Etyka wykład (2) 10.12.2013

Współczesne problemy etyczne to problemy dotyczące przede wszystkim zapewnienia trwałości gatunku ludzkiego oraz zapewnienia warunków dla ludzkiego życia na Ziemi.
Na gruncie stosowany jak bioetyka, ekoetyka jak i etyka globalna zwana czasem etyką globalnej odpowiedzialności.

Bioetyka pochodzi z greckich słów bios – życie i ethos – obyczaj. Na gruncie bioetyki podejmowane są problemy ingerencji i skutków tych ingerencji w naturę ludzką. Na trzech płaszczyznach:

1. Na płaszczyźnie ludzkiego życia – są takie etyczne problemy współczesności jak:

- problem regulacji narodzin czyli ABORCJI

- problem z zakończeniem życia czyli EUTANAZJI

- problem związany z modyfikacją potomstwa czyli EUGENIKI

Wszystkie są jednakowo ważne, jeśli przypomnimy sobie fundamentalną zasadę – że ludzkie życie jest najważniejsze. Jednakowoż najważniejszy problem dotyczy EUGENIKI – jest globalnym, pierwszoplanowym problemem tego świata. Problem aborcji jest traktowany na etapie edukacji. Pojęcie aborcji – łac. abortio – poronienie

1. Na płaszczyźnie ludzkiego organizmu

2. Na płaszczyźnie ludzkiego zachowania

Ważnym problemem jest eutanazja Eutanazja - grec. Euthanasia - dobra śmierć, w PL łagodna śmierć. Jest probleme ze względu na:
1) rozwój medycyny - mozliwośc przedłużania zycia – nawet gdy nie ma ono żadnej porównywalnej jakości
2) starzenie się społeczeństw w krajach bogatych, o wysokim statusie społeczeństwa, wśród nas żyje coraz więcej ludzi starych.

W odczuciu Polaka, eutanazaja jest zabijaniem. Eutanazja jest problemem współczesnym, bardzo złożonym, co do kt,orego istnieje przekonanie ze można autorytatywnie wypowiedzieć się wobec eutanazji na tak lub na nie. Negacja eutanazji wydaje się oczywista jeśli przyjmuje się założenie święyosci zycia – jeśli Bóg daje zycie to Bóg decyduje do końca o życiu. Jeśli przyjmie się natomiast założenie wolności wyboru człowieka i jakości ludzkiego życia, to można sądzić ze człowiek ma prawo decydować o tym zyciu sam. Jednak oba założenie nie prowadzą do zamierzonych efektów a to dlatego że istnieje rozróżnienie na eutanazję:
- dobrowolną i niedobrowolną
Dobrowolna ma miejsce wtedy gdy istnieje wyraźna wola, potwierdzona wola osoby, której eutanazja ma dotyczyć. Niedobrowolna – o końcu życia decyduje rodzina, lekarze czasem sąd.
- bierną i czynną
Bierna gdy zaprzestaje się leczenia
Czynna – gdy podaje się środki przyspieszające koniec życia
Eutanazja jest sytuacją w której o życiu człowieka decyduje inny człowiek. Dlatego budzi pytania etyczne o odpowiedzialność jednego człowieka za życie drugiego. Eutanazja jest w istocie pytaniem o stosunek do życia, ludzką wolność i jej granice, oraz ludzką odpowiedzialność. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi dotyczącej eutanazji. Faktem jednak pozostaje, że jest problemem obecnym w życiu współczesnej ludzkości, jak również jej legalizacja prowadzi do nadużyć, a brak legalizacji do zobojętnienia na ludzkie cierpienie. Stanowisko kościoła – jeśli żadne środki nie działają to można zaprzestać terapię.
Eugenika – gr. eugenes – rasowy, dobrego pochodzenia. Eudenika to dziedzina doskonalenia człowieka, wprowadzona do nauki w latach ‘60 XIXw. Przez Brytyjczyka Francisa Galtona. Eugenika dzieli się na 4 rodzaje:

