Finanse przedsiębiorstw
Wykład 03.10.2012r.
Dr. Andrzej Bury, dyżur- środa 15 -16 . T306
Egzamin- test + zadania.
Literatura:
Prof. Mirosław Wypycha „ Finanse Przedsiębiorstw z elementami analizy i zarządzania” wyd. 2008/2009.
Zdzisław Federowicz ( pogłębione finanse przedsiębiorstw) „Finanse Przedsiębiorstw”.
Witold Bień ( rachunkowość i finanse) „ Zarządzanie Finansami Przedsiębiorstw”
Jan Czekaj, Zbigniew Dresler „Podstawy Zarządzania Finansami Firm”
POJĘCIA:
Gospodarka finansowa przedsiębiorstw – ogół czynności związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem operacji finansowych przedsiębiorstwa. Np. wypłata wynagrodzeń.
Dokument finansowy – listwa płac.
Zamówienie znaków pieniężnych w banku.
Analiza i zbieranie danych o wypłatach.
Wszelkie czynności związane z ewidencją i analizą
Ewidencja, zaksięgowanie danych.
Wszystko to co związane jest z ryzykiem finansowym( utraty środków pieniężnych)
Przykładowe rozwiązanie: założenie rachunku bankowego pracownika i wpłacanie wynagrodzeń na w.w rachunek, zaciągnięcie kredytu przez przedsiębiorstwo(zdarza się czasem jednak rzadko. W przypadku zaciągnięcia kredytu przez przedsiębiorstwo musi ono sporządzić analizę( ile, na jak długo, jakie raty, z jakiego banku).
Biznes plan – prognozy bilansu(aktywa, rachunki przepływu, zyski, straty).
Zarządzanie finansami przedsiębiorstw
Zarządzanie finansowe to proces optymalnego zastosowania zasobów rzeczowych i finansowych w celu zwiększenia wartości przedsiębiorstwa.
Wartość przedsiębiorstwa - …
Zarządzanie finansowe to sterowanie pozyskiwaniem źródeł finansowania działalności przedsiębiorstwa oraz lokowaniem w składnikach majątkowych przedsiębiorstwa w sposób pozwalający na realizację celu przedsiębiorstwa.
Celem przedsiębiorstwa jest pozyskiwanie zysku – maksymalizacja zysku. W sensie ekonomii niekorzystne w długim okresie.
Zarządzanie finansami to nauka związana z praktyką.
Teoria nie zawsze ma potwierdzenie w praktyce, bo istnieje :
Ustawa o Przedsiębiorstwach Użytku Publicznego – ustawa o tych przedsiębiorstwach mówi o zaspokajaniu potrzeb ludności niezależnie od ich zysku( MPK, zakłady pogrzebowe. Takie przedsiębiorstwa mogą być zadłużone i nierentowne, ale działają dla dobra ogółu).
Ustawa o Przedsiębiorstwie Państwowym.
Zasada 3 S : samodzielne, samorządne, samofinansujące się.
Przedsiębiorstwo to nie Firma.
Firma = Nazwa.
Ustawa o Spółdzielczości mówi o tym, że celem przedsiębiorstwa spółdzielczego nie musi być zysk , mogą być to sprawy czysto socjalne np. spółdzielnia mieszkaniowa.
Wykład 2
Ustawa o użyteczności przedsiębiorczości publicznej – jeśli przedsiębiorstwo ma ten status jego celem jest zaspokajanie potrzeb ludzkości, a nie zysk. Nie podlega upadłości, straty ma ponieść gmina. Np. MPK.
17.10.2012r. Wykład 3
Cena pieniądza występuje( chociaż jest ukryta) w transakcjach kupna i sprzedaży z odsuniętym terminem płatności. Ta cena niekiedy ujawnia się w postaci skonta.
Zasada skonta
Skonto jest to opust od kwoty faktury np. półtora procent. Jeżeli odbiorca towaru ureguluje należność w ciągu kilku dni(5 dni) nie czekając na datę wyznaczoną w umowie ( np.45 dni). Zapłaci on 1,5 % niższą cenę.
Przy każdej ważnej decyzji w przedsiębiorstwie obserwuje się co robi prezes NBP i poszczególni członkowie rady cieszy się wysokim zainteresowaniem po to, aby dowiedzieć się jakie jest zdanie poszczególnych członków o preferowanym przez nich poziomie stóp procentowych. Oprócz tego obserwuje się co zamierza Minister Finansów. Jak wszyscy ważni upatrują się na deficyt budżetowy.
Pojęcie, formy i źródła finansowania.
Jak zrozumieć finansowanie. Nie jest to jednoznaczne pojęcia.
W wąskim ujęciu : Finansowanie to uzyskiwanie kapitału.
W szerokim ujęciu : Finansowanie to uzyskiwanie kapitału i dysponowanie nim.
Załóżmy że nasz przedsiębiorca kredytuje swoje należności z banku i płaci w banku w skali rocznej 15% więc jeżeli on wycenił kredyt na przedsiębiorcę na 13% więc wyrzekając się tych 13% i tak zmniejszył swój kredyt w banku. Przedsiębiorcy zazwyczaj posiadaj bieżące rachunki w banku. Więc może wykorzystać okazję i pozbawić bank tych środków i zaangażować swe wolne środki pieniężne transakcję SKONTA. Bank na operacjach SKONTA traci, ponieważ jeden przedsiębiorca wyciąga swoje środki z konta drugi zaś nie może i nie chce wziąć kredytu. Bank traci szanse z osiągania dochodów z kredytowania przedsiębiorców, gdyż Ci załatwiają to między sobą. Im wyższa będzie stopa procentowa od kredytu na bieżące finansowanie potrzeb to przedsiębiorcy mają większą korzyść z transakcji SKONTA między sobą. Przedsiębiorcy ze względu na swoją masowość oddziałują na cenę pieniądza i na pozycję banku a także na wysoką stopę procentową. Z pozycji finansowca w przedsiębiorstwie niezbędne jest ustawiczne śledzenie stóp procentowych i tych wszystkich czynników które mają wpływ na ich wzrost lub spadek. Obserwują też propozycje lokat, bo możliwe że lokata da większy zysk niż inwestycja.
Pojęcie formy i źródła finansowania
Finansowanie nie jest jednoznacznym pojęciem bowiem może być używane w wąskim zakresie i wówczas jest rozumiane jako „uzyskiwanie kapitału”, bądź też w szerokim zakresie i wtedy jest rozumiane jako „uzyskiwanie kapitału i dysponowanie nim”. Dysponowanie kapitałem polega na wybraniu źródła z którego czerpie się kapitał a także postaci tego kapitału (najczęściej gotówki ale nie tylko). Polega również na codziennych dyspozycjach by nie utracić płynności tego kapitału.
O finansowaniu możemy również mówić że jest:
Pasywne – polega na finansowaniu własnego przedsiębiorstwa.
Aktywne- polega na lokowaniu kapitału w innym przedsiębiorstwie, to lokowanie kapitału w innym przedsiębiorstwie może przebiegać w formie pożyczki udzielonej przedsiębiorstwie albo poprzez zakup udziałów jakiegoś przedsiębiorstwa albo też poprzez zakup akcji spółki akcyjnej. Przedsiębiorstwo widzi sens w aktywnym finansowaniu, bowiem nie jest to działanie bezinteresowne. Przedsiębiorstwo nie udziela pożyczek po to by zarobić tak jak bank. Tu chodzi o tak wyjątkowe sytuacje gdy ta pożyczka daje korzyść nie tyle co z uzyskanych odsetek co z zawiązanej współpracy.
Definicja finansowania
Przez finansowanie rozumie się wszystkie przedsięwzięcia, które zapewniają przedsiębiorstwu kapitał i które służą kształtowaniu optymalnej struktury kapitału, oraz obniżaniu kapitału.
