zależy od domieszek (biała, różowa, zielonkawa, czarna); bezładny sposób ułożenia minerałów, najbardziej pożądane marmury białe, równoziarniste.

Gnejs - powstają w wyniku przeobrażenia kwaśnych skał głębinowych (granit); najczęściej spotykane skały metamorficzne; podstawowy skład stanowią kwarc i skalenie, występują również łyszczyki, amfibole oraz minerały charakterystyczne wyłącznie dla skał metamorficznych; skały o barwie szarej z widocznymi niekiedy różowymi wstawkami blastów skaleni; w zależności od przeważającego składnika gnejsom nadaje się inną nazwę (muskowitowe, chlorytowe).

6.Trzęsienia Ziemi – jeden z rodzajów ruchów diastroficznych (epejrogeniczne, orogeniczne). Gwałtowne i krótkotrwałe drgania skorupy ziemskiej spowodowane przesunięciami mas skalnych w litosferze. Przesunięcia lub uderzenia w ciałach sztywnych wytwarzają drgania rozchodzące się w postaci fal sejsmicznych.

Hipocentrum (ognisko trzęsień) – miejsce, z którego rozchodzą się fale sejsmiczne we wszystkich kierunkach.

Epicentrum – miejsce na powierzchni Ziemi o najsilniejszych wstrząsach, bezpośrednio nad hipocentrum.

Intensywność trzęsień Ziemi jest określana w 12 stopniowej skali Mercallego-Cancaniego, na podstawie wielkości przyspieszenia:

1o – drgania notowane przez sejsmografy,

2o-3o – słabe drgania odczuwalne jedynie przez niektóre osoby,

4o-5o – umiarkowane drgania ogólnie odczuwane, drobne przedmioty zostają wprowadzone w drgania,

6o-7o – silne drgania, odpadanie tynku, zawalenie się kominów,

8o-9o – pękanie budynków, powstawanie szczelin w gruncie i osuwisk,

10o-12o – katastrofalne trzęsienia, niszczenie budynków aż do fundamentów, powstawanie szerokich szczelin i osuwisk.

Podział trzęsień ze względu na przyczynę wywołania:

- tektoniczne - występują na obszarach młodych gór, zwłaszcza na liniach dużych uskoków. Są najsilniejsze i najbardziej tragiczne.

- wulkaniczne - towarzyszą wybuchom wulkanów i związane są z wędrówką magmy w skorupie ziemskiej. Mają stosunkowo mały zasięg i są mniej groźne od tektonicznych.

- zapadowe - występują w wyniku zarywania się stropów jaskiń krasowych i wyrobisk gruntu. Lokalny zasięg, niewielka intensywność drgań, w górnictwie nazywane są – tąpnięciami.

1.Wulkanizm – proces wewnętrzny (endogeniczny), wywoływany czynnikami pochodzącymi z wnętrza Ziemi (wędrująca i zastygająca magma); tworzenie się w głębi skorupy ziemskiej stopów ogniotrwałych i ich krzepnięciu wewnątrz skorupy lub wydobywaniu się na powierzchnię; związany z diastrofizmem (ruchy skorupy ziemskiej).

Magma – gorący stop zbudowany z fazy ciekłej i gazowej oraz z faz krystalicznych (tworzą się w głębokich partiach litosfery). Na skutek procesów diastroficznych (odkształcenia skorupy) magma zostaje przemieszczona w płytkie horyzonty lub na powierzchnię skorupy (lawa). Magma zaczyna krystalizować pod wpływem niższego ciśnienia i temperatury niż w miejscu swojego powstawania. Powstają skały magmowe.

Etapy krystalizacji magmy:

1.Magmowy właściwy (temp. Powyżej 800 st, zmiana składu stopu od zasadowego do kwaśnego)

2.Pegmatytowy (temp. 800 – 600 st, reszty magmy krzemianowej przesycone parą wodną)

3. Pneumatolityczny ( temp. 600 – 400 st, przegrzane pary ubogie w składniki krzemianowe wykazują maksymalną prężność)

4.Hydrotermalny (temp. 400 – 100 st, dominujące gorące roztwory pomagmowe o dużej ruchliwości)

Skały wulkaniczne – skały wylewne powstające na skutek krystalizacji lawy na powierzchni ziemi.

