PODSTAWY SOCJOLOGII 8.03.2010

Socjologia jako dyscyplina naukowa ukazała się w XIX wieku.

Historia socjologii:

EWOLUCJONIZM
Pierwszą szkołą była szkoła z poł XIX wieku i do końca XIX była podejściem dominującym w obrębie socjologii. Tą szkołą badawczą był ewolucjonizm. To podejście miało swoje korzenie wśród myślicieli końca XVIII wieku.
Herbert Spencer – czołowy przedstawiciel ewolucjonizmu. Publicysta.
Próby charakterystyki społeczeństwa – społeczeństwo było porównywane do organizmu. Każda zbiorowość traktowana jest jak organizm. Społeczeństwo to organizm, a podstawowym elementem organizmu są komórki – rodzina. Organizm społeczny jest podobny do organizmu biologicznego.
Jest stan normalny i patologia.
Neorewolucjonizm – nowy nurt oparty na ewolucjonizmie
Nauka jest w stanie w sposób adekwatny określić społeczeństwo
Postrzeganie rzeczywistości społecznej jako ciągłe zmiany
Ewolucja oznacza zmianę, która jest zmianą ukierunkowaną i względnie powolną
Kierunek ewolucji był z góry określony
Ewolucja ma charakter endogenny – zmiany ewolucji są wewnętrzne, instrumentalna cecha systemu społecznego
Przejście od form prostych do form złożonych
Ewolucja to zmiana powolna
Rewolucja jest nienaturalna i sprzeczna ze stanem rzeczy. To nagła zmiana, gwałtowna, jest pewną patologią, bo zmiany są dość szybkie
Ewolucjonizm bardzo dobrze uzasadniał zjawisko kolonializmu
Ewolucjonizm to była pewna idea w służbie interesów jakiegoś podmiotu

KAROL MARKS
Interesowała go specyfika społeczeństwa nowoczesnego. Było to społeczeństwo kapitalistyczne – oparte o relacje o charakterze gospodarczym. Podział zbiorowości ludzkich na ant agoniczne elementy. Konflikt między społeczeństwem, które posiada zasoby a społeczeństwem, które ich nie posiada. Każdy człowiek prędzej czy później będzie należał do burżuazji albo do proletariatu.
Są pewne zjawiska, determinanty życia społecznego, które mają charakter ezogenny, np. technologia, determinant technologiczny – relacje między życiem społecznym a technologią
Pojawili się ludzie, którzy sprzedawali swoją pracę
Marks interesował się tym w jaki sposób funkcjonują w obrębie życia społecznego ideologie
Nierówności społeczne nie były uzasadniane poprzez religię
Zachwycał się kapitalizmem

NIEMIECKA SZKOŁA HUMANISTYCZNA
Kolejne pokolenie badaczy pojawiło się na przełomie XIX i XX wieku. Nurt powstał na niemieckiej socjologii humanistycznej. Pojawił się w Niemczech – Max Webber
Socjologia i wszelkie nauki społeczne to powinny być nauki wolne od wartościowania – badacze powinni starać się żeby cała procedura badawcza unikała wysnuwania wniosków o charakterze normatywnym. Socjologia powinna pokazywać jak jest a nie jak powinno być. Powinna się zajmować próbą rekonstrukcji danego stanu rzeczy.
Weber twierdził, że od wartościowania nie da się do końca uciec – tym momentem nieodłącznym wartościowaniu jest wybór zjawisk do badania
Sposób prowadzenia badań – jednym z podstawowych narzędzi do badania jest wykorzystywanie typów idealnych – pewien konstrukt pojęciowy, który ma charakter skrajny – pewne własności jakiegoś obiektu zostały w taki sposób doprowadzone do skrajności, że ten konstrukt nie jest w stanie funkcjonować w rzeczywistości empirycznej. Trzeba pamiętać, że typ idealny to nie jest typ pożądany, ku któremu należy dążyć, np. wolny rynek, student. Typ idealny pozwala się na uwolnieni się od kwalifikacji uznających za punkt wyjścia pewne średnie. Typ idealny to pewna karykatura podkreślająca specyficzne cechy danego zjawiska – bo nie jest to obraz realistyczny
Przejście ze świata „zaczarowanego” do „odczarowanego” – działania racjonalne stają się działaniam kluczowymi.

FRANCUSKA SZKOŁA SOCJOLIGCZNA I SCOJOLOGISTYCZNA
Emile Durkheim – rzeczy związane z metodologią i z jego własnymi badaniami. Twierdził, że rzeczywistość społeczna jest rzeczą oczywistą, jedne zjawiska społeczne trzeba wyjaśniać poprzez inne zjawiska społeczne, gdy się nie da to przeskakuje się na zjawiska przyrodnicze, fizyczne itp. Pierwszy badacz, który chciał wprowadzić pewną systematykę. Przejście między społeczeństwem tradycyjnym a nowoczesnym to przejście między dwa typami solidarności społecznej.
Solidarność mechaniczna – tradycyjne społeczeństwa – niski podział pracy, doświadczenia osób są podobne, podobny światopogląd. Nie mogło być indywidualizmu. Społeczeństwo spójne
Solidarność organiczna – nowoczesne społeczeństwa – każdy wykonuje inną pracę, doświadczenia są od siebie odrębne i istnienie jednej ideologii w obrębie społeczeństwa jest praktycznie niemożliwe, spójność ideologiczna pęknie, nie ma charakteru naturalnego. Pod względem ideologicznym rośnie niespójność społeczeństwa. Społeczeństwo niespójne. Pod względem ekonomicznym jednostki są od siebie zależne.
Im bardziej jest społeczeństwo rozbudowane tym bardziej jest zróżnicowany podział
Zmienia się więź społeczna w danych zbiorowościach