Trzy rodzaje form finansowania (każda z nich wynika z innego kryterium klasyfikacyjnego)
Kryterium – źródło pochodzenia środków finansowych to finansowanie dzielimy na
Finansowanie zewnętrzne- finansowanie spoza źródeł przedsiębiorstwa czyli z zewnątrz np. kredyt zaciągnięty w banku, pożyczka zaciągnięta innym przedsiębiorstwie a także pozyskana maszyna z przedsiębiorstwa leasingowego, będą to także wpływy w przedsiębiorstwie z tytułu sprzedaży akcji.
Finansowanie wewnętrzne- polega na tym że przedsiębiorstwo uzyskuje bądź zwiększa środki finansowe w drodze przekształcenia dóbr rzeczowych w pieniądz. Dzieli się je na:
Przekształcenia majątkowe- występują w każdym przedsiębiorstwie. Finansowanie inwestycji z odpisów amortyzacyjnych. Zmniejszenie majątku rzeczowego poprzez jego sprzedaż. Zmiana towaru w środki pieniężne.
Kształtowanie kapitału- polega na tworzeniu długookresowych rezerw oraz na zatrzymaniu zysku w przedsiębiorstwie ( z reguły jest to cześć zysku a reszta przekształca się w dywidendy- bieżący dochód właścicieli).
Kryterium- pozycji prawnej dawcy kapitału pozwala ono podzielić finansowanie na
Finansowanie własne- Finansowanie w oparciu o zysk wypracowany w przedsiębiorstwie, zaliczmy do niego finansowanie z kapitałów założycielskich (udziały w formie akcji a także z powiększenia kapitału akcyjnego)
Finansowanie obce- jest to każdy rodzaj kredytu zaciąganego w banku, także pożyczka zaciągana w innej instytucji, leasing, obligacje przemysłowe, kredyt odbiorcy (występuje wtedy kiedy kredytobiorca dokonuje wpłaty środków pieniężnych zanim uzyskał towar, dzieje się tak wtedy gdy dokonujemy zaliczki, przedpłaty bądź całej wpłaty). Np. przedsiębiorca udzielł swojej firmie pożyczki to chcąc to odzyskać jest to finansowanie obce
Kryterium- termin pozyskania środków
Finansowanie długoterminowe- w przedsiębiorstwie pojawia się kapitał stały. Obejmuje całość kapitałów własnych gdyż jest ulokowany długotrwale w przedsiębiorstwie. Obejmuje też część kapitału obcego i wchodzi w skład kapitału stałego.
Finansowanie krótkoterminowe- daje tak zwany kapitał bieżący częściej używa się sformułowania zobowiązania bieżące. Wszelkie rodzaje kapitału obcego do roku czasu zaliczamy do zobowiązań bieżących.
24.10.2012r. Wykład 4
I Cecha własności kapitału
Podmiot wnoszący przedmiot do przedsiębiorstwa staje się właścicielem. Uzyskuje również prawo udziału w korzyściach i prawo do zarządzania. Jednak nie ma prawa do odsetek od kapitału oraz prawa do zwrotu kapitału.
Są jednak 2 sposoby odzyskania pieniędzy:
1)Odsprzedanie prawda do własności przedsiębiorstwa ( wyjątkowo proste w przypadku akcji). Na nowego właściciela muszą zgodzić się wspólnicy. Udziały wymagają wyceny, gdyż po latach mogą one mieć wartość dużo większą lub dużo mniejszą.
- silne zainteresowanie rentownością.
2) Likwidacja przedsiębiorstwa ( sukcesywne odsprzedawanie części majątku) np. odsprzedanie części majątku trwałego, powolne zwalnianie pracowników. Na końcu po zamknięciu przedsiębiorstwa sporządza się bilans zamknięcia. W toku tej likwidacji ponosi się ustawicznie coraz mniejsze koszty. Osiąga się przychody z wyprzedaży poszczególnych części przedsiębiorstwa. Jeśli przedsiębiorstwo wypracowało sobie znaną markę to może również sprzedać FIRMĘ ( nazwę przedsiębiorstwa). O wielkości wycofanego kapitału w trakcie likwidacji przedsiębiorstwa będzie decydowała dotychczasowa rentowność.
3) upadłość. To prawo wniesienia do sądu wniosku o upadłość, mają wierzycieli. Czy sąd przychyli się do wniosku jest zależne od skali wierzytelności. Również właściciel może ogłosić upadłość. Taka opcja jest najmniej korzystna dla właściciela i jego kapitału. W pierwszej kolejności otrzymane pieniądze idą na pokrycie długu.
W spółkach akcyjnych jest jeszcze czwarta możliwość – zmniejszenie kapitału.
II Cecha kapitału własnego – nie otrzymania odsetek.
Kapitał obcy – cechy:
Musi być w terminie zwrócony
Ma prawo do odsetek ( niezależnie od sytuacji przedsiębiorstwa).
kapitał obcy nie daje prawa głosu w zarządzie przedsiębiorstwa. Zdarza się jednak, że tą inicjatywę przechwytuje wierzyciel, przy czym także bez zgody właściciela wierzyciel nie jest w stanie przechwycić zarzadzania przedsiębiorstwa.
uprzywilejowanie w przypadku … i likwidacji przedsiębiorstwa. Wierzyciele mają pierwszeństwo do odzyskania kapitału.
Kapitał obcy może być oddawany do dyspozycji przedsiębiorstwu na długi lub krótki okres czasu , w zależności od potrzeb.
Z punktu widzenia podatkowego kapitał obcy jest korzystny, dlatego że odsetki są kosztem uzyskania przychodu.
Na tym tle możemy formułować funkcje kapitału własnego i obcego.
Warunkiem podstawowym dla wierzycieli jest gwarancja zwrotu. Prawo finansowe wyraźnie określa, że kapitał własny w chwili uzyskania strat jest uszczuplane jako pierwsze, w ten sposób kapitał obcy jest niejako chroniony przez prawo finansowe.
To , że można kapitał obcy wykorzystywać pełni on poprzez to funkcje roboczą. Kapitał również pełni funkcję roboczą na tych samych zasadach.
Funkcja gwarancyjna- kapitał własny( gwarancja zwrotu).
Koszt kapitału.
Pod pojęciem kapitału rozumie się wszystkie elementy , które występują po stronie pasywów w bilansie przedsiębiorstwa i stanowią źródło finansowania składników majątkowych zgromadzonych w przedsiębiorstwie.
Elementy kapitału obcego w bilansie(pobieżnie)
Kapitały własne
Kapitały rezerwowe, zapasowe
Kapitały krótkoterminowe(kredyty zaciągnięte w bankach)
Zobowiązania wobec pracowników, wobec budżetów, składek ubezpieczeń społecznych, wobec ZUS-u , wobec odbiorców.
Kapitały obce ( długoterminowe zobowiązania kredytowe, długoterminowe zobowiązania z tytułu podatków)
Zobowiązania bieżące poza krótkoterminowymi kredytami są bezpłatne. Są one dla przedstawiciela przedsiębiorstwa kosztem darmowym. Jest to kapitał niewywołującym kosztów.
W przypadku zobowiązań podatkowych istnieją jednak odsetki karne za niespłacanie tych zobowiązań w terminie. Podobnie jest ze składkami ZUS.
Zobowiązania wobec dostawców. Nie płacimy odsetek za czas otrzymywania kredytu kupieckiego, jednak jeśli nie płacimy w wyznaczonym terminie lub po nim narażamy się na restrykcję ze strony tego dostawcy w postaci np. odsetek karnych.
Kapitał własny jest najdroższym kapitałem. Im mniejszy będzie kapitał tym stopa procentowa tego kapitału będzie wyższa. Właściciel kapitału dąży do maksymalizacji stopy zwrotu.