Bazalt – jak wygląda i jaki ma skład to chyba wiemy ; skała magmowa wylewna obojętna; powstaje w wyniku krystalizacji magmy (lawy) na powierzchni ziemi w skutek gwałtownej zmiany temperatury i ciśnienia; na powierzchni występuje w postaci słupów (sześciokąty) lub pokryw lawowych, charakterystyczny dla terenów powulkanicznych.

Zjawiska wulkaniczne- ogół zjawisk natury, towarzyszących wybuchom wulkanu i wydostaniu się ma powierzchnię ziemi produktów stałych, ciekłych i gazowych. Przyczyną obserwowanych zjawisk wulkanicznych jest wydobywanie się magmy na powierzchnię.

Skały wulkaniczne mogą powstawać bezpośrednio z lawy (s. wylewne) lub z materiału gwałtownie wyrzuconego w powietrze przez wulkan.Skały magmowe ze względu na warunki w jakich powstały dzielimy na :

-plutoniczne (powstają w wyniku powolnej krystalizacji magm w głębi ziemi

-wulkaniczne (powstają w wyniku szybkiego zastygnięcia lawy wulkanicznej na powierzchni ziemi)

Bazalt – skała lita pochodzenia wulkanicznego – wylewna. Powstała w wyniku kurczenia się zastygłej

lawy w czasie jej oziębania

Występują w postaci:

-pokrywy lawowe

-pnie i czopy wulkaniczne

-stożki wulkaniczne

-dyły (?)

2.Wietrzenie -> transport -> sedymentacja

Wietrzenie fizyczne – rozkruszanie skał na powierzchni ziemi, proces egzogeniczny (zewnętrzny)

Wietrzenie chemiczne – rozkład minerałów wcześniej powstałych pod wpływem wody, dwutlenku węgla.Produktem wietrzenia jest tak zwana zwietrzelina.Zwietrzelina jest transportowana różnymi drogami:

- Transport wodny (rzeczny, morski, prądy morskie, falowania)

- Transport eoliczny (za pomocą wiatru)

- Transport lodowcowy

Sedymentacja – zdeponowanie, osadzanie się materiałów (produktów wietrzenia) w obniżonych częściach powierzchni Ziemi (baseny sedymentacyjne)

W wyniku tych trzech procesów powstają sypkie skały okruchowe (rumosze skalne (gruzy), żwiry, piaski, mułki).

3.Skały węglanowe – skały osadowe pochodzenia organicznego, powstałe w skutek diagenezy szczątków organicznych pozostałych w osadzie, w ich skład wchodzi ponad 50% wagowo minerałów węglanowych (głównie kalcyt CaCO3 i dolomit MgCO3 CaCO3, ponadto minerały ilaste, detrytyczny (skruszony) kwarc, związki żelaza)

- wapienie - Wapienie są skałami drobnoziarnistymi lub afanitowymi. W stanie czystym mają zabarwienie białe. Różne domieszki nadają im różne barwy, aż do czarnej włącznie. Wapienie organogeniczne zbudowane są z wapiennych skorup małżów, ślimaków, ramienionogów i dużych otwornic.

- dolomity - Głównym minerałem jest dolomit CaCO3⋅MgCO3. Podrzędnie występuje kalcyt. Dolomity są masywne, czasem porowate. Twardsze, burzą z gorącym HCl. Barwy białe, żółtawe i brunatne.

- margle (skała przejściowa pomiędzy węglanowymi a ilastymi) - Zawiera pelit kalcytowy i dużą ilość minerałów ilastych oraz niewielką domieszkę detrytycznego kwarcu. Barwa szara, zielonkawa (od glaukonitu).

- opoki (skała przejściowa między węglanowymi a krzemionkowymi) - Składa się z: pelitu kalcytowego, dużej ilości krzemionki: opalu i chalcedonu. Opoki są skałami jasnymi, niekiedy z odcieniem silnym, tworzą wyraźne ławice z drobnopłytowym ciosem.