1. Eugenika negatywna – zapobieganie rodzeniu się dzieci słabych, chorych, obciążonych genetycznie jak i obciążonych społecznie

2. Eugenika pozytywna – działania mające na celu wzmocnienie pozytywnych cech dziedzicznych

3. Eugenika autorytarna – działania eugeniczne negatywne lub pozytywne, nakazywane przez państwo i obowiązujące w nim prawo

4. Eugenika Liberalna – działania eugeniczne negatywne lub pozytywne, co do których, decyzje podejmuje matka bądź rodzice.

Eugenika jest pomysłem badań człowieka, jak uczynić życie doskonalszym. Sam Galton prowadził badania nad dziedziczeniem talentów. Te badania spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem. Galton prowadząc badania nad dziedziczeniem talentu proponował wspieranie tych rodziców którzy gwarantowali pożądane społecznie potomstwo. Prowadził badania i ogłaszał ich wyniki na przełomie lat ’60 i ;70 XIX w. w sytuacji gdy w 1853 Artur de Gobinau ogłosił teorię rasową zgodnie z którą potencjał rasowy francuskiej szlachty jest wyższy niż mieszczaństwa i jeśli dochodzi do związków małżeńskich pomiędzy mieszczaństwem a szlachtą to kulturze francuskiej groził regres. Zgodnie z teorią Gobinou ludzie rodzą się z różnym potencjałem biologicznym, który decyduje o ich jakości jako członków społeczeństwa. Migracje wewnątrz społeczne stanowiły źródło niepokoju. Galton wprowadził metody statystyczne. Karol Darwin w 1859 ogłosił teorie ewolucji. Losy eugeniki Daltona jak wielu innych teorii potocyły się inaczej niż chciał tego autoru. U progu XX w. eugenika zyskała coraz większe zainteresowanie w St. Zjednoczonych. Pierwsza połowa XX w. to praktykowanie eugeniki autorytarnej i negatywnej, a więc takiej za którą stało państwo i która polegała na ograniczeniu możliwości rozrodczych ludzi, których zakwalifikowano do zmmknięcia w zakładzie odosobnienia, sterylizacji, kastracji. Eugenice w St. Zjednoczonych podlegali ludzie w rodzinach których jak wynikało z wywiadów stwierdzono choroby dziedziczne bądź też ludzie nieradzący sobie z życiem, żyjący na marginesie zycia społecznego, których musiano sponsorować z kasy państwowej: alkoholicy, bezrobotni, imigranci, a nawet prostytutki i ich dzieci. Dużą popularnością cieszyła się eugenika w krajach skandynawskich. Największym cieniem położyły się praktyki eugeniczne III Rzeszy, symbolizowane w badaniach na ludziach w Auschwitz pod kierunkiem doktora Józefa Menegele. Eugenika I połowy XX wieku krytykowana była przez naukę dlatego, że powoływano się na dziedziczenie o którym niewiele wiedziano. Jednakże paradoksalnie to nauka, medycyna, pomimo dyskredytacji eugeniki przywróciła ją współcześnie w wyniku rozwoju genetyki, inżynierii genetycznej, biotechnologii. Współcześnie w świetle prawa możliwa jest eugenika liberalna w postaci ograniczonej sprowadzającej się do możliwości badań prenatalnych ( na 6 sposobów) i podjęcia w ich wyniku określonych decyzji. Perspektywą znacznie bardziej niepewną i również niebezpieczną jest perspektywa eugeniki pozytywnej – liberalne czyli perspektywa możliwości modyfikacji genetycznej potomstwa o której to możliwości badacze zjawiska piszą, że należy sądzić iż jeśli taka możliwość stanie przed matką lub ojcem to zapewne wiele rodziców zechce z niej skorzystać. A ponieważ ewentualna modyfikacja genetyczna jest trwałą zmianą i nie wiadomo dokąd prowadzącą gatunek ludzki, wielu uczonych badaczy pisze wręcz o końcu człowieka – takiego jakim jesteśmy dotychczas.