Kapitał obcy , który ma pewne koszty jest relatywnie tańszy od posiadania kapitału własnego.
Koszty kapitałów własnych i obcym mogą być różne.
W jakich proporcjach używać kapitału obcego i własnego?
Pogląd, który jest wyznawany od dawien dawna, mówi o tym, że kredyty są nieuznawane i lepiej polegać na własnym kapitale.
Inny pogląd – korzystaj z obcego kapitału, nie ryzykuj własnego.
Starając się odpowiedzieć na ww pytanie stare podręczniki ze skarbowości mówią, że kapitału obcego powinno być nie więcej niż połowa całości kapitału(koncepcje przez transformacją).
Jednak współczesna nauka finansów opiera się na zasadzie rentowności. Wobec tego na pytanie każde postawione w finansach pytanie , tyle ile daje szanse rentowności przedsiębiorstwa.
Koncepcja ta zrodzona jest w Stanach Zjednoczonych zwana jest dźwignią lub przekładnią finansową.
Dźwignia finansowa polega na wykorzystaniu obcego kapitału do poprawy rentowności kapitału własnego. Jest zatem instrumentem optymalizacji struktury kapitału.
Jeśli przedsiębiorstwo dotąd nie korzystało z przedsiębiorstwa i nie jest zadłużone to może uzyskać ten kredyt wobec korzystnej stopy. Jednak jeśli jest już zadłużone nie dostanie kredytu na korzystnej stopie i korzystnych warunkach.
Im bardziej zadłużone jest przedsiębiorstwo, tym wyższe ryzyko, tym wyższa stopa procentowa kolejnych zadłużeń. Możemy korzystać z wielu , jednak z coraz droższych kapitałów obcych.
Punkt optimum nie jest wielkością trwałą.
31.10.2012r Wykład 5
Tabela wyjaśniająca działanie dźwigni finansowej.
| 1.Relacja zadłużenia(%) | 2.Ogółem aktywa ( w tys.zł) | 3.Zadłużenie(w tys.zł) 1x2 | 4.Kapitał własny(w tys.zł) 2-3 | 5.Liczba akcji, 1 akcja=20zł. 4/20(w tys szt) | 6.Stopa procentowa(%) | 7. Koszty odsetek (w tys.zł) 3x6 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | 200 | 0 | 200 | 10 | - | 0 |
| 10 | 200 | 20 | 180 | 9 | 8,5 | 1,7 |
| 20 | 200 | 40 | 160 | 8 | 9 | 3,6 |
| 30* | 200 | 60 | 140 | 7 | 10 | 6 |
| 40 | 200 | 80 | 120 | 6 | 11,5 | 9,2 |
| 50 | 200 | 100 | 100 | 5 | 14 | 14 |
| 60 | 200 | 120 | 80 | 4 | 17 | 20,4 |
*średnia relacja zadłużenia.
Aby zdecydować o wybraniu danego projektu w rachunku musimy uwzględnić :
Obliczenie wskazujące na zróżnicowanie poziomu zadłużenia(ryzyka) i zysku przedsiębiorstwa.
Tworząc biznes plan zaczynamy od stwierdzenia czy jest i jaka jest możliwość ulokowania na ryzyko towarów, które chcemy wyprodukować.
| „0” | 30% | 60% |
|---|---|---|
| Pesymistyczny | Realny | |
| Sprzedaż roczna | 6000 | 12 000 |
| Zysk operacyjny(EBIT) | 0 | 36 000 |
| Koszty finansowe(odsetki) | 0 | 0 |
| Zysk przed opodatkowaniem | 0 | 36 000 |
| Podatek dochodowy ; ( 20%) | 0 | 7200 |
| Zysk netto (po opodatkowaniu) | 0 | 28 800 |
| Dywidenda uprzywilejowana | 0 | 3600 |
| Dywidenda dla akcji zwykłych | 0 | 25 200 |
| Dochód/akcji(E/P) | 0 | 2.52 |
R- realistyczny
Pes – pesymistyczny
O – optymistyczny
Przy podejmowaniu decyzji mają znaczenie m .in:
Chęć podejmowania dużego ryzyka w imię wyższych zysków, bądź ograniczenia ryzyka i mniejszego zysku.
| Wariant sprzedaży/Wariant zadłużenia | Pesymistyczny | Realny | Optymistyczny |
|---|---|---|---|
| 0 | 2,52 | 5,4 | |
| 10 | |||
| 20 | |||
| 30 | 2,91 | 7,03 | |
| 40 | |||
| 50 | |||
| 60 | 2,22 | 9,42 |
Wzrost zadłużenia prowadzi do rentowności kapitałów własnych i daje pozytywne efekty. Po czym po osiągnięciu maksymalnej rentowności kapitału własnego daje obniżenie rentowności kapitału.
Kiedy … ?
Kiedy przekroczy rentowność majątku przedsiębiorstwa.
Miary efektu dźwigni finansowej( w podręczniku).
Mechanizmy działania dźwigni finansowej( na czym ten efekt polega?)
Dźwignia operacyjna.
Dźwignia operacyjna w przedsiębiorstwie polega na wykorzystaniu kosztów stałych do wzrostu zysku. Ze względu na niejednakową reakcję kosztów stałych i kosztów zmiennych na przyrost produkcji i sprzedaży można osiągać dynamiczny przyrost zysków w przedsiębiorstwie w ślad za przyrostem sprzedaży.
Przykład( zwany w ekonomii jako paradoks ceny)
Mamy przedsiębiorstwo, które produkuje wybory A i B. Po analizie w tym przedsiębiorstwie okazuje się , że jeden wyrób przynosi zyski a drugi straty. Zarząd tego przedsiębiorstwa zastanawia się jak można poprawić wynik finansowy tego przedsiębiorstwa w następnym okresie i gotów jest podjąć decyzję, że eliminuje produkt, który ponosi straty.
Na przykładzie liczbowym:
| Produkt | Ilość produktu | Cena | Koszt jednostkowy | Przychód (ilośćxcena) |
Koszt | Wynik finansowy |
|---|---|---|---|---|---|---|
| A | 10 000 | 120 | 110 | 1 200 000 | 1 100 000 | + 100 000 |
| B | 5000 | 110 | 110 | 500 000 | 550 000 | - 50 000 |
Założenie: Ilość produkcji = ilość produkcji sprzedanej.
Ogółem przedsiębiorstwo ma dodatni wynik finansowy + 50 000.
Uważa się zatem że gdy wyeliminuje się produkt B to wyeliminujemy Koszty stałe i Koszty zmienne produktu B. Jest to mylne pojęcie, ponieważ nie wyróżnia się tutaj takich kosztów, są one tutaj wymieszane.
Wykład 6
Wykład 07.11.2012r.
Zerówka na ostatnim wykładzie 16.01.2013r. i 23.01.2013r.
Energia
Każdy odbiorca przemysłowy składa do zakładu energii zamówienie o poborze mocy. Taryfa składa się z pięciu elementów, w tym dwa główne:
Moc zamówienia – niezależnie czy w pełni wykorzystuje, płaci tyle ile wynika z taryfy. Jest to koszt stały. Za przekroczenie mocy kosztuje o wiele drożej.
Za pobraną energię – koszt zmienny.
Podstawowy koszt zmienny wynika ze zużycia surowców, materiałów, opakowań itd.