Podział czystych skał wapiennych:

Zawartość w procentach wagowych

g(CO3)2

WAPIEŃ 100 – 9 0 – 5

WAPIEŃ DOLOMITYCZNY 95 - 75 5 – 25

WAPIEŃ DOLOMITOWY 75 - 50 25 – 50

DOLOMIT WAPIENNY 50 – 25 50 – 75

DOLOMIT WAPNISTY 25 - 5 75 – 95

DOLOMIT 5 - 0 95 – 100

4.Kras – procesy rozpuszczania skał przez wody powierzchniowe i podziemne, jeden z rodzajów wietrzenia chemicznego. Krasowi podlegają tzw. Skały krasowiejące (skały podatne na rozpuszczalność w wodzie): najczęściej wapienie, rzadziej dolomity, margle, gips, anhydryt, halit (NaCl). Efektem krasowienia jest powstawanie rzeźby krasowej (podziemne i powierzchniowe formy krasowe). Jej elementami są: doliny krasowe z licznymi jarami, wąwozami i jaskiniami. Wewnątrz jaskiń tworzą się zwisające wapienne sople – stalaktyty i podobne, albo wyrastające z dna jaskini stalagmity. Stalaktyt połączony ze stalagmitem tworzą natomiast stalagnat. W Polsce obszary rzeźby krasowej występują w Tatrach, Niecce Nidziańskiej i Wyżynie Lubelskiej. Obszar, na którym występują skały krasowiejące jest niebezpiecznym podłożem budowlanym.Ze względu na różnice w sposobie i efektach krasowienia skał kras można podzielić na:

-gipsowy

-solny

-węglanowy

Gipsowy Gips i anhydryt są umiarkowanie rozpuszczalne w czystej wodzie.

Krasowienie gipsów polega na rozpuszczeniu ich przez wodę, która w odróżnieniu od krasu wapiennego, nie musi zawierać dwutlenku węgla, Jest to możliwe dlatego, że gips i anhydryt są materiałami chłonącymi wilgoć i rozpuszczającym się w dodzie. Formy krasu gipsowego są nietrwałe i bardzo młode.

Solny Sól kamienna jest bardzo dobrze rozpuszczana w wodzie, dlatego nie występuje praktycznie kras powierzchniowy w tych skałach. Pewne formy krasu solnego można spotkać pod ziemią w żłobach soli kamiennej i potasowych, występuje tam dlatego, że obieg wód jest ograniczony i nie dochodzi do istotnego wyniesienia substancji poza obszar złoża.

Węglanowy Woda nasycona dwutlenkiem węgla wsiąka w ziemię łącząc się ze znajdującym się tam węglanem wapnia. W wyniku reakcji tworzy się wodorowęglan wapnia. Następnie woda wraz z rozpuszczoną solą przepływa do jaskini, gdzie wyniku odwrotnej reakcji wytrąca się węglan wapnia tworząc nacieki. Rozpuszczanie węglanu wapnia może następować również w wyniku dzialania kwasów organicznych z rozkładającej się ściółki glebowej ) Najważniejsze formy: ospa, żłobki, żebra, lej krasowy, uwał, ponor.

5.metamorfizmem nazywamy procesy związane z przebudową skał w podwyższonych temp. i ciśnienia niż te, które panują na ziemi.Przebudowa ta może dotyczyć cech strukturalno-teksturalnych składu mineralogicznego a także chemicznego.Procesy metamorficzne zachodzą w stanie stałym lub przy niewielkim udziale fazy ciekłej i gazowej.Skały magmowe i osadowe mogą być przemieszczane do głębszych warstw skorupy ziemskiej,gdzie podlegają działaniu temperatury do 800°C i ciśnienie rzędy tys. hPa.W tych warunkach dochodzi do zaburzenia równowagi i zachwianietrwałości składników mineralnych i cech strukturalno-teksturalnych skał.Najskuteczniejszym przeobrażnieniom ulegaja skały oadowe, które tworzą się w warunkach zbliżonych do ziemskich.Skały magmowe przeobrażają się w mniejszym stopniu.

Kwarcyt–powstaje w wyniku przeobrażenia piaskowców i mułowców; skała w większości przypadków monomineralna (kwarc), może również zawierać domieszki minerałów ilastych lub niewielkie ilości skaleni, skała odporna na obróbkę mechaniczną (przewyższa pod tym względem granit), barwa szara, szaroniebieska, brązowa, żółtoczerwona; kwarc nie jest widoczny i wyczuwalny pod palcami ze względu na bardzo zbitą teksturę.

