Wydział Mechanika i Budowa Maszyn
Techniki wytwarzania II
Temat: Tokarki budowa i podział. Techniki wykonywania stożków.
Grupa:

Tokarki

Są narzędziami służącymi do obróbki brył obrotowych (walce, kule, gwinty wewnętrzne i zewnętrzne) metodą skrawania (przy pomocy nieruchomego noża).  Jak wiadomo odgrywają ogromną rolę w pracy nie tylko mechaników, ale też “wykończeniowców”. Zasada działania jest prosta. Bryła materiału mocowana jest w specjalnych uchwytach, po to, aby obracała się z dużą prędkością wokół własnej osi, i tym samym wytwarzała tarcie na powierzchni przedmiotu, który ma zostać “obrobiony”.  Natomiast nóż jedynie służy do skrawania materiału milimetr po milimetrze, co nadaje nie tylko precyzji, ale też systemowego dziania. 

Podział tokarek

Jak w większości przypadków urządzeń, które służą tak specjalistycznej pracy, tokarki dzielą się na wiele typów w zależności od ich zastosowania:

a)Tokarki kłowe- są przeznaczone przede wszystkim do obróbki przedmiotów o długości l > 6d

• uniwersalne – przeznaczone są do szerokiego zakresu zastosowań

w różnych gałęziach przemysłu, głównie do obróbki części w produkcji jednostkowej,

małoseryjnej;

• produkcyjne – różnią się od uniwersalnych tym, że nie mają skrzynki

posuwów i śruby pociągowej w związku z czym nie można na nich toczyć gwintów

tokarki produkcyjne przeznaczone są głównie do wysoce wydajnej obróbki przedmiotów w produkcji średnio, wielkoseryjnej oraz masowej

• precyzyjne – przeznaczone są do toczenia nożami z ostrzem diamentowym,

są to tokarki najwyższej dokładności przeznaczone do obróbki wykańczającej

• wielonożowa, tokarka, w której obróbka odbywa się jednocześnie kilkoma nożami; służy gł. do toczenia wałków, wrzecion itp. o stopniowanej średnicy.

• tokarki kłowe ciężkie – są obrabiarkami uniwersalnymi umożliwiającymi w jednym

zamocowaniu toczenie zgrubne i wykańczające, gwintowanie, toczenie stożków oraz

wytaczanie otworów w przedmiotach o masie powyżej 6 8 ton.

• kopiarki- stanowią ona rodzaj tokarki do nadawania obrabianemu przedmiotowi kształtu według wzornika sterującego za pośrednictwem urządzenia kierującego ruchami noża.

b) Tokarki uchwytowe- są przeznaczone wyłącznie do obróbki przedmiotów mocowanych w uchwycie wrzeciona

d) Tokarki tarczowe- przeznaczone są do obróbki przedmiotów o dużej średnicy i małej wysokości np. tarcz, kół pasowych itp. Zaletami tych obrabiarek jest mniejszy koszt, do wad zaliczyć można mniejszą sztywność wrzeciona i trudniejsze mocowanie przedmiotu na wrzecionie.

e) Tokarki karuzelowe- mają wrzeciono o pionowej osi obrotu, na którym osadzona jest na stałe pozioma tarcza zwana stołem.

f) Tokarki rewolwerowe- przeznaczone są do zgrubnej i wykańczającej obróbki przedmiotów o złożonych

kształtach w produkcji średnio- i wielkoseryjnej.

g) Półautomaty i automaty tokarskie- są to obrabiarki ogólnego przeznaczenia, o budowie i cechach użytkowych kwalifikujących je do stosowania wyłącznie w produkcji seryjnej i masowej. Opracowany i nastawiony cykl roboczy, obejmuje wszystkie czynności główne i pomocnicze związane z obróbką określonego przedmiotu, które powtarzają się niezmiennie.

h) Specjalne- są to tokarki przeznaczone do obróbki pewnych takich samych przedmiotów. Zalicza się do nich np. tokarki do zestawów kołowych, tokarki do walców, zataczarki do frezów.

h) sterowane numerycznie CNC- są to obrabiarki o dużej uniwersalności i elastyczności. Zastosowanie układów sterowania CNC. Sa to zwykłe tokarki z układem serującym. Każdy ruch realizowany jest przez odrębny układ napędowy (silnik), bez jakiegokolwiek powiązania kinematycznego. Za sterowanie wszystkimi układami odpowiedzialny jest komputer, który znajduje się w obrabiarce.

Schemat kinematyczny tokarki:

Stożki i ich podział:

a) Stożki Morse’a- stożek służący do osadzania narzędzi (wiertła, rozwiertaki itp) we wrzecionach obrabiarek. Stożek Morse'a ma właściwości samohamowne, dzieki czemu narzędzie utrzymuje się w gnieździe obrabiarki, siła napędowa przekazywana jest do narzędzia przez zabierak, noszący nazwę płetwy.

b) Stożki metryczne

Metody wykonywania stożków:

• z przesuniętym konikiem – toczenie to stosuje się do obróbki stożków o małej zbieżności. Po zamocowaniu przedmiotu obrabianego w kłach wrzeciona i konika przesuwa się korpus konika w kierunku poprzecznym i pewną wielkość. Zaletą toczenia stożka z przesuniętym konikiem jest możliwość zastosowania mechanicznego posuwu wzdłużnego, wadami zaś – mała dokładność obróbki i trudność dokładnego przesunięcia konika o zamierzoną wartość.

• ze skręconymi saniami narzędziowymi – stosuje się do stożków krótkich. Wykorzystując podziałkę na obrotnicy można sanie narzędziowe ustawić pod rozmaitymi kątami w zależności od potrzeby. Posuw noża odbywa się ręcznie. Zaletą jest możliwość wykonywania stożków o dużych i małych kątach oraz łatwość skręcania sań na obrotnicy o dany kąt. Wadą jest to, że można obrabiać tylko stożki o wysokości mniejszej od długości przesuwu sań narzędziowych, ręczny posuw wpływa niekorzystnie na gładkość powierzchni.

• z zastosowaniem noży kształtowych – toczenie stożka nożem, którego krawędź skrawająca jest pochylona do osi wałka pod odpowiednim kątem. Metoda ta znalazła zastosowanie przy toczeniu stożków krótkich.