W kosztach wynagrodzeń często odwzorowuje się zmiana produkcji. Jest to wówczas koszt zmienny( nadgodziny). Jeżeli pracownicy przychodzą, by pracować w weekend bądź po godzinach. Jeżeli zaś produkcja jest mniejsza i pracownicy mają mniej do pracy to i tak musimy im zapłacić płace minimalne ( koszt stały ).
| Produkt | Ilość | Cena | Koszt jedn. zmienny | Marża brutto | Przychody | Koszty zmienne |
|---|---|---|---|---|---|---|
| A | 10 000 | 150 | 80 | 40 | 1200000 | 800000 |
| B | 5000 | 100 | 90 | 10 | 500000 | 1250000 |
Koszty stałe 400000 zł.
| Wariant | I ( A+B) | II A |
|---|---|---|
| Przychód ze sprzedaży | 1700000 | 1200000 |
| Koszt zmienny | 1250000 | 800000 |
| (G-M) Przychody – Koszty zmienne | 450000 | 400000 |
|---|---|---|
| Koszty stałe | 400000 | 400000 |
| Wynik finansowy | + 50000 | 0 |
|---|
Wyprodukowanie deficytowego produktu B daje wyższy wynik finansowy przedsiębiorstwa niż ograniczanie się jedynie do produkcji produktu A.
By wprowadzić na miejsce wyrobu B wyrób C należy najpierw przeznaczyć wysokie sumy na badania, przygotowania itd. Najprostszy ruch to przywołać wyrób B ( zacząć go produkować znowu ) by poprawić wynik finansowy przedsiębiorstwa. Dokonując uogólnienia dojdziemy do tego, że jest to stała reguła w każdym przedsiębiorstwie.
Wykres
α- przy poziomie niższym od poziomu α przedsiębiorstwo nigdy nie osiągnie zysku ( nie będzie progu zysku ).
β-jeżeli kąt β byłby za duży też nie byłoby progu zysku i nie wystąpiłby zysk.
Próg zysku = koszty stałe / ceny – koszt jednostkowy zmienny.
Próg zysku A = 200000/120 – 80 = 200000/40 = 5000.
Próg zysku B = 200000/100 – 90 = 20000.
Wykład 7
Wykład 21.11.2012r.
Dźwignia operacyjna bliższa rzeczywistości.
Zdobywanie rynków wiąże się z obniżką cen. Długotrwały wkład w rynek także jest czynnikiem powodującym obniżanie ceny. Im bardziej chcemy podjąć rynek tym wyższy koszt musimy ponieść m.in. za większą produkcję, czasami droższe ( lepsze ) surowce, za wystawianie się na targach( marketing )- gdzie musimy zapłacić za stoisko, nadgodziny lub bonusy dla pracowników – gdy płacimy im więcej by pobudzić ich do bardziej wydajnej pracy. To wszystko powoduje wyższe koszty. Jednakże istnieje kraniec finansowych możliwości przedsiębiorstwa.
Zmodyfikowana krzywa kosztów
Q – taka wielkość produkcji przy której maksymalizujemy swój zysk.
Zwiększanie produkcji powyżej progu zysku 1 jest niezwykle efektywne.
Przy stosunkowo niewielkiej skali produkcji uzyskamy duże zyski. Ograniczeniem jest optimum produkcji.
Co wynika ze spadku skali produkcji?
Działa ten sam efekt. Działa to w ten sposób, że wraz ze zmniejszaniem się produkcji spada również zysk( czasem dochodzi nawet do strat). Nawet produkcja zmniejszona o około 10 – 20 % może powodować straty. Utrata skali produkcji jest niezwykle groźna dla przedsiębiorstwa, w przyspieszonym tempie zmienia zysk przedsiębiorstwa. Dlatego ważna może okazać się strategia wyrobów z produktów najtańszych, byle tylko utrzymać , przy zmniejszonej zyskowności swój potencjał produkcyjny( np. fachowców – gdy ich zwolnimy w dobie kryzysu, bardzo trudno jest ich odzyskać gdy przyjdzie lepszy dla przedsiębiorstwa czas). W dobie kryzysu w dużym przedsiębiorstwach staramy się działać w ten sposób, aby odzyskać jak najwięcej kosztów stałych. Przez to możliwe jest prawie zawsze przetrwanie przez przedsiębiorstwo kryzysu, stagnacji.
Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa
Ocenie kondycji finansowej służy analiza. Podstawą kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest zysk ( rentowność) oraz płynność tego przedsiębiorstwa.
Najogólniej mówiąc, płynność finansowa przedsiębiorstwa jest to zdolność tego przedsiębiorstwa do finansowania jego bieżących zobowiązań.
O kondycji również świadczy skala zadłużenia przedsiębiorstwa.
O kondycji finansowej nigdy nie możemy mówić, że mają na nią wpływ wszystkie te czynniki i w każdym przedsiębiorstwie działać będzie to tak samo. Skala zadłużenia przedsiębiorstwa może być duża, ale gdy rentowność i płynność tego przedsiębiorstwa jest wysoka jego kondycja jest bardzo dobra.
O kondycji finansowej decydować może również to jak przedsiębiorstwo sobie radzi np. z rozdysponowaniem środków produkcji.
Na podstawie analizy tych czterech obszarów możemy uzyskać informację o kondycji finansowej.
Pojęcie analizy ekonomicznej oznacza zbiór różnych metod badawczych, które polegają na rozłożeniu badanego przedmiotu na części składowe i znalezieniu logicznej zależności między nimi w celu sformułowania odpowiedniej decyzji. Musimy stwierdzić, że analiza ma utylitarny charakter i jest instrumentem zarządzania w przedsiębiorstwie. Cele analizy:
Ustalenie podstaw do podejmowania decyzji, zarówno bieżących jak i strategicznych;
Kontrola zgodności przebiegu procesów gospodarczych z założeniami przyjętymi przy podejmowaniu decyzji.
Przedmiotem analizy są wyniki przedsiębiorstwa zarówno ilościowe(wynik finansowy) jak i jakościowe.
Także analiza stanu i pozycji przedsiębiorstwa, czyli określenie tego stanu na tle innych przedmiotów, otoczenia. Analiza organizacji, metod działania.
Źródłami analizy ekonomicznej są sprawozdania finansowe.
Analiza finansowa
Jej treścią są wielkości w wyrażeniu pieniężnym( głównie wyniki finansowe) także stan majątkowo – kapitałowy oraz ogólna sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Odbiorcami analizy są w pierwszym rzędzie : kierownictwo przedsiębiorstwa , właściciele. Okazjonalnie odbiorcami analizy mogą być również inwestorzy, pożyczkodawcy, dostawcy.
Bilans przedstawia majątek przedsiębiorstwa – aktywa i źródła ich finansowania – pasywa.
Płynność finansową w tym kontekście możemy rozumieć również jako możliwość przekształcenia majątku przedsiębiorstwa w pieniądz.
Wykład 7 28.11.2012r.
Kolejnym sprawozdaniem sporządzanym przez większe przedsiębiorstwa jest rachunek przepływów pieniężnych. Rachunek ten ma na celu ukazanie zmian stanu środków pieniężnych przedsiębiorstwa oraz wskazanie na kierunki ich wydatkowania oraz źródła finansowania.
Codziennie stan środków pieniężnych się zmienia. Dokonuje się szeregu operacji pieniężnych.
Kategorie: wpływy i wydatki(przepływy) operacyjne, wpływy i wydatki inwestycyjne, wpływy i wydatki finansowe. Stan środków pieniężnych na początek i na koniec okresu. Takie sprawozdanie można przeprowadzać dwoma metodami: pośrednią i bezpośrednią. W Polsce w większości pośrednią. W bezpośredniej każdy wpływ i wydatek trzeba byłoby zaksięgować. W księgowości występuje zasada memoriałowa.
Przypływ przedsiębiorstwa występuje wtedy gdy przedsiębiorstwo wystawia fakturę. Nie pojawia się tu pieniądz w postaci realnej. Poprzez zapisy księgowe nie odnotowujemy przepływów strumieni pieniężnych. Kosztem jest np. odpis amortyzacyjny, a nie jest wypłata dywidendy.