Marmur – powstaje w wyniku przeobrażenia skał węglanowych (wapień, dolomit); głównymi składnikami są kalcyt i dolomit, domieszki talku, serycyt, chloryt; barwa jest zróżnicowana i zależy od domieszek (biała, różowa, zielonkawa, czarna); bezładny sposób ułożenia minerałów, najbardziej pożądane marmury białe, równoziarniste.

Gnejs - powstają w wyniku przeobrażenia kwaśnych skał głębinowych (granit); najczęściej spotykane skały metamorficzne; podstawowy skład stanowią kwarc i skalenie, występują również łyszczyki, amfibole oraz minerały charakterystyczne wyłącznie dla skał metamorficznych; skały o barwie szarej z widocznymi niekiedy różowymi wstawkami blastów skaleni; w zależności od przeważającego składnika gnejsom nadaje się inną nazwę (muskowitowe, chlorytowe).

6.Trzęsienia Ziemi – jeden z rodzajów ruchów diastroficznych (epejrogeniczne, orogeniczne). Gwałtowne i krótkotrwałe drgania skorupy ziemskiej spowodowane przesunięciami mas skalnych w litosferze. Przesunięcia lub uderzenia w ciałach sztywnych wytwarzają drgania rozchodzące się w postaci fal sejsmicznych.

Hipocentrum (ognisko trzęsień) – miejsce, z którego rozchodzą się fale sejsmiczne we wszystkich kierunkach.

Epicentrum – miejsce na powierzchni Ziemi o najsilniejszych wstrząsach, bezpośrednio nad hipocentrum.

Intensywność trzęsień Ziemi jest określana w 12 stopniowej skali Mercallego-Cancaniego, na podstawie wielkości przyspieszenia:

1o – drgania notowane przez sejsmografy,

2o-3o – słabe drgania odczuwalne jedynie przez niektóre osoby,

4o-5o – umiarkowane drgania ogólnie odczuwane, drobne przedmioty zostają wprowadzone w drgania,

6o-7o – silne drgania, odpadanie tynku, zawalenie się kominów,

8o-9o – pękanie budynków, powstawanie szczelin w gruncie i osuwisk,

10o-12o – katastrofalne trzęsienia, niszczenie budynków aż do fundamentów, powstawanie szerokich szczelin i osuwisk.

Podział trzęsień ze względu na przyczynę wywołania:

- tektoniczne - występują na obszarach młodych gór, zwłaszcza na liniach dużych uskoków. Są najsilniejsze i najbardziej tragiczne.

- wulkaniczne - towarzyszą wybuchom wulkanów i związane są z wędrówką magmy w skorupie ziemskiej. Mają stosunkowo mały zasięg i są mniej groźne od tektonicznych.

- zapadowe - występują w wyniku zarywania się stropów jaskiń krasowych i wyrobisk gruntu. Lokalny zasięg, niewielka intensywność drgań, w górnictwie nazywane są – tąpnięciami.

1.Wulkanizm – proces wewnętrzny (endogeniczny), wywoływany czynnikami pochodzącymi z wnętrza Ziemi (wędrująca i zastygająca magma); tworzenie się w głębi skorupy ziemskiej stopów ogniotrwałych i ich krzepnięciu wewnątrz skorupy lub wydobywaniu się na powierzchnię; związany z diastrofizmem (ruchy skorupy ziemskiej).

Magma – gorący stop zbudowany z fazy ciekłej i gazowej oraz z faz krystalicznych (tworzą się w głębokich partiach litosfery). Na skutek procesów diastroficznych (odkształcenia skorupy) magma zostaje przemieszczona w płytkie horyzonty lub na powierzchnię skorupy (lawa). Magma zaczyna krystalizować pod wpływem niższego ciśnienia i temperatury niż w miejscu swojego powstawania. Powstają skały magmowe.

Etapy krystalizacji magmy:

1.Magmowy właściwy (temp. Powyżej 800 st, zmiana składu stopu od zasadowego do kwaśnego)

2.Pegmatytowy (temp. 800 – 600 st, reszty magmy krzemianowej przesycone parą wodną)

3. Pneumatolityczny ( temp. 600 – 400 st, przegrzane pary ubogie w składniki krzemianowe wykazują maksymalną prężność)

4.Hydrotermalny (temp. 400 – 100 st, dominujące gorące roztwory pomagmowe o dużej ruchliwości)

Skały wulkaniczne – skały wylewne powstające na skutek krystalizacji lawy na powierzchni ziemi.