Zaliczenie – 21 stycznia

2 pytania z wykładu 1 z książki

Wykład 17.12.2013
Środowisko naturalne jako współczesny problem etyczny. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym, rozwojem nauki i techniki problemem etycznym okazało się również środowisko naturalne. Środowisko naturalne przestało być neutralne etycznie w momencie gdy człowiek zaczął na nie wpływać w taki sposób, że zaczął zagrażać środowisku naturalnemu i warunkom dla ludzkiego życia (życia człowieka) na Ziemi. Za taki przełomowy moment uważany jest użycie bomby w Hiroszimie i Nagasaki w sierpniu 1945 roku. W latach 60 XX wieku, wyrazem globalnej świadomości, globalnych problemów w tym zakresie (środowiska naturalnego) był raport U. Thanta – „Człowiek i jego środowisko” . W tym raporcie stwierdzono niewłaściwy stosunek człowieka do środowiska naturalnego, zagrożenie środowiska naturalnego w postaci jego eksploatacji, zanieczyszczenia, erozji gleb, zmniejszania sie wolnych terenów na Ziemi i innych zagrożeń dla środowiska naturalnego – opublikowano w maju 1960 roku. W 1972 roku w Sztokholmie obradowała konferencja poświęcona środowisku naturalnemu i potrzebie jego ochrony. Od wtedy rozpoczęła się realizacja ekorozwoju – czyli szeregu działań edukacyjnych i praktycznych mających na celu ochronę środowiska nautralnego. Promotorem tych działań była organizacja ONZ. W ramach ONZ zrozumiano jednak, że obligowanie krajów ubogich, krajów trzeciego świata do ochrony środowiska naturalnego w sytuacji, gdy te zmagały się z ubóstwem, biedą, chorobami nie miały racji bytu, dlatego, ONZtowska komisja do spraw środowiska i rozwoju pracująca w latach 1984 – 1987 pod kierunkiem Norweżki Gro Harlem – Bruntdland opublikowała raport „Nasza wspólna przyszłośc” a w nim nową formułę podejmowania dotychczasowych problemów pod nazwą „Ideii rozwoju zrównoważonego”. Rozwój zrównoważony to ogólna idea polityczna zawierająca w sobie 3 aspekty:
- aspekt gospodarczy
- aspekt ekologiczny
- aspekt społeczny
Rozwój zrównoważony świata to taki rozwój, w ramach którego rozwijają się równomiernie gospodarki w świecie, po drugie chroni się środowisko naturalne i po trzecie podejmowane są problemy społeczne w świecie tj.:
- ubóstwo
- głód globalny
- analfabetyzm
- choroby
Raport Bruntdland spotkał się u schyłku ’80 lat z dużym zainteresowaniem. W 1992 roku zwołano z inicjatywy ONZ I szczyt Ziemii jaki miał miejsce w Rio de Janeiro w ramach, którego prawie 200 polityków reprezentujących różne państwa i rejony świata, wypracowało tzw globalny program działań zwany „Agendą 21” będący upraktycznieniem idei rozwoju zrównoważonego. Wyrazem realizacji podpisano np.: w 1997 protokół w Kiooto o ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych. W roku 2002 odbył się kolejny szczyt Ziemi w Johannesburgu. Obok ONZ problemy globalne podjął w latach ’60 Klub Rzymski powstały w kwietniu 1968 roku w Rzymie jako nieformalna organizacja skupiająca 100 przedstawicieli świata nauki, kultury, biznesu, polityki pod warunkiem, że człowiek nie pełni w polityce żadnej funkcji. Istnieją narodowe stowarzyszenia pracy z klubem rzymskim. Klub założyli dwaj mężczyźni - ekonomista Aurelio Peccei i chemik - Alexander King. Klub rzymski zamawiał raporty o stanie świata lub jego aspektach oraz nawiązywał współprace z politykami wrażliwymi na problemy globalne, czyli problemy, które istnieją na świecie i sa problemami wszystkich ludzi żyjących na tej planecie. Najbardziej znanym jednocześnie pierwszym raportem dla KRZ był raport „Granice wzrostu” opublikowany w wersji anglojęzycznej w 1972 roku, w j. polskim w 1973. Był to raport stworzony przez młodych amerykańskich badaczy, którzy wziąwszy pod uwagę takie najistotniejsze czynniki rozwojowe świata jak:
- liczba ludności
- potrzebna żywność
- zanieczyszczenie środowiska
- stan nieodnawialnych zasobów naturalnych
- potrzebne realizowane inwestycje w świecie
dokonali symulacji komputerowej i stwierdzili, że świat stoi przed zagrożeniem związanym z wyczerpywaniem się nieodnawialnych zasobów naturalnych, których to zasobów wystarczy na przeciętnie ok 100 lat, kilkadziesiąt lat, lub ok 100-150, zależy o których mowa. W raporcie tym stwierdzono, że np.: takich surowców glin, miedź, złoto, ołów, rtęć, molibden, srebro, cyna, cynk, gaz ziemny, ropa naftowa wystarczy na kilkadziesiąt lat. Węgla i żelaza na 100 do 150/170 lat. Jak stwierdzono główne źródło zagrożenia tkwi w przeludnieniu świata i nadmiernej industrializacji (uprzemysłowieniu) powodujących wyczerpywanie zasobów ziemi i zanieczyszczanie środowiska. Diagnozę dot. Zasobów nieodnawialnych potwierdzają dzisiejsze badania naukowe. Raport nawiązywał swoją wymową do tzw. prawa ludności Th. Malthusa, który to w 1798 roku ogłosił w tej książce, którego sens odnosi się do stwierdzenia ze ludzie rodzą się i rozmnażają w postępie geometrycznym a potrzebna dla nich żywność produkowana jest w postępie arytmetycznym.
2x2 = 4x2 = 8x2 = 16 itd. – postęp geometryczny
2+2+2+2+2+2+2… - postęp arytmetyczny
Wniosek płynący z prawa ludności sprowadza się do tego, że w świecie żyje więcej ludności niż prdoukuje się dla nich potrzebną żywność, co oznacza, że zawsze w świcie są takie problemy jak: głód, konflikty, wojny, bieda. Malthus dodał, że z tego wszystkiego nie wynika żadnego uzasadnienie dla jakiejkolwiek działalności pomocowej, dobroczynnej dlatego, że: ludzie biedni otrzymawszy pomoc skonsumują tę pomoc, urodzą kolejne dzieci nie zmieniając swojego „status Quo” – położenia. Kontrowersyjne prawo Malthusa znalazło swoje odbicie w rzeczywistości, nawet dzisiejszej w postaci przeludnienia i nadmiernego przyrostu demograficznego, gdzie ubóstwu, analfabetyzmowi, chorobom towarzyszy wciąż nadmierny przyrost demograficzny. Dzieci nie rodzą się w krajach wysokorozwiniętych, tylko tam gdzie rodzice nie mają warunków do ich godnego wychowania. „Uczyć się bez granic. Jak zewrzeć (zmniejszyć) lukę ludzką” – był to raport o edukacji w wiecie, stwierdzający, że edukacja wytwarza lukę ludzką, bo edukacja jest nakierowana na wiedzę encyklopedyczną i nauce o przemijaniu a powinna być emancypatyczna i powinna przygotowywać człowieka do rozumienia świata i procesów w których uczestniczy. Luka miedzy umiejętnościami wynoszonymi ze szkoły a tym co istotnie ma miejsce w świecie. G. Pilch – książka o utopii, Hans…
W roku 2012 odbył się w Rio de Janeiro szczyt Ziemi.