Metoda pośrednia : pozwala wykorzystać informacje księgową, system korekt pozwala doprowadzić do nas informację, jaka była zmiana w przepływach pieniężnych. Wykorzystuje się salda : wynik finansowy przedsiębiorstwa( jest to saldo między przychodami, a kosztami, jest to wielkość umowna, bo umówiliśmy się co traktować jako przychód, a co jako koszt. Jeśli byśmy dokonali pewnych zmian w definicji przychodu to wynik finansowy również by się zmienił). Księgowość jest umowna. Opiera się na dokumentach.
Jak skorygować wynik finansowy?
Dokonujemy korekty o kwotę amortyzacji( powiększamy o tę kwotę wynik).
Obserwujemy stan zapasów w przedsiębiorstwie. ( np. gdy zapasy nam się zwiększyły, a pieniędzy ubyło, czyli korekta jest na minusie i odwrotnie).
Zmiana stanu należności. (saldo dodatnie należności, korekta na minus i odwrotnie).
Zobowiązania krótkoterminowe. ( saldo dodatnie, korekta na plus i odwrotnie)
W działalności występuje zazwyczaj saldo ujemne. Gdy następuje wyprzedaż majątku , pojawiają się wpływy i saldo jest dodatnie
Działalność operacyjna : powinna przynosić dodatnie saldo.
Działalność inwestycyjna : gdy wykonuje inwestycje to jest na początku wydatek.
Ocena salda jest zależna od tego, czy saldo zbliża się czy oddala nas od wielkości optymalnej( nie można automatycznie oceniać, że jeżeli dodatnie saldo, to dobra sytuacja).
Możemy sformułować zadania na przyszłość na podstawie oceny i wyciągania z niej wniosków. Jeżeli np. byliśmy mało efektywni w odzyskiwaniu zobowiązań od odbiorców powinniśmy ustalić metody, które w przyszłości pomogą nam zwiększyć tą efektywność.
W księgowości tradycyjnej generowanie kosztów jest bez ograniczeń. W rachunku przepływów pieniężnych obserwujemy jedynie korekty. Wszystkie trzy obrazy przedsiębiorstwa. Można dokonać dogłębną analizę wskaźnikową. Opiera się ona o bardzo dużą liczbę wskaźników:
Rentowności
Wskaźnik rentowności sprzedaży= zysk netto(po potrąceniu podatku) / sprzedaż netto( bez podatku od tarów i usług). Im wyższy jest stosunek tym lepiej. Możemy wyrazić go w procentach. Im wyższy wskaźnik, tym wyższa rentowność przedsiębiorstwa. Powiemy o tym, że jest to stosunek, który mówi ile groszy przynosi złotówka sprzedaży.
Wskaźnik rentowności aktywów ( ROA) = zysk netto / aktywa netto. Wyraża on zdolność majątku przedsiębiorstwa do generowania zysku. Ile zysku przynosi jedna złotówka majątku. Odmianą tego wskaźnika jest wskaźnik rentowności inwestycji(pewna odmiana wskaźnika rentowności aktywów ROI) = zysk netto / aktywa inwestycyjne.
Wskaźnik rentowności kapitału własnego ( ROE) = zysk netto / kapitał własny. Jest to wskaźnik o szczególnym znaczeniu dla właściciela przedsiębiorstwa. Mówi on jemu jaką przedsiębiorstwo przynosi mu stopę zwrotu oraz jaki jest sens prowadzenia przedsiębiorstwa.
Czy zmiana poziomu zysku netto musi się odbić na tych trzech wskaźnikach?
Wykład 05.12.12r.
Płynności
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej (łatwość przekształcenia się aktywów w gotówkę
Płynność finansowa w innym ujęciu jest to zdolność przedsiębiorstwa do regulowania swoich bieżących zobowiązań. Zapasy produkcji w toku można traktować jako zabezpieczenie naszych płatności.
Wsk. = majątek obrotowy / ogół zobowiązań krótkoterminowych. – wskaźnik ten stanowi porównanie majątku do zobowiązań.
Im wyższy jest licznik tym wartość jest większa, tym bardziej zabezpieczone są możliwości do płacenia zobowiązań, oznacza większą płynność. Ten wskaźnik nie daje nam gwarancji, że wszystkie nadwyżki będziemy regulować terminowo. Zależy w jakim stopniu w majątku obrotowym uczestniczą zapasy, produkcja w toku, wyroby gotowe itp. Jego wartość powinna być od 1,2 do 2 i wówczas mówimy o wstępnej płynności finansowej, że ją posiadamy. Gdy jest większe od 2 to mówimy o nadpłynności.
Wskaźnik podwyższonej płynności finansowej – zwany jest szybkim testem: wsk = (majątek obrotowy – zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe.
Jeżeli wartość jest równa 1 to istnieje płynność finansowa.
Zator płatniczy – jeżeli odbiorca nie zapłacił nam jeszcze należności, z czym wiąże się to , że my nikomu nie możemy zapłacić.
Wskaźnik szybki test orientuje nas dobrze w tym czy jesteśmy w stanie regulować zobowiązania.
Potrzebne są oba wskaźniki, bo możemy zidentyfikować przyczyny i skalę tego zagrożenia, które leży po stronie zapasów. Skale obserwowania
Wskaźniki sprawności działania - badaj
Sprawności działania(aktywności) z jaką sprawnością zarząd przedsiębiorstwa zarządzą aktywami tego przedsiębiorstwa.
Cykl inkasa należności w dniach = należności / ( sprzedaż / liczba dni w okresie). Liczba dni w okresie( obliczamy dla roku , stąd bierzemy 360 dni ).
Jest to średni czas oczekiwania na spływ należności wyrażony w dniach. Jest to wskaźnik charakteryzujący także płynność finansową.
Wskaźnik rotacji należności = wartość sprzedaży / należności . Wskaźnik obrotu należnościami. Ile razy w ciągu roku należności dokonały pełnego obrotu.
Oba wskaźniki mówią o tym samym, ale inaczej jest to wyrażone.
Cykl obrotu zapasami w dniach = zapasy/( wartość sprzedaży / ilość dni w okresie). Średni okres oczekiwania zapasów na sprzedaż.
Ilość cykli obrotu zapasami w okresie = zapasy / wartość sprzedaży w okresie.
Dwa te wskaźniki znów są bliźniacze.
Wskaźnik rotacji aktywów = . Ilość cykli obrotu aktywów w okresie/ aktywa ogółem. Świadczy o sprawności wykorzystania całego majątku przedsiębiorstwa.
Wskaźnik rotacji środków trwałych = wartość sprzedaży / wartość środków trwałych. Wyraża sprawność wykorzystania majątku trwałego. Jeżeli nie inwestujemy to wartość netto środków trwałych spada. Jeżeli nadal sprzedajemy tyle samo, to wskaźnik się poprawia. Wskaźnik ten jest wrażliwy na zmiany w kapitałochłonności. nie można automatycznie interpretować zmian w poziomie wskaźników.
Wskaźnik rotacji majątku obrotowego = sprzedaż / majątek obrotowy. Stanowi ilość cykli obrotu majątku obrotowego, lub szybkość cykli obrotu majątku obrotowego. Im większa ilość tych obrotów tym lepiej.