Bazalt – jak wygląda i jaki ma skład to chyba wiemy ; skała magmowa wylewna obojętna; powstaje w wyniku krystalizacji magmy (lawy) na powierzchni ziemi w skutek gwałtownej zmiany temperatury i ciśnienia; na powierzchni występuje w postaci słupów (sześciokąty) lub pokryw lawowych, charakterystyczny dla terenów powulkanicznych.

Zjawiska wulkaniczne- ogół zjawisk natury, towarzyszących wybuchom wulkanu i wydostaniu się ma powierzchnię ziemi produktów stałych, ciekłych i gazowych. Przyczyną obserwowanych zjawisk wulkanicznych jest wydobywanie się magmy na powierzchnię.

Skały wulkaniczne mogą powstawać bezpośrednio z lawy (s. wylewne) lub z materiału gwałtownie wyrzuconego w powietrze przez wulkan.Skały magmowe ze względu na warunki w jakich powstały dzielimy na :

-plutoniczne (powstają w wyniku powolnej krystalizacji magm w głębi ziemi

-wulkaniczne (powstają w wyniku szybkiego zastygnięcia lawy wulkanicznej na powierzchni ziemi)

Bazalt – skała lita pochodzenia wulkanicznego – wylewna. Powstała w wyniku kurczenia się zastygłej

lawy w czasie jej oziębania

Występują w postaci:

-pokrywy lawowe

-pnie i czopy wulkaniczne

-stożki wulkaniczne

-dyły (?)

2.Wietrzenie -> transport -> sedymentacja

Wietrzenie fizyczne – rozkruszanie skał na powierzchni ziemi, proces egzogeniczny (zewnętrzny)

Wietrzenie chemiczne – rozkład minerałów wcześniej powstałych pod wpływem wody, dwutlenku węgla.Produktem wietrzenia jest tak zwana zwietrzelina.Zwietrzelina jest transportowana różnymi drogami:

- Transport wodny (rzeczny, morski, prądy morskie, falowania)

- Transport eoliczny (za pomocą wiatru)

- Transport lodowcowy

Sedymentacja – zdeponowanie, osadzanie się materiałów (produktów wietrzenia) w obniżonych częściach powierzchni Ziemi (baseny sedymentacyjne)

W wyniku tych trzech procesów powstają sypkie skały okruchowe (rumosze skalne (gruzy), żwiry, piaski, mułki).

3.Skały węglanowe – skały osadowe pochodzenia organicznego, powstałe w skutek diagenezy szczątków organicznych pozostałych w osadzie, w ich skład wchodzi ponad 50% wagowo minerałów węglanowych (głównie kalcyt CaCO3 i dolomit MgCO3 CaCO3, ponadto minerały ilaste, detrytyczny (skruszony) kwarc, związki żelaza)

- wapienie - Wapienie są skałami drobnoziarnistymi lub afanitowymi. W stanie czystym mają zabarwienie białe. Różne domieszki nadają im różne barwy, aż do czarnej włącznie. Wapienie organogeniczne zbudowane są z wapiennych skorup małżów, ślimaków, ramienionogów i dużych otwornic.

- dolomity - Głównym minerałem jest dolomit CaCO3⋅MgCO3. Podrzędnie występuje kalcyt. Dolomity są masywne, czasem porowate. Twardsze, burzą z gorącym HCl. Barwy białe, żółtawe i brunatne.

- margle (skała przejściowa pomiędzy węglanowymi a ilastymi) - Zawiera pelit kalcytowy i dużą ilość minerałów ilastych oraz niewielką domieszkę detrytycznego kwarcu. Barwa szara, zielonkawa (od glaukonitu).

- opoki (skała przejściowa między węglanowymi a krzemionkowymi) - Składa się z: pelitu kalcytowego, dużej ilości krzemionki: opalu i chalcedonu. Opoki są skałami jasnymi, niekiedy z odcieniem silnym, tworzą wyraźne ławice z drobnopłytowym ciosem.