Zadłużenia
Wskaźnik struktury kapitału – kapitał własny / zobowiązania ogółem. Jeśli w źródłach finansowania przedsiębiorstwa przeważać będzie kapitał własny, a zobowiązania będą mniejsze to wartość wskaźnika będzie większa od 1. Wartość jeden uzyska się wtedy, gdy kapitały obce są równe kapitałom własnym. Kiedy przeważają kapitały obce wartość tego wskaźnika wyrażona będzie ułamkiem, tym mniejszym ułamkiem im zadłużenia przedsiębiorstwa będzie większe. Teoretycznie im wyższa wartość wskaźnika tym lepiej – im mniejsze zadłużenie tym lepiej. Jednak po uwzględnieniu tematu dźwigni finansowej stwierdzić można, że przedsiębiorstwo nie wykorzystuje do końca swoich możliwości, które mogą przynieść np. pobierane kredyty( rozwijanie przedsiębiorstwa)
Wskaźnik udziału kapitału własnego w finansowaniu aktywów = kapitał własny / aktywa ogółem. Wskaźnik ten zawsze będzie ułamkiem, ponieważ w każdym przedsiębiorstwie występują jakieś kapitały obce. Gdyby nie występowały w ogóle kapitały obce, wtedy wartość tego wskaźnika byłaby równa 1( to sytuacja raczej teoretyczna niż rzeczywista) . Odpowiada nam on jaka część aktywów jest finansowania przez kapitał własny. Gdy odwrócimy ten ułamek otrzymamy wskaźnik który będzie mnożnikiem kapitału własnego = aktywa ogółem/ kapitał własny. Jeśli ten wskaźnik rośnie to mówimy, że ten mnożnik wskazuje na wykorzystywanie dźwigni finansowej.
Wskaźnik zadłużenia = zobowiązania ogółem / aktywa ogółem. Odpowiada on nam na pytanie jaka część aktywów jest finansowana kapitałem obcym. wartość zawsze będzie ułamkiem.
Wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżka finansowa( zysk netto + amortyzacja/zobowiązania ogółem). Orientuje nas w możliwości pokrycia zobowiązań z nadwyżki finansowej w przedsiębiorstwie.
Wskaźnik zdolności do spłaty odsetek = EBIT / odsetki. Im wyższa wartość tym zdolność do spłaty odsetek jest większa.
EBIT – zysk przed potrąceniem odsetek i przed opodatkowaniem.
Wykład 10. 12.12.12r.
Następuje poprawa wskaźników, gdy wzrasta stan aktywów płynnych(ich wzrost przyczynia się do wzrostu aktywów ogółem i przy wzroście zysku rentowność spada).
Jeśli wskaźniki płynności są niskie(poniżej tych poziomów wzorcowych) oznacza to poniesienie strat(kary za nieterminowe regulowanie zobowiązań), uszczuplenie zysków, spadek rentowności. Niekiedy poprawę rentowności można więc osiągnąć poprzez poprawę płynności finansowej.
Podobne znaczenie mogą mieć wskaźniki struktury finansowania. Jeśli zmniejszymy dług przedsiębiorstwa(powiększymy kapitał własny) to koszty odsetek dotąd ponoszonych spadną i siłą rzeczy rentowność się poprawi.
Wskaźniki sprawności działania mogą rzutować na płynność i rentowność. Jeśli dokonamy wyprzedaży zbędnych zapasów(które powodowały, że nasz wskaźnik był niekorzystny) daje nam to poprawę wskaźnika, ponieważ zamienia się część mniej płynnych aktywów obrotowych w pieniądz. Spowoduje to spadek zysku przedsiębiorstwa i obniżenie rentowności, na skutek zmian wskaźników działania. Dokonaliśmy przyspieszenia obrotu zapasami , a ma to swoje odbicie we wskaźnikach płynności i rentowności.
Każda zmiana w każdej dziedzinie gospodarczej w przedsiębiorstwie rzutuje jednocześnie na inne wskaźniki.
Wniosek : Nie da się zmieniać poprzez jakieś działanie gospodarcze tylko jednego wskaźnika. Trzeba z góry przewidzieć również zmiany innych wskaźników.
Wskaźniki dotyczące spółek akcyjnych
Zysk na jedną akcję – zysk / liczba wyemitowanych akcji. Otrzymujemy wielkość marży przypadającej na jedną akcję. Właścicielom pozwala to sprawdzić czy zysk na jedną akcję rośnie czy maleje. Jeśli rośnie to wiemy wówczas, że kierownictwo przedsiębiorstwa działa dobrze.
Cena rynkowa jednej akcji -Cena akcji / zysk na jedną akcję (C/Z) . Cena jaką trzeba zapłacić za jednostkę zysku przy kupnie akcji. Kupując akcję można powiedzieć, że kupujemy zysk przedsiębiorstwa. Stąd pytanie za jaką cenę kupujemy ten zysk. Ten wskaźnik odpowiada na to pytanie. Nabywca chciałaby kupić możliwie tanio akcję, a właściciel chciałby aby cena rynkowa jego akcji była stosunkowo wysoka.
Stopa dywidendy – dywidenda na jedną akcję / cena rynkowa jednej akcji. Badanie dochodowości potencjalnego zakupu jednej akcji. Ułatwia to wybór spółki, której akcje kupuje inwestor , kiedy kieruje się własnym zamysłem odnośnie dochodów uzyskiwanych poprzez posiadanie akcji. Jeśli chce mieć duże dochody to kupi raczej akcje tych spółek w których ten wskaźnik jest wysoki.
Kapitał obrotowy netto( kapitał pracujący) – nadwyżka bieżących aktywów nad bieżącymi zobowiązaniami. Jeśli od kapitału odejmiemy zobowiązania bieżące to jest to kapitał obrotowy netto. Pożądana sytuacja kiedy aktywa są większe od zobowiązań, wtedy wskaźnik będzie większy od 1. O wielkości kapitału obrotowego netto z jednej strony decyduje to wszystko co składa się na kapitał obrotowy (majątek obrotowy) oraz po drugie od wielkości zobowiązań bieżących. Te dwie dziedziny składają się na przedmiot który nazywa się zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Mamy dwie możliwości – sprzedaż za gotówkę przedsiębiorstwa – wówczas cykl kapitału obrotowego zamknie się i pojawi się gotówka. Najczęściej jednak mamy do czynienia z odsuniętym terminem płatności wówczas ze sprzedażą na kredyty pojawiają się należności, więc występuje spływ należności(dłuższy cykl obrotu kapitału obrotowego). Cechy charakterystyczne kapitału obrotowego :
Krótki okres życia.
Szybka zmiana formy przejawiania się kapitału obrotowego ( wydajemy gotówkę, pojawiają się zapasy, produkcja w toku, produkt gotowy, produkt jest wysyłany do odbiorcy, należność, gotówka).
Synchronizacja ( zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży, odzyskiwania należności).
Wysokość kapitału obrotowego zależy właśnie od stopnia synchronizacji między tymi procesami. Im mniejszy stopień synchronizacji tym większy kapitał obrotowy. Jeśli zdołamy zapewnić pełną synchronizację tych procesów to uzyskujemy minimalny poziom kapitału obrotowego. Czy może zniknąć do zera. Nie, to absolutnie niemożliwe. Zarządzanie kapitałem obrotowym jest konieczne, co wynika z konieczności synchronizacji, elementu niepewności i ryzyka. Skuteczne zarządzanie kapitałem obrotowym obejmuje trzy kwestie:
Ustalenie pożądanych rozmiarów oraz struktury aktywów i bieżących pasywów.
Ustalenie administracyjnych podstaw zarządzania kapitałem obrotowych.
Wybór i realizacja strategii finansowania środków obrotowych.
Zasada kompromisu ( optymalizacji) kompromis między koniecznością wywiązywania się z bieżących zobowiązań( co wymaga wysokiego poziomu kapitału obrotowego netto) i niechęcią do zamrożenia środków pieniężnych ( zmniejszanie , uzyskiwanie niskiego kapitału obrotowego netto – powiększa to rentowność.
Koncepcja cyklu operacyjnego ( podręcznik).
Długość tego cyklu mierzoną jest przeciętną liczbą dni jakie upływają od momentu zapłaty za materiały i surowce do momentu uzyskania środków pieniężnych ze sprzedaży wyrobów z nich wytworzonych.