Podział czystych skał wapiennych:

Zawartość w procentach wagowych

g(CO3)2

WAPIEŃ 100 – 9 0 – 5

WAPIEŃ DOLOMITYCZNY 95 - 75 5 – 25

WAPIEŃ DOLOMITOWY 75 - 50 25 – 50

DOLOMIT WAPIENNY 50 – 25 50 – 75

DOLOMIT WAPNISTY 25 - 5 75 – 95

DOLOMIT 5 - 0 95 – 100

4.Kras – procesy rozpuszczania skał przez wody powierzchniowe i podziemne, jeden z rodzajów wietrzenia chemicznego. Krasowi podlegają tzw. Skały krasowiejące (skały podatne na rozpuszczalność w wodzie): najczęściej wapienie, rzadziej dolomity, margle, gips, anhydryt, halit (NaCl). Efektem krasowienia jest powstawanie rzeźby krasowej (podziemne i powierzchniowe formy krasowe). Jej elementami są: doliny krasowe z licznymi jarami, wąwozami i jaskiniami. Wewnątrz jaskiń tworzą się zwisające wapienne sople – stalaktyty i podobne, albo wyrastające z dna jaskini stalagmity. Stalaktyt połączony ze stalagmitem tworzą natomiast stalagnat. W Polsce obszary rzeźby krasowej występują w Tatrach, Niecce Nidziańskiej i Wyżynie Lubelskiej. Obszar, na którym występują skały krasowiejące jest niebezpiecznym podłożem budowlanym.Ze względu na różnice w sposobie i efektach krasowienia skał kras można podzielić na:

-gipsowy

-solny

-węglanowy

Gipsowy Gips i anhydryt są umiarkowanie rozpuszczalne w czystej wodzie.

Krasowienie gipsów polega na rozpuszczeniu ich przez wodę, która w odróżnieniu od krasu wapiennego, nie musi zawierać dwutlenku węgla, Jest to możliwe dlatego, że gips i anhydryt są materiałami chłonącymi wilgoć i rozpuszczającym się w dodzie. Formy krasu gipsowego są nietrwałe i bardzo młode.

Solny Sól kamienna jest bardzo dobrze rozpuszczana w wodzie, dlatego nie występuje praktycznie kras powierzchniowy w tych skałach. Pewne formy krasu solnego można spotkać pod ziemią w żłobach soli kamiennej i potasowych, występuje tam dlatego, że obieg wód jest ograniczony i nie dochodzi do istotnego wyniesienia substancji poza obszar złoża.

Węglanowy Woda nasycona dwutlenkiem węgla wsiąka w ziemię łącząc się ze znajdującym się tam węglanem wapnia. W wyniku reakcji tworzy się wodorowęglan wapnia. Następnie woda wraz z rozpuszczoną solą przepływa do jaskini, gdzie wyniku odwrotnej reakcji wytrąca się węglan wapnia tworząc nacieki. Rozpuszczanie węglanu wapnia może następować również w wyniku dzialania kwasów organicznych z rozkładającej się ściółki glebowej ) Najważniejsze formy: ospa, żłobki, żebra, lej krasowy, uwał, ponor.

5.metamorfizmem nazywamy procesy związane z przebudową skał w podwyższonych temp. i ciśnienia niż te, które panują na ziemi.Przebudowa ta może dotyczyć cech strukturalno-teksturalnych składu mineralogicznego a także chemicznego.Procesy metamorficzne zachodzą w stanie stałym lub przy niewielkim udziale fazy ciekłej i gazowej.Skały magmowe i osadowe mogą być przemieszczane do głębszych warstw skorupy ziemskiej,gdzie podlegają działaniu temperatury do 800°C i ciśnienie rzędy tys. hPa.W tych warunkach dochodzi do zaburzenia równowagi i zachwianietrwałości składników mineralnych i cech strukturalno-teksturalnych skał.Najskuteczniejszym przeobrażnieniom ulegaja skały oadowe, które tworzą się w warunkach zbliżonych do ziemskich.Skały magmowe przeobrażają się w mniejszym stopniu.

Kwarcyt–powstaje w wyniku przeobrażenia piaskowców i mułowców; skała w większości przypadków monomineralna (kwarc), może również zawierać domieszki minerałów ilastych lub niewielkie ilości skaleni, skała odporna na obróbkę mechaniczną (przewyższa pod tym względem granit), barwa szara, szaroniebieska, brązowa, żółtoczerwona; kwarc nie jest widoczny i wyczuwalny pod palcami ze względu na bardzo zbitą teksturę.