Poziom zapasów zależy od wymogów technologicznych i warunków rynkowych( obiektywne czynniki). Zarządzanie w przedsiębiorstwie jest ograniczone przez obiektywne warunki.
Koszty przedsiębiorstwa
Koszty rosnące wraz ze wzrostem zapasów:
Koszty kapitału ( zamrożenia kapitału)
Koszty magazynowania
Koszty przeładunków
Ubezpieczenia
Koszty zużycia i starzenia się zapasów.
Koszty zmieniające się odwrotnie do zapasów:
Koszt realizacji zamówień( koszty administracji , koszty przewozu)
Koszty utraty rabatów od wielkości zamówienia
Koszt wyczerpania zapasów( jeśli wyczerpie się jakiś surowiec, który jest komponentem produktu to produkcja stanie) Jest to koszt najcięższy do obliczenia.
Wykład 11 19.12.12r.
Wykres – zapasy.
Wpływ na poziom zapasów ma wielkość jednostkowej dostawy i częstotliwość. Im częściej realizuje się dostawy surowców materiałów, tym można zwiększyć wielkość jednostkowej dostawy i dzięki temu obniżyć koszty. Ten schemat przedstawia tzw. deterministyczny model zapasów.
Jest również model dwuskładnikowy, który pokazuje wielkość kosztów spowodowane przerwaniem produkcji i koszty z tym związane. Model dwuskładnikowy eliminuje ten problem. Przyjmują zasadę rezerwowego zapasu.
Polityka kredytowa przedsiębiorstwa
Nie ona nic wspólnego z zaciąganiem kredytów w bankach. Mówiąc o takiej polityce stawiamy sobie pytanie czy w ogóle kredytujemy swoich odbiorców(kredyt kupiecki) czy nie. Jeśli nie, to sprawa jest prosta, ale rzadko kiedy jest to możliwe( najpierw wpłaci np. przelew i dopiero oddajemy mu towar). Sytuacje w których tak się dzieje, dostawca ma charakter monopolisty, dla swojej wygody będzie on narzucał takie rozwiązanie odbiorcy. We wszystkich pozostałych przypadkach przedsiębiorstwa są skazane na przyjęcie pozycji przedsiębiorcy, który kredytuje swoich odbiorców. Pytania jakie musi sobie zadać przedsiębiorca :
Jaki ma być okres kredytowania? Taką odpowiedź ułatwia obserwacja konkurencji, im dłuższy czas zapłaty dla odbiorców tym jesteśmy częściej wybierani przez odbiorców. Jest to również groźne, ponieważ będą do nas lgnąć odbiorcy z gorszą sytuacją finansową, co dla naszego przedsiębiorstwa może być niebezpieczne(utracone należności). Metoda ta powoduje również wyższy koszt dla naszego przedsiębiorstwa lub mniejszą rentowność.
Instrument kredytowy – pokwitowanie w postaci faktury. Uprawniony odbiorca podpisuje nam fakturę, która jest dowodem zakupu( na jej podstawie możemy się ubiegać o zwrot ewentualnych utraconych należności). Weksel również może być potwierdzeniem zakupu. Jaki mamy stosunek do odbiorcy, który nie zapłacił? Jest to najczęściej odmowa kolejnej dostawy, z czym wiąże się zmniejszenie zysków przedsiębiorstwa. Możemy również wnosić sprawę do sądu, czy też innych instytucji windykacyjnych. Czy korzystne dla nas jest takie rozwiązanie? Czy wszystkich odbiorców(pod względem wielkości, czasu współpracy, wielkości zamówień) traktujemy tak samo? Jeśli stosujemy te reguły przedsiębiorcy będą nas postrzegać poważnie i będą wówczas regulować w czasie swoje zobowiązania.
Może wystąpić również sytuacja kiedy nasz odbiorca zapłacił tylko że do nas nie dotarła informacja i również pieniądze, wyjaśnia się wtedy sprawę i czeka się na porozumienie dostawcy i odbiorcy.
Bodźce. Możemy wobec naszych klientów stosować bodźce. Dla tych, którzy płacą w terminie możemy dawać im uprawnienie do skonta, może być to uprawnienie realizowane po sprawdzeniu klienta przez jakiś czas. Ci przedsiębiorcy, który będą w stanie płacić za pomocą skonta, dadzą nam możliwość pozyskania szybciej środków.
Zarządzanie gotówką.
Celem zarządzania gotówką nie jest zwiększanie tej gotówki w przedsiębiorstwie. Zmniejszanie gotówki w przedsiębiorstwie, przy nie zmienionym tempie rozwoju i bez ograniczania płynności ma sens. Następuje wówczas zasada optymalizacji. Ograniczenie gotówki, jednak nie do poziomu, która ogranicza naszą płynność.
Jeżeli my nie płacimy swoich zobowiązań( bank, US itd.) tracimy wówczas wiarygodność tych organów. Ogranicza to możliwości podpisywania korzystnych umów, korzystnego oprocentowania pożyczek itd. Płynność więc jest koniecznością dobrze prosperującego przedsiębiorstwa. Dwie zasady : Przyspieszanie poboru należności, opóźnianie poboru przedsiębiorstwa na rzecz odbiorców naszych pieniędzy( nie poza termin umowny).
Urządzenia do zarządzania gotówką są dwa : rezerwa gotówkowa – planuj wszystko dokładnie, ale mimo to, że planujesz miej zapas środków finansowych na nieprzewidziane wydatki. Preliminarz obrotów gotówkowych – służy do planowania i kontrolowania przepływów gotówki w przedsiębiorstwie. Celem jest: Zaspokojenie potrzeb gotówkowych przedsiębiorstwa, maksymalizacja dochodu od niewykorzystywanych sald( nadwyżki środków pieniężnych na bieżąco). Cztery zasady preliminarzu : powinien obejmować okres 6 – 9 miesięcy( o tym zdecyduje przedsiębiorstwo na miarę możliwości, im dłuższy ten termin preliminowania tym nasza wiedza jest mniejsza), preliminarz sporządzany jest metodą kroczącą ( wprowadzamy do niego kolejne miesiące), najbliższy- pierwszy miesiąc preliminarza jest opracowywany dokładnie ( z podziałem na tygodnie np.), referowany itd. , czwarta zasada ma postać tabelaryczną( książka).W wielu przedsiębiorstwach metoda preliminarza nie występuje.
Wykład 12 02.01.2013r.
Na egzaminie zadanie z podatku VAT
Podatki dotyczące działalności gospodarczej:
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Podatki dotyczące kosztów
Podatek od nieruchomości- podatek ten mają płacić wszystkie podmioty które są właścicielami nieruchomości.
Podatek od środków transportu, dla osób fizycznych został on już zniesiony, jednakże przedsiębiorcy wciąż płacą ten podatek.
Podatek od psów
Podatek obrotowy- płacą go przedsiębiorstwa, nie jest on zaliczany w koszty przedsiębiorstwa, jest to podatek który jest dodawany do ceny netto przedsiębiorstwa i nabywca tych dóbr od przedsiębiorstwa płaci cenę brutto razem z tym podatkiem, a przedsiębiorstwo go jedynie odprowadza. Powodował on hamowanie rozwoju gospodarki.
Podatek od towarów i usług- zastąpił podatek obrotowy, jest podarkiem od wartości netto, czyli od tej podstawy jest liczony podatek. Ciężar tego podatku ponosi klient.