Marmur – powstaje w wyniku przeobrażenia skał węglanowych (wapień, dolomit); głównymi składnikami są kalcyt i dolomit, domieszki talku, serycyt, chloryt; barwa jest zróżnicowana i zależy od domieszek (biała, różowa, zielonkawa, czarna); bezładny sposób ułożenia minerałów, najbardziej pożądane marmury białe, równoziarniste.

Gnejs - powstają w wyniku przeobrażenia kwaśnych skał głębinowych (granit); najczęściej spotykane skały metamorficzne; podstawowy skład stanowią kwarc i skalenie, występują również łyszczyki, amfibole oraz minerały charakterystyczne wyłącznie dla skał metamorficznych; skały o barwie szarej z widocznymi niekiedy różowymi wstawkami blastów skaleni; w zależności od przeważającego składnika gnejsom nadaje się inną nazwę (muskowitowe, chlorytowe).

6.Trzęsienia Ziemi – jeden z rodzajów ruchów diastroficznych (epejrogeniczne, orogeniczne). Gwałtowne i krótkotrwałe drgania skorupy ziemskiej spowodowane przesunięciami mas skalnych w litosferze. Przesunięcia lub uderzenia w ciałach sztywnych wytwarzają drgania rozchodzące się w postaci fal sejsmicznych.

Hipocentrum (ognisko trzęsień) – miejsce, z którego rozchodzą się fale sejsmiczne we wszystkich kierunkach.

Epicentrum – miejsce na powierzchni Ziemi o najsilniejszych wstrząsach, bezpośrednio nad hipocentrum.

Intensywność trzęsień Ziemi jest określana w 12 stopniowej skali Mercallego-Cancaniego, na podstawie wielkości przyspieszenia:

1o – drgania notowane przez sejsmografy,

2o-3o – słabe drgania odczuwalne jedynie przez niektóre osoby,

4o-5o – umiarkowane drgania ogólnie odczuwane, drobne przedmioty zostają wprowadzone w drgania,

6o-7o – silne drgania, odpadanie tynku, zawalenie się kominów,

8o-9o – pękanie budynków, powstawanie szczelin w gruncie i osuwisk,

10o-12o – katastrofalne trzęsienia, niszczenie budynków aż do fundamentów, powstawanie szerokich szczelin i osuwisk.

Podział trzęsień ze względu na przyczynę wywołania:

- tektoniczne - występują na obszarach młodych gór, zwłaszcza na liniach dużych uskoków. Są najsilniejsze i najbardziej tragiczne.

- wulkaniczne - towarzyszą wybuchom wulkanów i związane są z wędrówką magmy w skorupie ziemskiej. Mają stosunkowo mały zasięg i są mniej groźne od tektonicznych.

- zapadowe - występują w wyniku zarywania się stropów jaskiń krasowych i wyrobisk gruntu. Lokalny zasięg, niewielka intensywność drgań, w górnictwie nazywane są – tąpnięciami.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
13 02 Geologia inzynierska
geoinz-W1, Geologia inżynierska
Geologia inżynierska Egzamin Teoria
Geologia inzynierska Egzamin Wyklady id 189201
23 10 2010 wykład geologia inżynierska
Geologia - osadowe, Studia, Budownictwo Ladowe i Wodne, Semestr II, Geologia inzynierska
Kolos inżynierska II termin ściąga, Studia, Geologia Inżynieryjna, Egzamin
Geologia inżynierska - Egzamin, Budownictwo S1, Semestr II, Geologia inżynierska, Egzamin
Kamieniołom Strzegom, studia budownictwo PB PWSZ, SEM II, geologia inzynierska
geologia inżynierska, spis tematów
skala mohsa, Geologia inżynierska
projekt 3, Geologia inżynierska UW 2013-2015, IV rok, Mechanika gruntów, Projekt 3
g-inz kolo 1, geologia, Geologia inżynierska
geoinz-W6, Geologia inżynierska
Termin Egzaminu z Geologii Inzynierskiej
Geologia inżynierska SKały Tabele 1
geologia inzynierska 4
Geologia inżynierska Skały Tabele 2
Projekt 1, Geologia inżynierska
Geologia inzynierska, Politechnika WGGiG, Geologia inżynierska

więcej podobnych podstron