Chodzi o ty by opodatkować jedynie tę część wartości którą wnosi przedsiębiorstwo, to jest ta różnica która zachodzi między wartością sprzedaną a wartością przeniesioną od innych przedsiębiorców: energia, materiały itp. I ta reszta stanowi wartość dodaną.
| Operacja gospodarcza | Cena netto | Podatek według stawki 23% | Wartość wpływów do budżetu państwa w rachunku narastającym |
|---|---|---|---|
| należny | naliczony | ||
| Przedsiębiorca A importuje | 100 | 23 | - |
| Przedsiębiorca A dostarcza ten produkt przedsiębiorcy B, przedsiębiorca B kupuje półprodukt | 200/246 | 46 | 23 |
| Hurtownik kupił ten towar i teraz sprzedaje go detaliście | 400/492 (doliczając podatek) | 92 | 46 |
| Detalista sprzedaje towar odbiorcy | 500/615 | 115 | 92 |
Zasada jedności terytorialnej- polega na tym że podatek wpływa do budżetu tego państwa na którego terenie towar ten jest skonsumowany.
Przedsiębiorca który jest podatnikiem ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeśli przedsiębiorca jest zwolniony z podatku to traci prawo do odliczenia podatku naliczonego, istnieją pewne luki i nie wszystkie towary są tym podatkiem obłożone. Może istnieć również zwolnienie podmiotowe – czyli przedsiębiorstwo niezależnie od tego jakimi towarami obraca może być zwolnione z podatku.
| Operacja gospodarcza | Cena netto | Podatek | Wartość wpływów do budżetu państwa w rachunku narastającym |
|---|---|---|---|
| Należny | Naliczony | ||
Przedsiębiorca A
|
100 | 23 | - |
|
200 | 46 | 23 |
Przedsiębiorca B kupuje i
|
250 | 57,5 | 46 |
|
250 | 0 | |
| Detalista kupuje towar u hurtownika i eksportuje | 300 | 0 | 57,5 |
Przychody brutto =123 (netto+VAT)/przychód brutto |
100 | 23 |
Podatek= 100 000+23/123=18699
Wykład 13- 09.01.2013r. .
Przykład, który można traktować jako logiczny dowód na istnienie zależności niechęci ze strony przedsiębiorców żeby być zwolnionym z podatków.
Mamy do czynienia z dwoma przedsiębiorcami, działają oni w podobnej branży i skali, jeden zwolniony z podatku a drugi jest podatnikiem. Istnieje bowiem taki wybór. Obaj zaopatrują się u tego samego hurtownika.
Hurtownik ( podatnik PTU)
Cena netto 400 zł.
PTU 23 % 92 zł.
Cena brutto 492 zł.
Detalista 1 ( podatnik PTU) – cena nabycia 492zł.
Cena brutto 492 zł. Cena zbytu |
Marża brutto | PTU | |
|---|---|---|---|
| Detalista 1 ( podatnik PTU) | 600zł. | 108zł. | ? |
| Detalista 2 (zwolniony) | 600zł. | 108zł. | 112,20 zł. |
*Koszty u obu tych przedsiębiorców są takie same!
Cena netto + PTU = cena brutto
100 % + 23 % = 123 %.
Jednak jeżeli stawka jest równa 8 % to – 100 % + 8 % = 108 %
Dane z zadania:
Cena brutto – 600 zł.
X = 600 x 23 / 123.
X = 112, 20 zł.
Cena netto = 487,9 zł. – są to koszty dla przedsiębiorcy zobowiązanego dobrowolnie do płacenia podatku.
PTU = 112,10zł.
Cena brutto = 600.
600 – będzie kosztem dla przedsiębiorcy zwolnionego z płacenia podatku.
Wiedząc, że przedsiębiorcy chcą posiadać jak najmniejsze koszty stąd przedsiębiorca który płaci podatek wychodzi na tym lepiej.
Podatek należny = 112,10zł.
Podatek naliczony = 92 zł.
Kwota to odprowadzenia do US = 20,20 zł.
Kwestie pojęciowe
Pojęcie inwestycji : ocena efektywności inwestycji.
Inwestycji bezpośrednich – inwestycja rzeczowa – bezpośrednie nakłady przedsiębiorstwa na tworzenie głównie nowych zasobów środków trwałych. Na tle tej definicji wyraźniej przedstawiają się cechy inwestycji rzeczowej . inwestycji rzeczone cechują się tym , że są przedsięwzięciami o charakterze długoterminowym. Wymagające znacznych nakładów.
Inwestycje finansowe – lokaty w akcje lub udziały wiążące się z nabyciem prawa własności podmiotu emitującego oraz prawa do partycypacji w dochodach i w zarządzaniach.
Nakłady inwestycyjne – skoncentrowane w całości lub w poważnej części ,w krótkim czasie, na początku okresu wydatki pieniężne, skierowane głównie na zakup środków trwałych.
Nakłady bieżące – sukcesywnie ponoszonymi wydatkami pieniężnymi na eksploatacje powstałych zasobów środków trwałych. Niezbędne to utrzymania w ruchu maszyn ( środków trwałych)
Korzyści z inwestycji – w zależności od podejścia mówimy o efektach w ujęciach czysto technicznych ( ilość produktów osiągniętych z danego obiektu – ile sztuk , litrów.. ) i czysto ekonomiczne ujęcie( szacowanie wpływów finansowych albo ujęcie księgowe – przychody ). To wszystko to efekty mierzalne. Efekty niemierzalne to np. . poprawa warunków pracy. , poprawa wpływu na środowisko przyrodnicze.
Inwestor – jest to osoba podmiot, który ponosi wydatki związane z inwestycją i w związku z tym ma prawo do podejmowania decyzji.
Kryteria podejmowania decyzji inwestycyjnych:
Korzyść ekonomiczna z przyjęcia projektu inwestycyjnego
Ryzyko związane z projektem
Czas – powoduje zmianę wartości pieniądza.
Czynniki niemierzalne ( środowisko, warunki pracy, osiągnięcie celów rzeczowych).
W każdym procesie decyzyjnym ważna jest również ocena opisowa.
Metody rachunku efektywności inwestycji:
Całość tych metod dzielimy na dwie grupy :
- metody dyskontowe( posługują się rachunkiem dyskontowym i dyskontują wartość dochodu) W tej metodzie stosujemy dyskonto. Głównym problemem jest to jaką należy przyjąć stopę procentową przy dyskoncie. Jeśli przyjmiemy bardzo wysokie oczekiwania wyrażone wysoką stopą? Możemy odebrać sobie szansę na inwestowanie.
a) wartość bieżąca netto NPV,
b) wewnętrzna stopa zwrotu IRR( Taka stopa dyskontowa kapitału wymaganego do zaangażowania przy realizacji danego projektu inwestowania przy której suma zdyskontowanych nadwyżek finansowych netto jest równa kwocie niezbędnych nakładów inwestycyjnych)
- metody nie dyskontowe( dochód z różnych okresów czasu traktuje się na równi – wartości nominalne tych dochodów są sumowane, metody te nie uwzględniają czasu. Są metodami prostszymi w zastosowaniu. )
Cechy : nie uwzględniają różnic w wartości efektów i nakładów ponoszonych w różnym czasie, pomijają znaczenie zróżnicowania poziomu nadwyżek w czasie( może prowadzić do odrzucenia inwestycji efektywnych długofalowo a przyjmowania tych inwestycji, które dają większe efekty w najbliższym czasie) – wada, prostota – zaleta.
a) okres zwrotu( liczymy dzieląc nakłady inwestycyjne przez zysk roczny. Nie wynika z niej wprost czy projekt inwestycyjny jest efektywny czy nie. Wiemy jedynie jaki jest okres zwrotu. Niezbędne jest posiadanie punktu odniesienia – określenie przez inwestora granicznego okresu zwrotu , np. 8 lat.
b) stopa zwrotu – posługuje się wielkością uśrednioną.
Problemy merytoryczne oceny opłacalności inwestycji : jakie przyjąć stopę dyskontową, jaki przyjąć okres obliczeniowy, na jaki okres planować eksploatacje tej inwestycji( równy z okresem technologicznego zużycia np. fabryki czy też okres krótszy),